ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
ΑΝΤΡΕΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κοινωνική Λειτουργός Πανεπιστήμιο Frederick 15 ΜΑΙΟΥ 2015

2 Ορισμός ‘ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ’
«Η Εκπαίδευση Ενηλίκων αφορά οποιαδήποτε μαθησιακή δραστηριότητα ή πρόγραμμα σκόπιμα σχεδιασμένο από κάποιον εκπαιδευτικό φορέα, για να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανάγκη κατάρτισης ή ενδιαφέρον που ενδέχεται να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής ενός ανθρώπου που έχει υπερβεί την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και η κύρια δραστηριότητά του δεν είναι πλέον η εκπαίδευση. Η «σφαίρα» της, επομένως, καλύπτει μη επαγγελματικές, επαγγελματικές, γενικές, τυπικές και μη τυπικές σπουδές, καθώς επίσης και την εκπαίδευση που έχει συλλογικό κοινωνικό σκοπό» (ΟΟΣΑ, 1977 στο Rogers, 1999, 55).

3 Ορισμός ‘ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ’
“Εκπαίδευση ενηλίκων είναι κάθε εκπαιδευτική διεργασία, κάθε περιεχομένου, επιπέδου ή μεθόδου, είτε πρόκειται για τυπική εκπαίδευση είτε όχι, είτε για διεργασία που επεκτείνει χρονικά ή αντικαθιστά την αρχική εκπαίδευση στα σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, καθώς και για μαθητεία, μέσω των οποίων άτομα που θεωρούνται ενήλικα από την κοινωνία στην οποία ανήκουν αναπτύσσουν τις ικανότητές τους, εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους, βελτιώνουν τα τεχνικά και επαγγελματικά τους προσόντα ή τα προσανατολίζουν προς άλλη κατεύθυνση. Με τον τρόπο αυτό επιφέρουν αλλαγές στις στάσεις ή τη συμπεριφορά τους με τη διπλή προοπτική της πλήρους προσωπικής ανάπτυξης και της συμμετοχής σε μια εναρμονισμένη και αυτοδύναμη κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη “ (Unesco, στο Rogers, 2002 ).

4 ΟΡΙΣΜΟΣ ‘ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ’
«όλες οι μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη» (Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης, 2013).

5 ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Μη- Τυπική Τυπική Άτυπη Π.χ. Εσπερινό Σχολείο
Οργανωμένο Εκπαιδευτικό Πλαίσιο Εκτός του τυπικού Απόκτηση Πιστοποιητικών? Π.χ. Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης Μη- Τυπική Άτυπη Τυπική Τυπικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Απόκτηση Πιστοποιητικών Διαβαθμισμένη Εκπαιδευτική Κλίμακα Π.χ. Εσπερινό Σχολείο εκτός οργανωμένου εκπαιδευτικού πλαισίου. καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής στο πλαίσιο του ελεύθερου χρόνου ή επαγγελματικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων» (Γ.Γ.Δ.Β.Μ., 2013).

6 Η επέκταση του πεδίου Εκπαίδευσης Ενηλίκων μετά το 1980 (Χατζηθεοχάρους, 2010)
Οικονομικό/ Τεχνολογικό Επίπεδο π.χ. παγκοσμιοποίηση, τεχνολογικές εξελίξεις Κοινωνικό / Πολιτισμικό Επίπεδο π.χ. Κοινωνικός αποκλεισμός

7 Δραστηριότητα: Βάσει ποιων κριτηρίων προσδιορίζεται η ενηλικιότητα;
Ο όρος ‘Ενήλικας’ Δραστηριότητα: Βάσει ποιων κριτηρίων προσδιορίζεται η ενηλικιότητα;

8 Χρονολογική Ηλικία Κοινωνικοί Ρόλοι συνυφασμένοι με την ενηλικιότητα Ανεξαρτησία

9 Ενηλικιότητα «Γινόμαστε ενήλικες από κοινωνική άποψη, όταν αρχίζουμε να αναλαμβάνουμε ρόλους ενηλίκων, όπως τους ρόλους του πλήρως απασχολουμένου, του συζύγου, γονέα, πολίτη που ψηφίζει κ.λπ. […]. Γινόμαστε ενήλικοι από ψυχολογική άποψη, όταν φτάνουμε στην αυτοαντίληψη ότι εμείς είμαστε οι υπεύθυνοι για τη ζωή μας, ότι είμαστε αυτοπροσδιοριζόμενοι.» (Knowles, 1998, 64).

