ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος C.D.A. College Limassol 2014/2015

ΠΕΠΤΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ Οι τροφες αφου μασηθουν στη στοματικη κοιλοτητα και καταποθουν στη συνεχεια περνανε -στο φαρυγγα -στον οισοφαγο -στο στομαχι οπου διασπωνται σε μικροτερα κομματια υπο την επιδραση του υδροχλωρικου οξεος. Στον 12δακτυλο την πρωτη μοιρα του λεπτου εντερου οι τροφες διασπωνται σε στοιχεια ικανα να απορροφηθουν από ειδικες ουσιες που παραγονται στο παγκρεας και το συκωτι.

Σε αυτό το επιπεδο και σε συνεχομενα τμηματα του λεπτου εντερου (νηστιδα και ειλεο) γινεται από το βλεννογονο το πιο μεγαλο μερος της απορροφησης των πρωτεινων, των λιπων, των σακχαρων, των βιταμινων και των αλατων. Στο παχυ εντερο εκκρινονται διαφορες μεταβολικες ουσιες αχρηστες για τον οργανισμο, απορροφαται το νερο και σχηματιζονται τα κοπρανα. Η τροφη προωθειται στο εντερο με περισταλτικες κινησεις.

Το πεπτικο συστημα είναι ομαδα οργανων που μετατρεπει ότι τρωμε σε ουσιες οι οποιες μπορει να χρησιμοποιηθουν από τον οργανισμο για ενεργεια,αναπτυξη και επισκευη. Όταν η τροφη εχει διασπαστει με διαφορες χημικες διαδικασιες και τα θρεπτικα συστατικα εχουν απομακρυνθει το υπολοιπο απορριπτεται ως αχρηστα. Στην ολη διαδικασια εμπλεκονται πολλα διαφορετικα οργανα και καποτε παιρνει αρκετες ωρες. Το πεπτικο συστημα αποτελειται από το στομα τον οισοφαγο, το στομαχι, το λεπτο και παχυ εντερο.

ΠΕΨΗ Είναι η διαλυση και μετατροπη στερεας και υγρης τροφης σε μικροσκοπικες ουσιες. Στην συνεχεια αυτές οι ουσιες μεταφερονται από το αιμα σε διαφορες περιοχες του σωματος. Η διαδικασια με την οποια οι υδατανθρακες, τα λιπη και οι πρωτεινες διασπωνται και μετατρεπονται σε ενωσεις αρκετα μικρες σε μεγεθος ώστε να απορροφουνται ονομαζεται πεψη.

ΣΤΑΔΙΑ ΠΕΨΗΣ ΣΤΟΜΑ:προσληψη, μασημα και καταποση. ΣΤΟΜΑΧΙ:αναμιξη και χωνευση πρωτεινων. ΜΙΚΡΟ (ΛΕΠΤΟ) ΕΝΤΕΡΟ:χωνευση υδατανθρακων και λιπων, απορροφηση. ΜΕΓΑΛΟ (ΠΑΧΥ) ΕΝΤΕΡΟ:περιττα και απορριψη.

ΣΤΟΜΑ Η πεψη αρχιζει από το στομα οπου η δραση των δοντιων και του σαλιου συνδυαζονται στο αρχικο σταδιο της διασπασης μασωντας και χωνευοντας μερικως την τροφη, ώστε να περασει πιο ευκολα μεσα από τον οισοφαγο.Η μαζα της τροφης που εγκαταλειπει το στομα είναι γνωστη ως βωλος.

ΣΙΕΛΟΣ Είναι ένα υγρο που εκκρινεται από 3 ζευγη αδενων: τις παρωτιδες τους υπογναθιους αδενες τους υπογλωσσιους αδενες Περιεχει νερο, βλεννα, και το ενζυμο σιελικη αμυλαση.

Η σιελος εχει 3 λειτουργιες: τη λιπανση της τροφης με βλεννα κανοντας την καταποση πιο ευκολη. αρχιζει την πεψη:περιεχει το ενζυμο σιελικη αμυλαση που επενεργει στο μαγειρευμενο αμυλο μετατρεποντας το σε πολυσακχαριτες. διατηρει το στομα και τα δοντια καθαρα.

ΕΝΖΥΜΟ Απαραιτητο μερος της διαδικασιας διασπασης της τροφης. Απαραιτητο μερος της διαδικασιας διασπασης της τροφης. Τα ενζυμα είναι οι μηχανες και οι εργατες που μετατρεπουν αργα την τροφη οσο πιο μικρα γινεται. Είναι φτιαγμενα από πρωτεινες και λειτουργουν ως καταλυτες, δηλ προκαλουν χημικες αλλαγες σε άλλες ουσιες ενώ τα ιδια παραμενουν αμεταβλητα. Επενεργουν την τροφη κανοντας την πιο ευκολοχωνευτη.

