Οδικές µεταφορές Στο διάστημα 1970-2000 ο στόλος των φορτηγών στην ΕΕ των ‘15’ υπερτριπλασιάστηκε. Τη μεγαλύτερη αύξηση κατέγραψε η Πορτογαλία (11 φορές) και ακολουθούν η Ελλάδα (10 φορές) και Ισπανία (5 φορές). Κάθε χρόνο στους δρόμους της ΕΕ προστίθονται 3εκατ. αυτοκίνητα  7.500 km ευρωπαϊκών αυτοκινητόδρομων μπλοκάρουν από μποτιλιαρίσματα. Tο 80% των μετακινήσεων των επιβατών πραγματοποιούνται με αυτοκίνητο και ακολουθεί το λεωφορείο (8%), ο σιδηρόδρομος (6%) και το αεροπλάνο (5%). Ακόμα και αν επιβραδυνθεί αυτή η τάση τα επόμενα χρόνια έτη, δεν θα συμβεί το ίδιο στα νέα κράτη-μέλη όπου οι αγορές αυτοκινήτου θα αυξάνονται σημαντικά μετά την ένταξη τους στην ΕΕ. Το οδικό δίκτυο της χώρας μας έχει συνολικό μήκος περίπου 40.000 km

Οδικές µεταφορές - Ιστορία Η πρώτη κατασκευή οδών ανάγεται σε πολλούς αιώνες π.Χ. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στο κράτος της Περσίας υπήρχε “Βασιλική οδός” μήκους 2.300 km από τις Σάρδεις της Λυδίας μέχρι τα Σούσα του Ιράν, την οποία χρησιμοποιούσε ο Δαρείος τον 5ο π.Χ. αιώνα για τη διακίνηση ταχυδρομείου. Η οδοποιία όμως αναπτύχθηκε εξαιρετικά κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, ιδιαίτερα για την εξυπηρέτηση πολεμικών σκοπών. Η σπουδαιότερη Ρωμαϊκή οδός ήταν η Αππία οδός, η οποία κατασκευάσθηκε το 312 π.Χ. και επεκτάθηκε το 272 π.Χ. Η οδός αυτή συνέδεε τη Ρώμη με τον Τάραντα. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα η Οδοποιία σημείωσε σημαντική πρόοδο, λόγω δύο επιτευγμάτων: αφ’ ενός της εισαγωγής από τον Mac Adam το 1819 της κατασκευής οδοστρωμάτων με σκυρόστρωση και αφ’ ετέρου της εφεύρεσης από τον Γάλλο Λεμουάν, περίπου συγχρόνως, του ατμοκίνητου οδοστρωτήρα.

ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ - ταξινόμηση Οι οδοί ενός οδικού δικτύου κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες, όπως: α) Κατά τύπο, με βάση κυρίως τη διατομή τους (υπεραστικές οδοί και αστικές οδοί) β) Διοικητικά, από άποψη κατασκευής και συντήρησης π.χ. στη χώρα μας διακρίνονται σε Εθνικές, Επαρχιακές και Κοινοτικές οδούς. γ) Αριθμητικά χαρακτηρίζονται όλες οι οδοί ενός οδικού δικτύου. δ) Λειτουργικά με επιμέρους διάκριση σε:

ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ – ΤΥΠΟΙ ΟΔΩΝ (λειτουργική διάκριση) “Κύριες αρτηρίες”, που εξυπηρετούν μετακινήσεις μεγάλου μήκους με υψηλές ταχύτητες. Τέτοιες είναι οι: i) “ελεύθερες λεωφόροι (freeways), όπου ελέγχονται πλήρως οι προσβάσεις με την κατασκευή κόμβων, ανισόπεδων διαβάσεων και παράπλευρων οδών (Εγνατία, Αττική Οδός). “ταχείες λεωφόροι” (expressways), όπου οι προσβάσεις ελέγχονται μερικώς, όπως π.χ. η εθνική οδός Αθηνών - Θεσσαλονίκης, η οδός Αθηνών – Κορίνθου “λοιπές κύριες αρτηρίες” (arterial streets), όπου οι προσβάσεις δεν ελέγχονται όπως π.χ. η Λεωφόρος Μεσογείων, η Λεωφόρος Θησέως κ.λπ. “Δευτερεύουσες αρτηρίες”, οι οποίες συνδέονται με το σύστημα των κυρίων αρτηριών και εξυπηρετούν μετακινήσεις μέσου μήκους και μπορεί να έχουν λεωφορειακές γραμμές. π.χ. Χαροκόπου

ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ – ΤΥΠΟΙ ΟΔΩΝ (λειτουργική διάκριση) “Συλλεκτήριες οδούς” (collector streets), οι οποίες διέρχονται από τις γειτονιές μιας πόλης και κατανέμουν τις μετακινήσεις από τις αρτηρίες στον τελικό τους προορισμό που μπορεί να είναι και μια τοπική οδός. Και αντιστρόφως συλλέγουν μετακινήσεις από τις τοπικές οδούς και τις διοχετεύουν στις αρτηρίες. “Τοπικές οδούς” (local streets), οι οποίες παρέχουν άμεση πρόσβαση στις διάφορες χρήσεις γης και δεν διαθέτουν συνήθως λεωφορειακές γραμμές. Ως παράδειγμα των ανωτέρω υποκατηγοριών θεωρούμε τις οδούς πέριξ του Χαροκόπειου Πανεπιστήμιο. Η Λεωφόρος Θησέως ανήκει στις λοιπές κύριες αρτηρίες, η οδός Χαροκόπου είναι δευτερεύουσα αρτηρία, η οδός Σαπφούς είναι συλλέκτρια οδός και η οδός Ατθίδων (κάθετος στην οδό Σαπφούς) είναι τοπική οδός.

ΕΕ και ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ - ΤΕΝs Βασικές αρτηρίες χαρακτηριζόμενες με το γράμμα Ε, που συνοδεύεται με μια αρίθμηση, στις σχετικές οδικές πινακίδες. Οι οδοί αυτοί αποτελούν το “Ευρωπαϊκό δίκτυο οδών” (E-Roads Net-Work) σε αυτό το δίκτυο ανήκει και η Εθνική οδός Αθηνών – Θεσσαλονίκης με αριθμό Ε92. Οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι τριπλασιάστηκαν στο διάστημα 1970-2000 στην ΕΕ. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης από την ΕΕ των μεταφορών έχει διαμορφωθεί μία δεδομένη πολιτική ανάπτυξης πανευρωπαϊκών δικτύων, των λεγόμενων trans-European Networks (TENs) στον τομέα των μεταφορών, τηλεπικοινωνιών και ενεργειακής υποδομής. Καταρτίστηκε κατάλογος 14 έργων. Τη μερίδα του λέοντος από τα ευρωπαϊκά πακέτα TENs έχει ο σιδηροδρομικός τομέας καθώς θεωρείται ο φιλικότερος προς το περιβάλλον και η χρήση του περιορίζει τη συμφόρηση των οδικών δικτύων και ακολουθούν οι οδικοί άξονες που συνδέουν τις ευρωπαϊκές χώρες.

TENs 1.Τρένο μεγάλης ταχύτητας/συνδυασμένες μεταφορές Βορρά-Νότου 2. Τρένο μεγάλης ταχύτητας (Παρίσι) - Βρυξέλλες - Κολωνία - Άμστερνταμ – Λονδίνο 3. Τρένο μεγάλης ταχύτητας - νότιος κλάδος Μαδρίτη - Βαρκελώνη - Perpignan – Montpellier-Μαδρίτη - Vitoria – Dax. 4. Τρένο μεγάλης ταχύτητας - ανατολικός κλάδος Παρίσι - Metz - Στρασβούργο - Appenweier - (Καρλσρούη) με ζεύξεις προς Metz - Saarbrόcken - Mannheim και Metz – Λουξεμβούργο. 5. Συμβατικός σιδηρόδρομος/συνδυασμένες μεταφορές γραμμή Betuwe. Ρότερνταμ - ολλανδογερμανικά σύνορα – (Ρήνος/Ρουρ). 6. Τρένο μεγάλης ταχύτητας/συνδυασμένες μεταφορές μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας Λυών – Τουρίνο.Τουρίνο - Μιλάνο - Βενετία – Τεργέστη. 7. Ελληνικοί αυτοκινητόδρομοι: Ρίο - Αντίρριο, Πάτρα - Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προμαχών (ελληνοβουλγαρικά σύνορα) και Εγνατία οδός: Ηγουμενίτσα - Θεσσαλονίκη - Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο (ελληνοβουλγαρικά σύνορα) - Κήποι (ελληνοτουρκικά σύνορα). 8. Αυτοκινητόδρομος Λισαβόνα – Valladolid. 9. Συμβατική σιδηροδρομική ζεύξη Cork - Δουβλίνο - Μπέλφαστ - Larne – Stranraer.

