ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ Φοιτητές: Καλούτσα Κωνσταντίνα, Κεφάλα Ευαγγελία-Μαριάνθη, Ρουμελιώτης Σπύρος Επιβλέπουσες Καθηγήτριες: Κουσκουνά Μ., Παπαδοπούλου Ρ.- Ε. ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ

2 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Πρωτογενές δίκαιο σχετικό με την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων 1.1 Νομική βάση της αμοιβαίας αναγνώρισης διπλωμάτων 1.2 Ελευθερίες σχετικές με την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων 2. Υπόθεση Βλασσοπούλου 3. Δευτερογενές δίκαιο σχετικό με την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων 4. Αμοιβαία αναγνώριση & διακρίσεις 5. Επαγγελματική αναγνώριση 6. Περιορισμοί στην αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων – Επιφυλάξεις 6.1 Αντισταθμιστικά μέτρα – Πρακτική άσκηση προσαρμογής & δοκιμασία επάρκειας 7. Αναγνώριση των διπλωμάτων των δικηγόρων – Οδηγία 98/5/ΕΚ 8. Ακαδημαϊκή αναγνώριση 9. Διαδικασία Μπολόνια 10. Επίλογος 11. Βιβλιογραφία

3 1. ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ 1.1 ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ 46 ΣΛΕΕ 53 §§ 1,2 ΣΛΕΕ 62 ΣΛΕΕ
Προοίμιο οδηγίας 2005/36/ΕΚ

4 ΣΛΕΕ 62 & 53 ΣΛΕΕ 62: αναλογική εφαρμογή ΣΛΕΕ 53 στο κεφάλαιο των υπηρεσιών → έκδοση σημαντικού αριθμού πράξεων αναφορικά με την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων (π.χ. Οδηγία 2005/36/ΕΚ) ΣΛΕΕ 53: εργαλείο θετικής εναρμόνισης εξουσιοδότηση στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την έκδοση Οδηγιών για την αναγνώριση των διπλωμάτων – Συνήθης νομοθετική διαδικασία ΣΛΕΕ 165 § 2: ακαδημαϊκή αναγνώριση διπλωμάτων και περιόδων σπουδών

5 1.2 ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ 45 ΣΛΕΕ (ελευθερία κυκλοφορίας των εργαζομένων)
49 ΣΛΕΕ (ελευθερία εγκατάστασης) 56 ΣΛΕΕ (ελευθερία παροχής υπηρεσιών)

6 45 ΣΛΕΕ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
ΚΑΘΕΤΟ & ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ άμεσο αποτέλεσμα (Walrave and Koch v. Association Union Cycliste Internationale, 36/74) ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΡΗΣ: ΑΜΕΣΑ μόνο οι εργαζόμενοι Μέλη οικογένειας: υπό τις προϋποθέσεις του παραγώγου δικαίου (Οδηγία 2004/38) Έννοια του «εργαζομένου»: ενωσιακό δίκαιο, ορίζεται ανεξάρτητα από τις εθνικές έννομες τάξεις (Hoekstra κατά Bestuur der Bedrijfsvereniging voor Detailhandel em Ambachten, 75/63)

7 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 45 ΣΛΕΕ 2 μορφές:
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ κάθε εθνικού μέτρου (ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ) αντίθετου στο περιεχόμενο του 45 ΣΛΕΕ ευθεία χορήγηση ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ στους εργαζομένους ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ περιορισμών: δημόσια τάξη, ασφάλεια, υγεία & επιτακτικοί λόγοι γενικού συμφέροντος Διακρίσεις: άμεσες & έμμεσες ΑΜΕΣΕΣ: λόγω ιθαγένειας, π.χ. διάταξη του Γαλλικού Ναυτικού Κώδικα που επέβαλε ορισμένο ποσοστό του πληρώματος πλοίων με γαλλική σημαία να διαθέτει τη γαλλική ιθαγένεια (Επιτροπή κατά Γαλλίας (πληρώματα), 167/73) ΕΜΜΕΣΕΣ: ίδιο αποτέλεσμα με άμεσες, αλλά με βάση άλλα κριτήρια, π.χ. κατοικία (Giovanni Maria Sotgiu v. Deutsche Bundespost, 152/73), γλώσσα (David Petrie κατά Universita degli studi de Verona and Camilla Bettoni, C-90/96)

8 2. ΥΠΟΘΕΣΗ ΒΛΑΣΣΟΠΟΥΛΟΥ C-340/89
Η συγκεκριμένη υπόθεση προτάσσεται του δευτερογενούς δικαίου, διότι: προέκυψε πριν την έκδοση Οδηγιών δυνάμει του άρθρου 53 ΣΛΕΕ, δηλαδή πριν την έκδοση οριζόντιων Οδηγιών το τότε ΔΕΚ διατύπωσε την αρχή του ελέγχου της ισοτιμίας των επαγγελματικών προσόντων και εφάρμοσε την αρχή της αναλογικότητας για να καλύψει την έλλειψη των οριζόντιων Οδηγιών μεταγενέστερες αποφάσεις επαναλαμβάνουν τις σκέψεις της συγκεκριμένης απόφασης  δείγμα παγίωσης της νομολογίας, αλλά και της σπουδαιότητας της εν λόγω απόφασης επέφερε σημαντικό πλήγμα στ0ν εθνικό επαγγελματικό προστατευτισμό γεφύρωσε δύο διαφορετικές έννομες τάξεις, αυτή του κράτους μέλους καταγωγής και εκείνη του κράτους μέλους υποδοχής , χωρίς να απαλείψει τις υπάρχουσες διαφορές των νομοθετικών τους πλαισίων

