ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Εισηγητές: Δεμερτζίογλου Θεόδωρος Α.Μ. 7725 Κατσιούρας Άγγελος Α.Μ. 7726 Επιβλέπων: κ. Παντελίδης Παναγιώτης Νοέμβριος 2013

Διάρθρωση Παρουσίασης Πρώτο Μέρος: Βασικές Έννοιες Κοστολόγησης Δεύτερο Μέρος: Παραδοσιακά Συστήματα και Μέθοδοι Κοστολόγησης Τρίτο Μέρος: Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα Τέταρτο Μέρος: Σύγκριση Μεταξύ Παραδοσιακών Συστημάτων Κοστολόγησης και Κοστολόγησης ανά Δραστηριότητα Συμπεράσματα

Λογιστική Κόστους Η Λογιστική Κόστους μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν ο κλάδος της Λογιστικής που ασχολείται με τον προσδιορισμό του κόστους, με σκοπό βασικά να ενημερώσει την διοίκηση ενός οικονομικού οργανισμού. H Λογιστική κόστους ασχολείται με : Την μέτρηση ή τον υπολογισμό και την εκτίμηση του κόστους των παραχθέντων προϊόντων και υπηρεσιών. Την ανάλυση του κόστους και τον προσδιορισμό των σχέσεων μεταξύ του κόστους και των διαφόρων παραγόντων που επιδρούν σε αυτό. Την καταχώρηση του κόστους στο βιβλίο, την ταξινόμηση και την κατανομή του στα διάφορα κέντρα κόστους. Την παρουσίαση του κόστους περιληπτικά ή λεπτομερειακά στους Managers.

Λογιστική Κόστους Επίσης, η Λογιστική Κόστους περιλαμβάνει τα ακόλουθα από την άποψη της λειτουργικής κατατάξεως των δραστηριοτήτων της: Σχεδιασμό και λειτουργία του συστήματος και των διαδικασιών κοστολόγησης, Έλεγχο του κόστους Ανάλυση του κόστους Σύγκριση του κόστους με το κόστος εναλλακτικών προϊόντων, δραστηριοτήτων, μεθόδων. Βασικοί σκοποί της Λογιστικής Κόστους είναι : Ο καθορισμός αναλυτικών αποτελεσμάτων και η αποτίμηση των αποθεμάτων. Η υποβοήθηση της διοικήσεως μιας επιχείρησης στον τομέα του προγραμματισμού. Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας της επιχείρησης.

Κόστος Κόστος: Η διάθεση ή επένδυση αγοραστικής δυνάμεως για την απόκτηση υλικών ή άυλων αγαθών και υπηρεσιών με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους για την πραγματοποίηση εσόδων από πωλήσεις ή την κάλυψη κοινωνικών αναγκών. (ΕΓΛΣ) Τα κύρια χαρακτηριστικά του κόστους είναι: Το κόστος συνιστά επένδυση χρηματικού ποσού (μετρητά, αξία αγαθών ή υπηρεσιών που δίνονται) Η μορφή των επενδύσεων είναι υλικά αγαθά ή υπηρεσίες (π.χ αγορά παγίων ή πρώτων υλών, καταβολή ή ασφαλίστρων, τόκων) Σκοπός του κόστους είναι η επίτευξη εσόδων.

Κόστος Κατηγοριοποίηση του Κόστους: Κατ’ είδος (par nature), Κατά προορισμό (par sections). Ιστορικό, (historical cost) Προϋπολογιστικό (predentermined cost) το οποίο διακρίνεται σε κόστος κατά προεκτίμηση (estimated cost) και κόστος πρότυπο (standard cost). Πραγματικό Κανονικό (normal) Άριστο (optimal) Διαφορικό Οριακό