ΓΛΩΣΣΑ Ειναι ένα μυικο οργανο με μεμβρανη. Κρατειται στην θεση της με προσφυσεις στη γναθο και το υοειδες οστο. Μικρες προεξοχες γνωστες ως θηλες καλυπτουν το ανω μερος της αυξανοντας την επιφανεια της δημιουργωντας μια ανωμαλη υφη. Στις πλευρες και στη βαση της γλωσσας, καθως και στον ουρανισκο και στο πισω μερος του λαιμου υπαρχουν ειδικες περιοχες γνωστες ως γευστικοι καλυκες.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Εκτελει 3 πεπτικες λειτουργιες: Γευση:η γλωσσα καλυπτεται από χιλιαδες γευστικους καλυκες οι οποιοι είναι ευαισθητοι στο αλμυρο, το γλυκο, ξινο και πικρο και στις χημικες ουσιες της τροφης και το ποτο. Μασημα:βοηθα στο μασημα μετακινωντας την τροφη μεσα στο στομα, σπρωχνοντας την αναμεσα στα δοντια και καλυπτοντας την με σαλιο, το οποιο περιεχει ενζυμα που θετουν σε λειτουργια την πεπτικη διαδικασια.Η τροφη μετατρεπεται σε μια μερικως χωνευμενη μαζα γνωστη ως βωλος. Καταποση:οταν η τροφη είναι ετοιμη να ταξιδεψει στο στομαχι η γλωσσα τη σπρωχνει στο βαθος του στοματος.

ΠΩΣ Η ΤΡΟΦΗ ΦΘΑΝΕΙ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ Αυτό γινεται με την καταποση και μεσω ενός σωληνα γνωστου ως οισοφαγου. Η γλωσσα σπρωχνει την τροφη στο βαθος του στοματος προς τον φαρυγγα ένα μυικο σωληνα πισω από το στομα. Η τροφη περνα στο φαρυγγα και κατω στον οισοφαγο. Η επιγλωτιδα μια μικρη διπλωση από χονδρο η οποια αποτελει μερος του λαρυγγα, κινειται προς τα πανω και μπροστα εμποδιζοντας την εισοδο στο λαρυγγα. Αυτό εμποδιζει την τροφη να παει λανθασμενα και αποτρεπει το πνηξιμο.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Ο βλωμος μετα την καταποση περναει από το φαρυγγα στον οισοφαγο. -σωληνας 25 εκατοστα μηκος. -βρισκεται στο λαιμο πισω από την τραχεια που συνδεεται με το στομαχι διαμεσου του καρδιακου στομιου. -το καρδιακο στομιο λειτουργει σαν βαλβιδα που φυσιολογικα παρουσιαζει έναν αλφα βαθμο τονου. -αυτος ο μυικος τονος νικιεται από την ωθηση της τροφης που κατεβαινει προς τα κατω ενώ χρειαζεται μια μεγαλυτερη πιεση για να ξαναγυρισει η τροφη στον οισοφαγο.

Ο σφιγκτηρας του καρδιακου στομιου φυσιολογικα χαλαρωνει όταν φτασει μια περισταλτικη κινηση που συνοδευει το βλωμο. Όταν η συνεργασια αυτων των δυο λειπει εχουμε αχαλασια. Η τροφη δεν μπορει πια να περασει στο στομαχι παρα μονο όταν συσσωρευτει αρκετη ποσοτητα στον οισοφαγο, τετοια που να νικησει την αντισταση του καρδιακου στομιου. Ο οισοφαγος τοτε διατεινεται στο κατω τριτημοριο του. Ο ασθενης διαμαρτυρεται για οπισθοστερνικο καυσο και αναγωγη, δηλ. επιστροφη του περιεχομενου στο στομα. Η αγωγη είναι χειρουργικη.

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ Είναι ενας μυικος σωληνας ο οποιος οδηγει από τον φαρυγγα στο βαθος του στοματος, στο στομαχι, το πρωτο κυριο οργανο της πεψης. Λειτουργια:μεταφερει μασημενη τροφη από τον φαρυγγα στο στομαχι.Η τροφη κινειται κατά μηκος του με μια μυικη συστολη γνωστη ως περισταλτισμο.Οι μυικες ινες συστελλονται και χαλαρωνουν πραγμα το οποιο λειτουργει σαν κυμα στο σωληνα, ωθωντας τον βωλο προς τα εμπρος.Τα τοιχωματα του οισοφαγου εκκρινουν βλεννα για να υποβοηθησουν και λιπανουν τη διελευση της τροφης.

ΠΟΛΥΣΑΚΧΑΡΙΤΗΣ Υπαρχουν 3 τυποι σακχαριτη: -μονοσακχαριτης -πολυσακχαριτης -δισακχαριτης Είναι ολοι μορφες υδατανθρακων.Τα σακχαρα και αμυλα χρησιμοποιουνται από το σωμα για ενεργεια.Σε διαφορα σταδια της πεψης τα ενζυμα διαλυουν αμυλα και σακχαρα, όπως ψωμι, γλυκισματα, μπισκοτο και πατατες σε διαφορετικα ειδη σακχαριτων. Ο μονοσακχαριτης είναι απλο σακχαρο, ενώ ο δισακχαριτης και ο πολυσακχαριτης είναι πιο συνθετα σακχαρα.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Το στομαχι ειναι μια σακοειδης διευρυνση του πεπτικου σωληνα που βρισκεται μεταξυ οισοφαγου και εντερου. Η ικανοτητα διατασης του στομαχου διαφερει αναλογα με την ηλικια και το φυλο, αλλα κυρια με το τροπο διατροφης. Είναι πιο ανεπτυγμενο σε ατομα που τρωνε ανωμαλα και περισσοτερο.