9 Καίρια σημεία της απόφασης:
«Ελλείψει εναρμονίσεως οι εθνικές αρχές κράτους μέλους υποχρεούνται να εξετάζουν κατά πόσον οι γνώσεις και τα προσόντα που πιστοποιούνται με το δίπλωμα που έχει λάβει ο ενδιαφερόμενος στη χώρα καταγωγής του είναι αντίστοιχα των απαιτουμένων κατά τη νομοθεσία του κράτους υποδοχής» (αρχή του ελέγχου της ισοτιμίας) «Σε περίπτωση μερικής μόνον αντιστοιχίας των διπλωμάτων, οι εν λόγω εθνικές αρχές μπορούν να απαιτήσουν από τον ενδιαφερόμενο να αποδείξει ότι έχει αποκτήσει τις γνώσεις και τα προσόντα που του έλειπαν»

10 3. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ Αρχικά τομεακές οδηγίες  ρύθμιση αναγνώρισης σε συγκεκριμένο επάγγελμα, π.χ. γιατρός, αρχιτέκτονας, φαρμακοποιός κ.ά. ΚΑΘΕΤΟ ή τομεακό σύστημα αναγνώρισης: αναγνώριση των «ευρωπαϊκών διπλωμάτων» από τα άλλα κράτη μέλη «ΑΥΤΟΜΑΤΑ & ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ». Από το 1989 και μετά  ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ σύστημα αναγνώρισης (αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης), Οδηγίες 89/48, 92/51, 99/42, 2001/19 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ: Οδηγία 2005/36 (Π.Δ. 38/2010), κωδικοποίηση όλων των προηγούμενων + τροποποιήσεις

11 ΟΔΗΓΙΑ 2005/36 Αναγνώριση διπλώματος ανάλογα με το επάγγελμα στο οποίο επιτρέπει την πρόσβαση στη χώρα που αποκτήθηκε. 2 προϋποθέσεις: ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΚΑΤΟΧΥΡΩΜΕΝΟ επάγγελμα χώρας υποδοχής ΙΔΙΟ με αυτό για το οποίο έχει δικαίωμα να ασκεί στη χώρα προέλευσης ΟΧΙ ουσιαστική διαφορά εκπαίδευσης που οδηγεί στη δραστηριότητα αυτή στη χώρα προέλευσης από αυτή που απαιτείται στη χώρα υποδοχής

12 ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ προϋπόθεση εφαρμογής της Οδηγίας 2005/36: ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΚΑΤΟΧΥΡΩΜΕΝΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
Αν δεν είναι νομοθετικά κατοχυρωμένο; Υπόθεση Gebhard (C-55/94): ενεργοποίηση διάταξης για την ελευθερία εγκατάστασης Τι είναι το νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα; Άρθρο 3 § 1 στοιχείο α’ της Οδηγίας 2005/36 Επαγγελματική δραστηριότητα Άμεση ή έμμεση εξάρτηση από επαγγελματικά προσόντα Δυνάμει νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων

13 Περίπτωση άμεσης ρύθμισης από νομικές διατάξεις:
Υπόθεση Αρανίτης (C-164/94): «…ύπαρξη καθεστώτος στο κράτος υποδοχής που έχει ως αποτέλεσμα ότι επιτρέπει ρητώς την πρόσβαση στην επαγγελματική αυτή δραστηριότητα μόνο στα πρόσωπα που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και που την απαγορεύει στα πρόσωπα που δεν τις πληρούν» Στην έννοια των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων το Δικαστήριο έχει δεχθεί και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας υπό προϋποθέσεις [Υπόθεση Teresa Fernádez de Bobadilla (C-234/97)]

14 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ 2005/36 Σημαντικοί Τίτλοι: Τίτλος ΙΙ (πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες) & ΙΙΙ (πρόσωπα που επιθυμούν εγκατάσταση στο κράτος μέλος υποδοχής) Τίτλος ΙΙΙ  3 κεφάλαια 1ο Κεφάλαιο: γενικό σύστημα αναγνώρισης των τίτλων εκπαίδευσης, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άλλων δύο κεφαλαίων. 2 κατηγορίες περιπτώσεων: άρθρο 13 §1: τίτλο εκπαίδευσης ισοδύναμο προς το αμέσως προηγούμενο επίπεδο εκείνου που απαιτείται στο κράτος υποδοχής §2: τίτλο εκπαίδευσης του άρθρου 13 § 1 και επιπλέον διετή εμπειρία στην άσκηση του επαγγέλματος, αν το κράτος μέλος προέλευσης δεν κατοχυρώνει νομοθετικά το επάγγελμα «ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΥΠΟ ΟΡΟΥΣ»

15 2ο Κεφάλαιο: σύστημα αυτόματης αναγνώρισης με βάση επαγγελματική πείρα (άρθρα 17-19) για ορισμένα επαγγέλματα 3ο Κεφάλαιο: σύστημα αυτόματης αναγνώρισης σε συνδυασμό με μερική εναρμόνιση (άρθρα 21 επ.)