Έξοδο Έξοδο είναι κάθε μείωση της καθαρής θέσεως της επιχειρήσεως (είτε μείωση του ενεργητικού, είτε αύξηση του παθητικού) που γίνεται με σκοπό την απόκτηση εσόδων. Οι σπουδαιότερες κατηγορίες των εξόδων, είναι: Το κόστος των στοιχείων που αναλώθηκαν για την παραγωγή των εσόδων (π.χ. κόστος πωλημένων, έξοδα διοικήσεως και διαθέσεως). Τα έξοδα από ετεροβαρείς μεταβιβάσεις στοιχείων από τις οποίες δεν αναμένονται έσοδα και από ατυχήματα (π.χ. φόροι, πυρκαγιές, κλοπές) Το κόστος που πραγματοποιήθηκε σε ανεπιτυχείς προσπάθειες και Η πτώση στις τρέχουσες τιμές των αποθεμάτων που κατέχονται για πώληση.

Παραδοσιακά Συστήματα Κοστολόγησης Οι παραδοσιακά συστήματα κοστολόγησης: Άμεση κοστολόγηση: Στο κόστος προϊόντος συμμετέχουν μόνο τα στοιχεία του κόστους που μεταβάλλονται ανάλογα με την παραγωγή, δηλαδή τα άμεσα υλικά, το άμεσο κόστος εργασίας και το μεταβλητό έμμεσο κόστος παραγωγής. Πλήρης κοστολόγηση: Αντιμετωπίζει όλα τα στοιχεία κόστους παραγωγής ως κόστος προϊόντος, χωρίς να παίζει ρόλο αν είναι σταθερά ή μεταβλητά. Το μοναδιαίο κόστος προϊόντος περιλαμβάνει άμεσο κόστος εργασίας, άμεσα υλικά και έμμεσο κόστος παραγωγής, είτε αυτό είναι σταθερό είτε μεταβλητό. Πρότυπη κοστολόγηση: Χρησιμοποιούνται πρότυπα στοιχεία κόστους για τα υλικά και τα εργατικά που βασίζονται σε προϋπολογιστικά στοιχεία και προβλέψεις. Συνήθως τα πραγματικά κόστη έχουν απόκλιση από τα πρότυπα.

Πλήρης Κοστολόγηση Κύρια Χαρακτηριστικά Πλήρους Κοστολόγησης: Διαχωρισμός των δαπανών κατά λειτουργία ή κατά κέντρα κόστους. Πρώτη κατάταξη των δαπανών (κόστη – έξοδα), κατά λειτουργία ή κέντρο κόστους ή τμήμα. Δεύτερη κατάταξη των δαπανών, κόστος ή έξοδο κατ’ είδος. Το κόστος παραγωγής του προϊόντος περιλαμβάνει όλο το λειτουργικό κόστος της παραγωγής.

Άμεση Κοστολόγηση Κύρια Χαρακτηριστικά Άμεσης Κοστολόγησης: Διαχωρισμός των στοιχείων του κόστους ανάλογα με την συμπεριφορά τους. Το κόστος του προϊόντος υπολογίζεται μόνο με τα μεταβλητά κόστη της παραγωγικής λειτουργίας. Τα σταθερά ΓΒΕ χαρακτηρίζονται σαν κόστος περιόδου.

Πρότυπη Κοστολόγηση Τα πρότυπα κόστη κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: Ιδανικά πρότυπα, είναι προσιτά υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αφορούν δηλαδή ιδανικές καταστάσεις. Εφαρμοσμένα πρότυπα, είναι μεν σφικτά ως αποτέλεσμα ενδελεχούς μελέτης του χρόνου και των κινήσεων και των λοιπών συνθηκών της επιχείρησης, αλλά είναι πραγματοποιήσιμα υπό κανονικές συνθήκες.

Μέθοδοι Παραδοσιακής Κοστολόγησης Κοστολόγηση Εξατομικευμένης Παραγωγής: Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου παράγονται πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους προϊόντα ή υπηρεσίες σε κάθε περίοδο και το κόστος του καθενός θα διαφέρει από όλα τα άλλα παραγόμενα προϊόντα. Κοστολόγηση Συνεχούς Παραγωγής: Χρησιμοποιείται ευρέως σε βιομηχανίες που παράγουν κατά κύριο λόγο ομοιογενή προϊόντα σε συνεχή βάση καθώς προϋποθέτει τυποποιημένη μαζική παραγωγή. Κοστολόγηση Λειτουργιών: Είναι υβριδικό σύστημα των δύο πρώτων και χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου τα προϊόντα έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά άλλα ταυτόχρονα και κάποιες σημαντικές διαφορές μεταξύ τους.

