έλεγχος περιβαλλοντικών παραμέτρων, η σημασία και η αξιοποίησή τους Ι. Α. Στράτης

Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πρόοδο της μεταλλουργίας.  Κ. Κονοφάγος: “Το αρχαίο Λαύριο”  Μέγιστα στην παραγωγή Αργύρου Μάχη Μαραθώνα: 490 π.Χ. Μάχη Μαραθώνα: 490 π.Χ. Πολιτική Περικλή: 461 – 429 π.Χ. Πολιτική Περικλή: 461 – 429 π.Χ. Εκστρατεία Μ. Αλεξάνδρου: π.Χ. Εκστρατεία Μ. Αλεξάνδρου: π.Χ. Ι. Α. Στράτης /21

T. A. Sinclair “ιστορία της ελληνικής πολιτικής σκέψης”  …και είναι ακριβώς γιατί ο πόθος για πλούτο και δόξα ανάμεσα στους Έλληνες ήταν τόσο ισχυρός ώστε εγνώρισαν τους κινδύνους και φοβόνταν τις συνέπειες του…  … για να αποφύγουν τις οδυνηρές συνέπειες αυτού του πόθου και να προστατευθούν από τις αδυναμίες τους οδηγήθηκαν στη λήψη μέτρων και στην καθιέρωση κανόνων που λειτουργούσαν αποτρεπτικά και εξασφάλιζαν ισονομία και ισοπολιτεία … Ι. Α. Στράτης /21

Υπογραφή σύμβασης με Επιτροπή Ερευνών ΑΠΘ Έργο: (2008) Υπογραφή σύμβασης με Επιτροπή Ερευνών ΑΠΘ Έργο: 83284, (2008)  “Δειγματοληψίες, δοκιμές περιβαλλοντικού χαρακτηρισμού, χημικές αναλύσεις και φυσικοχημικές μετρήσεις σε μεταλλευτικά υλικά των Μεταλλείων Κασσάνδρας”  Ε. Υ.: Ιωάννης Στράτης, Καθηγητής Τμήματος Χημείας  Ερευνητική Ομάδα: Αριστείδης Ανθεμίδης (Αν. Καθηγητής, Τμήματος Χημείας ) Αριστείδης Ανθεμίδης (Αν. Καθηγητής, Τμήματος Χημείας ) Γεώργιος Ζαχαριάδης (Αν. Καθηγητής, Τμήματος Χημείας ) Γεώργιος Ζαχαριάδης (Αν. Καθηγητής, Τμήματος Χημείας ) Νικόλαος Καντηράνης (Λέκτορας Τμήματος Γεωλογίας) Νικόλαος Καντηράνης (Λέκτορας Τμήματος Γεωλογίας) Θωμάς Λατινόπουλος (Δρ. Χημείας, Εργ. Συνεργάτης ΤΕΙΘ) Θωμάς Λατινόπουλος (Δρ. Χημείας, Εργ. Συνεργάτης ΤΕΙΘ) Μιχαήλ Σοφονίου (έμπειρος χημικός) Μιχαήλ Σοφονίου (έμπειρος χημικός) Ανδρέας Χαραλάμπους (Δρ. Χημείας) Ανδρέας Χαραλάμπους (Δρ. Χημείας) Ι. Α. Στράτης /21

Οδηγία 2006/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας»  Σύμφωνα με τους στόχους της κοινοτικής πολιτικής για το περιβάλλον: είναι αναγκαίο να καθοριστούν ελάχιστες απαιτήσεις για την κατά το δυνατόν πρόληψη ή μείωση τυχόν δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου από τη διαχείριση αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας είναι αναγκαίο να καθοριστούν ελάχιστες απαιτήσεις για την κατά το δυνατόν πρόληψη ή μείωση τυχόν δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου από τη διαχείριση αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας Ι. Α. Στράτης /21

Έλεγχος Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων  1. Υγρά απόβλητα  2. Επιφανειακές απορροές  3. Αέριες εκπομπές - Σκόνη  4. Στερεά απόβλητα  5. Θόρυβος  6. Δονήσεις  7. Σεισμικότητα  8. Ευστάθεια εδάφους – Μικρομετακινήσεις Ι. Α. Στράτης /21