16 4. ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ & ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
Αμοιβαία αναγνώριση: διαδικασία που κάθε κράτος- μέλος θεσπίζει προκειμένου να εντοπίσει εάν το πτυχίο ή ο τίτλος που διαθέτει κάποιος από άλλο κράτος μέλος αντιστοιχεί με τίτλο ή πτυχίο της ημεδαπής ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ

17 5. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ (effectus civilis)
Κυρίως τα νομικά αποτελέσματα της αναγνώρισης στο πεδίο του διοικητικού και του επαγγελματικού δικαίου Νομικό πλαίσιο: Οδηγία 2005/36/ΕΚ Αρμόδια αρχή για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και για να δέχεται τις σχετικές αιτήσεις: άρθρο 54 του Π.Δ. 38/2010, Συμβούλιο Αναγνωρίσεως Επαγγελματικών Προσόντων (Σ.Α.Ε.Π.) Το Σ.Α.Ε.Π. αντικατέστησε (άρθρο 60 § 3 ε’ Π.Δ. 38/2010) το Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε. (Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης) Μετά την , αρμόδιες για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων καθίστανται «οι οικείες επαγγελματικές οργανώσεις που είναι οργανωμένες ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Για τους επαγγελματίες για τους οποίους δεν υπάρχουν αντίστοιχες επαγγελματικές οργανώσεις αποκλειστικά αρμόδιο είναι το Συμβούλιο της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου». (άρθρο 54 § 5 Π.Δ. 38/2010)

18 Σ.Α.Ε.Π. - ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Άρθρο 55 Π.Δ. 38/2010, οι σημαντικότερες είναι: Η κρίση κάθε θέματος κρίσιμου για την αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων και ιδίως του ζητήματος αν απαιτείται η πραγματοποίηση πρακτικής άσκησης προσαρμογής στην Ελλάδα ή η υποβολή του αιτούντος σε δοκιμασία επάρκειας, καθώς και το περιεχόμενο αυτής, στο πλαίσιο του άρθρου 14 του παρόντος διατάγματος. Η έκδοση απόφασης για την αναγνώριση ή μη των επαγγελματικών προσόντων επί τη βάσει των προσκομιζομένων τίτλων ή της κεκτημένης επαγγελματικής πείρας, σύμφωνα με τους όρους του παρόντος διατάγματος (Τίτλος ΙΙΙ, Κεφάλαια Ι, ΙΙ, ΙΙΙ Τμήμα 5). Ο έλεγχος της έγκαιρης και ορθής εκτέλεσης από το αρμόδιο όργανο των αποφάσεών του στις περιπτώσεις επιβολής δοκιμασίας επάρκειας ή πρακτικής άσκησης προσαρμογής. Η γνωμοδότηση επί θεμάτων αναγνώρισης τίτλων επαγγελματικής εκπαίδευσης του Τίτλου ΙΙΙ − Κεφάλαιο ΙΙΙ του παρόντος διατάγματος, όταν αυτό ζητηθεί από την αρμόδια αρχή.

19 Ευρωπαϊκό Σύστημα Ακαδημαϊκών Μονάδων για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ECVET)
Θεσπίστηκε με Σύσταση (άρθρο 288 ΣΛΕΕ – δεν είναι δεσμευτική) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στις 18 Ιουνίου 2009. Δεν αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, σχετικά με την οποία η συναφής οδηγία (2005/36/ΕΚ) επιβάλλει υποχρεώσεις που δεσμεύουν τις χώρες της ΕΕ. Στόχος: προώθηση της διακρατικής κινητικότητας και της διά βίου πρόσβασης στη γνώση. Ο μηχανισμός αυτός δεν προτίθεται να αντικαταστήσει τα εθνικά συστήματα προσόντων, αλλά να επιτύχει μεγαλύτερο βαθμό συγκρισιμότητας και συμβατότητας μεταξύ τους. Τι είναι το ECVET; Σύστημα μεταφοράς, σώρευσης και αναγνώρισης των μαθησιακών αποτελεσμάτων, σχεδιασμένο για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στην Ευρώπη. – μεθοδολογικό πλαίσιο για την περιγραφή των προσόντων υπό μορφή ενοτήτων μαθησιακών αποτελεσμάτων που εκφράζονται σε αντίστοιχους βαθμούς.

