ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΙΟΥΤΑ Α. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (MSc) ΕΞΑΜΗΝΟ Γ’ ΤΜΗΜΑ ΒΟΗΘΟΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ 2015 Μάθημα 6ο – 27/11/2015 Α’ βοήθειες σε Θερμοπληξία – Υποθερμία – Επιληψία - Σπασμοί

Αίτια θερμοπληξίας περιβάλλον με υψηλή θερμοκρασία και υψηλή υγρασία ταυτόχρονα έντονη μυϊκή εργασία σε κλειστούς χώρους βαριά ενδυμασία για την εξωτερική θερμοκρασία έλλειψη νερού παθήσεις κυκλοφορικού συστήματος λήψη φαρμάκων λήψη μεγάλης ποσότητας τροφής και οινοπνευματωδών ποτών

Θερμοπληξία Υπερθερμία συνοδευόμενη από νευρολογικές διαταραχές: ΚΝΣ: σύγχυση μέχρι κώμα, σπασμούς και εστιακά νευρολογικά ευρήματα Κεντρική θερμοκρασία >40  C - δέρμα συνήθως θερμό και ξηρό, χωρίς να αποκλείεται και η κολλώδης εμφάνιση Αυξημένες τρανσαμινάσες - φυσιολογική ηπατική λειτουργία θέτει εν αμφιβόλω την διάγνωση της θερμοπληξίας Στους ασθενείς με θερμοπληξία, μπορεί να έχει ήδη αρχίσει σημαντική μείωση της θερμοκρασίας προ της μεταφοράς στο νοσοκομείο - συνεπώς, η παρουσία αυξημένης μεν θερμοκρασίας αλλά <40  C δεν αποκλείει την θερμοπληξία Κάθε ασθενής με αύξηση θερμοκρασίας και εκδηλώσεις από το ΚΝΣ που παρατηρήθηκαν υπό συνθήκες που ευνοούν τη θερμοπληξία, πρέπει να θεωρείται ότι έχει θερμοπληξία μέχρι αποδείξεως του εναντίου, ακόμα και αν η θερμοκρασία είναι <40  C ή παρατηρείται εφίδρωση

Άλλες συνέπειες Θερμοπληξίας Εκτεταμένες ιστικές βλάβες, με σημαντικού βαθμού ραβδομυόλυση και τελικά πολυοργανική ανεπάρκεια. Βαριά νόσος και τελικά θάνατος προκύπτουν από καταστροφή εγκεφαλικού, καρδιακού, ηπατικού και νεφρικού ιστού Αφυδάτωση λόγω υπέρμετρης εφίδρωσης - ο ασθενής μπορεί να έχει ικανοποιητική αρτηριακή πίεση Εντονότατη ταχύπνοια και υποξυγοναιμία (ARDS) Αυξημένη αιμορραγική διάθεση στα πλαίσια διάχυτης ενδαγγειακής πήξης Οξεία νεφρική ανεπάρκεια Διαταραχές ηπατικής και παγκρεατικής λειτουργίας: ήπιες αρχικά, εξέλιξη προς ηπατική ανεπάρκεια και παγκρεατίτιδα Λευκοκυττάρωση με αύξηση του αριθμού των λεμφοκύτταρων

Προδιαθεσικοί παράγοντες Θερμοπληξίας Υψηλή θερμοκρασία και υγρασία περιβάλλοντος (χωρίς να είναι ακριβώς προσδιορισμένη κάποια ελάχιστη θερμοκρασία περιβάλλοντος καθώς και ελάχιστη διάρκεια έκθεσης για την πρόκληση θερμοπληξίας) Συνθήκες άπνοιας Μεγάλη ηλικία Απουσία κλιματισμού Παχυσαρκία Ελλείμματα νερού και ηλεκτρολυτών (υποκαλιαιμία) Λοίμωξη / πυρετός Διαβήτης Αλκοολισμός Υπερθυρεοειδισμός Ανιδρωσία, που ενίοτε σχετίζεται με βλάβη ιδρωτοποιών αδένων μετά από παλαιότερη θερμοπληξία Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Φάρμακα: αντιχολινεργικά, αντιπαρκινσονικά, αντιισταμινικά, μείζονα ηρεμιστικά, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, διουρητικά

ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Θερμοκρασία ** Έχουν και οι δύο “τεθεί” στους 37°C - Έσω σώματος (εγκέφαλος, σπονδυλική στήλη, καρδιά, πνεύμονες, και θώρακας) - Περιφερειακή θερμοκρασία (άκρα και επιδερμίδα) ** Οι αλλαγές της θερμοκρασίας στο σώμα μας «συλλαμβάνονται» με τη βοήθεια χιλιάδων θερμικών δεκτών,που βρίσκονται στην επιδερμίδα, στα εσωτερικά όργανα,στο νωτιαίο μυελό και σε μερικές περιοχές του εγκέφαλου

Ψυχρό περιβάλλον (αέρας,νερό) Μία ή περισσότερες από τις ενέργειες του οργανισμού μας, που χρησιμεύουν στο να διατηρούν μια σταθερή θερμοκρασία, δεν γίνονται κανονικά λόγω κακής λειτουργίας ενός ή περισσοτέρων συστημάτων π.χ τραυματισμοί,φάρμακα,καρδιαγγειακές και ενδοκρινολογικές παθήσεις,γήρας. ΑΙΤΙΕΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑΣ

ΣΤΑΔΙΑ-ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΗΠΙΑ (35-32 Ο C) ρίγος,δέρμα ωχρό και κρύο,ταχυκαρδία ΜΕΤΡΙΑ (32-28 Ο C) σώμα άκαμπτο,υπνηλία,απώλεια συνείδησης, κώμα,δέρμα ωχρό ή κυανό ή κοκκινωπό ΒΑΡΙΑ (<28 Ο C) φαινομενικός θάνατος,κώμα,αναπνοή αδύναμη, σφυγμός δεν ψηλαφείται,κόρες ματιών διεσταλμένες

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Παθητική μέθοδος Ενεργητική μέθοδος ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ (ελαφρά υποθερμία) Μεταφέρουμε το άτομο σε προστατευμένο χώρο Αφαιρούμε υγρά ρούχα, σκεπάζουμε και μονώνουμε, μειώνουμε την επιφάνεια σώματος Ελέγχουμε τα ζωτικά σημεία του Δίνουμε ζεστά ροφήματα

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ (μέτρια ή βαριά υποθερμία) Ελέγχουμε αναπνοή, παλμό, σφυγμό για 2-3 λεπτά, ίσως χρειαστεί ΚΑΡΠΑ Βαπτίζουμε τον ασθενή σε νερό ζεστό και ανανεώνουμε Μέσα επαναθέρμανσης: ζεστός αέρας, ηλεκτρικές κουβέρτες, το σώμα μας ή άλλο θερμαντικό σώμα Ελέγχουμε συνεχώς τη θερμοκρασία

Κατηγορίες Εστιακές κρίσεις Γενικευμένες κρίσεις 1.Τονικές-κλονικές κρίσεις (‘Grand Mal') 2.Κρίσεις απουσία συμπτωμάτων επεισοδίου (‘Petit Mal')

Εστιακές κρίσεις Τα φαινόμενα που χαρακτηρίζουν τις εστιακές κρίσεις εξαρτώνται από το σημείο των εγκεφαλικών ημισφαιρίων που εκδηλώνονται. A.Εστιακή κινητική κρίση: ισχυρές σπασμωδικές κινήσεις μίας πλευράς του προσώπου ή του σώματος ή των άκρων B.Εστιακή αισθητική κρίση: ισχυρή, δυσάρεστη και ελαφρώς οδυνηρή αίσθηση καψίματος ή ηλεκτρισμού στη μία πλευρά του προσώπου ή του σώματος ή των άκρων Γ. Εστιακή κρίση μετωπιαίου λοβού: ισχυρή, σπασμωδική κίνηση των ματιών, της κεφαλής και του λαιμού και ορισμένες φορές πρόταξη προς τα εμπρός του ενός χεριού Δ. Εστιακή κρίση κροταφικού λοβού (πιο συνηθισμένη): Déjà vu, αναμνήσεις κατακλύζουν τον εγκέφαλο, απώλεια μνήμης κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, παραισθήσεις γεύσης και οσμής, αίσθηση ανύψωσης του σώματος Α Δ Β Γ