απόβλητα βιομηχανίας εξόρυξης  Παραπροϊόντα κατεργασίας (στερεά που απομένουν μετά την επεξεργασία των ορυκτών με διάφορες τεχνικές)  Στείρα εξόρυξης και υπερκείμενα (υλικό που οι εξορυκτικές εργασίες μετακινούν κατά τη διαδικασία πρόσβασης σε μεταλλευτικό ή ορυκτό σώμα, συμπεριλαμβανομένης της φάσης ανάπτυξης προ της παραγωγής) Ι. Α. Στράτης /21

Διαχείριση αποβλήτων – παραπροϊόντων των βιομηχανιών εξόρυξης απόβλητα - παραπροϊόντα απόθεση αξιοποίηση λιθογόμωση κατάλληλα διαμορφωμένοι χώροι απόθεσης Ι. Α. Στράτης /21 ανακύκλωση διάθεση στην αγορά

Θεσμικό πλαίσιο (οδηγίες)  Οδηγία 1999/31/ΕΚ της 26ης Απριλίου 1999 «περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων»  Απόφαση 2003/33/ΕΚ της 19ης Δεκεμβρίου 2002 «για τον καθορισμό κριτηρίων και διαδικασιών αποδοχής των αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής»  Οδηγία 2006/12/EK 5 ης Απριλίου 2006 «περί των στερεών αποβλήτων»  Οδηγία 2006/21/ ΕΚ 15 ης Μαρτίου 2006 «σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας» Ι. Α. Στράτης /21

Γενικοί κανόνες απόθεσης αποβλήτων Τα απόβλητα αποτίθενται σε συγκεκριμένο χώρο απόθεσης μόνον εφόσον ο χαρακτηρισμός τους ανταποκρίνεται στα αντίστοιχα κριτήρια Τα απόβλητα αποτίθενται σε συγκεκριμένο χώρο απόθεσης μόνον εφόσον ο χαρακτηρισμός τους ανταποκρίνεται στα αντίστοιχα κριτήρια ταξινόμηση αποβλήτων αδρανή απόβλητα αδρανή απόβλητα μη επικίνδυνα απόβλητα μη επικίνδυνα απόβλητα επικίνδυνα απόβλητα επικίνδυνα απόβλητα Ι. Α. Στράτης /21

Διαδικασίες αποδοχής των αποβλήτων  ο χώρος απόθεσης καθορίζεται από το βασικό χαρακτηρισμό Δοκιμές συμμόρφωσης (Compliance testing) Περιοδικός έλεγχος των παραγόμενων αποβλήτων Δοκιμές επιτόπιας επαλήθευσης (On-site verification) Οπτικός έλεγχος Περιοδική δειγματοληψία για δοκιμές συμμόρφωσης Βασικός χαρακτηρισμός (Basic characterisation of waste) Δίνει πληροφορίες για τη φύση του απόβλητου και τη συμπεριφορά του Ι. Α. Στράτης /21

Μελετηθέντα στερεά δείγματα Ολυμπιάδα Μαύρες Πέτρες Σκουριές αδρομερές τέλμα μετάλλευμα (τροφοδοσία) λεπτομερές τέλμα αδρομερές τέλμα στείρα εξόρυξης υφιστάμενα τέλματα φιλτρόπρεσα σύνθετο δείγμα τελμάτων υφιστάμενοι σωροί FeAsS στείρα εξόρυξης νυχάκι στείρα εξόρυξης στείρα εξόρυξης 3Α υλικό λιθογόμωσης Ι. Α. Στράτης /21

Χαρακτηρισμός των δειγμάτων  Χημική σύσταση: τα δείγματα διαλυτοποιήθηκαν με βασιλικό νερό και στα διαλύματα πραγματοποιήθηκαν χημικές αναλύσεις  Ορυκτολογική σύσταση: ο χαρακτηρισμός των δειγμάτων έγινε στον Τομέα Ορυκτολογίας, Πετρογραφίας και Κοιτασματολογίας του Γεωλογικού Τμήματος του ΑΠΘ  Προσδιορισμός Δυναμικού Παραγωγής Οξύτητας AP και Δυναμικού εξουδετέρωσης NP: τροποποιημένη μέθοδος Sobek  Δοκιμές εκπλυσιμότητος Ι. Α. Στράτης /21