20 Το ECVET θα συμπληρώνει επίσης το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και σώρευσης ακαδημαϊκών μονάδων (ECTS) συνδέοντας την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση με την ανώτερη εκπαίδευση. Να ξεκαθαρίσουμε, όμως, ότι το μεν ECVET αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση το δε ECTS την ακαδημαϊκή. Το ECVET εφαρμόζεται μέσα από συμπράξεις και δίκτυα που βασίζονται σε συμφωνίες μάθησης (μνημόνια συμφωνίας), οι οποίες παρέχουν κατάλληλο πλαίσιο για τη μεταφορά ακαδημαϊκών μονάδων.

21 6. Περιορισμοί – επιφυλάξεις
Υπόθεση Kraus (C-19/92): αντίστροφη περίπτωση της Υπόθεσης Βλασσοπούλου, κοινοτικός υπήκοος απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο της καταγωγής και θέλει να το χρησιμοποιήσει στο κράτος μέλος καταγωγής. Επανάληψη σκέψεων της Υπόθεσης Βλασσοπούλου. «Η περίπτωση κοινοτικού υπηκόου, κατόχου πανεπιστημιακού μεταπτυχιακού τίτλου, ο οποίος αποκτήθηκε σε άλλο κράτος μέλος και διευκολύνει την πρόσβαση σε ορισμένο επάγγελμα ή, τουλάχιστον, την άσκηση ορισμένης οικονομικής δραστηριότητας, διέπεται από το κοινοτικό δίκαιο, ακόμη και στο επίπεδο των σχέσεων του εν λόγω προσώπου με το κράτος μέλος του οποίου είναι υπήκοος».

22 «Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων και το δικαίωμα εγκαταστάσεως, που εξασφαλίζονται από τα άρθρα 45 και 49 της ΣΛΕΕ, συνιστούν θεμελιώδεις ελευθερίες στο σύστημα της Κοινότητας που δεν θα πραγματώνονταν πλήρως αν τα κράτη μέλη μπορούσαν να αρνούνται τα ευεργετικά αποτελέσματα των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου στους υπηκόους τους που έχουν κάνει χρήση των ευκολιών που προβλέπονται από το εν λόγω δίκαιο και οι οποίοι έχουν αποκτήσει, χάρη στις τελευταίες, επαγγελματικά προσόντα σε κράτος μέλος άλλο από αυτό του οποίου είναι υπήκοοι». Συμπέρασμα: Τα άρθρα 45 και 49 της ΣΛΕΕ δεν αντιτίθενται στην εκ μέρους κράτους μέλους απαίτηση σχετικής διοικητικής άδειας για τη χρησιμοποίηση στο έδαφός του μεταπτυχιακού τίτλου αποκτηθέντα σε άλλο κράτος μέλος, εφόσον η διαδικασία παροχής της αδείας έχει ως μόνο σκοπό τον έλεγχο του αν ο μεταπτυχιακός πανεπιστημιακός τίτλος έχει χορηγηθεί νομότυπα η διαδικασία είναι εύκολα προσιτή και δεν εξαρτάται από την καταβολή υπερβολικά υψηλών διοικητικών τελών κάθε αρνητική απόφαση είναι δυνατόν να προσβληθεί δικαστικώς ο ενδιαφερόμενος μπορεί να λάβει γνώση των λόγων που οδήγησαν στην απόφαση αυτή οι κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση μη τηρήσεως της διαδικασίας χορηγήσεως της αδείας δεν είναι δυσανάλογες προς τη βαρύτητα της παραβάσεως.

23 Υπόθεση Aguirre Borrell (C-104/91): περίπτωση μερικής αντιστοιχίας  επαναλαμβάνει την υπόθεση Βλασσοπούλου Υπόθεση Επιτροπή κατά Ελλάδος (C-274/05): Δεν δικαιολογείται περιορισμός για το λόγο ότι το δίπλωμα αποκτήθηκε από ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Σε περίπτωση κατά την οποία οι διαφορές είναι ουσιώδεις μπορεί να δικαιολογηθεί ως μέγιστη επιτρεπόμενη παρέκκλιση η απαίτηση του κράτους μέλους υποδοχής να επιβάλλει στον αιτούντα κάποια από τα αντισταθμιστικά μέτρα.

24 Υπόθεση Valentina Neri κατά European School of Economics (ESE Insight World Education System Ltd) (C-153/02): «Απαγορεύεται μια διοικητική πρακτική σύμφωνα με την οποία τα πανεπιστημιακά διπλώματα τα οποία χορηγούνται από πανεπιστήμιο κράτους μέλους δεν μπορούν να αναγνωρισθούν σε άλλο κράτος μέλος όταν τα προπαρασκευαστικά μαθήματα για τα ως άνω διπλώματα έχουν παρασχεθεί στο τελευταίο κράτος μέλος από άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα βάσει συμφωνίας (συμφωνία δικαιόχρησης) η οποία συνήφθη μεταξύ των δύο αυτών ιδρυμάτων». «Η οδηγία 89/48 έχει εφαρμογή μόνον επί διπλωμάτων που έχουν ήδη αποκτηθεί από κοινοτικό υπήκοο, ο οποίος επιθυμεί να ασκήσει ένα νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα σε άλλο κράτος μέλος. Η οδηγία δεν απονέμει δικαιώματα των οποίων μπορεί να γίνει επίκληση πριν από την απόκτηση διπλώματος».

