Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Δρ. Γεώργιος Καμπουρίδης 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 1

Παρώθηση - Υποκίνηση Είναι η συναισθηματική κατάσταση, η οποία παρακινεί ένα άτομο να ενεργήσει με ένα ορισμένο τρόπο. O Barnard μελέτησε την ανθρώπινη συμπεριφορά και επεσήμανε ότι αποτελεί λάθος η ταύτιση των στόχων των οργανισμών, με τα κίνητρα των εργαζομένων να εργαστούν αποδοτικά. Ο κοινός στόχος μιας ομάδας ή ενός οργανισμού είναι έξω από την προσωπικότητα των εργαζομένων. Οι επιδιωκόμενοι στόχοι και τα αποτελέσματα είναι αντικειμενικά σε αντίθεση με τα κίνητρα που είναι υποκειμενικά ( σκέψεις, αισθήματα, στάση ). 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 2

Παρώθηση - Υποκίνηση ( Ι ) Η προσωπικότητα του κάθε ατόμου είναι μία σύνθεση των εκφράσεων της καθημερινής του συμπεριφοράς. Είναι σύνηθες φαινόμενο οι άνθρωποι να δείχνουν διαφορετικά πρόσωπα ανάλογα με τις καταστάσεις τις οποίες βιώνουν, πχ, οικογενειάρχης, γείτονας, μέλος ενός αθλητικού σωματείου κλπ. Ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να είναι τελείως διαφορετικός στους ρόλους του γονιού, του συζύγου, του διευθυντή, ή του προπονητή μιας μικρής ομάδας. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 3

Παρώθηση - Υποκίνηση ( ΙΙ ) Είναι λαθεμένη η αντίληψη του προσδιορισμού ενός μόνου παράγοντα ως καθοριστικού για την διαμόρφωση των κύριων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Η προσωπικότητα του κάθε ατόμου εξαρτάται από πολλές περίπλοκες μεταβλητές. Η δραστηριοποίηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της συμπεριφοράς και της εξέλιξης των ανθρώπων. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 4

Ο Σύνθετος Άνθρωπος (1950- Σήμερα ) Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι σύνθετος και μεταβλητός. Τα κίνητρα τα οποία καθορίζουν την συμπεριφορά του στην εργασία του ιεραρχούνται με σειρά προτεραιότητας και σημασίας από τον ίδιο. Η ιεράρχηση αυτή υπόκειται σε αλλαγές σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και ανάλογα με τις καταστάσεις. Ο άνθρωπος αποκτά νέα κίνητρα μέσα από τις εμπειρίες του στα πλαίσια της εργασίας του. Αντιδρά ανάλογα στις στρατηγικές της επιχείρησης που συνδέονται με τα κίνητρα, τις ικανότητες και την ποιότητα της εργασίας. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 5

Ο Σύνθετος Άνθρωπος (1950- Σήμερα ) Ο εργαζόμενος γίνεται παραγωγικός στον χώρο εργασίας στην προσπάθειά του να ικανοποιήσει τις ανάγκες του και οι οποίες συνήθως είναι διαφορετικές από τις ανάγκες των συναδέλφων. Δεν υπάρχει μεθοδολογία ή τακτική διοίκησης που να είναι αποτελεσματική για όλους τους ανθρώπους και σε όλες τις περιπτώσεις (one size doesn’t fit all). Τα ατομικά κίνητρα, από τη φύση τους είναι μία εσωτερική προσωπική υπόθεση, κάτι το υποκειμενικό σε αντίθεση με τους στόχους των οικονομικών οργανισμών που είναι η επίτευξη αποτελεσμάτων ( συνήθως το κέρδος ( αντικειμενικό )). 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 6

Λειτουργία των Κινήτρων Λειτουργία των Κινήτρων 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 7 Τα κίνητρα καθοδηγούν τις σκέψεις και τις συμπεριφορές μας προς επίτευξη του στόχου μας :. Λειτουργία των κινήτρων Κίνητρα Σκέψεις Συμπεριφορές Στόχοι και κατάσταση επιτυχίας

