Μαθητές με Δυσλεξία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Μόγκα Νικολέτα Φιλόλογος Ειδικής Αγωγής MEd Σχολικής Ψυχολογίας

ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) ορίζει την Δυσλεξία ως εξής «Το κύριο γνώρισμα αυτής της διαταραχής είναι μια ειδική και σαφής δυσκολία στην ανάπτυξη της αναγνωστικής και ορθογραφικής δεξιότητας, η οποία εκδηλώνεται παρά το ικανοποιητικό νοητικό επίπεδο, την κατάλληλη σχολική εκπαίδευση, την ηλικία και την έλλειψη άλλης οργανικής αιτιολογίας. Προβλήματα ανακύπτουν επίσης κατά την αναγνωστική κατανόηση, την ικανότητα αναγνώρισης και ανάγνωσης λέξεων καθώς επίσης και στην επίδοση σε εργασίες που απαιτείται η αναγνωστική ή η ορθογραφική ικανότητα».

Η αμερικανική Εταιρία Δυσλεξίας (International Dyslexia Association)ορίζει την Δυσλεξία ως «μια νευρολογικής φύσεως, συχνά οικογενειακή διαταραχή, που έχει σχέση με την κατάκτηση και την επεξεργασία του λόγου. Ποικίλλει ως προς τον βαθμό σοβαρότητας, εκδηλώνεται με δυσκολίες στην πρόσληψη της γλώσσας και την γλωσσική έκφραση, συμπεριλαμβανομένης της φωνολογικής επεξεργασίας, με δυσκολία στην ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία και μερικές φορές την αριθμητική. Η δυσλεξία δεν οφείλεται σε έλλειψη κινήτρων, σε αισθητηριακές βλάβες, σε ακατάλληλη διδασκαλία ή σε απρόσφορες συνθήκες περιβάλλοντος, ωστόσο μπορεί να συνυπάρχει με αυτές τις καταστάσεις..»

Βασικά Αίτια Εγκεφαλικός παράγοντας (ελλιπής κυριαρχία του αριστερού ημισφαιρίου που είναι υπεύθυνο για τις γλωσσικές λειτουργίες) Γονίδια (σε ποσοστό 40% ) Νευρολογικοί παράγοντες Συναισθηματικοί Παράγοντες

Τύποι Δυσλεξίας Ακουστική Οπτική Κλειστού τύπου (δεν είναι αντιληπτή εύκολα καθώς γίνεται εφαρμογή της στρατηγικής ανάγνωσης μέσω των συμφραζομένων) Ανοικτού τύπου (ανεπαρκή αναγνωστική ευχέρεια)

Δυσλειτουργία ακουστικών ερεθισμάτων 1. Δυσκολία στην διάκριση φθόγγων που μοιάζουν ηχητικά μεταξύ τους                                                 α-ο β-φ (φάρος-βάρος) δ-θ (δεσμός-θεσμός)  2. Λάθη στη χρήση διαφορετικών γραμμάτων ενός ίδιου ήχου ευλογία-εβλογία, ευτυχία-εφτυχία 3. Αδυναμία διάκρισης ομόηχων λέξεων λίπη-λύπη-λείπει 4. Μη διάκριση του τονισμού των λέξεων 5. Παράληψη καταλήξεων

Δυσλειτουργία οπτικών ερεθισμάτων 1. Δυσκολία στην διάκριση φθόγγων που μοιάζουν οπτικά μεταξύ τους  6 – θ  ρ – 9  ε-ω ή 3   ζ - ξ    2. Καθρεπτική ανάγνωση ή γραφή χα αντί για άχ

Άλλα συμπτώματα - δυσκολίες Προφορικός Λόγος  1. Δυσκολία στη χρήση σύνθετων ή πολύπλοκων λέξεων 2. Προβλήματα με τους χρόνους των ρημάτων ή τις αντωνυμίες 3. Παράλειψη συλλαβών ή καταλήξεων 4. Αργή και διστακτική ομιλία

Χωροχρονικός Προσανατολισμός  Δυσκολίες στην εκτέλεση έργων που προϋποθέτουν προσανατολισμό στον χώρο ή στον χρόνο. 2. Δυσκολία στη διάκριση των αριστερά - δεξιά Βορρά - Νότο χθες - αύριο 3. Δυσκολία στο να μάθει την ώρα

