Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) Πρόγραμμα Πρωτογενούς Πρόληψης της Έμφυλης Βίας: “Χτίζοντας Υγιείς Σχέσεις ανάμεσα στα Δύο Φύλα” Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) Κική Πετρουλάκη, Ψυχολόγος, Ph.D Αντωνία Τσιριγώτη, Ψυχολόγος, M.Sc. Καινοτόμες δράσεις στο σχολείο & βιωματική γνώση: προάγοντας την μη-βίαιη επικοινωνία Ημερίδα στο πλαίσιο του προγράμματος «Επικοινωνία Δίχως Βία για Σχολεία Δίχως Βία» Διοργάνωση: ΚΕΔΕ - 1ο Γυμνάσιο Αρτέμιδας Αττικής - Ίδρυμα Friedrich Ebert 24 Απριλίου 2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ 1ο Γυμνάσιο Αρτέμιδος

Δεκέμβριος 2009 – 2011 & Οκτώβριος 2014 - 2016 Συντονισμός Ταυτότητα του Προγράμματος Τίτλος Ευαισθητοποίηση για την Ισότητα των Φύλων ενάντια στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (Ι & ΙΙ) Gender Equality Awareness Raising against Intimate Partner Violence (GEAR against IPV Ι & ΙΙ) Συγχρηματοδό-τηση Διάρκεια Δεκέμβριος 2009 – 2011 & Οκτώβριος 2014 - 2016 Συντονισμός Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.), Ελλάδα Φορείς – Εταίροι Austrian Women’s Shelter Network, AÖF, Information Centre Against Violence, Αυστρία SPI Forschung gGmbH, Γερμανία Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτικών Αγωγής Υγείας, Ελλάδα Center for Education, Counseling & Research, Κροατία Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου (Κύπρος) Center for Education, Counselling and Research (Κροατία) Association for Liberty & Equality of Gender (Ρουμανία) Plataforma unitària contra les violències de gènere (Ισπανία) Το Χαμόγελο του Παιδιού (Ελλάδα) Εξ.Αξιολογήτρια Καθηγήτρια Carol Hagemann-White, Πανεπιστήμιο του Osnabrück Πληθυσμός - στόχος Εκπαιδευτικοί & Μαθητές/-ριες Β’ βάθμιας εκπαίδευσης Επαγγελματίες & παιδιά/έφηβοι/-ες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου/ ευπαθείς κοινωνικές ομάδες

Σκοπός του Προγράμματος Συντονισμένη δράση πρωτογενούς πρόληψης της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) μέσω παρεμβάσεων σε σχολικό πλαίσιο: ευαισθητοποίηση & επιμόρφωση εκπαιδευτικών Β’ βάθμιας εκπαίδευσης ευαισθητοποίηση μαθητών/-ριών Β’ βάθμιας εκπαίδευσης από κατάλληλα καταρτισμένους/-ες εκπαιδευτικούς Η προώθηση της δημιουργίας υγιών & ισότιμων σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα & της ανάπτυξης μηδενικής ανοχής στη βία μέσα από ευαισθητοποίηση μαθητών/-ριών για: τους κοινωνικά επιβεβλημένους ρόλους των φύλων, τις στερεοτυπικές αντιλήψεις και την ανισότητα των φύλων την επίδραση που ασκούν στις σχέσεις τους τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται η άνιση κατανομή ισχύος ανάμεσα στα δύο φύλα με την εμφάνιση ψυχολογικής, σωματικής ή και σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών/κοριτσιών τα χαρακτηριστικά των υγιών - μη υγιών σχέσεων προειδοποιητικές ενδείξεις τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμβάλουν οι έφηβοι/ες στην αποτροπή της εμφάνισης όλων των μορφών έμφυλης βίας

