Αναγνώριση εσόδων και εξόδων Σκοπός: λογιστικός χειρισμός εσόδων και εξόδων Βασικές παρατηρήσεις: έμφαση (α) στον προσδιορισμό του χρόνου πραγματοποίησης των εσόδων και (β) στην οικονομική ουσία της συναλλαγής και όχι κατ΄ ανάγκη στη νομική της μορφή Έσοδα προκύπτουν: (α) από την πώληση αγαθών, (β) την παροχή υπηρεσιών και (γ) τη χρήση στοιχείων του ενεργητικού μιας επιχείρησης από τρίτους τα οποία αποφέρουν έσοδα από τόκους, δικαιώματα χρήσης και μερίσματα προς τους μετόχους

Βασικές έννοιες 1 Έσοδο είναι η μικτή (ακαθάριστη) εισροή οικονομικών οφελών κατά τη διάρκεια της χρήσης, η οποία προκύπτει από τις συνήθεις δραστηριότητες της επιχείρησης, όταν η εισροή αυτή έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των ιδίων κεφαλαίων, εκτός της αύξησης που σχετίζεται με εισφορά κεφαλαίου από τους μετόχους. Μικτή εισροή: περιλαμβάνει μόνο το ποσό που εισπράττεται ή απαιτείται για λογαριασμό της επιχείρησης (όχι οι φόροι, προμήθειες από πρακτόρευση αγαθών και υπηρεσιών) Εύλογη αξία είναι το ποσό με το οποίο ένα στοιχείο του ενεργητικού μπορεί να ανταλλαχθεί ή μια υποχρέωση να διακανονιστεί, στο πλαίσιο μιας ετεροβαρούς συναλλαγής μεταξύ δύο μερών, τα οποία έχουν πλήρη γνώση του αντικειμένου και ενεργούν με την θέλησή τους.

Βασικές έννοιες 2 Έξοδο: η μείωση στα οικονομικά οφέλη κατά τη διάρκεια της χρήσεως με τη μορφή εκροών ή μειώσεων των στοιχείων του ενεργητικού ή δημιουργίας υποχρεώσεων, που καταλήγουν σε μειώσεις των ιδίων κεφαλαίων, με εξαίρεση τις μειώσεις των ιδίων κεφαλαίων που προέρχονται από επιστροφές κεφαλαίων στους μετόχους

Βασικές έννοιες 3 Σύμφωνα με την αρχή των δεδουλευμένων εσόδων και εξόδων, οι συναλλαγές και τα γεγονότα (α) αναγνωρίζονται λογιστικά, όταν πραγματοποιούνται (και όχι όταν εισπράττονται ή πληρώνονται μετρητά) και (β) καταχωρούνται στα βιβλία και απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις των χρήσεων που αφορούν.

Αποτίμηση εσόδου 1.Το έσοδο αποτιμάται στην εύλογη αξία του εισπραχθέντος ή του εισπρακτέου αντιτίμου, λαμβάνοντας υπόψη κάθε είδους έκπτωση. 2.Ονομαστική (τιμολογούμενη) αξία = εύλογη αξία όταν οι πιστώσεις που δίνονται στα πλαίσια των επιχειρηματικών εκτείνονται σε ένα λογικό χρονικό εύρος (στα πλαίσια των κανόνων ανταγωνισμού του κλάδου όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση) 3.Όταν η είσπραξη είναι εκτός λογικού χρονικού εύρους, τότε ως έσοδο αναγνωρίζεται η εύλογη αξία η οποία προκύπτει με προεξόφληση των αναμενόμενων μελλοντικών ταμειακών εισροών χρησιμοποιώντας ένα τεκμαρτό επιτόκιο 4.Η διαφορά μεταξύ του ονομαστικού και του εύλογου αντιτίμου θεωρείται έσοδο από τόκους, λογιζόμενο στη χρήση που καθίσταται δεδουλευμένο

Υπολογισμός τεκμαρτού επιτοκίου με τα Δ.Λ.Π. 2 εναλλακτικές μέθοδοι: α) Το ισχύον επιτόκιο για παρόμοια αξιόγραφα με παρόμοιο κίνδυνο. β) Το επιτόκιο με το οποίο προεξοφλείται η ονομαστική αξία π.χ. προεξόφληση επιταγής σε τράπεζα ή προεξόφληση απαιτήσεων από εταιρεία factoring.