Το στομαχι εμφανιζει 2 επιφανειες, την μπροστινη και την πισω, που ενωνονται κατά μηκος των 2 τοξων: -το δεξιο (ελασσον τοξο) -το αριστερο (μειζον τοξο). Το στομαχι βρισκεται σε επαφη προς τα πανω με τον οισοφαγο διαμεσου του καρδιακου στομιου και προς τα κατω με το 12δακτυλο, διαμεσου του πυλωρικου στομιου.

Αποτελειται από 3 κυρια τμηματα: -πυθμενα -σωμα -πυλωρο Αποτελειται από 3 κυρια τμηματα: -πυθμενα -σωμα -πυλωρο. Ο πυθμενας είναι ένα ειδος θολου που σχηματιζει το πανω τμημα, το σωμα ακολουθει τον πυθμενα, κατεβαινει σχεδον καθετα από πανω προς τα κατω και στενευει συνεχιζοντας στον πυλωρο που αποτελει το κατωτερο τμημα του στομαχου και καταληγει στο πυλωρικο αντρο.

Στα τοιχωματα του στομαχου παρατηρειται μια προοδευτικη παχυνση από το βυθο προς τον πυλωρο. Αποτελειται από 4 στοιβαδες από τα μεσα προς τα εξω: -βλεννογονος -υποβλεννογονος -μυικη -ορογονος.

Καθετα στην επιφανεια του βλεννογονου του στομαχου βρισκονται διαταγμενοι οι γαστρικοι αδενες. Τους διακρινουμε σε αδενες του βυθου, του σωματος, καρδιακους και του πυλωρου. Η πρωτη κατηγορια αδενων εκκρινει υδροχλωρικο οξυ και πεψινη και η δευτερη κατηγορια εκκρινει βλεννα που προστατευει το γαστρικο βλεννογονο από τη δραση του υδροχλωρικου οξεος και από τα μηχανικα ερεθισματα της τροφης που ερχεται σε επαφη με τη γαστρικη επιφανεια.

Στο επιπεδο των αδενων του πυθμενα εκκρινεται μια πρωτεινη που κανει δυνατη την απορροφηση της Β12. Μια ελλειπης απορροφηση της Β12 είναι παραγοντας που προκαλει την κακοηθη αναιμια.

ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΚΕΝΩΣΗ Η εκκριση των γαστρικων υγρων ελεγχεται από : -ένα νευρογενη μηχανισμο (πνευμονογαστρικο νευρο) -και από έναν ορμονικο μηχανισμο (γαστρινη). Ο νευρογενης μηχανισμος είναι αντανακλαστικης φυσης. Τα ερεθισματα που προερχονται από τους δεκτες της γευσης, της οσφρησης η αλλης φυσης συγκλινουν στον πυρηνα του πνευμονογαστρικου (στον εγκεφαλο). Από αυτό το σημειο φευγουν εντολες για τους αδενες του πυθμενα και του σωματος του στομαχου που με αυτό το τροπο διεγειρονται για την παραγωγη μεγαλυτερης ποσοτητας υδροχλωρικου οξεος και πεψινης.

Αυτή είναι η λεγομενη ψυχικη η νευρικη φαση της εκκρισης του γαστρικου υγρου. Η φαση που ακολουθει είναι η γαστρικη όταν η τροφη ερθει σε επαφη με τα τοιχωματα του στομαχου. Μετα από αυτό ο βλεννογονος του στομαχου παραγει την γαστρινη που περνωντας στην κυκλοφορια διεγειρει τους αδενες του πυθμενα.

Τα λιπη στο στομαχι και στο 12δακτυλο προκαλουν την απελευθερωση της εντερογαστρινης που εκκρινεται κυρια στο 12δακτυλο ασκωντας ανασταλτικη δραση στους γαστρικους αδενες που παραγουν γαστρικο υγρο. Ο ξαφνικος φοβος προκαλει μειωση της γαστρικης εκκρισης. Το ιδιο και η ψυχικη καταθλιψη. Εχθροτητα και εκνευρισμος προκαλουν αυξηση της εκκρισης και κινητικοτητας του στομαχου.

ΚΕΝΩΣΗ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Το περιεχομενο του στομαχου μετα από ένα κανονικο γευμα τον εγκαταλειπει μεσα σε 3-4 ωρες. Αν το γευμα είναι ρευστο περναει κατευθειαν στο εντερο αμεσως μετα την αφιξη του στο στομαχι. Το ψωμι και τα ζυμαρικα παραμενουν στο στομαχι λιγοτερο χρονο από το κρεας και αυτό λιγοτερο χρονο από τα λιπη. Οι περισταλτικες κινησεις που γενικα προκαλουνται από την παρουσια τροφης στο στομαχι, αρχιζουν κοντα στο καρδιακο στομιο και μετα αφου διατρεξουν ολους τους μυς του σωματος και του πυλωρικου αντρου, καταληγουν σε μια συσπαση του πυλωρου.

Το στομαχι σε νηστεια είναι φυσιολογικα μικρο σε ογκο, χαλαρο και δεν παρουσιαζει συσπασεις. Αν περασει αρκετη ωρα που είναι κενο κανει εντονες συσπασεις. Αυτες οι συσπασεις συμπιπτουν με την αισθηση πεινας και ονομαζονται (συσπασεις πεινας).

