ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ Β’ ΤΑΞΗ ΓΕ.Λ. ΖΕΦΥΡΙΟΥ ΝΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ Β’ ΤΑΞΗ ΓΕ.Λ. ΖΕΦΥΡΙΟΥ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ; Νερό (το): το άχρωμο και συνήθως άοσμο και άγευστο υγρό στοιχείο της φύσης, που προκύπτει από τη χημική ένωση δύο ατόμων υδρογόνου και ενός ατόμου οξυγόνου σχηματίζει τα ποτάμια, τις λίμνες, τις θάλασσες, τις πηγές, τη βροχή, αποτελεί το 70% του ανθρώπινου οργανισμού και συντελεί καταλυτικά στη ζωή και την ανάπτυξη όλων των φυτικών και ζωικών οργανισμών μπορεί να παίρνει, υπό κατάλληλες συνθήκες, στερεά μορφή, οπότε ονομάζεται πάγος, ή αέρια, οπότε λέγεται υδρατμός πόσιμο νερό, πίνω νερό, βρώμικα νερά. Η λέξη νερό προέρχεται από την φράση «νηρὸν ὕδωρ» που σημαίνει «φρέσκο νερό»
ΜΟΡΦΕΣ ΝΕΡΟΥ Ιαματικό νερό: νερό με θεραπευτικές ιδιότητες, συνήθως χάρη στην υψηλή θερμοκρασία του Επιτραπέζιο νερό: το νερό που διατίθεται εμφιαλωμένο και συνήθως αντλείται από ελεγχόμενες πηγές Ανθρακούχο νερό: το νερό που διατίθεται εμφιαλωμένο με το αέριο της πηγής
Η ΛΕΞΗ ΝΕΡΟ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΓΛΩΣΣΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Λατινικά, Ιταλικά Acqua (άκουα) Αγγλικά - Ολλανδικά Water (γουότερ - βάτε) Γαλλικά Eau (ό) Γερμανικά Wasser (βάσα) Ισπανικά, Πορτογαλικά Agua (άκουα) Ρωσικά, Σέρβικα Вода (βόντα) Αλβανικά Uje (ούι) Τούρκικα Suya (---) Δανέζικα vand (βατ) Αρχαία Ελληνικά ὕδωρ
ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ
Ο ΟΡΙΣΜΟΣ… Με τον όρο ρύπανση υδάτων εννοούμε την οποιαδήποτε ανεπιθύμητη αλλαγή στα φυσικά, χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού των θαλασσών, λιμνών ή ποταμών, η οποία είναι ή μπορεί υπό προϋποθέσεις να γίνει ζημιογόνος για τον άνθρωπο, τους υπόλοιπους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς αλλά και τις βιομηχανικές διαδικασίες και τις συνθήκες ζωής.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Η ρύπανση των υδάτων δημιουργείται με την απελευθέρωση σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες ουσιών οι οποίες είτε διαλύονται, είτε κατακάθονται στον πυθμένα. Οι ρύποι αυτοί είναι πάρα πολύ και αυτό γιατί στο υδάτινο ορίζοντα καταλήγουν και οι ρύποι από την ρύπανση της ατμόσφαιρας και του εδάφους μέσω των βροχών και της απορροής. Με την απελευθέρωση στο νερό ενέργειας υπό την μορφή θερμότητας ή ραδιενέργειας δημιουργείται η θερμική ρύπανση των υδάτων η οποία προκαλεί άνοδο στην θερμοκρασία του νερού. Ρύπανση των υδάτων είναι δυνατόν να δημιουργηθεί από μικροοργανισμούς των οικιακών αποβλήτων, από οργανικές ουσίες όπως το πετρέλαιο και τα προϊόντα του και από τοξικά μέταλλα.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΥΤΗ! Η βιομηχανική ανάπτυξη άρχισε με όλο και μεγαλύτερη απαίτηση για ενέργεια, πηγή της οποίας υπήρξε και το νερό. Βιομηχανικές διεργασίες, όπως η ψύξη και η πλύση, απαιτούσαν συνεχώς μεγαλύτερες ποσότητες νερού, ενώ ο αυξανόμενος πληθυσμός, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, χρειαζόταν άφθονο, καθαρό και υγιεινό νερό. Η βιομηχανική χρήση του νερού για ψύξη καταλήγει στη θερμική ρύπανση του νερού. Κατά τη θερμική ρύπανση, μειώνεται το διαλυμένο οξυγόνο στο νερό, αυξάνεται η τοξικότητα των χημικών ρυπαντών, επιταχύνεται ο ρυθμός των φυσιολογικών λειτουργιών στους οργανισμούς και συχνά καταλήγουν στο θάνατο. Σοβαρότερη, όμως υπήρξε η χημική ρύπανση του νερού από βιομηχανικά απόβλητα, αστικά λύματα και γεωργικές απορροές. Και από τότε, ζούμε στην εποχή του αλλοιωμένου, ρυπασμένου περιβάλλοντος.
