Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

Παρουσίαση με θέμα: "Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό
ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Θέμα 4 Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

2 I. Τα ανθρώπινα δικαιώματα II. Τι είναι η Διεθνής Προστασία;
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. Τα ανθρώπινα δικαιώματα II. Τι είναι η Διεθνής Προστασία; III. Διεθνής προστασία στην Ευρώπη IV. Η κατάσταση στην Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελλάδα και την Ιταλία ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

3 Εφαρμόζονται χωρίς διακρίσεις
Ανθρώπινα δικαιώματα Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα προωθούν την υπεράσπιση της εγγενούς αξιοπρέπειας όλων των ανθρώπων (1), χωρίς κανενός είδους διάκριση, όπως εθνικότητας, φυλής, φύλου, θρησκείας κ.λπ. Τα άρθρα που υπάρχουν στο κείμενο που είναι γνωστό ως «Παγκόσμια Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», και τα οποία έγιναν αποδεκτά το 1948 από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ταξινομούνται σε πέντε κατηγορίες: πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, αστικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Όλα τους θεωρούνται θεμελιώδη. Η Διακήρυξη είναι ένα διεθνές μη δεσμευτικό εργαλείο το οποίο υιοθετούν τα κράτη ως σύνολο κανόνων που πρέπει να ακολουθούν και να σέβονται. Τα άρθρα αυτά βασίζονται στις παρακάτω αρχές: Το Διεθνές Δίκαιο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι το θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει την ευθύνη των κρατών σε θέματα προστασίας, σεβασμού και συμμόρφωσης προς τις αρχές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τόσο για τους υπηκόους τους όσο και για τους ανθρώπους που εγκαταλείπουν τις χώρες τους και φτάνουν στις επικράτειές τους. Έχουν θεσπιστεί νόμοι και κανονισμοί σε εθνικό επίπεδο που επικυρώνουν τις διεθνείς συνθήκες και εποπτεύονται από τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Υπάρχουν διάφορα όργανα σε διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, τα οποία έχουν την αρμοδιότητα να ελέγχουν και να αντιμετωπίζουν τις παραβιάσεις που διαπράττονται εις βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οικουμενικότητα Αλληλοεξάρτηση Ισότητα Είναι αναπαλλοτρίωτα Είναι αδιαίρετα Εφαρμόζονται χωρίς διακρίσεις ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

4 Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR)
Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Συστήματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο Συστήματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περιφερειακό επίπεδο (Ευρώπη) Συστήματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) Συμβούλιο της Ευρώπης Κράτη * 1. Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα: -Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (εγκρίθηκε το 1966) -Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (1966) -Προαιρετικά πρωτόκολλα στις προαναφερθείσες συμβάσεις -Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2. Μερικές διεθνείς συμφωνίες (συνθήκες) όπως: -Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών φυλετικών διακρίσεων (1965) -Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (1979) -Σύμβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (1984) -Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989) 1. Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1950) -Δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) (ECtHR) 2. Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση (2007) 3. Χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης 7/12/2000 1. Συντάγματα 2. Θεσμικά, νομικά, διοικητικά και άλλα μέτρα για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και ελευθεριών της Διακήρυξης (Εθνικά σχέδια δράσης) 3. Επικύρωση των συμβάσεων και των συνθηκών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) Εθνικές αρχές και ΜΚΟ σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία (UNHCR). Αρμόδια όργανα Κείμενα και νομικά μέσα Υπεύθυνο σώμα για την προστασία των προσφύγων *Τα κράτη έχουν την ύψιστη ευθύνη για την εξασφάλιση της προστασίας και της προώθησης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. ‘Όμως, η κοινωνία των πολιτών ως άτομα και ως οργανώσεις (ΜΚΟ, συνδικάτα, κοινωνικοεπαγγελματικές οργανώσεις) οφείλει να συμβάλλει στο έργο αυτό. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

5 Ο ρόλος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
Ο ρόλος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) είναι ο ανθρωπιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών επιφορτισμένος με την προστασία των προσφύγων και των εκτοπισθέντων εξαιτίας διώξεων ή συγκρούσεων και ο οποίος επιδιώκει την προώθηση μακροχρόνιων λύσεων για το καθεστώς τους. Διοικείται από τη Συνέλευση και το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC). Η λειτουργία της έχει μη πολιτικό, ανθρωπιστικό και κοινωνικό χαρακτήρα. Η διοίκηση της Ύπατης Αρμοστείας ορίζεται από το καταστατικό της. Οι δράσεις της οργανώνονται σε συνεργασία με κυβερνήσεις, ΜΚΟ, τον ιδιωτικό τομέα, την κοινωνία πολιτών κοινότητες μεταναστών και προσφύγων, μέσω δωρεών, ώστε να διευκολύνουν τη βοήθεια προς τους πρόσφυγες. Δράσεις της UNHCR : Οριστικοποίηση και επικύρωση των διεθνών συμβάσεων για την προστασία των προσφύγων, διασφάλιση της εφαρμογής τους και προτάσεις για τυχόν βελτιωτικές τροποποιήσεις. Παροχή επιχειρησιακής υποστήριξης και συντονισμού σε ορισμένους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που εργάζονται προς όφελος των προσφύγων, όπως κυβερνήσεις, ΜΚΟ και ιδιωτικοί οργανισμοί. 3 Ανθρωπιστική βοήθεια σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης: παροχή βασικών πόρων, όπως νερό, κατάλυμα και τρόφιμα, καθώς και – μακροπρόθεσμα- κάλυψη πιο συγκεκριμένων αναγκών : για παράδειγμα, ιατρική βοήθεια, εκπαίδευση ή παροχή βοήθειας σε θύματα βίας και σεξουαλικής κακοποίησης. Η Αρμοστεία λειτουργεί μέσω περιφερειακών και εθνικών γραφείων, υποκαταστημάτων και τοπικών παραρτημάτων σε 120 χώρες ανά τον κόσμο. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

6 Διεθνής προστασία Εκτός από τις εγγυήσεις που απολαμβάνουν οι πολίτες μιας χώρας, τα κράτη πρέπει να παρέχουν βοήθεια στους πρόσφυγες εντός της επικράτειάς τους, καθώς οι τελευταίοι έχουν το δικαίωμα να ζητούν διεθνή προστασία. Τρόποι παροχής διεθνούς προστασίας: α) Μέσω του δικαιώματος ασύλου, ο αλλοδαπός τίθεται υπό καθεστώς πρόσφυγα. Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση καθεστώτος πρόσφυγα εμφανίζονται στον ίδιο τον ορισμό του πρόσφυγα. (βλ. θέμα 2) β) Το δικαίωμα επικουρικής προστασίας, χορηγείται σε όσους έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τους πρόσφυγες αλλά δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους: Ένεκα του φόβου να καταδικαστούν σε θανατική ποινή ή να εκτελεστούν. Ένεκα του φόβου να υποστούν βασανιστήρια ή να υποστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Ένεκα του φόβου άμεσης απειλής κατά της ζωής τους ή κατά της ακεραιότητάς τους ως πολιτών που οφείλεται στην αδιάκριτη βία διεθνών ή εσωτερικών καταστάσεων σύγκρουσης. Το δικαίωμα ασύλου αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα στο πλαίσιο της προαναφερθείσας Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 1948 (Άρθρο 14). Αυτό, μαζί με άλλες νομικές πρόνοιες, οικοδομεί τους μηχανισμούς του Διεθνούς Δικαίου για τους Πρόσφυγες. Οι πρόνοιες αυτές είναι : ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