10 Τρεις προϋποθέσεις για την ενηλικιότητα (Rogers, 1999)
Ωριμότητα: πλήρης ανάπτυξη / αξιοποίηση ικανοτήτων - αυτοπραγμάτωση Αίσθηση Προοπτικής: κρίση, αξιοποίηση προηγούμενων εμπειριών Αυτοκαθορισμός: αυτόνομη/υπεύθυνη λήψη αποφάσεων

11 Ενηλικιότητα και Εκπαίδευση (Rogers, 1999, 63)
Ενηλικιότητα / Ωριμότητα «Παιδικότητα» Επιπτώσεις στους σκοπούς της Εκπαίδευσης Προσωπική Ανάπτυξη / πλήρης εξέλιξη Απουσία επίγνωσης ικανοτήτων και ενδιαφερόντων Προσωπική Ανάπτυξη και αξιοποίηση ικα- νοτήτων και ενδιαφε- ρόντων Προοπτική / ώριμες κρίσεις όσον αφορά στους άλλους και τον εαυτό Απουσία Προοπτικής: • Υπερεκτίμηση της αξίας του εαυτού • Υποτίμηση της Ανάπτυξη αίσθησης προοπτικής Αυτονομία / αυτοπροσδιο- ρισμός / λήψη αποφάσεων Απεμπόληση των ευθυνών Ανάπτυξη αυτοπε- ποίθησης / εξάσκηση υπευθυνότητας Θεωρείτε πώς το μάθημά σας ενισχύει τις 3 ιδιότητες της ενηλικιότητας; Εάν ναι, πώς; Εάν όχι, ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζετε;

12 Επιπτώσεις στην Εκπαίδευση Ενηλίκων
Οι ενήλικες δε θεωρούν δεδομένο το κύρος του εκπαιδευτή. Η εκπαίδευση πρέπει να έχει συγκεκριμένο αποτέλεσμα στους σημαντικούς τομείς του εκπαιδευόμενου. Αποδοκιμάζουν το σύστημα αξιολόγησης- προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες. Θέλουν να λαμβάνονται υπόψη οι προηγούμενες εμπειρίες.

13 O ενήλικας ως εκπαιδευόμενος - Χαρακτηριστικά
Δραστηριότητα: Ποιο είναι το προφίλ των εκπαιδευομένων σας; Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Εκπαιδευτικά Χαρακτηριστικά Κοινωνικά Χαρακτηριστικά Ψυχολογικά Χαρακτηριστικά

14 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ (ROGERS)
1. Οι συμμετέχοντες είναι εξ ορισμού ενήλικες. 2. Βρίσκονται σε εξελισσόμενη διεργασία ανάπτυξης, όχι στο ξεκίνημα της διεργασίας. 3. Φέρνουν μαζί τους ένα σύνολο εμπειριών και αξιών. 4. Έρχονται στην εκπαίδευση με δεδομένες προθέσεις. 5. Έρχονται με προσδοκίες, όσον αφορά στη μαθησιακή διεργασία. 6. Έχουν ανταγωνιστικά ενδιαφέροντα. 7. Έχουν διαμορφώσει ήδη τα δικά τους μοντέλα μάθησης.

15 Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων (Κόκκος, 2005)
1. Έρχονται στην εκπαίδευση με συγκεκριμένους στόχους. 2. Έχουν ευρύ φάσμα εμπειριών. Σύμφωνα με την Polson (1993), αυτό αποτελεί ταυτόχρονα όφελος, αλλά και εμπόδιο στην εκπαιδευτική διεργασία. Ποιοι είναι αυτοί οι στόχοι για τους δικούς σας εκπαιδευομένους; Γιατί νομίζετε; Μπορείτε να σκεφτείτε δικά σας παραδείγματα;

16 Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων (Κόκκος, 2005)
3. Έχουν αποκρυσταλλώσει τους αποδοτικότερους για τους ίδιους τρόπους μάθησης. Σημαντικό να αξιοποιούνται ποικίλοι μαθησιακοί μέθοδοι. 4. Αντιμετωπίζουν εμπόδια στη μάθηση. 5. Αναπτύσσουν μηχανισμούς άμυνας και παραίτησης (αμφισβήτηση των γνώσεών τους).