ΣΤΟΜΑΧΙ ΔΟΜΗ:είναι ένα ελαστικο οργανο σε σχημα J το οποιο επεκτεινεται συστελλεται αναλογα με το τι υπαρχει σε αυτό. Η τροφη εισερχεται σε αυτό από τον οισοφαγο μεσω του καρδιακου σφιγκτηρα μια βαλβιδα η οποια εμποδιζει την αντιστροφη ροη των περιεχωμενων του στομαχου.Τα τοιχωματα του στομαχου είναι ενας συνδυασμος από στρωματα μυικων ινων με μια εσωτερικη βλεννα μεμβρανη.Η τελευταια εχει πολλες διπλωσεις που λεγονται πτυχες.

ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ -χωνευει τις πρωτεινες μεσω της δρασης των ενζυμων -αναμειγνυει την τροφη με γαστρικα υγρα -βοηθα στην λιπανση της τροφης -απορροφα το αλκοολ. Τα γαστρικα υγρα περιεχουν: - Υδροχλορικο οξυ που εξουδετερωνει τα βακτηρια και ενεργοποιει την πεψινη. - Ενζυμα που στερεοποιουν την πρωτεινη του γαλακτος. - Πεψινη:ενζυμα που δρουν στις πρωτεινες μετατρεποντας τις σε πεπτονες (αμινοξεα).

ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΨΗΣ Συνδυασμος διαφορετικων χημικων αντιδρασεων που δρουν πανω στο φαγητο μας, μετατρεποντας το σε δομικο υλικο από θρεπτικες ουσιες για απορροφηση και χρηση από τον οργανισμο. Κάθε τεμαχιο τροφης αποτελειται από λιπη, υδατανθρακες και πρωτεινες.Το σωμα τα χρησιμοποιει εφοσον διασπαστουν στις σχετικες χημικες τους ενωσεις, δηλ μεχρι το ψωμι που τρωμε φθασει στους μυες ως ενεργεια, εχει μασηθει,, αναδευθει, υγροποιηθει και το αμυλο του εχει αφαιρεθει.

ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ Είναι δομικα υλικα του οργανισμου. Οι τροφες με πρωτεινη περιλαμβανουν γαλακτομικα προιοντα, κρεας, ψαρι και φασολια. Για να χρησιμοποιηθουν από το σωμα πρεπει να μετατραπουν σε μια χημικη ενωση που λεγεται αμινοξυ. Υπαρχουν περιπου 20 αμινοξεα που χωριζονται σε 2 τυπους: Ουσιωδη και μη ουσιωδη.

Ουσιωδη είναι εκεινα που δεν παραγονται από το σωμα και πρεπει να προμηθευονται με το διαιτολογιο. Μη ουσιωδη αμινοξεα είναι εκεινα που το αιμα μπορει να παραξει σε ικανοποιητικες ποσοτητες. Διαλυονται ως ακολουθως: οι πρωτεινες διαλυονται πρωτα με πεψινη, ένα ενζυμο του στομαχου, και σε πεπτονες οι οποιες είναι μερικως χωνευμενες πρωτεινες. στην συνεχεια οι πεπτονες διαλυονται από ενζυμα στο μικρο εντερο ( θρυψινη, χυμοθρυψινη) σε μικρα πολυπεπτιδια, και λιγα αμινοξεα. τελος το ενζυμο πεπτιδαση στο λεπτο εντερο διαλυει τα μικρα πολυπεπτιδια σε ατομικα αμινοξεα ετοιμα προς απορροφηση.

ΛΙΠΗ Τα πιο γνωστα λιπη της διατροφης είναι τα τριγλυκεριδια, κάθε μοριο των οποιων αποτελειται από ένα πυρηνα γλυκερινης και από τρια λιπαρα οξεα.Βρισκονται τοσο στις ζωικες οσο και στις φυτικες τροφες. Για να απορροφηθουν από τον οργανισμο πρεπει να μετατραπουν σε λιπαρα οξεα και γλυκερινη τα οποια είναι ενωσεις που μπορει να απορροφησει το μικρο εντερο. Η διαδικασια γινεται ως εξης: τα λιπη γαλακτωματοποιουνται από χολικα αλατα (τα οποια φθανουν στο συκωτι από το δωδεκαδακτυλο) τα λιπωδη οξεα και η γλυκερινη απορροφωνται από το μικρο εντερο.

ΓΑΛΑΚΤΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΛΙΠΗ Γαλακτωματοποιηση σημαινει την μετατροπη σε γαλακτωμα ενός υγρου που μεταφερει εντος του άλλο υγρο σαν εναιωρημα. Το γαλακτωματοποιημενο λιπος είναι εκεινο που εχει μετατραπει σε υγρο και μεταφερεται από την χολη.

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Είναι σακχαρα και αμυλα όπως το ψωμι, τα ζυμαρικα, τα μπισκοτα και τα γλυκισματα. Στη διατροφη του ανθρωπου υπαρχουν 3 μονο κυριες πηγες υδατανθρακων, ο δισακχαριτης σακχαροζη (σουκροζη) που είναι γνωστος ως καλαμοσακχαρο, ο δισακχαριτης του γαλακτος η λακτοζη και οι μεγαλοι πολυσακχαριτες που βρισκονται σχεδον σε ολες τις τροφες ιδιαιτερα στα δημητριακα και ονομαζονται αμυλα. Είναι οι τροφοδοτες του οργανισμου με ενεργεια. Χωνευονται μερικως στο στομα αλλα δεν είναι πληρως χωνευμενα μεχρι να φθασουν στο μικρο εντερο.