7 Είναι ένα εργαλείο που δεσμεύει 143 κράτη για όλα τα παραπάνω.
Η Σύμβαση της Γενεύης, 1951 Ορίζει ποιος είναι πρόσφυγας και ποιοι είναι οι λόγοι που τον κάνουν να εγκαταλείψει τη χώρα του. Επιπλέον, η σύμβαση καθόρισε τις υποχρεώσεις και τα βασικά δικαιώματα που πρέπει να εξασφαλίζουν τα κράτη στους πρόσφυγες. Η σημαντικότερη αρχή της Σύμβασης είναι η «αρχή της μη επαναπροώθησης» που προστατεύει τους πρόσφυγες από το να εκδιωχθούν ή να επιστραφούν «στα σύνορα των περιοχών όπου θα απειλούνταν η ζωή ή η ελευθερία τους» (Άρθρο 33). Αυτή η αρχή σποτελεί το θεμελιώδες περιεχόμενο της διεθνούς προστασίας. Η σύμβαση απαγορεύει στα συμβαλλόμενα κράτη τη διάκριση λόγω φυλής, θρησκείας ή χώρας καταγωγής κατά την εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης. Είναι ένα εργαλείο που δεσμεύει 143 κράτη για όλα τα παραπάνω. 2. Το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης, 1967 Συμπληρώνει τη Σύμβαση της Γενεύης, αφαιρώντας τον χρονικό περιορισμό (περιοριζόταν σε γεγονότα πριν από το 1951) και τον γεωγραφικό περιορισμό (αφορούσε καταστάσεις που εκδηλώνονταν μόνο στην Ευρώπη). Επίσης, καθολικοποιεί τον ορισμό του πρόσφυγα συμπεριλαμβάνοντας τα θύματα διώξεων λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα ή πολιτικής τοποθέτησης οποιουδήποτε είδους. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

8 3. Δουβλίνο, 1990 Το σύστημα του Δουβλίνου βασίζεται στην παραδοχή ότι κάθε νόμος και διαδικασία ασύλου στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρηματοδοτούνται βάσει ενιαίων, κοινών προτύπων, έτσι ώστε οι αιτούντες άσυλο να επωφεληθούν από τα παρόμοια επίπεδα προστασίας σε κάθε κράτος μέλος. Ο κανονισμός του Δουβλίνου καθορίζει ότι το κράτος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου που υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, βάσει των καθορισμένων κριτηρίων και σύμφωνα με τακτές προθεσμίες και όρια. Αυτά τα κριτήρια οργανώνονται ανάλογα με τη νομική τους βαρύτητα: α) από την παραμονή ενός μέλους της οικογένειας αιτούτων άσυλο σε κράτος μέλος που υπογράφει τη συμφωνία του Δουβλίνου, β) από την κατοχή άδειας παραμονής (έγκυρης/ληγμένης) ή θεώρησης εισόδου που εκδίδεται από κράτος μέλος της συμφωνίας ή από το κράτος της Ε.Ε. στο οποίο ο αιτών άσυλο είχε παρανόμως εισέλθει. Δουβλίνο II (2003) και Δουβλίνο III (2013) Ο πρώτος Κανονισμός ενισχύει την προστασία των αιτούντων άσυλο κατά τη διαδικασία καθορισμού του κράτους που εξετάζει την αίτηση. Αποσαφηνίζει επίσης τους κανονισμούς που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών. Ο δεύτερος Κανονισμός κάνει μια σημαντική νομική διευκρίνιση των διαδικασιών των κρατών μελών, καθώς ορίζει πιο συγκεκριμένες και καθορισμένες προθεσμίες. Άλλες περιφερειακές και διεθνείς συνθήκες όπως η Ευρωπαϊκή Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ισχύουν για τα κράτη που την επικυρώνουν. Dublin I: Dublin II: ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

9 EΥΡΩΠΗ Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (ΚΕΣΑ - CEAS) (Από το 1999)
Η Ευρώπη είναι ένας χώρος που επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων που διασχίζουν τα σύνορα, όπως συνομολογήθηκε στη Συμφωνία του Σένγκεν. Οι ροές ατόμων που εισέρχονται στην Ε.Ε. δεν κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη μέλη, τα οποία ευθύνονται για την εγγύηση της προστασίας και για την παροχή των απαραίτητων πόρων στους αιτούντες άσυλο. Το 1999, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε διαπίστωσε την ανάγκη δημιουργίας ενός κοινού συστήματος ασύλου που να περιλαμβάνει ορισμένους ενιαίους κανόνες με στόχους: ένα καθεστώς για τον καθορισμό του κράτους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης προστασίας, ένα ενιαίο καταστατικό για το άσυλο, μια κοινή διαδικασία για την παραχώρηση ή την απόρριψή του και ένα κοινό σύστημα προσωρινής προστασίας. Εδώ και μερικά χρόνια, η Ε.Ε. συνεργάζεται με το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (ΚΕΣΑ), που εμπεριέχει ορισμένους κοινούς κανόνες που ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών και το οποίο στοχεύει στην καλύτερη μεταχείριση των αιτούντων διεθνή προστασία υπό τους ίδιους όρους ανάλογα με τη χώρα στην οποία υποβάλλουν αίτηση. Το ΚΕΣΑ είναι το βασικό νομικό και πολιτικό πλαίσιο για το άσυλο και βρίσκεται υπό αναθεώρηση. Αποτελείται από πέντε νομοθετικές πράξεις: τρεις οδηγίες και δύο ευρωπαϊκούς κανονισμούς. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

10 Εργαλεία του ΚΕΣΑ (CEAS Instruments)
Οδηγίες Κανονισμοί Διαδικασίες ασύλου (Οδ.2013 / 32 / Ε.Ε.) Συνθήκες υποδοχής (Ο.2013 / 33 / Ε.Ε.) Πιστοποίηση (Τροποποίηση) (Ο.2011/95/Ε.E.) Διαδικασίες παραχώρησης ή απόρριψης της διεθνούς προστασίας Κανόνες για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (Πόροι: στέγαση, υποστήριξη κ.λπ.) Λόγοι για τη χορήγηση διεθνούς προστασίας Πρόσβαση στη βάση δεδομένων της ΕΕ των δακτυλικών αποτυπωμάτων των αιτούντων άσυλο για τη διερεύνηση των πιο σοβαρών εγκλημάτων Κριτήρια και μηχανισμοί για τον καθορισμό του κράτους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας Δουβλίνο (604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου) Eurodac (βάση ευρωπαϊκών δεδομένων για τα δακτυλικά αποτυπώματα) ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

11 Όπως είδαμε προηγουμένως, η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται για τη δημιουργία ενός νομικού πλαισίου για τα θέματα διεθνούς προστασίας που θα είναι κοινό για κάθε κράτος μέλος της Ένωσης. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες αυτές, η νομοθεσία είναι διαφορετική σε κάθε χώρα λόγω ιστορικών, γεωγραφικών, πολιτιστικών ή παραδοσιακών μεταναστευτικών παραγόντων. Παρατηρούνται έτσι διαφοροποιήσεις στη νομοθεσία σε εθνική και τοπική κλίμακα. Μέχρι τώρα διερευνήσαμε τη διεθνή προοπτική, προκειμένου να συζητήσουμε αργότερα σχετικά με ορισμένες ιδιαιτερότητες σε θέματα ασύλου των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ReCULM: Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο Περίληψη : 1. Σύστημα ασύλου: γενική νομοθεσία 2. Διαδικασίες ασύλου : - Φάσεις εφαρμογής και αρμόδιοι θεσμοί (διάγραμμα) - Πρόσβαση σε τακτική διαδικασία (1ο στάδιο) - Προϋποθέσεις υποδοχής των αιτούντων άσυλο 3. Καθεστώς διεθνούς προστασίας: - Διεθνείς εγγυήσεις προστασίας και δικαιώματα ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

12 Σύστημα ασύλου: γενική νομοθεσία. Διαδικασίες χορήγησης ασύλου.
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

13 Σύστημα ασύλου: Νομοθεσία ανά χώρα
Βασικές νομοθετικές πράξεις σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής. Βασικά νομοθετικά διατάγματα και διοικητικές οδηγίες και κανονισμοί σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής. Χώρες Έγγραφα Ισπανία «Έγγραφο 1. Σύστημα ασύλου: Νομοθεσία στην Ισπανία» Ην. Βασίλειο «Έγγραφο 2. Σύστημα ασύλου: Νομοθεσία στο Ην. Βασίλειο» Ιταλία «Έγγραφο 3. Σύστημα ασύλου: Νομοθεσία στην Ιταλία» Ελλάδα «Έγγραφο 4. Σύστημα ασύλου: Νομοθεσία στην Ελλάδα» ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

14 Είδη διαδικασιών στην Ισπανία
Φάσεις εφαρμογής και αρμόδιοι θεσμοί (διάγραμμα) Είδη διαδικασιών στην Ισπανία -Κανονική διαδικασία *Προεπιλεγμένη εξέταση -Διαδικασία Δουβλίνου -Διαδικασία παραδεκτού -Διαδικασία στα σύνορα -Ταχεία διαδικασία -Άλλα: διαδικασία πρεσβείας Πηγή: Βάση δεδομένων AIDA, 2017