Χρήση των Κινήτρων Η χρήση των κινήτρων, όπως η ανάγκη των ανθρώπων για ευτυχία, αναγνώριση, ευθύνη, ενδιαφέρον για την εργασία, προσωπική ανάπτυξη, ήταν και είναι απολύτως αναγκαία στα πλαίσια της βιομηχανικής και μεταβιομηχανικής εποχής. Ο υπεύθυνος μιας ομάδος εργαζομένων έχει συμπληρώσει σ ’ ένα βαθμό τις προσωπικές του ανάγκες για επιτυχία, ενδιαφέρον για τη εργασία, προσωπική ανάπτυξη και αδιαφορεί για τους υφισταμένους των. Μια τεχνική ικανοποίηση των αναγκών των συναδέλφων είναι η εμπλοκή τους σε αποφάσεις που τους αφορούν άμεσα ( Συμμετοχική Διοίκηση ). 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 8

Χρήση των Κινήτρων ( Ι ) Η ένταση των ψυχολογικών αναγκών διαφέρει από άτομο σε άτομο και από χρονική στιγμή σε χρονική στιγμή. Η συμπεριφορά μας ως προϊστάμενοι θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις προσωπικότητες των εργαζομένων αλλά και στις ανάγκες των καταστάσεων που διαμορφώνονται. Η ενστικτώδης και αυτόματη αντίδραση δεν είναι πάντοτε ενδεδειγμένη (take time approach) 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 9

Κλασσική θεωρία Υποκίνησης : Taylor Αμοιβή ανάλογα με την απόδοση του κάθε εργαζόμενου. (Bonus παραγωγικότητας, Taylorism). Αν οι αποδοτικοί εργαζόμενοι διαπιστώσουν ότι δεν κερδίζουν περισσότερο από τους μη αποδοτικούς συναδέλφους τους σύντομα θα χάσουν το ενδιαφέρον για την εργασία τους και θα μειώσουν την απόδοσή τους. Τα ανθρώπινα όντα είναι μέρος ενός μηχανισμού παραγωγής και όχι ως προσωπικότητες με διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα. Ποια θεωρία εκτιμάται ότι ασπαζόταν ο Taylor ( X ή Υ ); 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 10

Θεωρία Ανθρωπίνων Σχέσεων : Rensis Likert O manager είναι ο παράγοντας κλειδί στην παρώθηση του προσωπικού : 1. Δημιουργεί το κατάλληλο εργασιακό κλίμα ώστε οι εργαζόμενοι να αισθάνονται ότι είναι μέλη της ομάδας και σημαντικές προσωπικότητες. 2. Υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και οι ευθύνες είναι σαφώς καθορισμένες. 3. Οι εργαζόμενοι είναι ελεύθεροι να συζητήσουν τα θέματα που τους απασχολούν. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 11

Θεωρία Ανθρωπίνων Σχέσεων : Rensis Likert, Hawthorne ( Ι ) 1. Οι εργαζόμενοι είναι οντότητες οι οποίες θα πρέπει να ελέγχονται να παρακινούνται και να κατευθύνονται στα πλαίσια επίτευξης των στόχων του οργανισμού. 2. Οι μελέτες του Hawthorne απέδειξαν ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι σημαντικότερες από την αμοιβή ή τις συνθήκες εργασίας. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 12

Θεωρία Ανθρωπίνων Σχέσεων : Rensis Likert, Hawthorne ( Ι ) 1. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και οι σχέσεις των στα πλαίσια της ομάδας είναι σημαντικός παράγοντας αποδοτικής λειτουργίας του οργανισμού 2. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού σ ’ ολόκληρο τον οργανισμό ( συμμετοχική διοίκηση ) 3. Η επικοινωνία πραγματοποιείται προς όλες τις κατευθύνσεις. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 13

9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 14 ΠΥΡΑΜΙΔΑ MASLOW

Χαμηλό επίπεδο αναγκών Φυσιολογικές Ανάγκες Βασικές ανάγκες επιβίωσης, Οξυγόνο, νερό, τροφή, κατάλυμα, ένδυση κλπ. Μεθοδολογία παρώθησης : Αμοιβή, Ανάγκες Ασφάλειας Απαλλαγή από κινδύνους, φόβους και αβεβαιότητες ( κατοικία σε ασφαλή περιοχή, ασφάλεια στην εργασία, σύνταξη ) Μεθοδολογία παρώθησης : Σιγουριά, διάρκεια στον χρόνο ( ασφαλιστικά προγράμματα ) 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 15

