Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Η κοινωνική κατασκευή της θηλυκότητας στην εφηβεία

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Οι έμφυλες ταυτότητες μπορεί να ειδωθούν ως ένα αμοιβαία αποκλειόμενο και οριζόμενο δίπολο, σύμφωνα με το οποίο: Ανδρισμός Δύναμη Δράση Σκληρότητα λογική Θηλυκότητα Αδυναμία Παθητικότητα Μαλθακότητα συναίσθημα

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο «…όμως αυτό είναι καθορισμένο, όπως οι ρίζες της γης και η βάση όλων. Ο άνδρας στη γη και η γυναίκα στην εστία. Ο άνδρας με το σπαθί, με τη βελόνα αυτή. Ο άνδρας με το μυαλό, με την καρδιά η γυναίκα. Ο άνδρας να διατάζει και η γυναίκα να υπακούει. Σε κάθε άλλη περίπτωση, σύγχυση…» Tennyson, ‘The Princess’, 1847

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Ιστορικά: Υποστηρίζεται πως είναι προτιμότερο να είναι κανείς αγόρι, καθώς ο ανδρισμός θεωρείται «ανώτερος», ενώ η θηλυκότητα ορίζεται ως «έλλειψη ταυτότητας» (non-identity) Η θηλυκότητα θεωρείται, λοιπόν, ως μία μη απαραίτητη, μη θεμελιώδης κοινωνική κατασκευή (Tseelon,1995)

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Το σχολικό πλαίσιο επηρεάζει μέσω: Των προγραμμάτων διδασκαλίας, των μαθημάτων που διδάσκονται, των τρόπων αξιολόγησης της επίδοσης Των αλληλεπιδράσεων στη σχολική τάξη Της κουλτούρας και των προσδοκιών των εκπαιδευτικών Των σχολικών κανόνων και των μεθόδων πειθαρχίας που εφαρμόζονται (Kenway,1996)

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Ο ρόλος των εκπαιδευτικών στην κατασκευή ταυτοτήτων φύλου: Η προκλητική και αντιδραστική συμπεριφορά των αγοριών γίνεται αντιληπτή ως διασκεδαστική (Francis, 1999), Οι εκπαιδευτικοί προτιμούν τα αυστηρά συμμορφωμένα κορίτσια και θεωρούσαν τα αγόρια ικανότερα μαθησιακά (Clarricoates,1989), Οι λεκτικές πρωτοβουλίες των κοριτσιών γίνονται αντιληπτές ως «θορυβώδεις» ενώ των αγοριών ως λεκτική ευχέρεια (Spender,1988) Διαφορά εμφανίζεται και στις προσδοκίες για το επαγγελματικό μέλλον αγοριών και κοριτσιών (Crifton et al, 1986) Τα αγόρια ενισχύονται συστηματικά, ώστε να κατευθυνθούν σε επαγγέλματα υψηλού κύρους (Stanworth, 1986) Η ακαδημαϊκή επιτυχία και αποτυχία αποδίδεται διαφορετικά για τα δύο φύλα (Dweck, 1980) Η εξυπνάδα θεωρείται στοιχείο της ανδρικής ταυτότητας ενώ η ικανότητα για πειθαρχική μελέτη στοιχείο της γυναικείας ( Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, 2000)

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Θηλυκές ταυτότητες στην εκπαίδευση Τα κορίτσια πρέπει να συμμορφώνονται σε ένα διπλό, συχνά και αντιφατικό στόχο: Να είναι σωστές μαθήτριες Να γίνουν σωστές γυναίκες (Hey 1997:132 )

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Ενώ η έρευνα τις δεκαετίες του 1970 και 1980 σημείωνε την ιδιαίτερη τάση των κοριτσιών να κρύβουν την εξυπνάδα τους, φοβούμενες μήπως τα αγόρια τις χαρακτηρίσουν ‘μη ελκυστικές’ (Spender, 1982∙ Lees, 1986), συχνό φαινόμενο αποτελεί, πλέον, η εκδήλωση της εμπιστοσύνης στις εκπαιδευτικές τους δυνατότητες (Francis, 2000)