25 6.1 Αντισταθμιστικά μέτρα
Άρθρο 14 της Οδηγίας 2005/36 πρακτική άσκηση προσαρμογής επί τρία έτη, κατ' ανώτατο όριο, ή υποβολή σε δοκιμασία επάρκειας σε μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις: α) εφόσον η διάρκεια εκπαίδευσης είναι μικρότερη κατά ένα τουλάχιστον έτος από εκείνη που απαιτείται από το κράτος μέλος υποδοχής. β) εφόσον η εκπαίδευση που έχει λάβει αφορά τομείς γνώσεων ουσιωδώς διαφορετικούς από εκείνους που καλύπτονται από τον απαιτούμενο τίτλο εκπαίδευσης στο κράτος μέλος υποδοχής. γ) εφόσον το νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα στο κράτος μέλος υποδοχής περιλαμβάνει μία ή περισσότερες νομοθετικώς κατοχυρωμένες επαγγελματικές δραστηριότητες, οι οποίες δεν υπάρχουν στο αντίστοιχο επάγγελμα στο κράτος μέλος καταγωγής και εφόσον η εν λόγω διαφορά συνίσταται στην συγκεκριμένη εκπαίδευση που απαιτείται από το κράτος μέλος υποδοχής και η οποία αφορά τομείς γνώσεων ουσιωδώς διαφορετικούς από εκείνους που καλύπτονται από τη βεβαίωση επάρκειας ή τον τίτλο εκπαίδευσης που διαθέτει ο αιτών.

26 Ορισμοί πρακτικής άσκησης προσαρμογής και δοκιμασίας επάρκειας
Άρθρο 3 της Οδηγίας 2005/36 Στοιχείο ζ) - πρακτική άσκηση προσαρμογής: η άσκηση νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος, που πραγματοποιείται στο κράτος μέλος υποδοχής υπό την ευθύνη αναγνωρισμένου επαγγελματία και που συνοδεύεται, ενδεχομένως, από συμπληρωματική εκπαίδευση.

27 Στοιχείο η) – δοκιμασία επάρκειας: έλεγχος που αφορά αποκλειστικά τις επαγγελματικές γνώσεις του αιτούντος, διενεργείται δε από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους υποδοχής με σκοπό να εκτιμηθεί η ικανότητα του αιτούντος να εξασκήσει νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα στο εν λόγω κράτος μέλος.

28 7. Αναγνώριση των διπλωμάτων των δικηγόρων - οδηγία 98/5/ΕΚ
7. Αναγνώριση των διπλωμάτων των δικηγόρων - οδηγία 98/5/ΕΚ Υπόθεση Donat Cornelius Ebert κατά Budapesti Ügyvédi Kamara (C-359/09): Δεν αποκλείεται υποβολή του δικηγόρου σε δοκιμασία επάρκειας ή η πραγματοποίηση πρακτικής ασκήσεως προσαρμογής. Απαλλαγή του δικηγόρου σε περίπτωση αποδείξεως τριετούς τουλάχιστον πραγματικής και τακτικής επαγγελματικής δραστηριότητας στο κράτος μέλος υποδοχής και στον τομέα του δικαίου του εν λόγω κράτους μέλους με βάση το άρθρο 10 της οδηγίας 98/5.

29 Υπόθεση Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Κατά Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου (C-193/05):
Απαγόρευση στα κράτη μέλη να επιβάλλουν ως προϋπόθεση της εγγραφής δικηγόρων στα μητρώα της αρμόδιας εθνικής αρχής την προηγούμενη εξακρίβωση των γλωσσικών τους γνώσεων (άρθρο 3). Μόνη προϋπόθεση: Η προσκόμιση του πιστοποιητικού εγγραφής στα μητρώα της αρμόδιας αρχής του κράτους μέλους καταγωγής. Υποχρέωση τήρησης των δεοντολογικών κανόνων του κράτους υποδοχής. Υποχρέωση γλωσσικής επάρκειας ή χρησιμοποίησης βοηθών ή συνεργατών.

30 Υπόθεση Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου κατά Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (C-168/98): «Η οδηγία 98/5 δεν κατήργησε την υποχρέωση γνώσεως του ισχύοντος εθνικού δικαίου στις υποθέσεις που χειρίζεται ο οικείος δικηγόρος, αλλά απλώς τον απήλλαξε από την υποχρέωση προηγουμένης αποδείξεως της γνώσεως αυτής». «Ο δικηγόρος που ασκεί τις δραστηριότητές του υπό τον επαγγελματικό τίτλο καταγωγής μπορεί να υπόκειται σε απαγορεύσεις όσον αφορά ορισμένες δραστηριότητες και, στον τομέα της εκπροσωπήσεως και της υπερασπίσεως ενός πελάτη ενώπιον δικαστηρίου, να υπέχει ορισμένες υποχρεώσεις». Άρθρο 5 παράγραφος 2 και 3 της οδηγίας 98/5/ΕΚ.