Κοινωνικές Ανάγκες (social needs) Ο άνθρωπος είναι Κοινωνικό ον, ( Αριστοτέλης ) και επιδιώκει Αγάπη, Φιλία, Αποδοχή από μία ομάδα, « Ανήκειν ». Συμμετέχει σε ομίλους (tennis), θρησκευτικούς ή πολιτικούς οργανισμούς. Επιδιώκει να νυμφευθεί και να αποκτήσει παιδιά ( συνήθως ). Αποτελεί σημαντικό κίνητρο για την επιλογή της καριέρας μας. Μεθοδολογία παρώθησης : Κοινωνική αναγνώριση, δημιουργία ομάδων με κοινούς στόχους 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 16

Ανάγκες Αυτοεκτίμησης (self-esteem, Status) Χαμηλότερες : Σεβασμός από τους άλλους, ανάγκη για αναγνώριση (status), φήμη, δόξα, εκτίμηση, κύρος, σεβασμός, αξιοπρέπεια ακόμη και κυριαρχία Υψηλότερες : εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, ανταγωνιστικότητα, επίτευξη αποτελεσμάτων, ανεξαρτησία και ελευθερία Η αρνητική πλευρά των είναι χαμηλή αυτοεκτίμηση και αίσθημα κατωτερότητας Προϊόντα που υπόσχονται εκπλήρωση της αυτοεκτίμησης : σωστό αποσμητικό, αυτοκίνητο, ενδύματα που αποδεικνύουν την αναγνώρισή μας 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 17

Ανάγκες αυτοπραγμάτωσης 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 18 Υψηλό επίπεδο = αυξημένη παρώθηση Αυτοπραγμάτωση – αυτοενεργοποίηση Δημιουργία- Πνευματική ωριμότητα. Ανάπτυξη της εσωτερικής φύσης Ανάγκη της βαθύτερης γνώσης και αντίληψης των πραγμάτων (Φιλοσοφική προσέγγιση) Ανάγκη αισθητικής και πολιτιστικής βελτίωσης Maslow at one point suggested only about two percent, of the world’s population is truly, predominantly, self-actualizing!

Σχετικότητα – Ανατροπή της κλίμακας Maslow Μία ανάγκη χαμηλότερου επιπέδου εμποδίζει το ενδιαφέρον για ικανοποίηση αναγκών υψηλότερου επιπέδου ( η ανάγκη για φαγητό αναβάλλεται αν η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική ). Μία ικανοποιητική εργασία είναι δυνατό να καταστήσει το άτομο ανεκτικό στις ανάγκες χαμηλότερου επιπέδου. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 19

Σχετικότητα της Κλίμακας Maslow ( Ι ) Συνήθως ικανοποιούμε μία ανάγκη κατώτερου επιπέδου και μετά επιδιώκουμε την ικανοποίηση ανώτερου επιπέδου ανάγκη. Οι άνθρωποι βιώνουν τις ανάγκες των με διαφορετική ένταση. Πολλοί άνθρωποι αποδέχονται την ανατροπή της ιεράρχησης των αναγκών ( Μιμίκος και Μαίρη, Ρωμαίος και Ιουλιέτα ). 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 20

9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 21 Προσωπικές επιδιώξεις Φιλοδοξίες Ικανότητα Υποκίνηση Ικανοποίηση Αποδοτική συμπεριφορά Εσωτερικές ανταμοιβές Επίτευξη προσωπικών στόχων Εξωτερικές ανταμοιβές Oι επιδράσεις των καθοριστικών παραγόντων της αποδοτικής συμπεριφοράς 

Θεωρία Δύο Παραγόντων : Frederick Herzberg Παράγοντες Συντήρησης ( Φυσιολογικές ανάγκες και Συνθήκες εργασίας ): μπορούν να κάνουν τους εργαζόμενους δυστυχείς αλλά δεν τους παρακινούν ( Τα δύο πρώτα επίπεδα της πυραμίδος του Maslow) Οι παράγοντες παρακίνησης είναι οι ανάγκες υψηλότερου επιπέδου : K οινωνική αναγνώριση, εκτίμηση, προσωπική ανάπτυξη και η φύση της ίδιας της εργασίας 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 22

Θεωρία Δύο Παραγόντων Η διαμόρφωση ικανοποιητικών συνθηκών εργασίας ( Υποδομές ) Συνέπεια στην εκτέλεση των προγραμματισμένων ενεργειών αλλά και των δεσμεύσεων ανταμοιβής από μέρους του Προϊσταμένου Η ανάγκη δημιουργίας ( επίτευξης στόχων και ονείρων ), (achievement), Ανάγκη ανάληψης υπευθυνότητας (responsibility), 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 23

