1 Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ (PROJECT) Γ. Ρεκαλίδου Τ.Ε.Ε.Π.Η., Δ.Π.Θ. Γ. Ρεκαλίδου Τ.Ε.Ε.Π.Η., Δ.Π.Θ.

2 Οι θεωρητικές βάσεις της μεθόδου Οι θεωρητικές βάσεις της μεθόδου Το Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης έχει τις ρίζες του: Α) Στους Παιδαγωγούς Dewey, Kilpatrik και κατ’ επέκταση σε όλους τους Παιδαγωγούς του κινήματος της «Νέας αγωγής» (Decroly, Freinet κ.ά.) Β) Στους ψυχολόγους Piaget, Bruner, Vygotsky, οι οποίοι έθεσαν τα θεμέλια του «οικοδομιστικού» προτύπου μάθησης (Piaget) και του «κοινωνικού» ή «αλληλεπιδραστικού κονστρουκτιβισμού» (Bruner, Vygotsky). Το Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης έχει τις ρίζες του: Α) Στους Παιδαγωγούς Dewey, Kilpatrik και κατ’ επέκταση σε όλους τους Παιδαγωγούς του κινήματος της «Νέας αγωγής» (Decroly, Freinet κ.ά.) Β) Στους ψυχολόγους Piaget, Bruner, Vygotsky, οι οποίοι έθεσαν τα θεμέλια του «οικοδομιστικού» προτύπου μάθησης (Piaget) και του «κοινωνικού» ή «αλληλεπιδραστικού κονστρουκτιβισμού» (Bruner, Vygotsky).

3 Τι είναι Σ.Ε.Δ.; Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης είναι μια “ανοιχτού τύπου” παιδαγωγική προσέγγιση, η οποία επιτρέπει την αυθόρμητη και συντονισμένη δραστηριότητα μιας ομάδας παιδιών, που ασχολούνται μεθοδικά με την εκπλήρωση μιας δουλειάς την οποία έχουν επιλέξει. Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης είναι μια “ανοιχτού τύπου” παιδαγωγική προσέγγιση, η οποία επιτρέπει την αυθόρμητη και συντονισμένη δραστηριότητα μιας ομάδας παιδιών, που ασχολούνται μεθοδικά με την εκπλήρωση μιας δουλειάς την οποία έχουν επιλέξει.

4 Βασικές αρχές και χαρακτηριστικά της μεθόδου Project Αξιοποίηση αρχικά του ενδιαφέροντος των παιδιών αλλά αξιοποίηση και των γνώσεων και των εμπειριών τους γύρω από θέματα επίκαιρα ή προβλήματα. Η έννοια ‘’πρόβλημα προς επίλυση’’ έχει ένα ευρύ χώρο επεξεργασίας στα πλαίσια της μεθόδου. Αξιοποίηση αρχικά του ενδιαφέροντος των παιδιών αλλά αξιοποίηση και των γνώσεων και των εμπειριών τους γύρω από θέματα επίκαιρα ή προβλήματα. Η έννοια ‘’πρόβλημα προς επίλυση’’ έχει ένα ευρύ χώρο επεξεργασίας στα πλαίσια της μεθόδου.

5

6 … Βασικές αρχές και χαρακτηριστικά της μεθόδου Project…. Η ενεργή συμμετοχή και δραστηριοποίηση των παιδιών σε όλες τις φάσεις εξέλιξης της εκπαιδευτικής διαδικασίας: Σχεδιασμός, υλοποίηση, αξιολόγηση Η σύνδεση του σχολείου με το ‘’κοινωνικό γίγνεσθαι’’. Η ενεργή συμμετοχή και δραστηριοποίηση των παιδιών σε όλες τις φάσεις εξέλιξης της εκπαιδευτικής διαδικασίας: Σχεδιασμός, υλοποίηση, αξιολόγηση Η σύνδεση του σχολείου με το ‘’κοινωνικό γίγνεσθαι’’.