Διαλυονται ως ακολουθως: Μεσα στο στομα το ενζυμο σιελικη αμυλαση δρα πανω στα μαγιρευμενα αμυλα, μετατρεποντας τα σε πολυσακχαριτες (συνθετα σακχαρα). Το ενζυμο αμυλαση μετατρεπει τους πολυσακχαριτες σε δισακχαριτες στο 12δακτυλο. Η δραση των ενζυμων μαλταση, λακταση, ισομαλταση και σακχαραση στο μικρο εντερο μετατρεπει τους δισακχαριτες σε μονοσακχαριτες (γλυκοζη, γαλακτοζη, φρουκτοζη) οι οποιοι στην συνεχεια εισερχονται αμεσως στο αιμα της πυλαιας κυκλοφοριας.

90% της απορροφησης γινεται στο λεπτο εντερο ενώ μονο το 10% γινεται στο στομαχι και το παχυ εντερο.

ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ Εχει μηκος περιπου 6 μετρα και χωριζεται σε τρια διαφορετικα μερη: -το 12δακτυλο -την νηστιδα -τον ειλεο. Τα τοιχωματα εχουν 4 στρωματα: μυικο ένα στρωμα με αιμοφορα αγγεια λεμφατικα αγγεια και νευρα και μια εσωτερικη βλεννωδη μεμβρανη.

Το εσωτερικο στρωμα καλυπτεται από λαχνες, μικροσκοπικες προεξοχες σε σχημα δακτυλων οι οποιες αυξανουν την επιφανειακη χωρα της απορροφησης και περιεχουν ένα δικτυο αιμοφορων και λεμφατικων αγγειων. Η χημικη χωνευση της τροφης και η απορροφηση θρεπτικων ουσιων γινεται στο λεπτο εντερο. Οι θρεπτικες ουσιες απορροφωνται από την λαχνη στα αιμοφορα και λεμφατικα αγγεια. Σχεδον καθολου τροφη δεν απορροφαται πουθενα αλλου στο πεπτικο συστημα.

ΠΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΣΤΟ ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ 1. Οι περισταλτικες κινησεις αναμιγνυουν την τροφη με εντερικα και παγκρεατικα υγρα καθως και χολη. Οι κινησεις σπρωχνουν την τροφη κατά της νηστιδας. Η συνθεση των εντερικων υγρων είναι από ενζυμα: μαλταση,σακχαραση και λακταση, τα οποια χωριζουν τους δισακχαριτες σε μονοσακχαριτες. εντεροκιναση, η οποια ενεργοποιει τη θρυψινη στο παγκρεατικο πορο πεπτιδαση η οποια χωριζει τις πολυπεπτιδες σε αμινοξεα.

2. Απορροφηση:η χωνευμενη τροφη απορροφαται από τα τοιχωματα της νηστιδας: λιπη,λιπωδη οξεα και γλυκερινη περνουν στους γαλακτοφορους (λεμφατικα τριχοειδη). αμινοξεα και σακχαρα περνουν από την ηπατικη πυλαια φλεβα στο σηκωτι.

3. Τρεις ορμονες στο μικρο εντερο βοηθουν στην πεψη: εκκριματινη, παγκρεοζυμινη , εντεροκκριματινη. Προκαλουν την παραγωγη παγκρεατικων υγρων, τα οποια στην συνεχεια προκαλουν την παραγωγη εντερικων υγρων.

Το μικρο εντερο προστατευει το πεπτικο συστημα από μολυνσεις Το μικρο εντερο προστατευει το πεπτικο συστημα από μολυνσεις.Ειναι το μονο τμημα του πεπτικου συστηματος που συνδεεται αμεσα με το προστατευτικο λεμφατικο συστημα.

ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ Το μεγαλο εντερο χειριζεται τα περιττα. Εχει μηκος 1.5 μετρα περιπου και επικαθεται γυρω από το μικρο εντερο σε σχημα αψιδας. Αποτελειται από: το τυφλο εντερο τη σκωληκοειδη αποφυση το κολον το ορθο τον πρωκτικο σωληνα και τον πρωκτο.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ:δεν αναρροφα θρεπτικες ουσιες από τα πεπτικα αχρηστα. εκβαλλει περιττωματα. οποιαδηποτε θρεπτικα συστατικα παραμεινουν απομακρυνονται και το αποτελεσμα είναι τα κοπρανα. η βλεννα του παχεος εντερου προστατευει το τοιχωμα από τυχον μικροταυματισμους, και το εντερικο τοιχωμα από την εντονη μικροβιακη δραστηριοτητα που παρατηρειται μεσα στα κοπρανα.

ΗΠΑΡ Ειναι ο μεγαλυτερος αδενας του σωματος και επικαθεται στο πανω μερος της κοιλιας ακριβως κατω από το διαφραγμα και ακριβως πανω και στα δεξια του στομαχου. Είναι ζωτικο για καθαρισμο και αποθηκευση καθως και παραγωγη. Απομακρυνει τοξινες από φαρμακα, αλκοολ και βλαβερες ουσιες. Απομακρυνει αζωτο από τα αμινοξεα.