Αποτίμηση εσόδου Λογιστικό γεγονός: Η επιχείρηση ΑΑΑ την 30/9/2005 πωλεί προϊόντα με ανοικτή πίστωση 6 μηνών έναντι τιμήματος € Η συνήθης πίστωση που δίνεται είναι για 2 μήνες, ενώ το τεκμαρτό επιτόκιο είναι 5%. –Επίλυση: με βάση Νο 1, 2, 3: Ο υπολογισμός του εύλογου ποσού που θα αναγνωριστεί ως έσοδο από πώληση αγαθών υπολογίζεται ως εξής: Ονομαστικό ποσό/(1+τεκμαρτό επιτόκιο/2) = € Στο τέλος της χρήσης (31/12), το μέρος των τόκων που κατέστη δεδουλευμένο μέσα στη χρήση, θα μεταφερθεί στους τόκους (χρηματοοικονομικά έσοδα) 12/μήνες πίστωσης

Λογιστική εγγραφή 30/9/2005 Πελάτες Έσοδα από πώληση εμπορευμάτων97561 Έσοδα επομένων χρήσεων (Τόκοι μη δεδουλευμένοι) /12/2005 Έσοδα επόμενων χρήσεων Τόκοι – έσοδα /3/2006 Διαθέσιμα Πελάτες Έσοδα επόμενων χρήσεων Τόκοι – έσοδα

Αναγνώριση Εσόδων με την Παράδοση (Λογιστική δεδουλευμένων εσόδων και εξόδων) Τα έσοδα από πωλήσεις προϊόντων αναγνωρίζονται στο χρονικό σημείο της πώλησης δηλαδή της παράδοσης στον αγοραστή Τα έσοδα από υπηρεσίες αναγνωρίζονται όταν οι υπηρεσίες εκτελέστηκαν και μπορούν να τιμολογηθούν Τα έσοδα από τη χρήση πόρων της επιχείρησης από τρίτους αναγνωρίζονται καθώς οι πόροι αυτοί χρησιμοποιούνται ή καθώς ο χρόνος παρέρχεται

Έσοδα από πώληση προϊόντων Για την αναγνώριση ενός εσόδου από πώληση αγαθών, θα πρέπει να ικανοποιούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Η επιχ. να έχει μεταβιβάσει στον αγοραστή τους ονομαστικούς κινδύνους και τα οφέλη από την κυριότητα των αγαθών Η επιχ. δεν αναμειγνύεται στη διαχείριση των πωληθέντων αγαθών, ούτε διατηρεί τον πραγματικό έλεγχό τους Το ποσό του εσόδου μπορεί να αποτιμηθεί αξιόπιστα Πιθανολογείται ότι τα οικονομικά οφέλη από τη συναλλαγή θα εισρεύσουν στην επιχ. Τα έξοδα που σχετίζονται με τη συναλλαγή μπορούν να αποτιμηθούν αξιόπιστα

Έσοδα από πώληση προϊόντων Μια συναλλαγή δεν συνιστά πώληση και δεν αναγνωρίζεται ως έσοδο όταν οι κίνδυνοι και τα οικονομικά οφέλη ιδιοκτησίας συμπίπτει με τη μεταβίβαση του νομικού κύκλου κυριότητας ή κατοχής. Περιπτώσεις τέτοιων συναλλαγών: Η πωλήτρια επιχ. διατηρεί την υποχρέωση για παροχή εγγυήσεων στην αγοράστρια, λόγω μη ικανοποιητικής απόδοσης των αγαθών Η είσπραξη του εσόδου από την πώληση εξαρτάται από την πραγματοποίηση εσόδων πώλησης από τον αγοραστή των αγαθών Η πωλήτρια επίχ. αναλαμβάνει την υποχρέωση εγκατάστασης του, η οποία αποτελεί σημαντικό μέρος της συμφωνίας και η οποία δεν έχει ολοκληρωθεί Η αγοράστρια επίχ. μπορεί να ακυρώσει την αγορά, για λόγο ο οποίος εμπεριέχεται στη συμφωνία πώλησης και η πωλήτρια επιχ. δεν είναι σίγουρη για την κατάληξη της συναλλαγής