Η ‘Φιλοσοφία’ του Προγράμματος Ανισότητα των Φύλων (πατριαρχική δομή κοινωνιών) Στερεότυπα των φύλων Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Πρωτογενής πρόληψη  παρεμβάσεις μη εδραίωση ή τροποποίηση στερεοτυπικών αντιλήψεων θα πρέπει να ξεκινούν σε όσο το δυνατόν µικρότερη ηλικία Ιδανικότερο πλαίσιο για την ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού των παιδιών/ εφήβων  το εκπαιδευτικό πλαίσιο Όλα (σχεδόν) όλα τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο Εκπαιδευτικοί ενήλικες που βρίσκονται πολύ κοντά στα παιδιά (μετά τους γονείς τους) – ήδη εδραιωμένη σχέση αποτελούν µια µόνιµη “οµάδα δράσης” στα σχολεία Αν ένα ολόκληρο Εκπαιδευτικό Σύστημα μεταδίδει τέτοια μηνύματα  ενισχύεται ο προληπτικός τους χαρακτήρας - τα σχολεία & οι εκπαιδευτικοί νοιάζονται & ενεργούν για την ισότητα & εξάλειψη της βίας στις σχέσεις των εφήβων Νηπιαγωγείο Δημοτικό Γυμνάσιο Λύκειο Πανεπιστήμιο Δια βίου μάθηση

Η προσέγγιση child-centered δεν διδάσκονται  καθοδηγούνται (μέσω βιωματικών δραστηριοτήτων) να διερευνήσουν τα θέματα του προγράμματος & να αποκτήσουν δεξιότητες οι φωνές των παιδιών/εφήβων θα ακουστούν μέσα από τις καμπάνιες & ημερίδες εισαγάγει στην εκπαίδευση την ισότητα των φύλων ως μέσο πρόληψης της βίας & προσφέρει σε εκπαιδευτικούς τις δεξιότητες & τεχνογνωσία έχει ήδη υλοποιηθεί πιλοτικά & αξιολογηθεί (evidence based) και είναι αποτελεσματική ως προς την αύξηση των γνώσεων των εφήβων & τη μείωση των ανεκτικών στάσεών τους στη χρήση της βίας

Εκπαιδευτικό υλικό (4 Τεύχη) Πληροφορίες για το πρόγραµµα, το υλικό & τις δράσεις, τις ενέργειες δηµοσιοποίησής του & πιθανούς τρόπους ενσωµάτωσης του Προγράµµατος στο σχολικό πρόγραµµα της Β’βάθµιας Όλες τις απαραίτητες οδηγίες (βήµα- προς-βήµα) για την οργάνωση, υλοποίηση & αξιολόγηση Σεµιναρίων επιµόρφωσης εκπαιδευτικών Όλες τις πληροφορίες & τα υλικά για την οργάνωση, βήµα-προς-βήµα υλοποίηση, τεκµηρίωση & αξιολόγηση της εφαρµογής του προγράµµατος στην τάξη Σειρά βιωµατικών δραστηριοτήτων (3 θεματικές ενότητες) Φύλλα Εργασίας & Ενηµερωτικά Φυλλάδια για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων

Παράδειγμα δραστηριότητας

Παράδειγμα δραστηριότητας

Ενότητες - Δραστηριότητες Τεχνικές ενεργητικής συμμετοχής & βιωματικής μάθησης - Διαδραστικές δραστηριότητες Ομαδική εργασία Καταιγισμός ιδεών (brainstorming) & συζήτηση (σε ζευγάρια – μικρές ομάδες – στην ολομέλεια) Παιχνίδια ρόλων (role- playing) & Μελέτες περιπτώσεων Καλλιτεχνικές δραστηριότητες … Ενότητα 1: Εισαγωγή & Οριοθέτηση Στόχων 3 Δραστηριότητες Ενότητα 2: Στερεότυπα & Ισότητα των Φύλων Μέρος 1. Στερεότυπα των Φύλων και Αρρενωπότητα εναντίον Θηλυκότητας (22 Δραστηριότητες) Μέρος 2. Πατριαρχικές Κοινωνίες (5 Δραστηριότητες) Ενότητα 3: Υγιείς και μη υγιείς σχέσεις 6 Δραστηριότητες Ενότητα 4: Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Μέρος 1. Ευαισθητοποίηση (8 Δραστηριότητες) Μέρος 2. Τι Μπορούµε να Κάνουµε για να Σταµατήσει η Βία στις Σχέσεις/ ΒΕΣ – Τρόποι Παρέµβασης στη ΒΕΣ (4 Δραστηριότητες)