17 Λόγοι Εμπλοκής – Κίνητρα Συμμετοχής Ενηλίκων στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα

18 Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί:
Κίνητρα εκπαιδευομένων για συμμετοχή στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Lieb, 1991 στο Παρούτσης) Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί: Κίνητρο Παράδειγμα Επίδραση στη Μαθησιακή Διεργασία Σύναψη κοινωνικών σχέσεων Εξωτερικές προσδοκίες Κοινωνική προσφορά Προσωπική εξέλιξη / Κοινωνικοί Ρόλοι Αποφυγή της ρουτίνας Ενδιαφέρον για τη γνώση Επαγγελματική Αποκατάσταση / Ανέλιξη

19 ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ (άσκηση στο Moodle)
Κακή Οργάνωση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εξωτερικά Εμπόδια, π.χ. άλλοι κοινωνικοί ρόλοι των εκπαιδευομένων. Εσωτερικά Εμπόδια, π.χ. προσωπικές αξίες, αυτοπεποίθηση, αυτοεικόνα κ.ο.κ. Κόκκος, 2005

20 Πιο συγκεκριμένα, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι, ταξινομούνται σε εμπόδια (Cross, 1981): Που αφορούν στις καταστάσεις ζωής (situational) του ενήλικα εκπαιδευομένου, π.χ. φροντίδα παιδιών, ανεπαρκές εισόδημα κ.ά. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν τους φυσικούς ή περιβαλλοντικούς παράγοντες, σχέσεις με εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, και αυτά που απορρέουν από τους κοινωνικούς ρόλους. Που συνδέονται με την εκπαιδευτική διεργασία / εμπειρία (situational), π.χ. οργάνωση προγράμματος οργανωτικές ανεπάρκειες, χώρος διεξαγωγής κ.ά. Προδιάθεσης (dispositional ) π.χ. στάσεις, αντιλήψεις, εμπειρίες εκπαιδευομένων και ψυχολογικούς παράγοντες (χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος κ.ά.)

21 Συνοψίζοντας… οι προϋποθέσεις αποτελεσματικής εκπαίδευσης ενηλίκων (Κόκκος, 2005,95)
Εθελοντικός Χαρακτήρας της Εκπαίδευσης. Αποσαφηνίζονται οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Άρτιο οργανωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Άμεση σχέση περιεχόμενου με ανάγκες των εκπαιδευομένων. Λαμβάνονται υπόψη οι προτιμώμενοι τρόποι μάθησης. Ενθαρρύνεται η ενεργητική συμμετοχή. Αντιμετωπίζονται τα εμπόδια στη μάθηση. Διαμορφώνεται μαθησιακό κλίμα – ομαδικότητα, σεβασμός, επικοινωνία.

22 Μαθαίνουμε (P. Muchielli):

23 O ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων
Πώς βλέπετε το ρόλο του εκπαιδευτή ενηλίκων;

24 Γνωστική κατάρτιση Διαπολιτισμική ικανότητα Δεν κατέχει μόνο αυτός τη γνώση Επικοινωνιακός Δίνει κίνητρα για μάθηση Έλλειψη στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Προσαρμόζεται.

25 Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
1. Νοιάζεται και αποδέχεται τους εκπαιδευομένους. 2. Επικοινωνεί ουσιαστικά. 3. Συντονίζει και οργανώνει την ομάδα. 4. Προσδιορίζει κατάλληλα το περιεχόμενο των διδακτικών ενοτήτων και το διδακτικό υλικό. 5. Εφαρμόζει ευέλικτα μεγάλο φάσμα εκπαιδευτικών τεχνικών. 6. Συνδέει το περιεχόμενο της εκπαίδευσης με τις συνθήκες της τοπικής ή ευρύτερης αγοράς εργασίας, καθώς και με τις συνθήκες της τοπικής κοινωνίας. 7. Έχει αυτογνωσία. 8. Αυτοαξιολογείται και αυτοαναπτύσσεται (Κόκκος, 2005, 121).

26 Επιπλέον, ο εκπαιδευτής ενηλίκων υιοθετεί επιπρόσθετους ρόλους:
Εμψυχωτή Συνήγορος / εκπρόσωπος Αυτογνωσία Ενσυναίσθηση Δεξιότητες ΔιαπροσωπικήςΕπικοινωνίας Σύμβουλος Διαμεσολαβητής

27 Βιβλιογραφία Αθανασίου, Α., Μπαλντούκας, Α., & Παναούρα, Ρ. (2014). Εγχειρίδιο προς εκπαιδευτές ενηλίκων. Εκδ. Πανεπιστήμιο Frederick, από greek.pdf Κόκκος, Α. (2005). Εκπαίδευση Ενηλίκων: Ανιχνεύοντας το πεδίο. Αθήνα: Μεταίχμιο. Rogers, A. (1999).H Εκπαίδευση Ενηλίκων (μτφ. Μ. Παπαδοπούλου & Μ. Τόμπρου). Αθήνα: Εκδ. Μεταίχμιο.