Προτεινόμενες μέθοδοι εκπλυσιμότητας Προτεινόμενες μέθοδοι εκπλυσιμότητας Οι συγκεντρώσεις των βαρέων μετάλλων, των τοξικών στοιχείων και των ανιόντων στα εκπλύματα των δοκιμών συγκρίνονται με τα όρια αποδοχής για τους χώρους απόθεσης που ορίζονται στην οδηγία 2003/33/ΕΚ  Ανοδική διήθηση (EN 14405) Η δοκιμή αυτή ορίζει μία ανοδική διήθηση για τον προσδιορισμό της συμπεριφοράς έκπλυσης των συστατικών του δείγματος με τη συλλογή εκπλυμάτων συγκεκριμένου όγκου  Εκχύλιση των ανόργανων συστατικών με χρήση τάρακτρου (ΕΝ 12457/2,4) Η δοκιμή περιλαμβάνει την προσβολή υλικού επί 24 h με ανακίνηση την απαιτούμενη ποσότητα απιονισμένου νερού ώστε ο τελικός λόγος υγρό/στερεό να ανέρχεται σε 10 l/kg Ι. Α. Στράτης /21

Προσδιορισμός ανιόντων  Προσδιορισμός ιόντων χλωρίου : τιτλομέτρηση με νιτρικό υδράργυρο σύμφωνα με τις μεθόδους ASTM D και ΕΡΑ  Προσδιορισμός θειικών ιόντων: θολερομετρικά σύμφωνα με τις μεθόδους ASTM D και ΕΡΑ (συσκευή HANNA INSTRUMENT LP 2000 TURBIDITY METER)  Προσδιορισμός φθοριούχων ιόντων: με εκλεκτικό ηλεκτρόδιο σύμφωνα με τις μεθόδους ASTM D και ΕPΑ (εκλεκτικό ηλεκτρόδιο ORION 9609, συσκευή ORION 920Α) Ι. Α. Στράτης /21

Προσδιορισμός μετάλλων  Τα μέταλλα προσδιορίστηκαν με ICP-AES  Το αρσενικό προσδιορίστηκε με Φασματομετρία Ατομικής απορρόφησης με την τεχνική της γεννήτριας υδριδίων  Ο υδράργυρος προσδιορίστηκε με φασματομετρία ατομικής απορρόφησης ψυχρού ατμού Ι. Α. Στράτης /21

Παράδειγμα Στείρα – 3Α (Μαύρες Πέτρες, 2008)  Δεν υπάρχει δυνατότητα παραγωγής οξύτητας  Η δοκιμή ανοδικής διήθησης έδειξε ότι η συγκέντρωση των χημικών παραμέτρων το κατατάσσει στην κατηγορία ‘αδρανή’  Η δοκιμή με το τάρακτρο έδειξε ότι η συγκέντρωση των χημικών παραμέτρων το κατατάσσει στην κατηγορία ‘αδρανή’ Ι. Α. Στράτης /21

Αναμφίβολα έχουμε  Ένα πολυπαραμετρικό σύστημα  Μια συνολική εκμετάλλευση που βασίζεται σε σύγχρονες τεχνικές  Τα σύγχρονα προβλήματα απαιτούν σύγχρονες λύσεις (Μ. Ανδρόνικος)  Πρόταση: Ταυτόχρονη δημιουργία ερευνητικού κέντρου κατάλληλα στελεχωμένο και στοχευμένο στη συγκεκριμένη συνολική δραστηριότητα Ι. Α. Στράτης /21

Οφέλη από τη δημιουργία Ερευνητικού Κέντρου  Άμεση διερεύνηση και επίλυση προβλημάτων συνδεδεμένων με τις δραστηριότητες στην περιοχή  Γνώση της συνολικής εικόνας των δραστηριοτήτων  Δημιουργία μιας κρίσιμης «επιστημονικής μάζας» στον τόπο της συνολικής δραστηριότητας  Έρευνα για την εκμετάλλευση του συνόλου των παραπροϊόντων (οδοποιία, δομικά υλικά κλπ.) Ι. Α. Στράτης /21

Οφέλη από τη δημιουργία Ερευνητικού Κέντρου  Βελτιστοποίηση διαδικασιών και ποιότητας προϊόντων και παραπροϊόντων με στόχο την εμπορευματοποίηση τους  Σύνδεση με άλλα ερευνητικά κέντρα και ανταλλαγή γνώσης  Δημιουργία γνώσης και απόκτησης εμπειρίας στο αντικείμενο  Συνεχής ενημέρωση / εκπαίδευση στελεχών της εταιρείας  Εξαγωγή της γνώσης Ι. Α. Στράτης /21