Αποθηκευει : βιταμινες Α, Β12, Δ, Ε, Κ γλυκογονο σιδηρο Παραγει: θερμοτητα βιταμινη Α ηπαρινη Πρωτεινες πλασματος: λευκωματινη,σφαιρινη,προθρομβινη, ινοδωγονο παραγεται χολη από τα ηπατικα κυτταρα καθημερινη εκκριση χολης 600-700ml με αποθηκευση στη χοληδοχο κυστη που εχει χωρητικοτητα 40-50 ml. ουρικο οξυ και ουρια

Μετατρεπει αποθηκευμενα λιπη σε αλλα λιπωδη παραγωγα. γλυκογονο σε γλυκοζη, όταν χρειαζεται ενεργεια γλυκοζη πισω σε γλυκογονο στην παρουσια ινσουλινης.

ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ Ειναι σακος σε σχημα αχλαδιου προσκολλημενος από τους πορους της κυστης και της χολης στο οπισθεν του ηπατος. Όταν το ηπαρ εκκρινει επιπλεον χολη η οποια δεν μπορει να χρησιμοποιηθει αμεσως για την πεψη η χολη περνα πρωτα κατά μηκος του κυστικου πορου στη χοληδοχο κυστη οπου αποθηκευεται μεχρι να χρειασθει.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ: αποθηκη για χολη. εκκρινει βλεννα για να προστεθει στη χολη. απορροφα νερο από τη χολη κανοντας τη πιο πυκνη. συστελλεται για να αδειασει χολη στο 12δακτυλο.

Η χολη είναι ένα πυκνο υγρο που παραγεται στο σηκωτι σαν αποτελεσμα της διαλυσης των ερυθρων αιμοσφαιριων. Περιεχει αλατα, χολικα χρωστικα, οξεα ,νερο, χολερυθρινη,χοληστερολη. Τα χολικα αλατα ασκουν απορρυπαντικη δραση στα λιπαρα σωματιδια της τροφης ελαττωνοντας την επιφανειακη τους ταση και επιτρεποντας το λεπτο διαμερισμο των λιποσφαιριων με την μηχανικη αναδευση της τροφης μεσα στο εντερο. Τα χολικα αλατα βοηθουν στην απορροφηση από τον εντερικο σωληνα των λιπαρων οξεων ,των μονογλυκεριδιων, της χοληστερολης και αλλων λιποειδων. Το 20% των χολικων αλατων αποβαλλονται στα κοπρανα και αντικαθιστανται με νεα συνθεση τους στα ηπατικα κυτταρα.

ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ Είναι ορμονη που παραγεται από τα β-κυτταρα του παγκρεατος. Είναι ορμονη που παραγεται από τα β-κυτταρα του παγκρεατος. Ρυθμιζει τα επιπεδα σακχαρου στο αιμα. Βοηθα τα κυτταρα να απορροφησουν τη γλυκοζη που αποθηκευεται στο σηκωτι μεχρι να χρειασθει.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ: το παγκρεας λειτουργει και με το πεπτικο και με το ενδοκρινικο συυστημα παραγοντας ενζυμα για να διαλυουν την τροφη και την ορμονη της ινσουλινης η οποια ρυθμιζει τα επιπεδα σακχαρου στο αιμα μετα το φαγητο. τα παγκρεατικα υγρα περιεχουν λιπαση,αμυλαση και θρυψινη.

ΠΑΓΚΡΕΑΣ Είναι αδενας που βρισκεται πισω από το στομαχι μεταξυ 12δακτυλου και της σπληνας. Μεταφερει παγκρεατικα υγρα στο 12δακτυλο μεσω του παγκρεατικου πορου. Τα κυτταρα του παγκρεατος χωριζονται σε νησιδια του Langerhans τα οποια παραγουν ινσουλινη και σε ένα δικτυο αδενοκυψελων. Οι αδενοκυψελες εχουν τοιχωματα από κυτταρα που παραγουν ενζυμα.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΑ:οξεια φλεγμονη της σκωληκοειδους αποφυσης. ΚΙΡΡΩΣΗΣ:χρονια φλεγμονη σε ένα οργανο.Υπαρχουν πολλοι τυποι κιρρωσης αλλα η πιο συνηθισμενη είναι η κιρρωση του ηπατος από υπερβολικη καταναλωση αλκοολ. ΠΕΤΡΕΣ ΣΤΗΝ ΧΟΛΗ:σχηματιζονται πετρες από τα κατακαθια χολοχρωστικων και χοληστερολης που βρισκονται στην χοληδοχο κυστη.

ΙΚΤΕΡΟΣ:υπερβολικα ποσοστα χρωστικων στο αιμα κανουν το δερμα να κιτρινισει.Προκαλειται από δυσλειτουργια της χοληδοχου κυστης η παρεμποδιση της ροης της χολης. ΚΑΨΑ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ:αισθημα καψας στον οισοφαγο η το λλαιμο που προκαλειται από την αντιστροφη ροη και αναρροφηση οξεων του στομαχου.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ: Πονος στα εντερα με εναλλασομενα κρουσματα διαρροιας και δυσκοιλιοτητας με διαταση της κοιλιας.Αιτια είναι το αγχος και οι διαιτες με λιγες ινες και πολλα λιπη. ΕΛΚΟΣ:διαβρωση των τοιχωματων του πεπτικου συστηματος που συνηθως προκαλειται από υπερβολικο οξυ.