TENs 10. Αεροδρόμιο Malpensa (Μιλάνο). 11. Σταθερή σιδηροδρομική/οδική ζεύξη μεταξύ Δανίας και Σουηδίας 12. Σκανδιναβικό τρίγωνο (σιδηροδρομική/οδική σύνδεση). 13. Οδική ζεύξη Ιρλανδίας/Ηνωμένου Βασιλείου/χωρών Μπενελούξ. 14. Κύριος άξονας δυτικής ακτής (σιδηροδρομική γραμμή).

ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ

ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Η Εγνατία Οδός είναι ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της Ελλάδας με μήκος 670 χλμ. Ξεκινάει από την Ηγουμενίτσα, διασχίζει ολόκληρη τη βόρεια Ελλάδα, και καταλήγει στα Ελληνοτουρκικά σύνορα στους Κήπους. Αποτελεί τμήμα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών - ένα από τα 14 έργα προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι το ελληνικό κομμάτι του διευρωπαϊκού άξονα Ε90 που ξεκινάει από τη Λισαβώνα και καταλήγει στο Ιράκ. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1994 και ολοκληρώθηκε το 2009. Το όνομα της το πήρε από την Αρχαία Εγνατία Οδό που διέσχιζε την ίδια περίπου περιοχή.

ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ Συνολικό μήκους 460 χιλιόμετρων, με 20 ανισόπεδους κόμβους και σήραγγες συνολικού μήκους 5 χιλιομέτρων. Οι πόλεις Καλαμάτα, Πύργος, Πάτρα, Ρίο, Αντίρριο, Αγρίνιο, Άρτα και Γιάννενα θα συνδεθούν με τον νέο αυτοκινητόδρομο, φθάνοντας μέχρι την Κακαβιά, στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Απόσταση από το Αντίρριο ως την Κακαβιά μέσα σε 2 ώρες και 10 λεπτά. Όσον αφορά την απόσταση της Πάτρας από την Καλαμάτα ο χρόνος μετάβασης θα είναι λιγότερα από 2 ώρες

Οι 9 νέοι διάδρομοι μεταφορών προϊόντων που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι το 2030

Οι 9 νέοι διάδρομοι μεταφορών προϊόντων που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι το 2030 Οι διάδρομοι αυτοί σκοπό έχουν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του κεντρικού δικτύου. Κάθε διάδρομος πρέπει να περιλαμβάνει τρεις τρόπους μεταφοράς, τρία κράτη μέλη. Π.χ. Ο ανατολικός διάδρομος/διάδρομος Ανατολικής Μεσογείου ενώνει τις θαλάσσιες διασυνδέσεις του Βορρά, της Βαλτικής, της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου, γεγονός που βελτιστοποιεί τη χρήση των οικείων λιμένων και των σχετικών "θαλάσσιων αρτηριών". Περιλαμβάνοντας τον ποταμό Έλβα στις εσωτερικές πλωτές οδούς, θα βελτιώσει τις πολυτροπικές συνδέσεις μεταξύ Βόρειας Γερμανίας, Τσεχικής Δημοκρατίας, περιοχής της Πανονίας και νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ο διάδρομος αυτός εκτείνεται, δια θαλάσσης, από την Ελλάδα μέχρι την Κύπρο. Περισσότερες λεπτομέρειες e-class ‘AΡΘΡΑ’