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Όμως: Η υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση και η επίδειξη εξυπνάδας εξακολουθεί και παραμένει: Προνόμιο των κοριτσιών της μεσαίας και ανώτερης κοινωνικής τάξης Οι συσχετισμοί με την έλλειψη σεξουαλικότητας και την αντίθεση με τη θηλυκότητα δεν έχουν εκλείψει

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο ‘Προβληματικά κορίτσια’ Ανήκουν συνήθως στην εργατική τάξη και σε πολιτισμικές μειονότητες Εμφανίζουν ‘μάγκικες συμπεριφορές’ (ladettes), πίνοντας, καπνίζοντας, βρίζοντας, μαλώνοντας, και όντας, σεξουαλικά, προκλητικές (Jackson, 2006) Η Daily Mail, περιέγραψε ως ‘ωρολογιακή βόμβα’ τη μάγκικη συμπεριφορά ‘μιας γενιάς κοριτσιών που κατεβάζουν τα μπουκάλια πιο γρήγορα από τους άνδρες’ ενώ ο όρος ‘ ‘ladette’ αποτελεί επίσημο λήμμα στο Concise Oxford English Dictionary, περιγράφοντας ‘μια νεαρή γυναίκα που συμπεριφέρεται με έντονα επιθετικό ή σκληρό τρόπο και επιδίδεται σε συνεχή κατανάλωση αλκοόλ.

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο ‘Αποτυχημένα κορίτσια’ Ανήκουν, συνήθως, στην εργατική τάξη και σε πολιτισμικές μειονότητες Δίνεται, ωστόσο, πολύ λίγη προσοχή στα τα κορίτσια που αποτυγχάνουν εκπαιδευτικά, καθώς Η στάση τους, συχνά, περνά απαρατήρητη τόσο από τους εκπαιδευτικούς, όσο και από τη διοίκηση του σχολείου Σύμφωνα με τους Osler and Vincent (2003) τα σχολεία αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των κοριτσιών αυτών, καθώς οι περισσότερες πολιτικές στρέφονται γύρω από την πρόληψη της αποτυχίας των αγοριών

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο « Δεν πήγαινα σχεδόν ποτέ στα μαθήματα, για 6 εβδομάδες, τα μισούσα….. Ήταν τόσο βαρετά…. αλλά και όταν ήμουν στην τάξη, απλά καθόμουν και δεν έκανα τίποτα… άκουγα ραδιόφωνο από τα ακουστικά μου… είχα και ένα στυλό στο χέρι και υποκρινόμουν πως έγραφα… αυτό ήταν το τρικ μου….» (έφηβη, 17 ετών ) Archer et al.2007

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Σύμφωνα με την Simone de Beauvoir (1998): «Αυτό που χαρακτηρίζει τις γυναίκες είναι η ανικανότητα να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους και η τάση τους, συνεπώς, να παραμένουν σε μία κατάσταση ‘ανυπαρξίας’· να είναι δηλαδή «ο άλλος», το μαξιλάρι στο οποίο κάποιος ξεκουράζεται….»

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Κοινωνικές πιέσεις, οδηγούν σε πρακτικές όπως: η χρόνια δίαιτα, οι συμπεριφορές υπερφαγίας και κάθαρσης, και η υπερβολική ενασχόληση με το σώμα και την εμφάνιση.

Ταυτότητες Φύλου στην Εφηβεία και το Σχολικό Πλαίσιο Αποτέλεσμα: Η νευρογενής ανορεξία έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις συχνότερες χρόνιες ασθένειες στις έφηβες (Touyz & Beaumont, 2001) Υπολογίζεται ότι το % αυτών που διαγιγνώσκονται με ανορεξία και βουλιμία είναι γυναίκες (Hughes, 1991) και επομένως, αν πάρουμε υπόψη τη μεγάλη συχνότητα και άλλων διαταραγμένων πρακτικών πρόσληψης τροφής στις γυναίκες που δεν πληρούν τα κριτήρια για κλινική διάγνωση (Malson, 2000), το θέμα του φύλου στις διαταραχές στην πρόσληψη τροφής αποκτά τεράστια σημασία όσο αφορά την κατανόηση και την αντιμετώπισή τους