15 Είδη διαδικασιών στο Ηνωμένο Βασίλειο
Φάσεις εφαρμογής και αρμόδιοι θεσμοί (διάγραμμα) Είδη διαδικασιών στο Ηνωμένο Βασίλειο -Κανονική διαδικασία -Διαδικασία Δουβλίνου -Διαδικασία παραδεκτού -Ταχεία διαδικασία Πηγή: Βάση δεδομένων AIDA, 2017

16 Είδη διαδικασιών στην Ιταλία
Φάσεις εφαρμογής και αρμόδιοι θεσμοί (διάγραμμα) Είδη διαδικασιών στην Ιταλία -Κανονική διαδικασία: * Προεπιλεγμένη εξέταση -Διαδικασία Δουβλίνου -Ταχεία διαδικασία Πηγή: Βάση δεδομένων AIDA, 2017

17 Είδη διαδικασιών στην Ελλάδα
Φάσεις εφαρμογής και αρμόδιοι θεσμοί (διάγραμμα) Applications not subject to the EU-Turkey statement Είδη διαδικασιών στην Ελλάδα -Τακτική διαδικασία: * Κατά Προτεραιότητα * Ταχεία διαδικασία -Διαδικασία Δουβλίνου -Διαδικασία παραδεκτού -Διαδικασία στα σύνορα -Ταχεία διαδικασία Πηγή: Βάση δεδομένων AIDA, 2017

18 Φάσεις εφαρμογής και αρμόδιοι θεσμοί (διάγραμμα)
Ταχεία διαδικασία συνόρων: Εφαρμογές στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου που υπόκεινται στην κοινή συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας Πηγή: Βάση δεδομένων AIDA, 2017

19 Ην. Βασίλειο Ισπανία Ελλάδα
Πρόσβαση στην τακτική διαδικασία (1ο στάδιο) Ην. Βασίλειο - Κατάθεση/Καταχώριση της αίτησης ασύλου αυτοπροσώπως εντός του πρώτου μήνα παραμονής στην Ισπανία / αν όχι, επείγουσα διαδικασία με ΠΛΗΡΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ. -Οργανισμός κατάθεσης: OAR, CIE ή Αστυνομικός Σταθμός - Αίτηση: προσωπική συνέντευξη + ένσταση (διοικητική προσφυγή / δικαστική προσφυγή). Δικαίωμα δωρεάν νομικής συνδρομής (Εάν δεν υπάρχουν οικονομικοί πόροι). - Υπεύθυνη αρχή για την εξέταση αίτησης: OAR. Καθορισμός καθεστώτος πρόσφυγα: CIAR (Διυπουργική Επιτροπή για το Άσυλο του Υπουργείου Εσωτερικών) με την παρουσία της UNHCR. Το CIAR προτείνει την απάντηση στο Υπουργείο Εσωτερικών, δηλαδή, το όργανο που είναι υπεύθυνο για την λήψη της τελικής απόφασης. - Κατάθεση αίτησης ασύλου αυτοπροσώπως: δεν υπάρχει προθεσμία για την υποβολή αίτησης. - Αρμόδιος οργανισμός: στα σύνορα, η Μονάδα Εξέτασης Ασύλου (ASU) στο Κρόυντον (νότια του Λονδίνου), ή όπου ήδη κρατείται κάποιο άτομο. - Αίτηση: προσωπική συνέντευξη + ένσταση (διοικητική προσφυγή / δικαστική προσφυγή). Δικαίωμα δωρεάν νομικής συνδρομής (Εάν δεν υπάρχουν οικονομικοί πόροι). - Υπεύθυνοι φορείς για την εξέταση αίτησης: Home Office - UK Visas and Immigration (UKVI). - Καθορισμός κατάστασης πρόσφυγα: Home Office - UK Visas and Immigration (UKVI). Ελλάδα Κατάθεση της αίτησης ασύλου αυτοπροσώπως: δεν υπάρχει προθεσμία για την υποβολή αίτησης. Οργανισμός κατάθεσης: τα περιφερειακά γραφεία ασύλου και οι μονάδες ασύλου. Αίτηση: ένσταση + συνέντευξη. Δικαίωμα σε νομική συνδρομή (δεν είναι δωρεάν) -Υπεύθυνος φορέας για την εξέταση αίτησης: Υπηρεσία Ασύλου. - Καθορισμός καθεστώτος πρόσφυγα: Υπηρεσία Ασύλου. - Κατάθεση της αίτησης ασύλου αυτοπροσώπως εντός των οκτώ πρώτων ημερών. - Οργανισμός κατάθεσης: Γραφείο Συνοριακής Αστυνομίας και Μετανάστευσης, Αστυνομία. - Αίτηση: ένσταση και εξακρίβωση στοιχείων (φωτογράφιση και δακτυλοσκόπηση). Δικαίωμα νομικής συνδρομής (υπάρχει κάποια υποστήριξη). - Υπεύθυνος για την εξέταση αίτησης: Τοπικές Επιτροπές για την Αναγνώριση της Διεθνούς Προστασίας (CTRPI). - Καθορισμός καθεστώτος πρόσφυγα: Τοπικές Επιτροπές για την Αναγνώριση της Διεθνούς Προστασίας (CTRPI). ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

20 Προϋποθέσεις υποδοχής των αιτούντων άσυλο
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

21 Ισπανία Κριτήρια για πρόσβαση σε πόρους Χαρακτηριστικά
Εθνικό Σύστημα Υποδοχής και Ενσωμάτωσης National Reception and Integration System (NRS) Ισπανία Κριτήρια για πρόσβαση σε πόρους Χαρακτηριστικά 3 φάσεις Αιτούντες άσυλο και δικαιούχοι διεθνούς προστασίας χωρίς οικονομικούς πόρους για την κάλυψη των βασικών αναγκών. Εγγυάται = συνθήκες για όλους, ανεξάρτητα από το προφίλ τους, την εξέλιξη ή τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων. Το σύστημα έχει διεθνή χαρακτήρα που βοηθά τον αιτούντα άσυλο / δικαιούχο από τη στιγμή που καταθέτει την αίτησή του μέχρι το τέλος της διαδικασίας ένταξης. Το ισπανικό σύστημα υποδοχής είναι ένα μικτό σύστημα που συνδυάζει ένα δίκτυο οργανωμένων φορέων: Κέντρο υποδοχής προσφύγων (Refugee Reception Centre - CAR). Κέντρο Προσωρινής Διαμονής Μεταναστών (CETI) που το διαχειρίζεται το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικών Υπηρεσιών. Δίκτυο υποδοχής και φροντίδας που το διαχειρίζονται ΜΚΟ, με υπεργολαβία από το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικών Υπηρεσιών. Οι φορείς αυτοί διευκολύνουν την πρόσβαση στους συλλογικούς πόρους (βλ. Διαθέσιμοι πόροι), ώστε οι άνθρωποι που μπορούν να πληρώσουν ή να απολαύσουν μια συγκεκριμένη κατοικία να μην απομακρύνονται ουσιαστικά από το σύστημα και να έχουν μια εγγυημένη πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους. 1η υποδοχή 54 (Προηγούμενη φάση) Υποδοχή Ενσωμάτωση Αυτονομία Μέγιστο, 1 μήνας. Μέγιστο, 6 μήνες. Μέγιστο, 12 μήνες. . Μέγιστο, 18 μήνες. Η μεθοδολογία παρέμβασης του NRS συνίσταται στον κατά φάσεις προγραμματισμό της εξατομικευμένης διαδρομής ενός εκάστου ωφελούμενου προς την ενσωμάτωση, σύμφωνα με τον βαθμό αυτονομίας που έχουν αποκτήσει τα στοχευμένα άτομα. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