Οι 9 νέοι διάδρομοι μεταφορών προϊόντων που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι το 2030 Οι διάδρομοι αυτοί σκοπό έχουν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του κεντρικού δικτύου. Κάθε διάδρομος πρέπει να περιλαμβάνει τρεις τρόπους μεταφοράς, τρία κράτη μέλη. Η νέα ευρωπαϊκή πολιτική για τις υποδομές προβλέπει, για πρώτη φορά, τη δημιουργία ενός κεντρικού δικτύου μεταφορών με βάση εννέα κύριους διαδρόμους: - 2 διαδρόμους Νότου-Βορρά, - 3 διαδρόμους Ανατολής-Δύσης και - 4 διαγώνιους διαδρόμους.

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ (ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ) Σύγκριση Μέσων Μεταφοράς ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΔΙΚΕΣ ΣΙΔΗΡ/ΚΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΝΑΕΡΙΕΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΜΕΤΡΙΑ ΧΑΜΗΛΗ ΥΨΗΛΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ (ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ) ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΧΑΜΗΛΗ-ΜΕΤΡΙΑ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΧΑΜΗΛΕΣ ΜΕΤΡΙΕΣ-ΥΨΗΛΕΣ ΧΑΜΗΛΕΣ-ΜΕΤΡΙΕΣ ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΛΥΨΗ ΑΓΟΡΑΣ ΣΗΜΕΙΟ ΠΡΟΣ ΣΗΜΕΙΟ ΣΤΑΘΜΟ ΠΡΟΣ ΣΤΑΘΜΟ ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΡΙΟ ΧΑΜΗΛΟ ΥΨΗΛΟ ΑΞΙΑ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΘΕ ΤΥΠΟΥ ΜΙΚΡΗ – ΜΕΤΡΙΑ ΜΙΚΡΗ 15

Συνδυασμένες µεταφορές Πρόκειται για συνδυασμούς διαφόρων μεθόδων και μέσων μεταφορών, με σκοπό την βελτιστοποίηση του συνολικού μεταφορικού αποτελέσματος. Επειδή περιλαμβάνουν διάφορα μέσα μεταφοράς, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο προσεκτικός σχεδιασμός και κατάλληλη οργάνωση και συντονισμός, για την υλοποίηση των στόχων τους. Μερικοί ευρύτερα γνωστοί τύποι ΣΜ είναι το ρυμουλκούμενο φορτίο και container, που αναφέρεται σαν υπηρεσία ‘piggy back’ και οι αυτοκινητάμαξες (Roadrailers). > Piggyback (Συνδυασμός μέσων με μετακίνηση κοντέινερ): Στον συνδυασμό αυτό, ένα τρέιλερ ή ένα container που μεταφέρεται οδικώς με φορτηγό, τοποθετείται σε ένα βαγόνι τραίνου και μεταφέρεται από σταθμό σε σταθμό. > Αυτοκινητάμαξες (Roadrailers) (δύο μέσα σε ένα): Οι αυτοκινητάμαξες συνδυάζουν την οδική και την σιδηροδρομική μεταφορά με ένα μόνο μεταφορικό μέσο! Στον αυτοκινητόδρομο ταξιδεύει χρησιμοποιώντας τροχούς όπως τα αυτοκίνητα, όμως αντί να ρυμουλκηθεί από κάποια μηχανή τρένου, αντικαθίστανται οι τροχοί με άλλους οι οποίοι επιτρέπουν την κίνηση στις σιδηροδρομικές γραμμές. 16