7 …Βασικές αρχές και χαρακτηριστικά της μεθόδου Project…. Επιλογή του τελικού σκοπού και συντονισμός των μελών ομάδων για την επίτευξή του. Ενίσχυση μορφών εργασίας σε μικρές ομάδες και ενίσχυση μέσα σε αυτές πνεύματος συνεργασίας και αλληλεγγύης. Επιλογή του τελικού σκοπού και συντονισμός των μελών ομάδων για την επίτευξή του. Ενίσχυση μορφών εργασίας σε μικρές ομάδες και ενίσχυση μέσα σε αυτές πνεύματος συνεργασίας και αλληλεγγύης.

8 Άμβλυνση των τάσεων για ομοιόμορφες μορφές δράσης και ομοιόμορφα αποτελέσματα. Σύνδεση χειρωνακτικής εργασίας με πνευματική. Ένα Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης δίνει ευκαιρίες για ανοίγματα στην κοινότητα. Άμβλυνση των τάσεων για ομοιόμορφες μορφές δράσης και ομοιόμορφα αποτελέσματα. Σύνδεση χειρωνακτικής εργασίας με πνευματική. Ένα Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης δίνει ευκαιρίες για ανοίγματα στην κοινότητα.

9

10

11 Οι σκοποί και οι στόχοι στη μέθοδο Project Στη μέθοδο Project οι μορφές δράσης των εμπλεκομένων είναι προσανατολισμένες προς τον τελικό σκοπό αλλά και προς τους επί μέρους ειδικότερους σκοπούς των δραστηριοτήτων. Αυτοί οι σκοποί είναι απαραίτητο να είναι απόλυτα ορατοί, σαφείς και κατανοητοί σε όλους, μέσα από την εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών από τον εκπαιδευτικό και τους χειρισμούς του. Στη μέθοδο Project οι μορφές δράσης των εμπλεκομένων είναι προσανατολισμένες προς τον τελικό σκοπό αλλά και προς τους επί μέρους ειδικότερους σκοπούς των δραστηριοτήτων. Αυτοί οι σκοποί είναι απαραίτητο να είναι απόλυτα ορατοί, σαφείς και κατανοητοί σε όλους, μέσα από την εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών από τον εκπαιδευτικό και τους χειρισμούς του.

12 Παράλληλα τα παιδιά, μέσα από τις δραστηριότητες οι οποίες αποτελούν τα βήματα της ομάδας για να φθάσει στον τελικό σκοπό, κατακτούν και μαθησιακούς στόχους οι οποίοι προγραμματίζονται από τον Εκπαιδευτικό.

13 Διαφορές και ομοιότητες μεταξύ της μεθόδου Project, της Διαθεματικής προσέγγισης και της Ενιαίας Συγκεντρωτικής Διδασκαλίας

14 Στη διάρκεια εφαρμογής της μεθόδου ο εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη τους στόχους του ΑΠ και τους προσαρμόζει στις δραστηριότητες του σχεδίου. Ο εκπαιδευτικός εφαρμόζει και άλλες μεθόδους παράλληλα, αποδεικνύοντας ότι μια μέθοδος δεν είναι ποτέ πανάκεια μέσα στην τάξη. Στη διάρκεια εφαρμογής της μεθόδου ο εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη τους στόχους του ΑΠ και τους προσαρμόζει στις δραστηριότητες του σχεδίου. Ο εκπαιδευτικός εφαρμόζει και άλλες μεθόδους παράλληλα, αποδεικνύοντας ότι μια μέθοδος δεν είναι ποτέ πανάκεια μέσα στην τάξη.