Μνήμη - Μνήμη Ακολουθιών  1. Δυσλειτουργία της λειτουργικής και Μακρόχρονης μνήμης 2. Δυσκολία στην ανάκληση μιας σειράς προφορικών εντολών και άρα στην εκτέλεσή τους 3. Δυσκολία στην εκμάθηση από μνήμης ονομάτων, ημερομηνιών, ακόμη και των μηνών με τη σειρά αλλά και της προπαίδειας

Ανάγνωση - Γραφή Παράλειψη ή προσθέση γραμμάτων, συλλαβών, λέξεων ή και σειρών (της χώρας του – της χώραστου) 2. Αντικατάσταση λέξεων με άλλες που έχουν παρόμοια ή ίδια σημασία (π.χ. σκοτεινό αντί μαύρο) 3. Φωνολογικά λάθη: αντικατάσταση άηχου – ηχηρού φωνήματος, απλοποίηση συμπλέγματος (βάφτισα- βάφισα), αφομοίωση (παγώνω-παγώγω), επένθεση (κλαίω-κλααίω), παραποίηση φωνηέντων ( πέντε – πέντα) 4. Ιστορικά και Γραμματικά ορθογραφικά λάθη (ωραίος –ορέος) 5. Ακατάστατο και δυσανάγνωστο γραπτό

Συμπεριφορά - Χαρακτηριστικά 1. Προκαταβολικό άγχος για τη μάθηση που ελέγχεται με γραφή και ανάγνωση.  2. Τάση αποφυγής του γραψίματος.  3. Συχνή διάσπαση της προσοχής.  4. Συγκεχυμένη εικόνα αυτοαντίληψης.  5. Τάση χαμηλής αυτοεκτίμησης, ιδιαίτερα στο σχολικό χώρο.  6. Συχνά διαστήματα ονειροπόλησης –απόσπασης προσοχής 7. Δυσκολία οπτικής και ακουστικής κωδικοποίησης ( εγγραφής) στη μνήμη.  8. Έκφραση μέσω χειρονομιών – Υπερκινητικότητα

Συμπεριφορά - Χαρακτηριστικά  9. Ικανοποιητικός έως υψηλός βαθμός νοημοσύνης. 10.Αυξημένη κρίση κατά τις περιγραφές και τις αφηγήσεις 11.Κακή σχολική ιστορία και κακή αντίληψη για το σχολείο και τα μαθήματα 12. Ανάγκη περισσότερου χρόνου για την προετοιμασία μαθημάτων 14. Δυσκολία οργάνωσης εργασιών, προγράμματος και χρόνου 15. Παρόμοιες δυσκολίες κατά την εκμάθηση και άλλων γλωσσών (π.χ. Αγγλικά). 16. Με την πάροδο των χρόνων πολλά από τα συμπτώματα ξεπερνιούνται

Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες βάσει του Ν Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες βάσει του Ν. 3699/2008 τα ΚΕΔΔΥ και ΙΠΔ προτείνουν την προφορική εξέταση Δυσλεξία Δυσορθογραφία Δυσγραφία Δυσαναγνωσία Δυσαριθμησία

Προεδρικά Διατάγματα και Εγκύκλιοι του Υπουργείου Παιδείας: 1) Ν. 2817/2000 (ΦΕΚ 78/Α΄) «Εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» 2) Π. Δ. 60/2006 - (ΦΕΚ 65Α΄) «Αξιολόγηση των μαθητών του Ενιαίου Λυκείου» 3) Π. Δ. 71/24-04-2007 - (ΦΕΚ 85Α') «Αξιολόγηση των μαθητών του Επαγγελματικού Λυκείου» 4) Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ Γ6/106/3-4-1992 «Μαθητές με δυσλεξία» 5) Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ Γ6/216/10-6-1997 «Εξέταση δυσλεξικών μαθητών/τριών» 6) Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ Γ2/1846/17-5-2000 «Τρόπος εξέτασης δυσλεξικών μαθητών/τριών» 7) Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ Γ6/532/9-5-2001 «Συμπληρωματικές οδηγίες για τον τρόπο εξέτασης δυσλεξικών μαθητών/τριών» 8) Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ Β6/1351/11-5-2001 «Τρόπος και εξέταση των Φυσικώς Αδυνάτων» 9) Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ Β6/32605/6-4-2004 «Εξέταση Φυσικώς Αδυνάτων υποψηφίων» 10) Ν. 3699/2008 – ΦΕΚ 199/Ά/2.10.2008 «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Γενικές Στρατηγικές Διδασκαλίας Εξατομικευμένη Βοήθεια  2. Διόρθωση μόνο βασικών σφαλμάτων 3. Περισσότερος Χρόνος 4. Εξέταση στην περίληψη και όχι σε λεπτομέρειες 5. Ανάδειξη των ιδιαίτερων ικανοτήτων του