Δομή της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών Βιωματικό μέρος: οι εκπαιδευτικοί υιοθετούν το ρόλο των µαθητών/- ριών σε ένα προσοµοιωµένο εργαστήριο “GEAR against IPV” που υλοποιείται μέσω βιωµατικών ασκήσεων. Μέσω αυτής της προσέγγισης παρέχεται στους/στις εκπαιδευτικούς: ένα υπόδειγµα του τρόπου υλοποίησης των εργαστηρίων η ευκαιρία να αποκοµίσουν την ίδια εµπειρία µε εκείνη που θα βιώσουν οι µαθητές/-ριές τους κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων που θα υλοποιήσουν στις τάξεις τους ένα “ασφαλές” πλαίσιο για να διερευνήσουν τις δικές τους στάσεις & συµπεριφορές για τους ρόλους των δύο φύλων και να προβληµατιστούν για το πώς αυτές µπορούν να τροποποιηθούν Πρακτικό μέρος: ενημέρωση για τον τρόπο οργάνωσης & υλοποίησης των εργαστηρίων τους, πώς να καταγράφουν & να αναφέρουν τη διαδικασία & τα αποτελέσµατα στο Ε.Δ.κ.Β. & οδηγίες για τη διαδικασία αξιολόγησης των εργαστηρίων Θεωρητική κατάρτιση χειρισμού περιστατικών κακοποίησης που αντιλαμβάνονται ή τους αποκαλύπτονται (π.χ. νομικό πλαίσιο, υποχρεώσεις αναφοράς περιστατικών Κα-Πα παιδιών, διαθέσιμες υποστηρικτικές υπηρεσίες για θύματα κακοποίησης, κ.ά.)

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών & επαγγελματιών Επιμόρφωση εκπαιδευτικών & επαγγελματιών

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών & επαγγελματιών Επιμόρφωση εκπαιδευτικών & επαγγελματιών

Υλοποίηση του προγράμματος (2009-2011) Εκπαιδευτικοί/ Συντον. Εργαστηρίων (Ν) (27 εκπαιδευτικοί & 20 ΥΑΥ) (109 αγόρια και 143 κορίτσια) σε 13 Γυµνάσια (9) και Λύκεια (3 + 1 ΕΠΑΛ) της Ελλάδας (Αττική, Πάτρα, Λάρισα, Σέρρες, Μήλος)

Χαρακτηριστικά παρέμβασης στην Ελλάδα (2009-2011) Χαρακτηριστικά παρέμβασης στην Ελλάδα (2009-2011) 13 Σχολεία 9 Γυμνάσια 3 Ενιαία Λύκεια - 1 ΕΠΑ.Λ Αττική (5), Πάτρα (2), Σέρρες (2), Λάρισα (2), Κυκλάδες – Μήλος 2) Διάρκεια: 11 – 30 διδακτικές ώρες Τέλος Ιαν./αρχές Φεβ. 2011 – αρχές Μαΐου 2011 (2 – 3 μήνες) Σχολικές Μονάδες 14ο Γυμνάσιο Αθηνών 2ο Γυμνάσιο Σερρών 2ο Γυμνάσιο Παπάγου Παλλατίδειο Λύκειο Σιδηροκάστρου 2ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου Γυμνάσιο Αμπελώνα Λάρισας 2ο Λύκειο Αγίας Παρασκευής 9ο Γυμνάσιο Λάρισας 1ο Λύκειο Μεγάρων Γυμνάσιο Μήλου 10ο Γυμνάσιο Πάτρας Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ) Μήλου 18ο Γυμνάσιο Πάτρας