15 Συνεπώς: Η μέθοδος του Σχεδίου Εκπαιδευτικής Δράσης (Project) δεν ακυρώνει και δεν καταστρατηγεί τους σκοπούς και τους στόχους του Α.Π. ενώ επιδιώκει την επίτευξή τους μέσα από βιωματικές και συμμετοχικές διαδικασίες Η μέθοδος του Σχεδίου Εκπαιδευτικής Δράσης (Project) δεν ακυρώνει και δεν καταστρατηγεί τους σκοπούς και τους στόχους του Α.Π. ενώ επιδιώκει την επίτευξή τους μέσα από βιωματικές και συμμετοχικές διαδικασίες

16 3.Κατάρτιση του πλαισίου δράσης. Εξακτίνωση. 4.Επεξεργασία Προτάσεων. Προσδιορισμός στόχων. Ένταξη σε Γνωστικά Αντικείμενα. Σχεδιασμός δραστηριοτήτων. 5. Υλοποίηση 6. Ολοκλήρωση του Project Αξιολόγηση 1. Προσδιορισμός ενδιαφέροντος για ένα ζήτημα, μια κατάσταση προβληματισμού κλπ 2.Συζήτηση, επεξεργασία. Απόφαση τελικού σκοπού. (Μορφή παρέμβασης, επίλυσης κλπ) Ανταλλαγή απόψεων Καταιγισμός Ιδεών

17 1. Προσδιορισμός ενδιαφέροντος για ένα ζήτημα, μια κατάσταση προβληματισμού κλπ 2.Συζήτηση, επεξεργασία. Απόφαση τελικού σκοπού. (Μορφή παρέμβασης, επίλυσης κλπ) Ανταλλαγή απόψεων Καταιγισμός Ιδεών

18 3.Κατάρτιση του πλαισίου δράσης. Εξακτίνωση. 4.Επεξεργασία Προτάσεων. Προσδιορισμός στόχων. Ένταξη σε Γνωστικά Αντικείμενα. Σχεδιασμός δραστηριοτήτων. 5. Υλοποίηση 6. Ολοκλήρωση του Project Αξιολόγηση

19 Η χρονική διάρκεια ενός Project Ένα Σχέδιο Εκπαιδευτικής Δράσης έχει ευέλικτα χρονικά όρια. Στο χρονικό εύρος του προγράμματος του Νηπιαγωγείου είναι δυνατόν να διαρκέσει από μια ημέρα έως μερικούς μήνες.

20 Ποιος είναι ο ρόλος του Εκπαιδευτικού στη διάρκεια εφαρμογής ενός Σχεδίου Εκπαιδευτικής Δράσης; Καθοδηγητικός Διαμεσολαβητικός Παρακινητικός Εμψυχωτικός Ρόλος του δημιουργού σκόπιμων ‘’προβλημάτων’’ Ρόλος παρατηρητή Καθοδηγητικός Διαμεσολαβητικός Παρακινητικός Εμψυχωτικός Ρόλος του δημιουργού σκόπιμων ‘’προβλημάτων’’ Ρόλος παρατηρητή

21 Η αξιολόγηση στα πλαίσια της μεθόδου Project Μορφές Αξιολόγησης: -αρχική- διαγνωστική, σε σχέση με τις γνώσεις των παιδιών γύρω από το θέμα του Project, -διαμορφωτική, σε σχέση με την πορεία του Σχεδίου το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, -τελική σε σχέση με την επίτευξη του τελικού σκοπού αλλά και τη συνολική θεώρηση του Project. Μορφές Αξιολόγησης: -αρχική- διαγνωστική, σε σχέση με τις γνώσεις των παιδιών γύρω από το θέμα του Project, -διαμορφωτική, σε σχέση με την πορεία του Σχεδίου το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, -τελική σε σχέση με την επίτευξη του τελικού σκοπού αλλά και τη συνολική θεώρηση του Project.