22 Ισπανία Διαθέσιμοι πόροι
Αξιολογεί τη διαθεσιμότητα των κέντρων/φορέων και το προφίλ των αιτούντων άσυλο. Οι τύποι κατοικιών ποικίλλουν ανάλογα με το ίδρυμα που τα διαχειρίζεται. Τα κέντρα διευκολύνουν την πρόσβαση στους υπόλοιπους πόρους του συστήματος υποδοχής. Έχουν νόμιμο δικαίωμα να εργάζονται 6 μήνες ενώ εξετάζεται η αίτησή τους. Τα κέντρα υποδοχής των αιτούντων άσυλο οργανώνουν επαγγελματική και γλωσσική εκπαίδευση. Στην Ισπανία, η σχολική φοίτηση των ανηλίκων είναι υποχρεωτική από την ηλικία των 6 έως 16 ετών. Τα κέντρα υποδοχής είναι υπεύθυνα να εξασφαλίσουν την πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα σε όλους τους ανήλικους που ζουν στην περιοχή ευθύνης τους. (Βλέπε τις συνθήκες πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση στον παρακάτω σύνδεσμο) Οι αιτούντες άσυλο έχουν πλήρη πρόσβαση στο σύστημα δημόσιας υγείας υπό τους ίδιους όρους με τους υπόλοιπους υπηκόους. Τα άτομα θα λαμβάνουν τις πληροφορίες σε γλώσσα την οποία μπορούν να κατανοήσουν σχετικά με τα δικαιώματα και τις κοινωνικές παροχές στις οποίες έχουν πρόσβαση λόγω του καθεστώτος τους ως αιτούντες διεθνή προστασία. Άλλα: κάλυψη των προσωπικών και/ή διοικητικών δαπανών∙ ικανοποίηση κοινωνικών και πολιτιστικών δεξιοτήτων· αναψυχή και ελεύθερος χρόνος∙ εκμάθηση ξένων γλωσσών. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

23 Ηνωμένο Βασίλειο Εθνικό Σύστημα Υποδοχής και Ενσωμάτωσης Κριτήρια πρόσβασης στους πόρους Οι αιτούντες άσυλο αναμένουν την έκβαση της αίτησής τους ή αναμένουν να εγκαταλείψουν τη χώρα μόλις απορριφθεί η αίτησή τους (προσωρινό άσυλο). Υπάρχουν διαφορετικά είδη υποστήριξης ανάλογα με το προφίλ του ατόμου και τις ανάγκες του (λ.χ. εάν η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί ή όχι, αλλά και οι ιδιαιτερότητές του, όπως οι περιπτώσεις εγκύων γυναικών). Αυτό το είδος υποστήριξης εξασφαλίζεται κατόπιν αιτήσεως μόλις ολοκληρωθεί η πρώτη συνέντευξη και η καταγραφή του αιτούντος. Κατά τις διαδικασίες υποβολής αίτησης πρώτου βαθμού, και εάν δεν είναι κρατούμενος, αν είναι άστεγος ένας αιτών δικαιούνται στέγαση και/ή κάποιο εβδομαδιαίο χρηματικό ποσό (άρθρο 95). Καθόσον αξιολογείται η καταλληλότητά του να του παρασχεθεί άσυλο, μπορεί προσωρινά να λαμβάνει υλική υποστήριξη χωρίς μετρητά. Μόλις ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και η αίτηση γίνει αποδεκτή, μπορεί ως άστεγος να λάβει την χρηματική ενίσχυση του άρθρου 95. Εάν απορριφθεί η αίτηση και έχει ασκηθεί το δικαίωμα προσφυγής, η στήριξη του άρ. 95 αναστέλλεται (εκτός από οικογένειες με παιδιά) και οι άνθρωποι μένουν αβοήθητοι, χωρίς στέγη και δίχως χρήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να λάβουν την κάρτα Azure (άρ.4). ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

24 Διαθέσιμοι πόροι Ηνωμένο Βασίλειο
Υπάρχουν δύο τρόποι στέγασης: προσωρινά κέντρα φιλοξενίας (για 19 ημέρες) και κοινόχρηστοι ιδιωτικοί χώροι όπου διαμένουν περιμένοντας την εξέταση της αίτησής τους. Η διαδικασία διευθύνεται σε περιφερειακό επίπεδο από ιδιωτικές και τοπικές εταιρείες που προσλαμβάνονται από το Υπουργείο Εσωτερικών. Αυτές οι εταιρείες επιλέγουν τα άτομα αναλόγως της διαθεσιμότητας. (Το άρθρο 95 είναι ένας τρόπος στήριξης που περιλαμβάνει τα χρηματική ενίσχυση ή/και στέγαση). Οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε αμειβόμενες θέσεις εργασίας (μόνο υπό ορισμένους όρους, για ειδικές θέσεις εργασίας). Η αυτοαπασχόληση απαγορεύεται. Η εκπαίδευση είναι δωρεάν για ανηλίκους κάτω των 5 και έως 16 ετών, συμπεριλαμβανομένων και των αιτούντων άσυλο. Εάν έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, θα αντιμετωπίζονται ως υπήκοοι. Γενικά, δεν υπάρχουν προπαρασκευαστικές τάξεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης. (Βλέπε τις συνθήκες πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση στον παρακάτω σύνδεσμο) Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) παρέχει δωρεάν υπηρεσίες υγείας όπως ιατρικές επισκέψεις και νοσοκομειακές θεραπείες. Τα άτομα λαμβάνουν επίσης στήριξη για δωρεάν ιατρικές συνταγές, φάρμακα, οδοντιατρική περίθαλψη ή γυαλιά. Γραμμές βοήθειας για άσυλο (οργανωμένες από φιλανθρωπικές οργανώσεις, χωρίς χρέωση): τηλεφωνική βοήθεια για αιτούντες άσυλο ή πρόσφυγες που χρειάζονται συμβουλές για τη διαδικασία ασύλου ή βοήθεια για την προσαρμογή στη ζωή στο Ηνωμένο Βασίλειο. Άλλοι τρόποι υποστήριξης χωρίς μετρητά : Κάρτα Azure (αρ.4): χρησιμοποιείται για αγορές σε ειδικά καταστήματα. Η κάρτα είναι προσπελάσιμη μόνο για απορριφθέντες αιτούντες άσυλο που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Επιδόματα μητρότητας. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

25 Ιταλία Χαρακτηριστικά
Εθνικό Σύστημα Υποδοχής και Ενσωμάτωσης Χαρακτηριστικά Η Ιταλία δεν διαθέτει ενιαίο σύστημα υποδοχής. Αποτελείται από 3 φάσεις: Υπάρχουν στους κύριους σταθμούς αποβίβασης στη χώρα. Παρέχουν τις πρώτες βοήθειες και υπηρεσίες ταυτοποίησης πριν μεταφέρουν τους ανθρώπους σε άλλα κέντρα. CPSA/Κέντρα υποδοχής (Hotspots) Πρώτη βοήθεια και στήρηξη Πρώτη γραμμή υποδοχής (περιφερειακοί κόμβοι) Συλλογικά κέντρα (CARA, CDA) CAS (Κέντρα προσωρινής υποδοχής) Μεγάλες εγκαταστάσεις στις οποίες φιλοξενούνται πολλοί άνθρωποι. (Δημόσια κέντρα διαμονής) Δεύτερη γραμμή υποδοχής SPRAR (Σύστημα Προστασίας των Αιτούντων Άσυλο και των Προσφύγων) Μικρές αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις (διαμερίσματα, μικρά κέντρα υποδοχής και κοινοτικά κτήρια). Κατά την φάση της πρώτης γραμμής υποδοχής, επιχειρείται κατανόηση της νομικής κατάστασης του αλλοδαπού. Προσφέρεται κάλυψη-υποστήριξη για την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες. Τα κέντρα αυτά πρώτης γραμμής διοικούνται από δημόσιους τοπικούς φορείς, από κοινοπραξίες δήμων και άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, μέσω δημόσιου διαγωνισμού, οι οποίοι ειδικεύονται στην παροχή βοήθειας προς τους αιτούντες άσυλο. Στη δεύτερη γραμμή υποδοχής παρέχεται στέγαση στους αιτούντες άσυλο που έχουν ολοκληρώσει τις αιτήσεις τους. Προσφέρεται «ολοκληρωμένη διαμονή» με τη δημιουργία προγραμμάτων προσαρμοσμένων στις ανάγκες κάθε ατόμου με υπηρεσίες όπως η πολιτισμική-γλωσσική διαμεσολάβηση, η νομική βοήθεια, η διδασκαλία της ιταλικής γλώσσας και η πρόσβαση των ανηλίκων στα σχολεία, η υγειονομική περίθαλψη, η ψυχολογική στήριξη σε ευάλωτα άτομα), κατάρτιση και επανεξέταση, κ.λπ. Το σύστημα SPRAR είναι ένα δίκτυο τοπικών αρχών και ΜΚΟ που χρηματοδοτείται από το δημόσιο και αποτελείται από μικρές εγκαταστάσεις υποδοχής όπου παρέχονται υπηρεσίες συνδρομής και ένταξης. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