Εμφανίζονται χωρίς προειδοποίηση-αύρα Α. Τονική φάση 1.Απώλεια συνείδησης 2.Συστολή των μυών 3.Απώλεια αναπνοής 4.Κυάνωση Λιγότερο από 1min Β. Κλονική φάση 1.Συνεχίζεται η απώλεια συνείδησης 2.Σπασμωδικές κινήσεις 3.Αυτοτραυματισμός 4.Μη φυσιολογική αναπνοή 5.Κυάνωση 1-2 min ή περισσότερο Γ. Κώμα 1.Συνεχίζεται η απώλεια συνείδησης 2.Φυσιολογική αναπνοή 3.Βελτίωση χρώματος δέρματος Δ. Σύγχυση, πονοκέφαλος Αρκετές ώρες Γενικευμένες κρίσεις 1.Τονικές- κλονικές κρίσεις (‘Grand Mal') (πολύ δραματικές) Αρκετά λεπτά

Γενικευμένες κρίσεις 2. Κρίσεις απουσία συμπτωμάτων επεισοδίου (‘Petit Mal') Διαρκούν λιγότερο από 10 sec Νεαρά άτομα (παιδιά, εφήβους) Τα άτομα στη διάρκεια της κρίσης σταματούν αυτό που κάνουν και παραμένουν ακίνητα με τα μάτια ανοιχτά Το άτομο καταλαβαίνει ότι κάτι του συνέβη χωρίς να μπορεί να θυμηθεί. Τα άτομα γύρω του μπορεί να μην καταλάβουν τι συνέβη.

Πρώτες Βοήθειες Χρονομέτρηση της κρίσης  Προστασία από τραυματισμούς. Απομάκρυνση αντικειμένων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμό.  Προστασία του λαιμού.  Δεν περιορίζουμε το άτομο, ούτε προσπαθούμε να σταματήσουμε το τίναγμα του σώματος του.  Δεν τοποθετούμε αντικείμενο στο στόμα του.  Όταν σταματήσει το τίναγμα του σώματός του γυρίζουμε το άτομο στη μία πλευρά του σώματός του (διευκολύνει την αναπνοή και τη έξοδο του σάλιου).  Εάν το άτομο κάθεται σε καρέκλα, το αφήνουμε σε αυτή μέχρι να ολοκληρωθεί η κρίση  Μένουμε με το άτομο μέχρι να τελειώσει η κρίση

 Μιλάμε με ηρεμία στο άτομο μέχρι να επανακτήσει τη συνείδησή του.  Τον ενημερώνουμε που βρίσκεται, ότι είναι ασφαλής και ότι θα παραμείνουμε μαζί του μέχρι να αναρρώσει. Καλούμε ασθενοφόρο εάν: Η κρίση διαρκεί περισσότερο από 5 min ή ακολουθήσει 2 η κρίση. Εάν το άτομο δεν ανταποκρίνεται για περισσότερο από 5 min με το πέρας της κρίσης. Εάν το άτομο έχει τραυματιστεί ή το πρόσωπο του έχει αποκτήσει μπλε χρώμα ή έχει νερό ή φαγητό στο στόμα κατά τη διάρκεια της κρίσης. Πρώτες Βοήθειες

Σπασμοί

Σπασμοί είναι η μη-ελεγχόμενη, ταχεία ανατάραξη του σώματος ενός ατόμου. Στη διάρκεια των σπασμών, οι μύες του ατόμου συσπώνται και χαλαρώνουν επαναλαμβανόμενα. Ο όρος "σπασμοί" συχνά χρησιμοποιείται αντί για το "επιληπτική κρίση", αν και υπάρχουν πολλοί τύποι κρίσεων, κάποιοι από τους οποίους έχουν ήπια συμπτώματα αντί για σπασμούς. Οι κρίσεις όλων των τύπων προκαλούνται από αποδιοργανωμένη και αιφνίδια ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο. Οι σπασμοί μπορεί να αποτελούν ανησυχητικό θέαμα. Παρά την εμφάνισή τους, οι περισσότερες κρίσεις είναι αβλαβείς. Συνήθως διαρκούν από 30 δευτερόλεπτα έως 2 λεπτά. Ωστόσο, εάν μια κρίση είναι παρατεταμένη, ή συμβαίνουν πολλαπλές κρίσεις και το άτομο δεν ξυπνά στο μεσοδιάστημα, τότε πρόκειται για ιατρικό επείγον