31 8. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ (effectus akademicus)
Νομικές πράξεις σχετικές με την αναγνώριση σπουδών και εξετάσεων, καθώς και με το αν είναι επιτρεπτή και δυνατή η πραγματοποίηση και άλλων σπουδών που βασίζονται σε αυτή την αρχική αναγνώριση. Άρθρο 165 § 1 ΣΛΕΕ: τα κράτη μέλη διατηρούν την αρμοδιότητά τους για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού τους συστήματος. Αρμόδιος φορέας για την ακαδημαϊκή αναγνώριση μεταξύ των κρατών μελών είναι τα κέντρα NARIC, ενώ στην Ελλάδα αυτό το κέντρο είναι ο ΔΟΑΤΑΠ.

32 NARIC - ΔΟΑΤΑΠ NARIC (National Academic Recognition Information Center): φορέας αρμόδιος για τον έλεγχο και την πιστοποίηση ανάμεσα στα κράτη της Ένωσης αλλοδαπών τίτλων σπουδών, οι οποίοι είναι ισότιμοι με τίτλους στα κράτη υποδοχής Ανάθεση αρμοδιοτήτων: 1) σε αμιγώς ανεξάρτητους φορείς υπό την εποπτεία κάποιου Υπουργείου (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο) ή 2) εξ ολοκλήρου σε Υπουργεία υπεύθυνα για την ανώτατη μεταξύ άλλων εκπαίδευση (Γαλλία) Σκοποί των κέντρων NARIC: ανάπτυξη της κινητικότητας των φοιτητών στα πλαίσια της Ε.Ε. παροχή πληροφοριών για την αναγνώριση διπλωμάτων

33 Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς & Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS)
Θεσπίστηκε το 1989 στο πλαίσιο του προγράμματος ERASMUS Χρησιμοποιείται στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) Βασικό εργαλείο της διαδικασίας της Μπολόνια (θα αναφερθεί παρακάτω) Στόχος: διευκόλυνση του προγραμματισμού, της πραγματοποίησης, της αξιολόγησης, της αναγνώρισης και της επικύρωσης των τίτλων σπουδών και των ενοτήτων μάθησης, καθώς και της κινητικότητας των φοιτητών. Τι είναι; Αριθμητικές τιμές από το 1 έως το 60, που εκφράζουν τον φόρτο εργασίας που χρειάζονται οι φοιτητές για να επιτύχουν τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα. Οι πιστωτικές μονάδες κατανέμονται σε τίτλους σπουδών ή ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών, καθώς επίσης και στις εκπαιδευτικές συνιστώσες τους (όπως ενότητες μαθημάτων, μεμονωμένα μαθήματα, εκπόνηση πτυχιακής ή διπλωματικής εργασίας, πρακτική άσκηση).

34 Πώς λειτουργεί το σύστημα ECTS;
Το ίδρυμα προέλευσης αναγνωρίζει τον αριθμό των πιστωτικών μονάδων που έχουν λάβει οι φοιτητές του από τα συνεργαζόμενα ιδρύματα του εξωτερικού. Κατά συνέπεια, οι πιστωτικές μονάδες για τον κύκλο μαθημάτων που ολοκληρώθηκε στο Ίδρυμα του εξωτερικού μεταφέρονται στο Ίδρυμα προέλευσης.

35 ΔΟΑΤΑΠ (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης): νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου αρμόδιο στην Ελλάδα για την ακαδημαϊκή αναγνώριση αλλοδαπών τίτλων σπουδών που ιδρύθηκε με το ν. 3328/2005 Σκοποί: παροχή πληροφοριών σχετικά με σπουδές ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. αναγνώριση τίτλων σπουδών που απονέμονται από ομοταγή αλλοδαπά ιδρύματα πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης Στην Ελλάδα προβλέπονται 2 τύποι αναγνώρισης, αφενός η «απλή ισοτιμία» και αφετέρου η «ισοτιμία και αντιστοιχία» με ειδικές προϋποθέσεις η καθεμία.