26 Ιταλία Κριτήρια πρόσβασης στους πόρους
Εθνικό Σύστημα Υποδοχής και Ενσωμάτωσης Κριτήρια πρόσβασης στους πόρους Άνθρωποι που δεν διαθέτουν οικονομικούς πόρους που να εξασφαλίζουν αποδεκτή ποιότητα ζωής με υγεία, αυτοσεβασμό και οικογενειακή ευμάρεια, κατά την υποβολή αίτησης ασύλου μπορούν να υποβάλουν και αίτηση υποδοχής για να ενταχθούν σε κάποιο κέντρο υποδοχής. Η πρόσβαση στους διαθέσιμους πόρους εξασφαλίζεται από τη στιγμή που οι αιτούντες άσυλο υποβάλλουν αίτηση διεθνούς προστασίας, χωρίς συγκεκριμένο χρονικό όριο. Η πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους δεν υπόκειται σε επιπλέον προαπαιτούμενα. Παρά τα όσα αναφέρει ο νόμος, μεταξύ 2015 και 2016 υπήρξαν πολλά εμπόδια στην υποδοχή αυτών των ανθρώπων. Δεύτερη γραμμή υποδοχής: εξασφαλίζει στέγαση έως ότου ληφθεί απόφαση από την CTRPI (Τοπική Επιτροπή για την Αναγνώριση της Διεθνούς Προστασίας) και, αν απορριφθεί η αίτηση ασύλου, θα παρασχεθεί διαμονή έως την εκπνοή της προθεσμίας για την άσκηση προσφυγής ενώπιον του δικαστηρίου. Υποδοχή με τη διαδικασία του Δουβλίνου: διακρίνουμε δύο καταστάσεις : α) Μετακινήσεις με κατεύθυνση εκτός Ιταλίας: οι υποψήφιοι διεθνούς προστασίας που προορίζονται να φύγουν από τη χώρα έχουν τους ίδιους όρους υποδοχής με τους υπόλοιπους αιτούντες. β) - Εάν οι επαναπροωθούμενοι δεν είχαν τοποθετηθεί στις εγκαταστάσεις υποδοχής ενώ βρίσκονταν στην Ιταλία, μπορούν μέχρι την αναχώρησή τους να μπουν σε κάποιο κέντρο υποδοχής (CAS, συλλογικά κέντρα ή SPRAR). - Εάν οι επαναπροωθούμενοι είχαν τοποθετηθεί στις εγκαταστάσεις υποδοχής και είχαν απομακρυνθεί, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν προβλήματα κατά την πιθανή επιστροφή τους στην Ιταλία για την υποβολή νέου αιτήματος διαμονής. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

27 Διαθέσιμοι πόροι Ιταλία Διαμονή :
I. CPSA / Κέντρα Υποδοχής (Hotspots): θεωρητικά, φιλοξενούν τους αιτούντες άσυλο για τον ελάχιστο διαθέσιμο χρόνο, αλλά στην πράξη, οι άνθρωποι περνούν ημέρες και εβδομάδες σε αυτά. II. Κυβερνητικά πρώτα κέντρα υποδοχής. III. SPRAR. IV. CAS: αν δεν υπάρχει αρκετός χώρος στα συλλογικά κέντρα και το SPRAR, εγγυώνται βασικές υπηρεσίες. V. Άλλα: ιδιωτική στέγαση από το επίσημο σύστημα υποδοχής, διευκολυνόμενη από καθολικούς ή εθελοντικούς συλλόγους. Δουλεύουν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και ως μέσο ολοκλήρωσης μετά ή αντί του SPRAR. Οι αιτούντες δικαιούνται να εργάζονται 6 μήνες από τη στιγμή που υποβάλλουν αίτηση, αν η διαδικασία συνεχίζεται και η καθυστέρηση δεν οφείλεται στη συμπεριφορά του αιτούντος. Εντός του SPRAR υπάρχει επαγγελματική κατάρτιση και πρακτική εξάσκηση. Υπάρχουν και άλλες δυνατότητες εκπαίδευσης που παρέχονται από άλλες πηγές, αλλά είναι πιο δύσκολη η πρόσβαση σε αυτούς τους φορείς. Σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, όλοι οι ανήλικοι (έως 16 ετών) έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση για δωρεάν πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα. Τα παιδιά των αιτούντων άσυλο και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι έχουν το δικαίωμα να κάνουν μαθήματα ιταλικής γλώσσας. Σε ορισμένα κέντρα, είναι δυνατόν να προχωρήσουμε σε μαθήματα προσαρμογής για τη διευκόλυνση της ένταξης. Μετά την εγγραφή τους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι αιτούντες άσυλο έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους υπηκόους ως προς την υποχρεωτική υγειονομική παρακολούθηση, ανεξάρτητα από το αν έχουν ιατρική κάλυψη στα κέντρα υποδοχής. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης γνώσεων του ιατρικού προσωπικού σχετικά με τη διεθνή προστασία, οι υπηρεσίες αυτές δεν είναι πλήρως αποτελεσματικές. Από τη στιγμή υποβολής της αίτησης, οι αρχές πρέπει να διευκολύνουν με ενημερωτικά φυλλάδια σχετικά με τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις αλλά και τα στάδια της διαδικασίας παροχής ασύλου σε διάφορες γλώσσες. Πρέπει επίσης να έχουν πληροφορίες επικοινωνίας με τις ΜΚΟ. Στην πραγματικότητα, οι πληροφορίες συνήθως δίδονται προφορικά. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

28 Ελλάδα Εθνικό Σύστημα Υποδοχής και Ενσωμάτωσης Κριτήρια πρόσβασης στους πόρους Εξασφαλίζει την πρόσβαση στους διαθέσιμους πόρους για τους αιτούντες άσυλο, τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τους κρατούμενους που στερούνται τα μέσα για να εξασφαλίσουν τη διαβίωσή τους. Οι αιτούντες άσυλο που διαμένουν στα νησιά εξαιρούνται από ορισμένες συνθήκες υποδοχής. Οι πόροι αυτοί προορίζονται να παράσχουν μια επαρκή ποιότητα ζωής που να εγγυάται την υγεία και την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων των αιτούντων. Το 2015, η Ελλάδα ήταν γνωστή ως μία από τις κυριότερες χώρες διέλευσης μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών που διέσχισαν την επικράτειά της προς τις κεντρικές και βόρειες περιοχές της Ευρώπης∙ επομένως, η εστίαση της παρέμβασης ήταν βραχυπρόθεσμη. Το 2016, μετά το κλείσιμο των συνόρων και το κλείσιμο του διαδρόμου των Δυτικών Βαλκανίων, η Ελλάδα ήταν υποχρεωμένη να φροντίσει χιλιάδες ανθρώπους που είχαν εισέλθει ατύπως στο έδαφός της, πράγμα που σήμαινε την εμφάνιση ορισμένων μηχανισμών έκτακτης ανάγκης (δηλαδή, προσωρινών καταυλισμών/στρατοπέδων). ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