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ο άνθρωπος απαιτεί πόσιμο γλυκό νερό για να επιβιώσει, γι` αυτό και σε όλη την περίοδο της εξέλιξης του ζούσε κοντά σε ποταμούς και λίμνες. Το νερό σαν τροφή και σαν πρώτη ύλη είναι τόσο στενά δεμένο με τη ζωή, ώστε να μπορεί να περιγράψει την ανθρώπινη πολιτιστική εξέλιξη.
ΜΟΡΦΕΣ ΥΔΑΤΙΝΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Αστικά λύματα - Παθογενείς μολύνσεις Αγροτική ρύπανση Βιομηχανική ρύπανση Ευτροφισμός Ιδιαίτερα περιβαλλοντικά προβλήματα Ρύπανση από πετρελαιοειδή Τοξικές χημικές ουσίες Όξινη βροχή
ΑΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ Τα αστικά λύματα συνιστούν ένα θολό υγρό που περιέχει κυρίως νερό, αιωρούμενα οργανικά και ανόργανα προϊόντα, στερεά σωματίδια, διαλυμένα συστατικά και μικροοργανισμούς. Η δυσάρεστη οσμή και το χρώμα τους, κατά μεγάλο μέρος προκαλείται από το οργανικό υλικό που υφίσταται αναερόβια διάσπαση από βακτήρια. Οργανικά υλικά στα λύματα είναι συνήθως κόπρανα, υπολείμματα χαρτιού, τροφών, ούρα, σαπούνια, απορρυπαντικά, λίπη, έλαια και άλλα. Στα ανόργανα συστατικά τους περιλαμβάνονται άμμος, άργιλος, αμμωνία, καθώς και νιτρικά, φωσφορικά ή και άλλα άλατα. Σε γενικές γραμμές τα οικιακά ή αστικά λύματα προέρχονται από τις χρήσεις του νερού που καταναλώνει ο άνθρωπος για τις ανάγκες του.
ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Ρύποι που προέρχονται από αγροτικές δραστηριότητες και σύνθεση αυτών. Φυσικές και χημικές ιδιότητες του εδάφους. Διάβρωση και παραγωγή φερτών υλών. Παγκόσμια εξίσωση εδαφικής απώλειας και διανομή φερτών υλών. Κύκλος θρεπτικών (Ν και Ρ) σε αγροτικά συστήματα, απώλειες θρεπτικών. Η τύχη των ρύπων στο έδαφος. Μοντέλα προσομοίωσης μη-σημειακής ρύπανσης και αγροτικής απορροής. Διαχείριση μη-σημειακής ρύπανσης και μέτρα βέλτιστης διαχείρισης (ΜΒΔ) αγροτικής απορροής. Επίδραση των αγροδασικών συστημάτων στην ποιότητα της επιφανειακής απορροής και των υπόγειων νερών.
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Αποτελεί τις υγρές βιομηχανικές απορροές που σχετίζονται με την παραγωγική διαδικασία της βιομηχανίας. Βιομηχανική ρύπανση που επιβαρύνει της Ελλάδας: Οργανική: με επιπτώσεις στην κατανάλωση οξυγόνου των νερών Ρύπανση με Θρεπτικά: με επιπτώσεις στην εμφάνιση ευτροφισμού Με Βαρέα Μέταλλά: από χημικές βιομηχανίες Θερμική Ρύπανση: από νερά ψύξης (περιορισμένη στην Ελλάδα)
ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ Είναι περιβαλλοντικό πρόβλημα που παρουσιάζεται σε λίμνες ή κλειστούς αβαθείς κόλπους κάτω από ορισμένες συνθήκες.
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Λιγότερο συχνές στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο είναι οι γνωστές διεθνώς “κόκκινες παλίρροιες”, που είναι αποτέλεσμα της εκρηκτικής παραγωγής ορισμένων φυτοπλακτογονικών οργανισμών. Συχνά, τέτοια φαινόμενα απαιτούν νηνεμία, ηλιοφάνεια, αυξημένη θερμοκρασία στο νερό και κυρίως αυξημένα επίπεδα θρεπτικών ουσιών.
ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ Ποσότητες πετρελαίου που λόγω ατυχήματος ή ανθρώπινης αμέλειας διαρρέουν και εξαπλώνονται στην επιφάνεια της θάλασσας, αποτελώντας μία από τις σοβαρότερες αιτίες ρύπανσης και καταστροφής της χλωρίδας και της πανίδας στην έκταση που καταλαμβάνουν. Πετρελαιοκηλίδες μπορούν να προκληθούν από ατυχήματα σε πετρελαιοφόρα δεξαμενόπλοια, από τον παράνομο καθαρισμό των δεξαμενών καυσίμου των πλοίων στην ανοιχτή θάλασσα και την απόρριψη χρησιμοποιημένων λιπαντικών και υπολειμμάτων καύσης, από ατυχήματα σε εξέδρες υποθαλάσσιων γεωτρήσεων πετρελαίου κ.λπ. Η Ελλάδα διατρέχει μεγάλο κίνδυνο από τη διακίνηση και αποθήκευση των πετρελαιοειδών.
ΤΟΞΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Τοξικές χημικές ουσίες για τα υδάτινα οικοσυστήματα είναι τα βαριά μέταλλα, δηλαδή ο σίδηρος (Fe), το χρώμιο (Gr), ο μόλυβδος (Pb), ο υδράργυρος (Hg), το κάδμιο (Cd), ο ψευδάργυρος (Zn), το μαγγάνιο (Mn), ο χαλκός (Cu), το νικέλιο (Ni), το αρσενικό (As) κ.ά. Ακόμη, φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα, ζιζανιοκτόνα και οξέα πάνω από ένα όριο, προκαλούν δηλητηριάσεις, ανάσχεση της ανάπτυξης και της φωτοσύνθεσης, εκλεκτική συσσώρευση και απορρόφηση σε ορισμένα είδη. Ρυπάνσεις από παρασιτοκτόνα και ζιζανιοκτόνα προέρχονται από τα απόνερα των βιομηχανιών παραγωγής τους, από υφαντουργεία, από βιομηχανίες επεξεργασίας τροφών και από γεωργικές χρήσεις. Η ρύπανση από βαριά μέταλλα στα ελληνικά υδάτινα οικοσυστήματα είναι σχετικά χαμηλή και σε παραπλήσια επίπεδα με εκείνα που δίνονται διεθνώς για περιοχές με σχετικά μικρή ρύπανση.
ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Το φαινόμενο της όξινης βροχής παρουσιάζεται όταν το νερό της βροχής έχει πολύ αυξημένες όξινες ιδιότητες, δηλαδή pH 5 ή και μικρότερο, λόγω οξέων τα οποία βρίσκονται στην ατμόσφαιρα. Το διοξείδιο του θείου και του αζώτου, τα οποία εκλύονται στην ατμόσφαιρα από κάποια χημικά σκευάσματα, οξειδώνονται σε τριοξείδια, τα οποία στην συνέχεια με την παρουσία της υγρασίας της ατμόσφαιρας μετατρέπονται σε θεϊκό και νιτρικό οξύ. Τα οξέα αυτά είναι δυνατόν να μεταφερθούν από τους ανέμους σε μεγάλες αποστάσεις και να πέσουν στην Γη υπό την μορφή όξινης βροχής. Το φαινόμενο αυτό έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στην Κεντρική Ευρώπη και στις Σκανδιναβικές χώρες, στις οποίες ολόκληρες λίμνες έχουν νεκρωθεί από την όξινη βροχή. Ακόμα η όξινη βροχή προκαλεί σοβαρά προβλήματα στους φυτικούς οργανισμούς ,στις καλλιέργειες αλλά και στους ζωικούς οργανισμούς, κυρίως των λιμνών. Η δράση της όξινης βροχής στα φυτά και τα δένδρα μπορεί να είναι άμεση, επιδρώντας δηλαδή στο υπέργειο τμήμα του φυτού και προκαλώντας την καταστροφή του, είναι όμως δυνατόν να επιδρά και έμμεσα περνώντας στο ριζικό σύστημα του φυτού μέσω του εδάφους.
ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΑΣ
ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Κ.Π.Ε. Ελευσίνας (εδώ) Ναύπλιο (εδώ) Ερωτηματολόγιο σχετικά με το νερό στους μαθητές του ΓΕ.Λ. Ζεφυρίου
Κ.Π.Ε. ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΧΩΡΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ
ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΕΝ ΣΥΝΟΔΙΑ Κ.Π.Ε.
Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟ ΧΩΡΟ Είδη οργανισμών που ευδοκιμούν σε περιοχές με πολύ ρύπανση Παραλία Ελευσίνας Προφυλακτήρας αυτοκινήτου Εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο
ΝΑΥΠΛΙΟ
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΔΙΠΛΑ ΣΕ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ Κρουαζιερόπλοιο από την Ολλανδία
Η ΜΟΛΥΝΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ
Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΑΣ
Στην καθημερινότητα σας πίνετε συνήθως: Εφαρμόζετε μέτρα εξοικονόμησης νερού στο σπίτι σας:
Ποιες από τις παρακάτω πρακτικές αξιοποίησης μη συμβατικών πηγών θεωρείτε περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον και θα δεχόσασταν να χρησιμοποιήσετε; Πιστεύετε πως το νερό είναι ένας φυσικός πόρος:
Το πόσιμο νερό στη περιοχή σας θεωρείτε ότι είναι από ποιοτικής πλευράς; Όταν πλένεστε αφήνετε την βρύση να τρέχει;
Πόσο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ είναι κατά την γνώμη το νερό στην ζωή σας; Πιστεύετε πως το νερό βοηθάει στην ανάπτυξη της οικονομίας μιας πόλης;
Πιστεύετε πως η τουριστική ανάπτυξη επηρεάζει αρνητικά τον Υδροφόρο Ορίζοντα; Αν ναι Πόσο;