ΚΗΛΗ:ρηξη κατά την οποια ένα οργανο σπρωχνεται δια μεσου της επιφανειας της δομης η οποια το συγκρατει. ΑΓΧΟΣ:η πιο συνηθισμενη επιδραση του αγχους στο πεπτικο συστημα είναι το ελκος.Η συναισθηματικη ανησυχια και η ελλειψη χαλαρωσης προκαλουν υπερβολικη παραγωγη γαστρικων υγρων τα οποια επιτιθενται στα τοιχωματα του στομαχου.

ΑΝΟΡΕΞΙΑ:απωλεια ορεξης.Η νευρικη ανορεξια είναι ψυχολογικη παθηση που πληττει κοριτσια στην εφηβεια και νεαρες γυναικες. ΒΟΥΛΙΜΙΑ:είναι το αντιθετο της ανορεξιας, μια ακορεστη πεινα.Η νευρικη βουλιμια είναι ψυχολογικη παθηση που προσβαλλει εφηβες και νεαρες γυναικες.Παρουσιαζουν ασυλλογιστη καταναλωση τροφης, εμετους,υπερβολικη χρηση καθαρτικων φαρμακων.

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ:ακανονιστες και ενοχλητικες κινησεις των εντερων που προκαλουν την αποφραξη του ορθου εντερου από σκληρα κοπρανα.Προκαλειται από ελλειψη ινων στο διαιτολογιο ελλειψη υγρων και την απουσια ασκησης.Μερικες φορες προκαλειται από αγχος.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ:το κυκλοφορικο συστημα μεταφερει τροφη από το πεπτικο συστημα σε κάθε συστημα οργανων του σωματος. ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ:εκκρινει ορμονες οι οποιες βοηθουν την πεψη. ΛΕΜΦΑΤΙΚΟ:λεμφαγγεια που βρισκονται στους χυλοφορους της νηστιδος στο λεπτο εντερο βοηθουν στην απορροφηση λιπους.

ΜΥΙΚΟ:το πεπτικο συστημα προμηθευει γλυκοζη για ενεργεια στο μυικο συστημα οι σφυγκτιρες μυες συστελλονται κατά μηκος του διατροφικου σωληνα για να προωθησουν την τροφη. ΝΕΥΡΙΚΟ:όλα τα οργανα του πεπτικου συστηματος ερεθιζονται από νευρικους παλμους.

ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ Εμφανιζεται μετα από την αμεση δραση της γαστρικης εκκρισης (υδροχλωρικο οξυ, πεψινη ) επι του βλεννογονου του στομαχου και χαρακτηριζεται από βλαβες στο στομαχι, 12δακτυλο και οισοφαγο, σπανια σε αλλα τμηματα του εντερου. Τα πιο συχνα ελκη είναι το 12δακτυλικο και το γαστρικο. Το 12δακτυλικο είναι 3-4 φορες συχνοτερο. Το γαστρικο προσβαλλει περισσοτερο την πυλωρικη μοιρα του στομαχου και το ελασσον τοξο του στομαχου (85% γαστρικου ελκους). Εμφανιζεται μεταξυ 35-64 χρονων. Επιπλοκες:διατρηση και αιμορραγια.

Αιτια; -περιβαλλοντικοι παραγοντες (γεωγραφικη κατανομη, κοινωνικες ταξεις, επαγγελματα). -παραγοντες διαπλασης (ομαδα αιματος, το φυλο, γαστρικη δραστηριοτητα εκκρισης). -στις ινδιες η σχεση 12δακτυλικου ελκους και γαστρικου είναι 30/1. -το 12δακτυλικο ελκος είναι πιο συχνο στην Σκωτια και Αγγλια. -το 12δακτυλικο ελκος είναι πιο συχνο στους γιατρους, διευθυντες. -το 12δακτυλικο ελκος είναι συχνοτερα σε ατομα με ομαδα αιματος Ο -το ανδρικο φυλο προσβαλλεται περισσοτερο από το γυναικειο -παρατηρειται μια εξαφανιση του ελκους στην εγκυμοσυνη, με επανοδο του μετα τον τοκετο και τη εμμηνοπαυση -η αφθονια των γαστρικων κυτταρων που εχουν την ιδιοτητα να εκκρινουν και είναι παροντα στους ελκοπαθεις.

Επιθετικοι παραγοντες: -εκκριση υδροχλωρικου οξεος και πεψινης -μπορει να εκδηλωθει το ελκος και σε φυσιολογικη η ελαττωμενη γαστρικη εκκριση -εμφανιζεται στην πορεια νευρολογικων νοσηματων (μηνιγγιτιδα, εγκεφαλιτιδα, εγκεφαλικοι ογκοι) -τραυματα, εγκαυματα,καταγματα,χειρουργικες επεμβασεις μπορουν να προκαλεσουν οξεια ελκη -ψυχολογικο στρεςς -φαρμακα (κορτιζονη, ασπιρινη,ΜΣΑΦ,ACTH) -οινοπνευμα, νικοτινη -αλλοιωση κινητικοτητας -στενωση πυλωρικου αντρου -παλινδρομηση χολης.

ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΑΜΥΝΑΣ -επιβραδυνση στην αναπαραγωγη η επιταχυνση στην καταστροφη των κυτταρων μπορουν να δημιουργησουν ρηγματα διαμεσου των οποιων το οξυ μπορει να διεισδυσει στο εσωτερικο των κυτταρων. -ελαττωση των παραγοντων που μειωνουν την γαστρικη εκκκριση. Σε φυσιολογικες συνθηκες η εκκριση του στομαχου σταματαει λογω ορισμενων μηχανισμων που εδρευουν: Α)στο αντρο (η αυξηση της οξυτητας μπλοκαρει την παραγωγη γαστρινης) Β)στο 12δακτυλο (η αφιξη του οξεος μπλοκαρει την εκκριση της γαστρινης).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Υποκειμενικα: -περιοδικος πονος με αυξησεις στην ενταση εναλλασομενες με περιοδους πληρους ηρεμιας. -διαρκεια πονου 1-2 εβδομαδες συνηθως αρχες ανοιξης και φθινοπωρου. -η κλινικη εικονα μπορει να εμφανιστει μετα από κακη διατροφη, στρεςς, κουραση.

Γαστρικο ελκος-περιοδος ηρεμιας μετα το γευμα που διαρκει από μιση ωρα μεχρι μιαμιση ωρα, ακολουθει πονος διαρκειας 1-2 ωρων που σταματαει ξαφνικα πριν η αμεσως μετα το επομενο γευμα η με αλκαλικα. Στο 12δακτυλικο ελκος-περιοδος χωρις πονο μετα το φαγητο 2- 4 ωρων, ακολουθει η εμφανιση του πονου που σταματαει μονο με νεα εισοδο τροφων η με αλκαλικα.

Η εμφανιση του πονου είναι τοσο πιο καθυστερημενη οσο πιο χαμηλα εδρευει το ελκος: -στα 30-40 λεπτα μετα το γευμα στην καρδιακη μοιρα. -μεχρι 3-4 ωρες στη 12δακτυλικη μοιρα ,νυχτερινη εξαρση μεταξυ 1-3 μετα τα μεσανυχτα, η εμφανιση πονου μεταξυ 9-11 το πρωι.

Ποιοτητα πονου: -αισθηση επωδυνης πεινας. -κενη σφιξη στομαχου. -καουρα. -τυφλος βαθυς πονος. -εσωτερικη αισθηση αδημονιας. -συνοδεια από ναυτια, εμετο, εξασθενιση.

Θεση: -επιγαστρικη σε μια ζωνη διαμ. 2-5 εκ. -επεκταση προς δεξιο υποχονδριο. -μοιαζει με πονο των χοληφορων οδων, προς την ραχη, εάν το 12δακτυλικο ελκος διηθη το παγκρεας. -αμφοτεροπλευρο αλγος στις τελευταιες πλευρες, η μονο στον αριστερο λαγωνιο βοθρο, η ανωδυνο, η στο στερνο. Γαστρικη πληροτητα, ερυγες δυσφαγια,ανορεξια,εκνευρισμος,ευκολη κοπωση,σιελορροια.

Ελκος οπισθεν του βολβου: -5-10% των 12δακτυλικων ελκων Ελκος οπισθεν του βολβου: -5-10% των 12δακτυλικων ελκων. -βρισκεται εξω από το 12δακτυλικο βολβο. -πονος εντοπισμενος στην ραχη. -εμφανιζεται στο τελος της μερας η κατά την νυχτα -αιμορραγικες επιπλοκες και διαλειπουσα εντερικη αποφραξη.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΛΚΟΥΣ -βασει συμπτωματων -ακτινολογικος ελεγχος -ερευνα αιματος στα κοπρανα -ενδοσκοπιση -εξεταση γαστρικης εκκρισης.

ΔΙΗΘΗΣΗ -το ελκος μπορει να φερει ολικη διατρηση των τοιχωματων του στομαχου,12δακτυλου η της νηστιδας. -μπορει να παραμεινει καλυμμενο από συμφυσεις. -η διηθηση μπορει να πραγματοποιηθει στα παρακειμενα οργανα, παγκρεας, ηπαρ, χοληδοχο κυστη, χοληφορα αγγεια. -τα αναστομωτικα ελκη μπορει να διατρησουν το θωρακικο τοιχωμα. -ελκη στομαχου, 12δακτυλου, αναστομωτικου στομιου μπορει να ανοιξουν προς το παχυ εντερο.

ΟΥΛΟΡΡΙΚΝΩΣΕΙΣ Συσφιξη στο μεσο του στομαχου (στενωση δικην κλεψυδρας η μεσογαστρικη). Παραμορφωτικες αλλοιωσεις από χρονια γαστρικα ελκη. Αυτο συμβαινει όταν το ελκος υποκειται σε μερικη επουλωση με ινωση. Τελικο αποτελεσμα είναι ο χωρισμος του στομαχου σε 2 μερη με μια ζωνη συσφιξης που προξενειται από το ελκος και την ινωση.

Συμπτωματα:ομοια με αυτά της στενωσης του πυλωρου Συμπτωματα:ομοια με αυτά της στενωσης του πυλωρου. Διαγνωση:ακτινολογικη, ενδοσκοπικη. Θεραπεια:χειρουργικη. Συσφιξη ελασσονος τοξου: -σμικρυνση του ελασσονος τοξου του στομαχου που οφειλεται σε ουλωδη ιστο. -προκαλει καθυστερυση στην κενωση του στομαχου. Θεραπεια :μερικη τομη.