29 Διαθέσιμοι πόροι Ελλάδα Για την ανάγκη στέγασης :
I. Επίσημα Κέντρα Υποδοχής τα οποία διαχειρίζεται το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) και στα οποία δεν μπορούν να παραμείνουν πάνω από 1 χρόνο, αφού τους δοθεί βοήθεια για να βρουν άλλο είδος κατοικίας. II. Προσωρινοί Καταυλισμοί που δημιουργήθηκαν για την αντιμετώπιση των αναγκών στέγασης που προέκυψαν από το κλείσιμο των συνόρων των γειτονικών χωρών. Δεν παρέχονται πάντα για την κάλυψη των βασικών αναγκών αυτών των ανθρώπων. III. Πρόγραμμα καταλυμάτων της UNHCR (διαμερίσματα, ξενοδοχεία, κτίρια σε καταυλισμούς κ.λπ.), που προορίζονται να υποδεχθούν τους αιτούντες άσυλο με πιθανότητα οικογενειακής μετεγκατάστασης, υποψήφιοι για οικογενειακή επανένωση και άτομα από ευάλωτες ομάδες. IV. Μονάδες Προσωρινής Στέγασης που είναι ανοιχτές σε άτομα που υπόκεινται σε διαδικασίες επιστροφής ή των οποίων η επιστροφή έχει ανασταλεί και Μέτρα Προσωρινής Υποδοχής για τους αιτούντες άσυλο, εφαρμόσιμα με κοινή απόφαση του Υπουργείου Οικονομίας και του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής. V. Σημεία πρόσβασης στα νησιά (hot spots): η έναρξη ισχύος της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας οδήγησε στην καθιέρωση ενός υβριδικού συστήματος καταγραφής / υποδοχής στα σημεία πρόσβασης, όπου οι εγκαταστάσεις λειτουργούν ως κέντρα απομάκρυνσης κατά τη διάρκεια 25 ημερών και αργότερα αποτελούν τόπο ανοικτών κατοικιών για πολίτες τρίτων χωρών. Χρηματικό Επίδομα Από τον Μάρτιο του 2017, τα κέντρα αυτά παρέχουν ένα μηνιαίο οικογενειακό επίδομα ανά οικογένεια αντί για ημερήσια παροχή τροφίμων. Το οικονομικό επίδομα παρέχεται μόνο σε άτομα που κατοικούν στην κυρίως Ελλάδα και όχι στα νησιά, δηλαδή σε εκείνα που δεν υπόκεινται στη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

30 Διαθέσιμοι πόροι Ελλάδα
Εκτός από τα προαναφερθέντα μέτρα, ανθρωπιστικές οργανώσεις όπως η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC) έχουν θεσπίσει προγράμματα βοήθειας για τους αιτούντες άσυλο στην ηπειρωτική χώρα και τα νησιά. Παρέχονται μέσω ταμείων έκτακτης ανάγκης που δεν συνδέονται με το εθνικό σύστημα υποδοχής. Οι αιτούντες άσυλο έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας από τη στιγμή που υποβλήθηκε επίσημα η αίτησή τους για χορήγηση ασύλου και έλαβαν κάρτα αιτούντων άσυλο. Ωστόσο, το σημερινό πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και ο ανταγωνισμός με τους πολίτες εμποδίζουν την πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Τα ανήλικα τέκνα των αιτούντων και τα παιδιά που ζητούν διεθνή προστασία έχουν πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα υπό παρόμοιες συνθήκες με τους υπηκόους, εφόσον δεν υπάρχει εκκρεμές εκτελεστό μέτρο για αποβολή τους ή κατά των γονέων τους. Τα παιδιά πολιτών τρίτων χωρών μπορούν επίσης να εγγραφούν σε δημόσια σχολεία εάν πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Υπάρχουν προπαρασκευαστικά μαθήματα για την πρόσβαση σε δραστηριότητες σχολικής και άτυπης εκπαίδευσης που οργανώνονται από ΜΚΟ. (Δείτε τις συνθήκες πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση στον παρακάτω σύνδεσμο) Οι αιτούντες άσυλο μπορούν να έχουν πρόσβαση στην υγειονομική, φαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, αν δεν τους παρέχονται οικονομικά μέσα. Σε επείγουσες περιπτώσεις, όλοι οι αιτούντες πρέπει να λάβουν ιατρική βοήθεια. Η χρηματοπιστωτική κρίση επηρεάζει το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης με την έλλειψη εξειδικευμένων υλικών και ανθρώπινων πόρων, ειδικά, πολιτιστικών διαμεσολαβητών. Οι ΜΚΟ παρέχουν επίσης υγειονομική βοήθεια σε μέρη όπως οι προσωρινοί καταυλισμοί. Οι αρμόδιες αρχές πρέπει να ενημερώνουν τους πρόσφυγες σε γλώσσα που μπορούν να κατανοήσουν σχετικά με τις συνθήκες υποδοχής, την UNHCR και άλλες ΜΚΟ που διευκολύνουν τη νομική συνδρομή τους. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

31 Διεθνές καθεστώς προστασίας: Διεθνείς εγγυήσεις προστασίας και δικαιώματα
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

32 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ισπανία Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Καθεστώς και κατοικία I. Άδεια παραμονής: οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας λαμβάνουν άδεια παραμονής 5 ετών μετά τη χορήγηση του καθεστώτος. Η υπεύθυνη αρχή έκδοσης της άδειας διαμονής είναι Αστυνομία Αλλοδαπών και Πιστοποίησης. II. Μακροχρόνια παραμονή: οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας μπορούν να ζητήσουν την έκδοση άδειας παραμονής μακράς διαρκείας μετά την πενταετή διάρκεια της άδειας ή της επικουρικής προστασίας όταν πληρούν τις προαναφερόμενες νομικές απαιτήσεις. Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων πρέπει να ξεκινά στα γραφεία αλλοδαπών της περιφερειακής ή τοπικής διοίκησης στην οποία ο αιτών έχει εγκατασταθεί. Η όλη διαδικασία διαρκεί 3 μήνες. III. Πολιτογράφηση: Αφού κάποιοι ζουν νόμιμα 5 χρόνια στην Ισπανία (πρόσφυγες) και 10 χρόνια (δικαιούχοι επικουρικής προστασίας), είναι δυνατόν να αποκτήσουν τη ισπανική ιθαγένεια (υπηκοότητα). Η διαχείριση αυτής της διαδικασίας υλοποιείται από τη Γενική Διεύθυνση Δημοτολογίων. Η αίτηση υποβάλλεται μέσω διαδικτύου. Η μέση διάρκεια της διαδικασίας αυτής είναι ενάμιση χρόνος. Επανένωση οικογενειών Ο νόμος καλύπτει δύο πτυχές αυτού του δικαιώματος: την επέκταση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας του δικαιούχου στην οικογένειά του και την οικογενειακή επανένωση. Ο δικαιούχος μπορεί να επιλέξει ένα από τα δύο, εκτός από περιπτώσεις όπου η οικογένεια έχει διαφορετική εθνικότητα. Τότε, η επιλογή οικογενειακής επανένωσης είναι υποχρεωτική. Η υποβολή της αρχικής έκθεσης πρέπει να υποβληθεί στο OAR (Γραφείο Ασύλου). Στην πράξη, η «επέκταση» χρησιμοποιείται μόνο σε περιπτώσεις καθεστώτος διεθνούς προστασίας, επειδή δεν έχουν καθοριστεί ακόμα κανόνες για την οικογενειακή επανένωση. Στο πλαίσιο αυτό, το καθεστώς διεθνούς προστασίας του δικαιούχου επεκτείνεται στα μέλη της οικογένειάς του. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των προσφύγων και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

33 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ισπανία Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Μετακίνηση και κινητικότητα Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας δεν έχουν περιορισμούς κυκλοφορίας σε όλη την ισπανική επικράτεια. Τα ταξιδιωτικά έγγραφα που εκδίδονται για κάθε τύπο προστασίας έχουν πενταετή ισχύ. Στέγαση Η διαδικασία υποδοχής και ένταξης αφορά για κάθε άτομο που υποβάλλει αίτηση ασύλου και δικαιούται διεθνούς προστασίας για 18 μήνες (ακολουθεί την ίδια διαδικασία που περιγράφεται στις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο). Απασχόληση και εκπαίδευση Η πρόσβαση στην αγορά εργασίας είναι δυνατή για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας υπό τους ίδιους όρους με τους ισπανούς υπηκόους. Μετά την πάροδο των 18 μηνών, το Σύστημα Υποδοχής και ορισμένες ΜΚΟ συνεχίζουν να διευκολύνουν τον προσανατολισμό των υπηρεσιών και την εργασιακή ένταξη που προορίζονται γενικότερα για τον πληθυσμό των μεταναστών. Στον εκπαιδευτικό τομέα, απολαμβάνουν τους ίδιους όρους με τους αιτούντες άσυλο. (Βλέπε συνθήκες υποδοχής) Φροντίδα υγείας Δεν υπάρχει διαφορά όσον αφορά τη μεταχείριση, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αιτούντων άσυλο και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας εντός του Εθνικού Συστήματος Υγείας. (Βλέπε συνθήκες υποδοχής) ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