36 Όρος ομοταγούς ιδρύματος
άρθρο 3 του ν. 3328/2005: ορισμός ομοταγούς πανεπιστημιακού ή τεχνολογικού ιδρύματος της αλλοδαπής με αντίστοιχο της ημεδαπής/ 5 στοιχεία Διάρκεια σπουδών τουλάχιστον 3 έτη για το προπτυχιακό και άλλο 1 έτος για μεταπτυχιακό Η διδασκαλία και η εξέταση να περιλαμβάνει τα αναγκαία για την αντίστοιχη επιστήμη μαθήματα Το μεγαλύτερο μέρος του προπτυχιακού ή μεταπτυχιακού διδακτικού προσωπικού να έχει διδακτορικό Το ανώτατο ίδρυμα να απονέμει ως τίτλους σπουδών πτυχία, μεταπτυχιακά ή διδακτορικά διπλώματα Οι απονεμόμενοι τίτλοι να οδηγούν σε επαγγελματικά δικαιώματα, αναγνωριζόμενα στη χώρα απονομής του διπλώματος

37 Δυσλειτουργίες θεσμού
Δυσλειτουργίες θεσμού Στενότητα ορισμών (ομοταγές ίδρυμα) Έλλειψη εσωτερικού κανονισμού Ανάγκη διοικητικής αυτονόμησης αντικειμενικότητα αμεροληψία ισότητα

38 Σύγκριση Επαγγελματικής & Ακαδημαϊκής Αναγνώρισης
Βασικές διαφορές ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ Οδηγία 2005/36/ΕΚ – Π.Δ. 38/2010 ν. 3328/2005 ΣΑΕΠ ή οικείες επαγγελματικές οργανώσεις ΔΟΑΤΑΠ Έγκριση πρόσβασης σε νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα σε άλλο κράτος μέλος Συνέχιση σπουδών Αντιστοίχηση των πεδίων επαγγελματικής δραστηριότητας Σύγκριση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ως προς : τη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών Νομική βάση Αρμόδιος φορέας Σκοπός Μέθοδος αναγνώρισης

39 Συγκριτικά  η ακαδημαϊκή υστερεί από την επαγγελματική σε ευρωπαϊκό επίπεδο για ιστορικούς λόγους κυρίως και επιπλέον τα κράτη μέλη έχουν παραχωρήσει περισσότερα δικαιώματά τους στην Ένωση όσον αφορά την επαγγελματική αναγνώριση σε σχέση με την ακαδημαϊκή. Επίδραση ακαδημαϊκής αναγνώρισης στην επαγγελματική: για μια οποιαδήποτε απόφαση επαγγελματικής αναγνώρισης λαμβάνονται αρχικώς υπόψη τίτλοι σπουδών και εξετάσεις επάρκειας που να πιστοποιούν τα προσόντα που πηγάζουν από το δίπλωμα που απονεμήθηκε στη χώρα προέλευσης.  Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ακαδημαϊκή αναγνώριση οδηγεί στην επαγγελματική.

40 Άλλωστε το ΔΕΕ ήδη από τη δεκαετία του ’80 διαπίστωσε τη σημασία του τομέα της παιδείας για την πραγμάτωση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων. Ενδεικτικά αναφέρεται εδάφιο από την Υπόθεση Gravier (293/83): «Ναι μεν η εκπαίδευση και η περί παιδείας πολιτική δεν ανήκουν, άνευ ετέρου, στους τομείς που η Συνθήκη ανέθεσε στην αρμοδιότητα των κοινοτικών οργάνων, πλην όμως η πρόσβαση και η συμμετοχή σε κύκλους εκπαιδεύσεως και μαθητείας, ιδίως όταν πρόκειται για επαγγελματική εκπαίδευση, δεν είναι ξένες προς το κοινοτικό δίκαιο».

41 9. Διαδικασία της Μπολόνια
Διακήρυξη της Μπολόνια: εκούσια δέσμευση κάθε υπογράφουσας χώρας να μεταρρυθμίσει το εκπαιδευτικό της σύστημα, η οποία, όπως αναφέρεται ξεκάθαρα, δεν επιβάλλεται στις εθνικές κυβερνήσεις ή τα πανεπιστήμια Διαδικασία της Μπολόνια: εγκαινιάστηκε με τη διακήρυξη της Μπολόνια (19 Ιουνίου 1999) και αξιολογείται ανά τριετία σε υπουργική συνδιάσκεψη ΣΤΟΧΟΣ: εισαγωγή ενός πιο συγκρίσιμου, συμβατού και συνεκτικού συστήματος για την ευρωπαϊκή τριτοβάθμια εκπαίδευση Η εν λόγω διαδικασία αποσκοπεί: στην εισαγωγή ενός συστήματος ακαδημαϊκών τίτλων που είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι και συγκρίσιμοι στην προώθηση της κινητικότητας των σπουδαστών, των διδασκόντων και των ερευνητών στην εξασφάλιση υψηλής ποιότητας μάθησης και διδασκαλίας

42 Η διαδικασία εφαρμόζεται, επί του παρόντος, σε 48 χώρες, οι οποίες, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απαρτίζουν τα μέλη της διαδικασίας της Μπολόνια. Η Ελλάδα είναι μέλος ήδη από το 1999.