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Α) Παράγοντες που σχετίζονται με το προϊόν: Το κόστος μεταφοράς αποτελεί σημαντικό μέρος του συνολικού λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων ή οργανισμών που σαν στόχο έχουν φυσικά την αύξηση της κερδοφορίας. Α) Παράγοντες που σχετίζονται με το προϊόν: Πυκνότητα Η “πυκνότητα” αναφέρεται στο δείκτη βάρους προς όγκο για ένα προϊόν. Αντικείμενα όπως το ατσάλι, οι κονσέρβες, τα υλικά οικοδομών και τα χαρτικά έχουν υψηλό δείκτη βάρους προς όγκο. Αντίθετα, προϊόντα όπως ηλεκτρονικά, ρούχα και παιχνίδια, έχουν χαμηλό όγκο σε αναλογία με το βάρος τους. Κριτήριο για το μεταφορικό κόστος είναι κυρίως ο όγκος, αλλά και το βάρος χρησιμοποιείται συχνά (για παράδειγμα στις διανομές στα νησιά). 2) Συσσωρευμένα στοιχεία Τα “συσσωρευμένα στοιχεία” είναι ο βαθμός στο οποίο ένα προϊόν μπορεί να συμπληρώσει το διαθέσιμο χώρο σε ένα όχημα μεταφοράς. Για παράδειγμα, τα προϊόντα πετρελαίου έχουν μεγάλη συσσωρευτική ικανότητα αφού έχουν πολλά συσσωρευμένα στοιχεία τα οποία μπορούν να γεμίσουν πλήρως το μέσο μεταφοράς. Αλλά αντικείμενα, όπως τα αυτοκίνητα και τα μηχανήματα για παράδειγμα, δεν έχουν καλή συσσωρευσιμότητα.

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Α) Παράγοντες που σχετίζονται με το προϊόν: Α) Παράγοντες που σχετίζονται με το προϊόν: 3) Διαχείριση Σχετική με την παραπάνω ιδιότητα είναι η “ευκολία ή δυσκολία στη διαχείριση” του προϊόντος. 4) Αξία – είδος προϊόντος (επικίνδυνο ή μη) Προϊόντα με μεγάλο δείκτη αξίας προς όγκο, τα οποία είναι εύκολο να καταστραφούν, καθώς και προϊόντα για τα οποία υπάρχει κίνδυνος κλοπής, κοστίζουν πολύ για τη μεταφορά τους (συμπεριλαμβανόμενου των σημαντικών ασφαλίστρων για την ασφαλή μεταφορά τους). Επίσης, τα επικίνδυνα προϊόντα απαιτούν προδιαγραφές μεταφοράς ADR και τεχνικό ασφαλείας για τη μεταφορά

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Β) Παράγοντες που σχετίζονται με την αγορά: Β) Παράγοντες που σχετίζονται με την αγορά: Ο βαθμός ανταγωνισμού σε κάθε μέσο μεταφοράς και μεταξύ των τύπων του μέσου αυτού Η γεωγραφική θέση των αγορών (η απόσταση μεταφοράς) και ο κυκλοφοριακός φόρτος (όσον αφορά κυρίως τις οδικές μεταφορές) Το νομοθετικό πλαίσιο στα θέματα μεταφοράς Η συχνότητα των μεταφορών σε μια περιοχή Η ποιότητα και οργάνωση της υποδομής (οδικά δίκτυα, αεροδρόμια, κτλ.) Εάν το προϊόν μεταφέρεται εντός της ΕΕ ή σε χώρες του εξωτερικού

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ, ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ και ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Η ανάπτυξη της πληροφορικής τεχνολογίας συντελεί: Στην ορθή κατανομή των παραγγελιών ανά περιοχή χωρίς λάθος (αυτόματο συνταίριασμα των διαθέσιμων φορτηγών με τα εμπορεύματα που πρέπει να φορτωθούν, μέσω του όγκου τους)  αποτελεσματικότερη χρήση του ‘στόλου’ των οχημάτων Στη βελτιστοποίηση της δρομολόγησης βάσει ψηφιακών χαρτών. Παρακολούθηση θέσης οχημάτων  θέμα ασφάλειας, εξυπηρέτησης πελατών (ενημέρωση για αναμενόμενο χρόνο παράδοσης) WEB-Tracking e-mail Tracking SMS Tracking Παρακολούθηση συνθηκών μεταφοράς (θερμοκρασίας, υγρασίας, κτλ.)