Η ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Μάθημα: Κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας Β Γυμνασίου Δημιουργός: Γερακίνη Αλεξάνδρα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Κείμενα που θα μελετηθούν Βασικά κείμενα Από τα σχολικά εγχειρίδια της Α και Β Γυμνασίου Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο, Ινδιάνος Σιάτλ Η ιστορία του δαχτυλιδιού, Γ.Ε. Λέσινγκ Γιατί, Γ. Μαγκλής Για ένα παιδί που κοιμάται, Δήμητρα Χριστοδούλου Λεώνη , Μαρία Πυλιώτου

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Κείμενα που θα μελετηθούν Παράλληλα κείμενα Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ (εκτός εγχειριδίου) Μια Κυριακή στην Κνωσό (Αναφορά στον Γκρέκο), Ν. Καζαντζάκης (σχολικό εγχειρίδιο της Β Γυμνασίου) Το ποτάμι, Α. Σαμαράκης (εκτός εγχειριδίου) Κωνσταντής, Λίτσα Ψαραύτη (σχολικό εγχειρίδιο) Ο Δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς, Μαρούλα Κλιάφα ( απόσπασμα εκτός εγχειριδίου)

ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΛΕΤΗΘΟΥΝ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να έρθουν οι μαθητές σε ελεύθερη και δημιουργική επαφή με τα λογοτεχνικό έργα, να τα ερμηνεύσουν και να νιώσουν αισθητική απόλαυση. Να δημιουργηθούν στους μαθητές κίνητρα για προσωπική έκφραση. Να προσεγγίσουν οι μαθητές βιωματικά και συναισθηματικά τα κείμενα με κατευθυνόμενη αυτενέργεια. Να παράγουν οι μαθητές γραπτό κείμενο σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο. Να καλλιεργηθεί η φαντασία και η κριτική ικανότητα των μαθητών.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη σχέση της λογοτεχνίας με την ανθρώπινη εμπειρία. Να είναι σε θέση οι μαθητές να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τις αξίες και τις ιδέες που υπάρχουν στα λογοτεχνικά κείμενα. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με διάφορα λογοτεχνικά είδη και να κατανοήσουν ότι αυτά ανταποκρίνονται σε διαφορετικούς σκοπούς και ιστορικές ανάγκες.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να κατανοήσουν οι μαθητές την έννοια της ετερότητας στις διάφορες μορφές της: εθνική, πολιτισμική, θρησκευτική, αναπηρίας. Να κατανοήσουν ότι μπορούμε να συνυπάρχουμε παρά την ετερότητα μας. Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στην ετερότητα, να την αποδεχτούν ως ιστορική, κοινωνική και φυσική αναγκαιότητα. Να κατανοήσουν τις έννοιες: ρατσισμός, κοινωνικός αποκλεισμός, προκαταλήψεις, στερεότυπα. Να κατανοήσουν ότι η ετερότητα είναι κοινωνικά κατασκευασμένη. Να κατανοούν και να αποδέχονται τις ομοιότητες και διαφορές των θρησκειών, των λαών, των νοοτροπιών ζωής. Να αποδεχτούν την ύπαρξη κάποιων ομάδων με δυσκολίες και να κατανοούν τις ανάγκες τους. Να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση. Να αναγνωρίζουν τις δικές τους προκαταλήψεις.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να καλλιεργήσουν οι μαθητές συνεργατικό πνεύμα μέσα στα πλαίσια της εργασίας σε ομάδες. Να αναπτύξουν οι μαθητές πρωτοβουλίες και να μάθουν να διακρίνουν την αξιοπιστία των διάφορων πηγών. Να προχωρήσουν οι μαθητές μέσω της συνεργασίας από την ανακάλυψη και τη σύγκριση στη σύνθεση και στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους αξιοποιώντας δημιουργικά το υλικό που συνέλλεξαν.