43 10. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων  «εξευρευπαϊσμός» των εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών Μακροπρόθεσμες βελτιώσεις: ενίσχυση μηχανισμών αναγνώρισης ευρύτερη συνεργασία κρατών και Ένωσης

44 11. Βιβλιογραφία Καράκωστας Β., Οι αρχές της χρηστής διοίκησης και της αναλογικότητας, η δυσλειτουργία του ΔΙΚΑΤΣΑ και η τυπολατρική διαδικασία των διαγωνισμών, ΔΦΝ, 59(2005), σ. 7 Κοντόγιωργα – Θεοχαροπούλου Δ., Αναλογικότητα και αναγνώριση ισοτιμίας ακαδημαϊκού (μεταπτυχιακού) τίτλου αποκτηθέντος σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕφημΔΔ, 2008, σ. 42 Κουσκουνά Μ., Διαδικασία Μπολόνια και στρατηγική της Λισσαβόνας: η εφαρμογή της Ανοικτής Μεθόδου Συντονισμού στην παιδεία, Εφαρμογές ΔΔ, ΙΘ(2006), Ειδ. Τεύχ., σ. 65 Κουσκουνά Μ., Αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων που αποκτώνται βάσει συμφωνίας δικαιόχρησης. Απόφαση της 23ης Οκτωβρίου 2008, C – 274/05, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, Ευρωπαίων Πολιτεία, 1/2009, σ. 179

45 Κτιστάκη Σταυρούλα, «Η ισοτιμία των αλλοδαπών τίτλων σπουδών και ο ρόλος του Δ.Ι.Κ.Α.Τ.Σ.Α. Πρόσθετες σκέψεις στην Ολομέλεια ΣτΕ 3457/1998», ΔτΑ 8/2000, σ επ. Βασίλειος Γ. Μανιατόπουλος, Η αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων κατά το κοινοτικό και το εθνικό δίκαιο (διπλωματική εργασία), Αθήνα, 2010, σ , 63-66 Σ. Ματθία, Η αναγνώριση τίτλων σπουδών από πανεπιστήμιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΤοΣ, 2003, σ. 1 επ. Ρ.-Εμ. Παπαδοπούλου, Σκέψεις με αφορμή την απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Valentina Neri της 13ης Νοεμβρίου 2003 (υπόθεση C-153/02), Εφαρμογές Δημοσίου Δικαίου ΙΖ(2004), σ. 31 επ. Δημήτριος Δ. Στράνης, Ιωάννα Ε. Πρασσά, Η αναγνώριση αλλοδαπών ακαδημαϊκών διπλωμάτων, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2014, σ , Ελένη Τροβά, «Η απόφαση του ΔΕΚ C-274/05 Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας», ΔτΑ 40/2008

46 Χατζόπουλος Β., (2005), «Αναγνώριση της επαγγελματικής ισοτιμίας των πτυχιούχων εξωτερικού: διάλογοι μεταξύ ΣτΕ και ΔΕΚ σχετικά με την άμεση εφαρμογή των συστημάτων αναγνώρισης», ΝοΒ 53, σ Χριστιανός Βασίλειος, Συνθήκη ΕΕ και ΣΛΕΕ: κατ’ άρθρο ερμηνεία, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2012, σ , , Β. Χριστιανός, Μ. Κουσκουνά, Ρ. – Ε. Παπαδοπούλου, Μ. Περάκης, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από τη νομολογία, εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑ Α.Ε., Αθήνα, 2011, σ Ιστοσελίδες: ec.europa.eu

47 Νομοθεσία: Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) Οδηγία 2005/36/ΕΚ Π.Δ. 38/2010 Ν. 3328/2005 Οδηγία 98/5/ΕΚ Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2009 Διακήρυξη της Μπολόνια της 19ης Ιουνίου 1999 Αποφάσεις (κατά χρονολογική σειρά): Hoekstra κατά Bestuur der Bedrijfsvereniging voor Detailhandel em Ambachten, 75/63 Giovanni Maria Sotgiu v. Deutsche Bundespost, 152/73 Επιτροπή κατά Γαλλίας (πληρώματα), 167/73 Walrave and Koch v. Association Union Cycliste Internationale, 36/74 Gravier κατά πόλης της Λιέγης 293/83

48 Ειρήνη Βλασσοπούλου κατά Ministerium für Justiz, Bundes- und Europaangelegenheiten Baden- Württemberg C-340/89 Colegio Oficial de Agentes de la Propiedad Inmobiliaria v. José Luis Aguirre Borrell and others C-104/91 Dieter Kraus κατά Land Baden-Württemberg C-19/92 Gebhard κατά Consiglio dell’Ordine degli Avvocati e Procuratori di Milano C-55/94 Γεώργιος Αρανίτης κατά Land Berlin C-164/94 David Petrie κατά Universita degli studi de Verona and Camilla Bettoni, C-90/96 Teresa Fernádez de Bobadilla κατά Museo Nacional del Prado κ.λπ. C-234/97 Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου κατά Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως C-168/98 Valentina Neri κατά European School of Economics (ESE Insight World Education System Ltd) C-153/02 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Κατά Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου C-193/05 Επιτροπή κατά Ελλάδος C-274/05 Donat Cornelius Ebert κατά Budapesti Ügyvédi Kamara C-359/09