~290 εκπαιδευτικοί & επαγγελματίες II Επιμόρφωση 11 σεμινάρια ~290 εκπαιδευτικοί & επαγγελματίες Ευαισθητοποίηση 70 εργαστήρια ~1.300 έφηβοι/-ες Καμπάνιες Ευαισθητοποίησης Ημερίδες - Συνέδρια

Εργαστήρια μαθητών/-ριών

Πρέπει να γίνονται τέτοιου είδους προγράμματα στο σχολείο από εκπαιδευτικούς; Το 94.8% των μαθητών/-ριών πιστεύει ότι (μάλλον) πρέπει να υλοποιούνται στο σχολείο Το 89.1% πιστεύει ότι (μάλλον ) πρέπει να υλοποιούνται από εκπαιδευτικούς “γιατί παιδεία δεν είναι μόνο η γραμματική & η προετοιμασία για τις εξετάσεις” “…διότι στα περισσότερα σχολεία δεν συζητιούνται καν τέτοια θέματα και καλό θα ήταν να αρχίσουν…” “..γιατί το σχολείο είναι πηγή μόρφωσης κι αυτό το πρόγραμμα ήταν πολύ ενημερωτικό” “…γιατί στο μέλλον πρέπει αυτό να γίνεται από το νηπιαγωγείο” “..γιατί ακόμα κι ο εκπαιδευτικός ενημερώνεται από αυτά” [x2 (3, N = 231) = 13.76, p < .01] κορίτσια holding a more “certainly yes” opinion towards conducting the workshops in the σχολείο setting than αγόρια. Γιατί εκτός από εκπαιδευτικοί είναι και παιδαγωγοί Ναι, γιατί οι εκπαιδευτικοί παίζουν σημαντικό ρόλο στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας των παιδιών Συνήθως ο καθηγητής λειτουργεί ως πρότυπο στο μαθητή ιδίως σε μικρότερες ηλικίες

CD-ROM

www.facebook.com/ EuropeanAntiViolenceNetwork

Ιστοσελίδα Ε.Δ.κ.Β. www.antiviolence-net.eu

Αντί επιλόγου…  “Αισθάνομαι ασφαλής γιατί μπορώ πια να καταλάβω πότε μια σχέση μπορεί να γίνει βίαιη και πότε προσφέρει ικανοποίηση…”   “…στην αρχή ένιωθα αμηχανία, γιατί ντρεπόμουν να μιλήσω για τα συναισθήματά μου στους άλλους. Σιγά-σιγά, όμως, όταν χωριστήκαμε σε ομάδες αισθανόμουνα ωραία και μου άρεσε που συμπλήρωνα όλα αυτά τα φυλλάδια. Τώρα νιώθω ασφάλεια. Νιώθω ότι ξέρω πότε μια σχέση είναι υγιής και πότε όχι…” “…Το πρόγραμμα ήταν πολύ όμορφο και έμαθα πολλά πράγματα. Μου άρεσε που καθόμασταν όλα τα παιδιά μαζί και κουβεντιάζαμε… δεν θα ξεχάσω αυτά που κάναμε. Όλα στο πρόγραμμα μου άρεσαν…”

Ένα αγόρι έχει δικαίωμα να πιέσει ένα κορίτσι να κάνει σεξ μαζί του: Ένα αγόρι έχει δικαίωμα να πιέσει ένα κορίτσι να κάνει σεξ μαζί του: 1 = Διαφωνώ απόλυτα … 3 = Δεν είμαι σίγουρος/-η … 5 = Συμφωνώ απόλυτα