Εφαρμογή της Θεωρίας των Δύο Παραγόντων Ανάγκη αναγνώρισης (recognition) Ανάγκη επαγγελματικής ανέλιξης (advancement) Ανάγκη για μία ενδιαφέρουσα δουλειά (work interest, job enrichement) Ανάγκη προσωπικής βελτίωσης (personal development). 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 24

Χαρακτηριστικά αυτοενεργοποιημένων ατόμων ( ΙΙ ) Ακολουθούν δικό τους δρόμο. Επιθυμούν να μάθουν από τον καθένα. Έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες και την κρίση τους. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 25

Το Αυτοενεργοποιημένο Άτομο Το άτομο αντιλαμβάνεται την επιτυχία όταν είναι ικανό : Να σχεδιάζει με ποιο τρόπο θα επιτύχει ένα στόχο, Να εφαρμόζει το σχέδιό του, Να ελέγχει ( παρακολουθεί ) τα αποτελέσματα. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 26

Χαρακτηριστικά αυτοενεργοποιημένων ατόμων Τους αρέσει να θέτουν τους δικούς του στόχους. Τα αυτοενεργοποιημένα άτομα αποφεύγουν να επιλέγουν μακροχρόνιους στόχους με εξαιρετική δυσκολία. Αντίθετα επιλέγουν στόχους που τους παρέχουν άμεση ανατροφοδότηση και κυρίως το αίσθημα της ικανοποίησης. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 27

Χαρακτηριστικά αυτό - ενεργοποιημένων ατόμων ( Ι ) Αντιμετωπίζουν τα πράγματα όπως πραγματικά είναι ( αποδέχονται τους άλλους όπως είναι και όχι όπως θα θέλανε ή θα έπρεπε να είναι ). Δεν φοβούνται να πλησιάσουν άλλους ανθρώπους ( δεν απειλούνται από άλλους ανθρώπους και δημιουργούν στενούς δεσμούς μόνο με ελάχιστους ανθρώπους ). Είναι αποδοτικοί κριτές των καταστάσεων. Είναι δημιουργικοί και έχουν μια αποδεκτή προσωπικότητα. 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 28

Υποκίνηση Εργαζομένων ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξής των στα πλαίσια ενός οργανισμού 9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 29

9/24/2016 Υποκίνηση Ανθρώπινου Δυναμικού Γ. Καμπουρίδης 30 ΑνάγκεςΠαιδαγωγική Προσέγγιση Φυσιολογικές (Well-being) Οι εκπαιδευόμενοι θα απολέσουν την προσοχή τους και την ικανότητά τους να μαθαίνουν εάν δεν έχουν διασφαλίσει υγεία, τροφή, στέγη, μη ικανοποιητικές ώρες ύπνου Ασφάλειας (safety) Το περιβάλλον μάθησης πρέπει να είναι ασφαλές για όλους, ανεξάρτητα από το φύλλο, την καταγωγή, τις φυσικές δυνατότητες και το κοινωνικό υπόβαθρο. Ψυχολογικά οι εκπαιδευόμενοι αισθάνονται ασφαλείς όταν επικοινωνούν ειλικρινά με τους συναδέλφους των και το εκπαιδευτικό προσωπικό. Κοινωνικές (αγάπης, αίσθημα του ανήκειν σε ομάδα) Ο/η εκπαιδευόμενος/η ως άτομο, έχει ανάγκη την φροντίδα και την αγάπη των συναδέλφων του και των εκπαιδευτών. Ο καθηγητής πρέπει να δημιουργήσει μια κοινότητα μάθησης (Learning community) για να δώσει την αίσθηση στους σπουδαστές ότι ανήκουν σε μία ομάδα μαθήματος με κοινό στόχο την κατάκτηση της συγκεκριμένης γνώσης. Αυτοεκτίμηση Η προσωπική ισχύς, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και η μοναδικότητα του ατόμου των σπουδαστών διαμορφώνεται και αναπτύσσεται κατά την διαδικασία μάθησης. Η ενεργός συμμετοχή των εκπαιδευόμενων συμβάλλει στην ενίσχυση της προσωπικότητας. Αυτοενερ- γοποίηση Ο/η εκπαιδευόμενος/η αναπτύσσει το πλήρες δυναμικό του, ως ανθρώπινο όν για την ολοκλήρωσή του,μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασία και της κοινωνικής ζωής. Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ MASLOW ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