Γενικές Στρατηγικές Διδασκαλίας 6. Οδηγίες βήμα προς βήμα, ήρεμα και ξεκάθαρα 7. Ευανάγνωστο υλικό προς αντιγραφή (π.χ. στον πίνακα) 8. Επιείκεια στην αξιολόγηση της επίδοσης 9. Προσαρμογή φόρτου εργασιών, ώστε να μην προκαλείται άγχος στο μαθητή 10. Εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας

Εναλλακτικές Μέθοδοι διδασκαλίας στην τάξη Εποπτικά μέσα – αναλώσιμα για εργασίες (πίνακες, σχεδιαγράμματα) – πολυαισθητηριακή διδασκαλία Οπτικοακουστικό Υλικό Θεατρικό παιχνίδι – δραματοποίηση Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Διδασκαλία μεταξύ συνομηλίκων (αναλαμβάνουν ρόλο δασκάλου, κάνουν παρουσιάσεις και μας φανερώνουν τα ταλέντα τους!)

Μέθοδοι διδασκαλίας στην τάξη Ευελιξία στη θεματολογία Σαφείς οδηγίες – παραδείγματα Τακτική αυτοαξιολόγηση προόδου και της χρήσης στρατηγικών μάθησης (μεταγνώση) Βιβλία και υλικό διαθέσιμα στην τάξη Ενθάρρυνση της πρωτοβουλία και ενεργητική συμμετοχή του μαθητή

Οδηγίες για την προφορική εξέταση μαθητών Δυσλεξία «Τρόπος εξέτασης δυσλεξικών μαθητών/τριών» και Γ6/532/9-5-2001 Μελέτη της γνωμάτευσης του μαθητή πριν από την εξέτασή του Συνεργασία με ΕΕΑ για τα θέματα των εξετάσεων και παρουσία του στην εξέταση Κατάλληλες συνθήκες: οπτική επαφή, καθαρή ομιλία, ήσυχη αίθουσα, καθαρό θρανίο Όταν διαπιστωθεί υπερβολικό άγχος στο μαθητή να γίνει προσπάθεια καθησυχασμού του Όταν η προσοχή του μαθητή αποσπάται να επαναφέρεται με ένα διακριτικό άγγιγμα

Οδηγίες για την προφορική εξέταση μαθητών Δυσλεξία Δυνατότητα ολιγόλεπτου διαλείμματος αν χρειαστεί Μεγαλόφωνη ανάγνωση ερωτήσεων από εξεταστή και επεξήγησή ή αναδιατύπωσή τους Να παρέχονται προτροπές και διευκρινιστικές ερωτήσεις προκειμένου ο μαθητής να ολοκληρώσει την απάντησή του Να δίνεται επιπλέον χρόνος αν ζητηθεί

Οδηγίες για την προφορική εξέταση μαθητών Δυσλεξία Είναι δυνατόν να τίθενται ερωτήσεις με συγκεκριμένες ερωτηματικές λέξεις, όπως: ποιος, πότε, πού, πώς, γιατί. Η αξιολόγηση να επικεντρώνεται στην κατανόηση των βασικών εννοιών του θέματος και στην επιστράτευση της κριτικής τους ικανότητας. Ως προς την εξέταση της έκθεσης, η αξιολόγηση να επικεντρώνεται στην κατανόηση των βασικών εννοιών του θέματος και στην παρουσίασή του με λογικά επιχειρήματα. Μπορούν να χρησιμοποιούν πρόχειρη σελίδα και να σχεδιάζουν ή να γράφουν λέξεις κλειδιά, που τους διευκολύνουν στο να εκφράσουν προφορικά τις σκέψεις τους.