22 Στη μέθοδο του Σχεδίου Εκπαιδευτικής Δράσης ( Project) η αξιολόγηση κατέχει σημαντική θέση και ο ρόλος της είναι κυρίαρχος. Δεν αξιολογείται μόνο το τελικό αποτέλεσμα, η κατάκτηση του στόχου (κάθε δραστηριότητας και συνολικά του Σχεδίου) αλλά και η ίδια η διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός δίνει ιδιαίτερη σημασία στην αξιολόγηση των εγκάρσιων ή μεθοδολογικών δεξιοτήτων. Στη μέθοδο του Σχεδίου Εκπαιδευτικής Δράσης ( Project) η αξιολόγηση κατέχει σημαντική θέση και ο ρόλος της είναι κυρίαρχος. Δεν αξιολογείται μόνο το τελικό αποτέλεσμα, η κατάκτηση του στόχου (κάθε δραστηριότητας και συνολικά του Σχεδίου) αλλά και η ίδια η διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός δίνει ιδιαίτερη σημασία στην αξιολόγηση των εγκάρσιων ή μεθοδολογικών δεξιοτήτων.

23 Η αξιολόγηση στα πλαίσια της μεθόδου Project Ο εκπαιδευτικός, καθοδηγεί την ομάδα μέσα από μορφές αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης έτσι ώστε αυτή να μη χάσει τον προσανατολισμό της στον τελικό σκοπό. Παράλληλα ο ίδιος αξιολογεί με τις μεθόδους που αυτός θεωρεί καταλληλότερες τους μαθησιακούς στόχους. Η αξιολόγηση που εναρμονίζεται με τη μέθοδο του ΣΕΔ είναι η διαμορφωτική αξιολόγηση και η αξιολόγηση για τη μάθηση Ο εκπαιδευτικός, καθοδηγεί την ομάδα μέσα από μορφές αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης έτσι ώστε αυτή να μη χάσει τον προσανατολισμό της στον τελικό σκοπό. Παράλληλα ο ίδιος αξιολογεί με τις μεθόδους που αυτός θεωρεί καταλληλότερες τους μαθησιακούς στόχους. Η αξιολόγηση που εναρμονίζεται με τη μέθοδο του ΣΕΔ είναι η διαμορφωτική αξιολόγηση και η αξιολόγηση για τη μάθηση

24 Η αξιολόγηση στα πλαίσια της μεθόδου Project Διαλείμματα διαμορφωτικής αξιολόγησης. Στην πορεία εξέλιξης του σχεδίου, η ομάδα συνέρχεται προκειμένου να αξιολογήσει την πορεία της, τα πεπραγμένα της, τη δυναμική της. Επιπλέον, ενδέχεται να αξιολογήσει προβλήματα που έχουν προκύψει σε σχέση με την πρόοδο του Project και να αναζητήσει λύσεις. Ο κύριος σκοπός αυτών των αξιολογήσεων είναι η ανατροφοδότηση. Διαλείμματα διαμορφωτικής αξιολόγησης. Στην πορεία εξέλιξης του σχεδίου, η ομάδα συνέρχεται προκειμένου να αξιολογήσει την πορεία της, τα πεπραγμένα της, τη δυναμική της. Επιπλέον, ενδέχεται να αξιολογήσει προβλήματα που έχουν προκύψει σε σχέση με την πρόοδο του Project και να αναζητήσει λύσεις. Ο κύριος σκοπός αυτών των αξιολογήσεων είναι η ανατροφοδότηση.

25 Ερωτήματα: Μπορεί να διακοπεί ένα Project και σε ποιες περιπτώσεις; Μπορεί στη διάρκεια ενός Project παράλληλα να υλοποιούνται και δραστηριότητες οι οποίες δεν εντάσσονται στα πλαίσιά του; Μπορεί να διακοπεί ένα Project και σε ποιες περιπτώσεις; Μπορεί στη διάρκεια ενός Project παράλληλα να υλοποιούνται και δραστηριότητες οι οποίες δεν εντάσσονται στα πλαίσιά του;