ΣΤΟΧΟΙ Τ.Π.Ε Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη χρήση μηχανών αναζήτησης και διαδικτυακών πηγών γενικότερα.(νέος γραμματισμός). Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις Τ.Π.Ε. και τους υπάρχοντες ψηφιακούς πόρους ώστε να παράγουν δικό τους έργο αξιοποιώντας τις νέες δυνατότητες που παρέχουν οι Τ.Π.Ε. ( νέος γραμματισμός). Η τεχνολογία που επιλέχτηκε για να χρησιμοποιηθεί εξυπηρετεί αυτούς τους δύο βασικούς στόχους.

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Ανάπτυξη αιτιολογημένης και τεκμηριωμένης άποψης για τα κείμενα που διαβάζουν. Αξιολόγηση της δικής τους προσέγγισης καθώς και εκείνης των συμμαθητών τους. Αναγνώριση των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους οι συγγραφείς μιλούν για τα διάφορα θέματα. Αναγνώριση των πολιτισμικών στοιχείων που υπάρχουν σε κάθε κείμενο. Αναγνώριση και περιγραφή ιστορικού πλαισίου. Επισήμανση των συγκρουόμενων κωδίκων συμπεριφοράς ανάμεσα σε ήρωες.

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Να συγκρίνουν τους διάφορους λόγους που μιλούν και κατασκευάζουν τον ξένο: του ιστορικού με το λογοτεχνικό, με τον δημοσιογραφικό.... Να εντοπίζουν την ετερότητα στα κείμενα και να είναι σε θέση να αιτιολογούν γιατί για τον καθένα η ετερότητα έχει διαφορετική νοηματοδότηση. Να εντοπίζουν στο κείμενο τον διαφορετικό ήρωα και να ερμηνεύουν τη δική του συμπεριφορά καθώς και των άλλων απέναντι του. Να διακρίνουν στο κείμενο τις οπτικές των ηρώων. Να εντοπίζουν τα στοιχεία που κάνουν τους ανθρώπους διαφορετικούς μεταξύ τους: κοινωνική θέση, θρησκεία, έθιμα.

Κατευθυνόμενος διάλογος Έχει τη μορφή του σχεδίου Project ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ερμηνευτική Κατευθυνόμενος διάλογος Ανακαλυπτική Ομαδοσυνεργατική Έχει τη μορφή του σχεδίου Project

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΡΟΝΟΥ Α φάση: Πριν από την ανάγνωση : 4 διδακτικές ώρες Β φάση: Ανάγνωση : 18 διδακτικές ώρες Γ φάση: Μετά την ανάγνωση: 4 διδακτικές ώρες

ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Είναι πολύ σημαντική καθώς δημιουργεί τη σύνδεση μεταξύ των κειμένων και των μαθητών. Δίνει κίνητρα για την ανάγνωση που θα ακολουθήσει. Πλουτίζει το γνωστικό και πολιτισμικό ορίζοντα των μαθητών. Δημιουργεί ένα πλαίσιο προβληματισμού που θα διευκολύνει τη διεξαγωγή του μαθήματος. Εισάγει τους μαθητές στο θέμα της διδακτικής ενότητας επιστρατεύοντας τα προσωπικά τους βιώματα, τις προηγούμενες γνώσεις τους, τις παραστάσεις και τις εμπειρίες τους.

ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Οι μαθητές παίρνουν ένα φύλλο εργασίας που έχει ως στόχο να τους εισάγει στην έννοια της ετερότητας και να τους κινήσει το ενδιαφέρον για την ανάγνωση των κειμένων που θα ακολουθήσει. Οι μαθητές, εργαζόμενοι σε ομάδες, συζητούν για τις εικόνες που βλέπουν, παρακολουθούν τα βίντεο, καταγράφουν τις απόψεις τους , αναπτύσσουν διάλογο και αφηγούνται τις προσωπικές τους εμπειρίες. Ασχολούνται με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας και εισάγονται σε βασικές έννοιες που έχουν σχέση με το θέμα της ετερότητας. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Οι μαθητές είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στην ανάγνωση των κειμένων. Η/Ο φιλόλογος διαβάζει τα κείμενα ώστε να εξομαλυνθούν οι όποιες δυσκολίες υπάρχουν στην κατανόηση των κειμένων. Στη συνέχεια η τάξη χωρίζεται σε 5 ομάδες των 4 ή 5 ατόμων.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να μελετήσει ένα βασικό και ένα παράλληλο κείμενο. Συνολικά θα μελετηθούν και θα αναλυθούν 5 βασικά και 5 παράλληλα κείμενα. Οι ομάδες εργάζονται ταυτόχρονα στην τάξη(όπου υπάρχει υπολογιστής και διαδραστικός πίνακας) ή , αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, στο εργαστήριο πληροφορικής. Οι ομάδες μελετούν προσεκτικά τα κείμενα, απαντούν στις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας , ανταλλάσσουν απόψεις και καταλήγουν σε συμπεράσματα και στην καταγραφή των απόψεων τους.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Α Μελετά το κείμενο «Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο» του Ινδιάνου Σιάτλ. Μελετά επίσης απόσπασμα από «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ». Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας. Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την ετερότητα στο θέμα της φυλής. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Β Μελετά το κείμενο «Η ιστορία του δαχτυλιδιού» του Γ. Έφραιμ Λέσινγκ. Μελετά επίσης το απόσπασμα «Μια Κυριακή στην Κνωσό» από το έργο «Αναφορά στον Γκρέκο» του Ν. Καζαντζάκη . Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας. Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την ετερότητα στο θέμα της θρησκείας. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Γ Μελετά το διήγημα «Γιατί» του Γ. Μαγκλή. Μελετά επίσης απόσπασμα από το διήγημα του Α. Σαμαράκη «Το ποτάμι». Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας. Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τις συνθήκες και τους λόγους που χωρίζουν τους ανθρώπους σε περίοδο πολέμου και τους κάνουν να νιώθουν εχθροί. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Δ Μελετά το ποίημα « Για ένα παιδί που κοιμάται» της Δήμητρας Χριστοδούλου. Μελετά επίσης το κείμενο «Κωνσταντής» της Λίτσας Ψαραύτη. Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας. Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την ετερότητα στο θέμα των μεταναστών. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Ε Μελετά το κείμενο «Λεώνη» της Μαρίας Πυλιώτου. Μελετά επίσης απόσπασμα από το βιβλίο της Μαρούλας Κλιάφα «Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς» Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας. Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την ετερότητα στο θέμα των ανθρώπων με αναπηρίες. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Οι μαθητές ολοκληρώνουν την επεξεργασία των κειμένων . Κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της εργασίας της στις άλλες ομάδες. Οι μαθητές ακούν τις απόψεις των συμμαθητών τους . Ακολουθεί διάλογος και ανταλλαγή απόψεων. Η κάθε ομάδα ακούει και συμπληρώνει τα αποτελέσματα των άλλων ομάδων.

Δραστηριότητες των μαθητών Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Δραστηριότητες των μαθητών Ανάγνωση ολόκληρου του βιβλίου από το οποίο προέρχεται το απόσπασμα του σχολικού εγχειριδίου. Βιβλιοπαρουσίαση Συγγραφή κειμένου για το οπισθόφυλλο του βιβλίου. Αλλαγή του τέλους της ιστορίας που διάβασαν οι μαθητές.

Γ ΦΑΣΗ: ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Οι μαθητές παράγουν το δικό τους λόγο όχι πια γύρω από τα κείμενα, αλλά γύρω από το θέμα της διδακτικής ενότητας με την οποία ασχολήθηκαν. Ο σκοπός της φάσης αυτής είναι να διαπιστώσουν διδάσκοντες και διδασκόμενοι τι καινούριο έμαθαν οι μαθητές, ποιες αντιλήψεις σχημάτισαν και τι συναισθήματα ένιωσαν.

Γ ΦΑΣΗ: ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Δραστηριότητες των μαθητών Οι μαθητές μπορούν να γράψουν ένα κείμενο παρόμοιο με αυτά που διδάχτηκαν. Μπορούν να οργανώσουν μια έκθεση ή εκδήλωση στο σχολείο τους σχετική με το θέμα που διδάχτηκαν. Μπορούν να δημιουργήσουν διαδικτυακές αφίσες με την εφαρμογή http://edu.glogster.com/

Η ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