Αναγνώριση εσόδων σε ταμειακή βάση Τα έσοδα αναγνωρίζονται όταν εισπράττονται και τα έξοδα όταν πληρώνονται –Προφανώς δεν υπάρχουν αποσβέσεις και η αγορά ενός π.χ. κτιρίου είναι έξοδο Χρησιμοποιείται στο δημόσιο τομέα Αντίθετη με την αρχή του δεδουλευμένου

Αναγνώριση εσόδων πριν την παράδοση Αναγνώριση εσόδων με την ολοκλήρωση της παραγωγής –Συνήθως για κοσμήματα, γεωργικά προϊόντα Αναγνώριση εσόδων κατά τη διάρκεια της παραγωγής –Για μακροχρόνιες συμβάσεις –Μέθοδος του ποσοστού υλοποίησης του έργου

Αναγνώριση εσόδων μετά την παράδοση Χρησιμοποιείται όταν υπάρχει αμφιβολία για την είσπραξη του τιμήματος –Λόγω δικαιώματος επιστροφής –Λόγω υψηλής επισφάλειας του πελάτη Το έσοδο αναγνωρίζεται όταν εισπράττονται τα μετρητά (οι δόσεις) –Οι απαιτήσεις εμφανίζονται στον ισολογισμό μειωμένες (με αντίθετο λογαριασμό) κατά το μικτό κέρδος

Παράδειγμα 1 Μία βιομηχανική επιχείρηση δίνει τρεις μήνες εγγύηση η οποία καλύπτει το κόστος κάθε απαιτούμενης επισκευής μετά την παράδοση των προϊόντων της. Τα προϊόντα είναι πιθανό να εμφανίσουν προβλήματα προσαρμογής στις ανάγκες του πελάτη. Είναι αδύνατο να γίνει βάσιμη εκτίμηση του κόστους εκτέλεσης αυτών των εργασιών. Ο τίτλος κυριότητας έχει μεταβιβασθεί στον πελάτη. Χειρισμός Οι κίνδυνοι δεν έχουν μεταβιβαστεί (πριν την παρέλευση τριών μηνών) στον αγοραστή. Είναι αδύνατη η εκτίμηση του ενδεχόμενου κόστους συντηρήσεων και επισκευών στο οποίο θα υποβληθεί η εταιρία και επομένως δεν μπορούν να προσδιορισθούν ουσιώδη κόστη που να σχετίζονται με την συναλλαγή. Το έσοδο δεν καταχωρείται πριν την παρέλευση τριών μηνών.

Παράδειγμα 2 Μία αυτοκινητοβιομηχανία δίνει πέντε έτη εγγύηση η οποία καλύπτει το κόστος κάθε απαιτούμενης επισκευής μετά την παράδοση του αυτοκινήτου. Με βάση στατιστικά στοιχεία του παρελθόντος μπορεί να γίνει βάσιμη εκτίμηση των πιθανών δαπανών. Ο τίτλος κυριότητας έχει μεταβιβασθεί στον πελάτη. Χειρισμός Το έσοδο θα καταχωρηθεί κατά την παράδοση του προϊόντος καθώς οι σχετιζόμενοι με αυτό κίνδυνοι (δαπάνες) μπορούν να αποτιμηθούν βάσιμα και επομένως να λογιστικοποιηθούν παράλληλα.

Παράδειγμα 3 Η εταιρεία «ΑΛΦΑ ΑΕ» συμμετέχει με ποσοστό 70% στην εταιρεία «ΒΗΤΑ ΑΕ». Η διοίκηση της «ΒΗΤΑ ΑΕ» προτείνει, κατά την ημερομηνία κατάρτισης των οικονομικών της καταστάσεων, την διανομή μερίσματος στους μετόχους ποσού € Η Γενική συνέλευση που θα εγκρίνει τις οικονομικές καταστάσεις της «ΒΗΤΑ» έχει οριστεί για τις 30/6/2003. Ζητούμενα παραδείγματος: Πώς θα εμφανίσει η εταιρία «ΑΛΦΑ ΑΕ» το παραπάνω γεγονός στις οικονομικές της καταστάσεις της 31/12/2002. Χειρισμός: Το έσοδο θα καταχωρηθεί στα βιβλία της εταιρίας «ΑΛΦΑ ΑΕ» την ημερομηνία στην οποία η Γενική Συνέλευση της εταιρίας «ΒΗΤΑ ΑΕ» θα οριστικοποιήσει το προτεινόμενο μέρισμα προς διανομή δηλ. στις 30/06/2003.