34 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ην. Βασίλειο Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Καθεστώς και κατοικία I. Άδεια παραμονής: Οι δικαιούχοι ανθρωπιστικής βοήθειας (πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας) δικαιούνται να λάβουν επίσημη άδεια παραμονής 5 ετών. Μετά την πάροδο του χρόνου αυτού, μπορούν να υποβάλουν αίτηση για εγκατάσταση ή Άδεια Μόνιμης Παραμονής (ILR), εάν η άδεια διαμονής δεν έχει ανακληθεί και δεν έχει ανανεωθεί. II. Μακροχρόνια παραμονή: Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει ενσωματώσει την ευρωπαϊκή Οδηγία για τη μακροχρόνια παραμονή στο εσωτερικό του δίκαιο. III. Πολιτογράφηση: Πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας δεν μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για βρετανική ιθαγένεια μέχρις ότου λάβουν Άδεια Μόνιμης Παραμονής. Μετά από αυτήν την προϋπόθεση θα πρέπει να εκπληρωθούν και άλλες που προβλέπονται από τον νόμο. Οικογενειακή επανένωση Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ακολουθεί την Οδηγία για την οικογενειακή επανένωση. Δεν υπάρχει περίοδος αναμονής για δικαιούχο καθεστώτος πρόσφυγα ή ανθρωπιστικής προστασίας. Επίσης, δεν υπάρχει πλέον ανώτατο χρονικό όριο μετά το οποίο οι δικαιούχοι δεν έχουν πλέον δικαίωμα∙ δεν υπάρχει υποχρέωση για την εφαρμογή ούτε απαίτηση για τον ανάδοχο να έχει εισόδημα για να στηρίξει τα μέλη της οικογένειάς του. Δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ προσφύγων και δικαιούχων ανθρωπιστικής προστασίας. Η επιλεξιμότητα που περιορίζεται στην άμεση οικογένεια, είναι: Τα παιδιά προσφύγων δεν είναι επιλέξιμα για να χορηγούν δικαίωμα επανάνωσης στους γονείς τους και/ή τα αδέλφια τους. Οι αιτήσεις και οι αποφάσεις σχετικά με την οικογενειακή άδεια εισόδου (βίζα) δημοσιεύονται από την κυβέρνηση. Τα υπόλοιπα μέλη των οικογενειών δεν έχουν το ίδιο status με εκείνο που τα προσκάλεσε. Λαμβάνουν «άδεια στη σειρά», που τους επιτρέπει να παραμείνουν στη χώρα την ίδια χρονική περίοδο με εκείνο. - Σύζυγος / σύντροφος του ιδίου φύλου. Εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 18 ετών. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

35 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ην. Βασίλειο Μετακίνηση και κινητικότητα Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσφύγων, των ατόμων υπό ανθρωπιστική προστασία ή των μελών των οικογενειών τους. Οι πρόσφυγες και οι εξαρτώμενοι από αυτούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ωφελήθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας επανένωσης προσφυγικών οικογενειών, μπορούν να υποβάλουν αίτηση για «ταξιδιωτικό έγγραφο». Στην περίπτωση του ενήλικα, το έγγραφο θα λήξει μετά από 10 χρόνια ή ταυτόχρονα με την περιορισμένη άδεια παραμονής του πρόσφυγα∙ στην περίπτωση του παιδιού θα λήξει μετά από 5 χρόνια ή κατά τη λήξη της άδειας. Όλοι όσοι δεν έχουν δικαίωμα σε ταξιδιωτικά έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων όλων των δικαιούχων επικουρικής προστασίας, μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τα αποκτήσουν με μέγιστη ισχύ 5 ετών. Στέγαση Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι ανθρωπιστικής προστασίας θα λάβουν άσυλο από το Υπουργείο Εσωτερικών και χρηματοδότηση για μέγιστο διάστημα 28 ημερών, η οποία καλείται «μεταβατική περίοδος». Αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από το εάν έχει εξασφαλιστεί ή όχι εναλλακτική πηγή εισοδήματος και στέγασης. Η πρόσβαση σε ιδιωτικές κατοικίες είναι δαπανηρή εάν δεν υποστηρίζεται από ΜΚΟ, όπως το Συμβούλιο Προσφύγων στο Λονδίνο∙ οι πρόσφυγες εξαρτώνται από την οικογένεια, τους φίλους, τα προγράμματα υποδοχής προσφύγων ή τα μέλη της κοινότητάς τους για να αποφύγουν την έλλειψη στέγης. Απασχόληση και εκπαίδευση Ο νόμος προβλέπει για τους πρόσφυγες και στους δικαιούχους ανθρωπιστικής προστασίας την ίδια πρόσβαση στην αγορά εργασίας όπως και με τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου. Η πρόσβαση στην υποχρεωτική εκπαίδευση (έως 16 ετών) είναι η ίδια για τους αιτούντες άσυλο, τους πρόσφυγες και τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου. (βλ. Συνθήκες υποδοχής: εκπαίδευση) Φροντίδα υγείας Νομικά, το δικαίωμα για υγειονομική περίθαλψη είναι κατοχυρωμένο για τους πρόσφυγες και τους δικαιούχους ανθρωπιστικής προστασίας. Στην πράξη όμως μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

36 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Iταλία Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Καθεστώς και κατοικία I. Άδεια παραμονής: χορηγείται για 5 έτη και είναι δυνατό να ανανεωθεί. Η αίτηση για την άδεια υποβάλλεται στην αρμόδια Αστυνομική Αρχή (Questura ) όπου ζει το άτομο. II. Μακροχρόνια παραμονή: πρόσβαση σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας που διαμένουν στην Ιταλία για τουλάχιστον 5 έτη (από τη στιγμή κατάθεσης της αίτησης διεθνούς προστασίας) εάν έχουν εισόδημα ίσο ή μεγαλύτερο με το ελάχιστο εισόδημα που εγγυάται το κράτος. Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας παραμονής μακράς διάρκειας αποστέλλεται στην Αστυνομική Αρχή και πρέπει να εκδοθεί εντός 90 ημερών. III. Πολιτογράφηση: οι πρόσφυγες που διαμένουν νόμιμα στην Ιταλία μπορούν τουλάχιστον να αποκτήσουν την ιταλική ιθαγένεια. Οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας μπορούν να υποβάλουν αίτηση για πολιτογράφηση μετά από 10 ημέρες νόμιμης διαμονής. Και στις δύο περιπτώσεις, το μητρώο του δικαιούχου στο γραφείο του μητρώου πρέπει να ανασταλεί. Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί μέσω διαδικτύου στο Υπουργείο Εσωτερικών. Η μέγιστη προθεσμία ολοκλήρωσης της διαδικασίας είναι 730 ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Επανένωση οικογενειών Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους μόλις αποκτήσουν την ηλεκτρονική άδεια παραμονής, η οποία μπορεί να διαρκέσει μερικούς μήνες. Δεν υπάρχει χρονικό όριο για την αίτηση οικογενειακής επανένωσης. Οι δικαιούχοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση επανένωσης όταν είναι : Τα μέλη της οικογένειας που δεν έχουν ατομικό δικαίωμα διεθνούς προστασίας έχουν τα ίδια δικαιώματα που έχουν αναγνωριστεί στον αιτούντα την επανένωση. Τα ανήλικα παιδιά, που παρίστανται μαζί με τον γονέα τη στιγμή της αίτησης ασύλου, αποκτούν επίσης το ίδιο καθεστώς που αναγνωρίζεται στον γονέα. - Συζύγοι ηλικίας 18 ετών και άνω, οι οποίοι δεν είναι νομικά χωρισμένοι.   - Ανήλικα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των ανύπαντρων τέκνων του συζύγου ή των γεννηθέντων εκτός γάμου, υπό την προϋπόθεση ότι ο άλλος γονέας έχει δώσει τη συγκατάθεσή του.   - Εξαρτώμενα από ενήλικες παιδιά, εάν βάσει αντικειμενικών λόγων δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν την υγεία τους ή τις βασικές τους ανάγκες λόγω ασθένειας ή πλήρους αναπηρίας.   - Εξαρτώμενοι γονείς, αν δεν έχουν άλλα παιδιά στη χώρα προέλευσης ή γονείς άνω των 60 ετών, εάν τα υπόλοιπα παιδιά δεν είναι σε θέση να τους στηρίξουν για σοβαρούς λόγους υγείας. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