26 Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης… Ικανότητα συγκέντρωσης σε μια εργασία που του ανατέθηκε Ικανότητα να κατανοεί και να ακολουθεί οδηγίες για την ολοκλήρωση μιας δουλειάς. Ικανότητα συνεργασίας για τη διεκπεραίωση ενός έργου Ικανότητα οργάνωσης του χρόνου. Ικανότητα να εντοπίζει, χωρίς βοήθεια, κάποια λάθη που έχει κάνει. Συνήθεια να ξανακοιτά κάτι που έχει κάνει. Ικανότητα συγκέντρωσης σε μια εργασία που του ανατέθηκε Ικανότητα να κατανοεί και να ακολουθεί οδηγίες για την ολοκλήρωση μιας δουλειάς. Ικανότητα συνεργασίας για τη διεκπεραίωση ενός έργου Ικανότητα οργάνωσης του χρόνου. Ικανότητα να εντοπίζει, χωρίς βοήθεια, κάποια λάθη που έχει κάνει. Συνήθεια να ξανακοιτά κάτι που έχει κάνει.

27 Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης… Ικανότητα να αναζητά πληροφορίες. Ικανότητα να χρησιμοποιεί σε έναν τομέα μια γνώση που απέκτησε σε άλλο τομέα. Να αποδέχεται, να κατανοεί την αποτυχία και να τηρεί κανόνες. Ικανότητα να αναζητά πληροφορίες. Ικανότητα να χρησιμοποιεί σε έναν τομέα μια γνώση που απέκτησε σε άλλο τομέα. Να αποδέχεται, να κατανοεί την αποτυχία και να τηρεί κανόνες.

28 Κριτική Έχει επικριθεί για αναποτελεσματικότητα στην κατάκτηση των μαθησιακών στόχων. ότι επικεντρώνεται στον τελικό σκοπό και όχι στη διαδικασία μέσα από την οποία θα οδηγηθεί σε αυτήν. Πού τελικά είναι προσανατολισμένη η μέθοδος του ΣΕΔ; Ποιος είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού ώστε να μη χαθεί ο προσανατολισμός της διαδικασίας προς τους μαθησιακούς στόχους; Έχει επικριθεί για αναποτελεσματικότητα στην κατάκτηση των μαθησιακών στόχων. ότι επικεντρώνεται στον τελικό σκοπό και όχι στη διαδικασία μέσα από την οποία θα οδηγηθεί σε αυτήν. Πού τελικά είναι προσανατολισμένη η μέθοδος του ΣΕΔ; Ποιος είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού ώστε να μη χαθεί ο προσανατολισμός της διαδικασίας προς τους μαθησιακούς στόχους;

29 Η μέθοδος Project στην προσχολική ηλικία Η προσχολική ηλικία θεωρείται ιδιαίτερα κατάλληλη για την εφαρμογή αυτής της μεθόδου επειδή: Δεν δεσμεύεται από την ύλη του ΑΠ. Οι στόχοι αφορούν κυρίως τις εγκάρσιες δεξιότητες. Οδηγεί τα παιδιά στη μελλοντική προοπτική, στην προβολή επιθυμιών και σχεδίων, στην ικανότητα πρόβλεψης των συνεπειών των πράξεών τους. Η προσχολική ηλικία θεωρείται ιδιαίτερα κατάλληλη για την εφαρμογή αυτής της μεθόδου επειδή: Δεν δεσμεύεται από την ύλη του ΑΠ. Οι στόχοι αφορούν κυρίως τις εγκάρσιες δεξιότητες. Οδηγεί τα παιδιά στη μελλοντική προοπτική, στην προβολή επιθυμιών και σχεδίων, στην ικανότητα πρόβλεψης των συνεπειών των πράξεών τους.

30 Οδηγεί τα παιδιά στην ικανότητα διατύπωσης υποθέσεων. Συμβάλλει στη οικοδόμηση από τα παιδιά βασικών εννοιών χώρου και χρόνου. Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του παιδιού Στην εξάσκηση της μνήμης Την ικανότητα αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης Οδηγεί τα παιδιά στην ικανότητα διατύπωσης υποθέσεων. Συμβάλλει στη οικοδόμηση από τα παιδιά βασικών εννοιών χώρου και χρόνου. Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του παιδιού Στην εξάσκηση της μνήμης Την ικανότητα αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης

31

32