Αίτια σπασμών Χρήση αλκοόλ Βαρβιτουρικά, μέθη ή σύνδρομο στέρησης Εγκεφαλική νόσος ή βλάβη Όγκος στον εγκέφαλο (σπάνια) Πνιγμός Κατάχρηση ουσιών Ηλεκτροσόκ Επιληψία Πυρετός (ιδιαίτερα σε μικρά παιδιά) Τραύμα κεφαλής Καρδιοπάθεια Θερμική νόσος Παράνομες ουσίες, όπως αγγελόσκονη, κοκαΐνη, αμφεταμίνες Υπογλυκαιμία Μηνιγγίτιδα Δηλητηρίαση Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Τοξαιμία κύησης Ουραιμία σχετιζόμενη με νεφρική ανεπάρκεια Πολύ υψηλή αρτηριακή πίεση (κακοήθης υπέρταση) Δηλητηριώδη δήγματα και τσιμπήματα Στέρηση βενζοδιαζεπινών

Συμπτώματα σπασμών Σύντομη λιποθυμία ακολουθούμενη από περίοδο σύγχυσης Υπερβολική παραγωγή σιέλου ή άφρισμα του στόματος Οφθαλμικές κινήσεις Γρύλισμα ή ξεφύσημα Απώλεια ελέγχου κύστης ή εντέρου Ξαφνική πτώση Σφίξιμο των δοντιών Προσωρινή παύση της αναπνοής Μη-ελεγχόμενοι μυϊκοί σπασμοί, με σπασμωδικά και τινασσόμενα άκρα Ασυνήθιστη συμπεριφορά όπως ξαφνικός θυμός, ξαφνικό γέλιο ή πείραγμα των ρούχων Το άτομο μπορεί να έχει προειδοποιητικά συμπτώματα πριν την προσβολή, που αποτελούνται από: Φόβο ή άγχος Ναυτία Ίλιγγο Οπτικά συμπτώματα (όπως φώτα που αναβοσβήνουν, σημάδια ή κυματιστές γραμμές μπροστά στα μάτια)

Πρώτες βοήθειες Όταν συμβεί μια κρίση, ο κύριος στόχος είναι να προστατεύσουμε το άτομο από τραυματισμό. Προσπαθήστε να αποφύγετε μια πτώση. Ξαπλώστε το άτομο στο έδαφος, σε μια ασφαλή περιοχή. Απομακρύνεται έπιπλα ή άλλα αιχμηρά αντικείμενα. Τοποθετήστε μαξιλάρι στο κεφάλι του ατόμου. Χαλαρώστε τα στενά ρούχα, ιδιαίτερα γύρω από το λαιμό. Γυρίστε το άτομο στο πλάι. Εάν συμβεί έμετος, η θέση αυτή βοηθάει στην αποφυγή της εισρόφησης στους πνεύμονες. Αναζητήστε μια ιατρική ταυτότητα με εντολές για τις κρίσεις. Μείνετε με το άτομο έως ότου συνέλθει, ή μέχρι να φτάσει ιατρική βοήθεια. Στο μεταξύ, παρακολουθήστε τα ζωτικά σημεία του ατόμου (παλμός, αναπνευστικός ρυθμός).

Πυρετικοί σπασμοί

Συμπτώματα Υψηλός πυρετός Κόκκινο πρόσωπο Εφίδρωση Μικρές συσπάσεις των μυών του προσώπου και των άκρων Στροφή των οφθαλμών Δυσκαμψία Σπασμοί σε όλο το σώμα Εμετός

Πρώτες βοήθειες Κατά τη φάση των σπασμών: Προστατεύστε το να μην πέσει και τραυματιστεί Μην αγγίζετε το παιδί Όταν οι σπασμοί σταματήσουν: Συνήθως μετά τους σπασμούς φροντίζουμε να πέσει ο πυρετός Κάνοντας ζεστό-χλιαρό μπάνιο στο παιδί. Αφήνουμε το παιδί 15΄-20΄. Αν δεν υπάρχει ζεστό νερό δεν περιμένουμε να ζεσταθεί. Κάνουμε δροσερές κομπρέσες στον αυχένα, μασχάλες και βουβωνική χώρα, σημεία από τα οποία περνούν μεγάλες ποσότητες αίματος με αποτέλεσμα να πέφτει γρηγορότερα η θερμοκρασία. Επίσης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα μουσκεμένο μπουρνούζι (με χλιαρό νερό) για 15΄ περίπου. Χορηγούμε αντιπυρετικό Άλλες ενέργειες που ανάλογα την περίπτωση εκτελούμε: Ανοίγουμε τους αεραγωγούς Τοποθετούμε σε θέση ανάνηψης Πηγαίνουμε στο νοσοκομείο Αν δεν υπάρχει αναπνοή (ΣΠΑΝΙΟ) εφαρμόζουμε ΚΑΡΠΑ