37 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Iταλία Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Μετακίνηση και κινητικότητα Οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα στο ιταλικό έδαφος και να εγκαθίστανται σε οποιαδήποτε πόλη εάν μπορούν να παραμείνουν εκεί με δικά τους μέσα. Εάν μένουν στα κέντρα υποδοχής, η κινητικότητα είναι πιο περιορισμένη. Για τους πρόσφυγες, εκδίδονται ταξιδιωτικά έγγραφα (documenti di viaggio) και ισχύουν για 5 χρόνια. Οι δικαιούχοι της επικουρικής προστασίας μπορούν να λάβουν άδεια ταξιδίου (titolo di viaggio), εξηγώντας σε μια σημείωση στην οικεία Αστυνομική Αρχή (Questura) τους λόγους για τους οποίους δεν μπορούν να ζητήσουν ή να λάβουν διαβατήριο από την πρεσβεία της χώρας τους. Στέγαση Ο νόμος δεν θεσπίζει ρητούς κανόνες για τη στέγαση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας. Σύμφωνα με την ερμηνεία του νόμου, τα κέντρα SPRAR είναι τα μόνα που εγγυώνται ορισμένα είδη υλικών συνθηκών μετά την απόκτηση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας για 6 μήνες. Χάρη στο νόμο LD 18/2014, οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας έχουν τώρα το δικαίωμα πρόσβασης στις δημόσιες κατοικίες υπό τους ίδιους όρους με τους ημεδαπούς. Απασχόληση και εκπαίδευση Η άδεια παραμονής τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση στην εργασία εργασίας, ακόμα δε και να εργάζονται στον δημόιο τομέα με εξαίρεση θέσεις εργασίας που συνεπάγονται άσκηση δημόσιας εξουσίας ή θέση ευθύνης για τη διαφύλαξη των γενικών συμφερόντων του κράτους. Έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ιταλούς πολίτες σε θέματα απασχόλησης, αυτοαπασχόλησης, συμμετοχής σε επαγγελματικούς φορείς, στην επαγγελματική κατάρτιση κ.λπ. Οι ανήλικοι που βρίσκονται στην Ιταλία έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς, ενώ οι ενήλικες δικαιούχοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση υπό τους όρους που προβλέπονται για τους άλλους υπηκόους τρίτων χωρών. Φροντίδα υγείας Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας πρέπει να εγγραφούν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Κατόπιν, έχουν την ίδια μεταχείριση με τους υπηκόους όσον αφορά τα οφέλη από τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και την υποχρέωση καταβολής των συνεισφορών για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Η εγγραφή ισχύει για τη διάρκεια της άδειας παραμονής και δεν λήγει στη φάση ανανέωσης της άδειας παραμονής. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

38 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ελλάδα Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Καθεστώς και κατοικία I. Άδεια παραμονής: Τα άτομα τα οποία είναι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας λαμβάνουν άδεια παραμονής 3 ετών με δυνατότητα ανανέωσης στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου. Εξασφαλίζουν μια σφραγίδα στην κάρτα αίτησης με την ένδειξη, «Εκκρεμεί άδεια παραμονής», ενώ περιμένουν την έκδοση της άδειας μόλις τους κοινοποιηθεί η θετική απόφαση (1 ή 2 μήνες αργότερα). II. Μακροχρόνια παραμονή: είναι δυνατή σε αιτούντες άσυλο που κατοικούν νόμιμα 5 χρόνια στη χώρα. Ο υπολογισμός αυτής της περιόδου περιλαμβάνει το ήμισυ της περιόδου μεταξύ της υποβολής της αίτησης ασύλου και της χορήγησης προστασίας ή της πλήρους περιόδου, εάν η διαδικασία ασύλου υπερέβαινε τους 18 μήνες. Εκτός αυτού, πρέπει να πληρούν και άλλες πρόσθετες απαιτήσεις. III. Πολιτογράφηση: Βλέπε προϋποθέσεις πολιτογράφησης στον σύνδεσμο: Για τη διαδικασία πολιτογράφησης χρειάζεται να υποβληθεί δήλωση ενώπιον της Δημοτικής Αρχής του τόπου μόνιμης διαμονής και αίτηση πολιτογράφησης στην Περιφέρεια. Ενώ ένας πρόσφυγας μπορεί να υποβάλει αίτηση για απόκτηση υπηκοότητας 3 έτη μετά την αναγνώρισή του, στην πράξη, η απόκτηση υπηκοότητας προϋποθέτει μια αρκετά απαιτητική διαδικασία εξέτασης του αιτήματος. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

39 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ελλάδα Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Επανένωση οικογενειών Μόνο οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν επανένωση με μέλη της οικογένειας που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών, εάν βρίσκονται στη χώρα καταγωγής τους ή σε άλλη χώρα εκτός της Ε.Ε. Ως μέλη της οικογένειας, νοούνται: Τα μέλη της οικογένειας του δικαιούχου διεθνούς προστασίας που δεν απολαύουν ατομικά της προστασίας αυτής δικαιούνται ανανεώσιμη άδεια παραμονής, η οποία πρέπει να έχει την ίδια διάρκεια με εκείνη του δικαιούχου. Ωστόσο, εάν η οικογένεια δημιουργήθηκε μετά την είσοδό της στην Ελλάδα, στην περίπτωση των συζύγων, και οι δύο πρέπει να έχουν έγκυρη άδεια παραμονής κατά τη στιγμή της τέλεσης του γάμου. - Ανύπανδρα ανήλικα τέκνα. - Ανύπανδρα ενήλικα τέκνα με σοβαρά προβλήματα υγείας που τα καθιστούν ανίκανα να συντηρήσουν τον εαυτό τους. Γονείς, όπου ο δικαιούχος δηλώνει επίσημα ότι ζούσε μαζί τους και τους φρόντιζε πριν εγκαταλείψει τη χώρα προέλευσής του και δεν έχουν πλέον άλλα μέλη της οικογένειας για να τους φροντίζουν και να τους στηρίζουν. - Ανύπανδροι σύντροφοι με τους οποίους ο αιτών έχει σταθερή σχέση, η οποία αποδεικνύεται κυρίως από την ύπαρξη παιδιού ή από προηγούμενη συμβίωση ή από οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο αποδεικτικό μέσο. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

40 Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις
Ελλάδα Καθεστώς διεθνούς προστασίας: Εγγυήσεις Μετακίνηση και κινητικότητα Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας απολαμβάνουν το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης υπό τους ίδιους όρους με τους άλλους νόμιμα διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών στην Ελλάδα. Οι πρόσφυγες και οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας έχουν δικαίωμα ταξιδιωτικού εγγράφου (titre de voyage), κατόπιν αιτήματος που υποβάλλεται στην αρμόδια αρχή. Το έγγραφο αυτό εκδίδεται από τη Διεύθυνση Διαβατηρίων του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας και επιτρέπει στους δικαιούχους να ταξιδεύουν στο εξωτερικό, εκτός αν υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας τάξης. Αυτά τα ταξιδιωτικά έγγραφα ισχύουν για 5 χρόνια για τους ενήλικες και μπορούν να ανανεωθούν. Στέγαση Σύμφωνα με το νόμο, οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας έχουν πρόσβαση στις ίδιες υπηρεσίες όπως και οι Έλληνες πολίτες και δικαιούνται να λάβουν την απαραίτητη κοινωνική βοήθεια εάν τη χρειαστούν. Κατά τον ίδιο τρόπο, θα έχουν δικαίωμα παραμονής σύμφωνα με τους όρους και τους περιορισμούς που ισχύουν για τους υπηκόους τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στη χώρα. Απασχόληση και εκπαίδευση Ο νόμος προβλέπει πλήρη και αυτόματη πρόσβαση στην αγορά εργασίας των αναγνωρισμένων προσφύγων και των δικαιούχων επικουρικής προστασίας χωρίς υποχρέωση κατοχής άδειας εργασίας. Τα παιδιά υπηκόων τρίτων χωρών στα οποία έχει χορηγηθεί το καθεστώς του πρόσφυγα μπορούν να εγγραφούν σε δημόσια σχολεία χωρίς να υποβάλουν πλήρη έγγραφα. Φροντίδα υγείας Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας έχουν ελεύθερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό

41 Πηγές Περισσότερη βιβλιογραφία UN. Humans rights by country: UN. View the ratification status by country or by treaty: UN. Universal Declaration of Human Rights: ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τα βασικά στοιχεία για τη μετανάστευση, τους πρόσφυγες και το νομικό πλαίσιο. Θέμα 4: Νομικό και πολιτικό πλαίσιο: εθνικό και ευρωπαϊκό