Πλεονεκτήματα/Μειονεκτήματα Παραδοσιακών Συστημάτων Κοστολόγησης Η μεγάλη ακεραιότητα των χρηματοοικονομικών πληροφοριών που αυτά περιλαμβάνουν Τα συστήματα αυτά είναι αυτόνομα από τις λειτουργικές διαδικασίες της επιχείρησης Μειονεκτήματα Χρήση των ωρών άμεσης εργασίας ως βάση καταμερισμού του κόστους. Χρήση βάσεων καταμερισμού κόστους που σχετίζονται με τον όγκο της παραγωγής Δημιουργία «μεγάλων» δεξαμενών κόστους που περιλαμβάνουν κόστη τα οποία δεν μπορούν να καταμεριστούν σωστά. Χειρισμός του κόστους marketing και διανομής ως κόστος περιόδου και όχι ως κόστος προϊόντος.

Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα (ABC) Ορισμός: Μετρά το κόστος και την λειτουργία των δραστηριοτήτων και επιμερίζει το κόστος αυτών των δραστηριοτήτων σε διαφορετικούς φορείς κόστους όπως προϊόντα ή πελάτες, βασισμένη στις δραστηριότητες τους. Αρχές της Κοστολόγησης Ανά Δραστηριότητα Αρχή 1: Κάθε δραστηριότητα καταναλώνει επιχειρησιακούς πόρους Αρχή 2: Κάθε δραστηριότητα γίνεται για κάποιο σκοπό Αρχή 3: Διαφορετικοί πελάτες, προϊόντα ή και κανάλια διανομής συνεπάγονται διαφορετικής έντασης εργασία

Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα (ABC)

Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα (ABC) Μοντέλο Κοστολόγησης ανά Δραστηριότητα (Garrison et al., 2006)

Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα (ABC) Μεθοδολογία Δύο Φάσεων της Κοστολόγησης ανά Δραστηριότητα

Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα (ABC) Τα βασικά βήματα σχεδιασμού και υλοποίησης ενός συστήματος κοστολόγησης ανά δραστηριότητα Αναγνώριση και επιλογή δραστηριοτήτων και δεξαμενών δραστηριοτήτων Καταλογισμός κόστους στις δεξαμενές δραστηριοτήτων (καταλογισμός πρώτου σταδίου) Υπολογισμός κόστους δραστηριοτήτων Καταλογισμός του κόστους των δραστηριοτήτων στα αντικείμενα κόστους (καταλογισμός δεύτερου σταδίου)

Κοστολόγηση ανά Δραστηριότητα (ABC) Πρακτικές Εφαρμογές Κερδοφορία προϊόντων, πελατών, και λοιπών καναλιών Δημιουργία ρεαλιστικών προβλέψεων (forecasts) και προϋπολογισμών (budgets) Μέτρηση αποδοτικότητας και benchmarking Βελτίωση των διαδικασιών

Πλεονεκτήματα Κοστολόγησης ανά Δραστηριότητα (ABC) Παροχή ακριβέστερων πληροφοριών αναφορικά με το κόστος γραμμών προϊόντων Ευελιξία στην επιχείρηση όσον αφορά τη συγκέντρωση του κόστους σε σχέση με διαφορετικά συστήματα κοστολόγησης Δυνατότητα προσδιορισμού των δραστηριοτήτων που προσθέτουν αξία κι αυτών που δεν προσθέτουν αξία Δυνατότητα λήψης επιχειρηματικών αποφάσεων σε στρατηγικό επίπεδο Δυνατότητα αξιολόγησης της απόδοσής της σε λειτουργικό επίπεδο Δυνατότητα σύγκρισης της αποδοτικότητάς της με αυτή της υψηλότερης αντίστοιχα επιχείρησης του κλάδου Δυνατότητα λήψης αποφάσεων με τους πιο συμφέροντες όρους για την επιχείρηση. Δυνατότητα βελτίωσης της τιμολογιακής πολιτικής της Δυνατότητα αποδοτικής συνεργασίας των τμημάτων της εταιρείας

Μειονεκτήματα Κοστολόγησης ανά Δραστηριότητα (ABC) Μη αποδεικτή ακόμα η θετική επίπτωση της στην επίτευξη κέρδους Πολύ δαπανηρή η εφαρμογή της Αντίδραση των εργαζομένων Δυσκολία στην επιλογή των κατάλληλων δραστηριοτήτων και οδηγών κόστους

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC Παραδοσιακά συστήματα Κοστολόγηση ανά δραστηριότητα Χρησιμοποιούν από έναν έως τρεις οδηγούς κόστους που βασίζονται στην παραγωγή Χρησιμοποιούν πολλούς οδηγούς κόστους που βασίζονται στις δραστηριότητες Επιμερίζουν τα ΓΒΕ σε τμήματα και μετά σε προϊόντα και υπηρεσίες Επιμερίζουν τα ΓΒΕ σε δραστηριότητες και μετά σε προϊόντα και υπηρεσίες Επικεντρώνονται στην υπευθυνότητα της διοίκησης για το κόστος μέσα στα τμήματα Επικεντρώνονται σε διαδικασίες και δραστηριότητες για την διαλειτουργική επίλυση των προβήμάτων

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC Οι κυριότεροι παράγοντες που οδήγησαν σε αυτές τις διαφορές: Χρόνος ανάπτυξης Αρχικός σκοπός των συστημάτων Απώτερος σκοπός των συστημάτων Καταμερισμός γενικών εξόδων και οδηγοί κόστους Ακρίβεια κόστους προϊόντος Χρησιμοποιούμενη παραγωγική δυναμικότητα Δείκτες μέτρησης αποδοτικότητας

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC

Διαφορές Παραδοσιακών Συστημάτων και ABC

Συμπεράσματα Η άμεση κοστολόγηση αντιμετωπίζει ως στοιχεία κόστους μόνο εκείνα τα στοιχεία του κόστους παραγωγής που κυμαίνονται ανάλογα με την παραγωγή και θεωρεί το έμμεσο κόστος παραγωγής ως κόστος περιόδου, αφαιρώντας το από τα έσοδα. Στη πλήρη κοστολόγηση το σταθερό κόστος συμμετέχει στον υπολογισμό του κόστους παραγωγής, με αποτέλεσμα μέρος του σταθερού κόστους είτε να μεταφέρεται στο απόθεμα είτε να αποδεσμεύεται από αυτό. Η πρότυπη κοστολόγηση παρέχει ένα μέτρο σύγκρισης ή ένα υπόδειγμα για τη μέτρηση της απόδοσης. Με τη χρήση των αποκλίσεων υπολογίζονται οι διαφορές μεταξύ των μεγεθών που υποδεικνύουν τα πρότυπα και των πραγματικών δεδομένων.

Συμπεράσματα Η κοστολόγηση ανά δραστηριότητα (ABC) υποθέτει ότι τα αντικείμενα κόστους δημιουργούν δραστηριότητες, οι οποίες καταναλώνουν δαπανηρούς πόρους. Η κάθε μέθοδος κοστολόγησης έχει και πλεονεκτήματα αλλά και αδυναμίες. Επίσης, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλες οι μέθοδοι για τη σύνταξη εξωτερικών εκθέσεων. Τελικά, το ζήτημα της ορθής κοστολόγησης των προϊόντων και των υπηρεσιών παίζει κεντρικό ρόλο στη βιωσιμότητα της επιχείρησης στις σύγχρονες συνθήκες ανταγωνισμού και συνεχών αλλαγών του οικονομικού περιβάλλοντος.