Δρ. Βασίλης Ζαρίκας Βασισμένο στο βιβλίο του K. Frey Η Μέθοδος Project Δρ. Βασίλης Ζαρίκας Βασισμένο στο βιβλίο του K. Frey

Ορισμός Project Η μέθοδος Project είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία που οδηγεί στη μόρφωση μέσω μιας συγκεκριμένης διαδικασίας μάθησης. Η μέθοδος Project είναι ένας τρόπος ομαδικής διδασκαλίας στην οποία συμμετέχουν αποφασιστικά όλοι και η ίδια η διδασκαλία διαμορφώνεται και διεξάγεται από όλους όσοι συμμετέχουν. ΣΔΕ 2004-2005

Χαρακτηριστικά Οι τρεις δράσεις που αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός Project είναι: η ελευθερία των μελών να προτείνουν ένα θέμα η από κοινού διαμόρφωσή του και η από κοινού διεξαγωγή του Αν διεξαχθούν σωστά, αποβαίνουν ουσιαστικές διαδικασίες μάθησης, γιατί η εμπειρία που αποκτούν τα μέλη κατά την διάρκεια των εργασιών αποτελεί σημαντική πηγή μάθησης. Όλα τα μέλη πρέπει να εκφέρουν άποψη πάνω στην πρόταση που έγινε, να αποφασίσουν από κοινού για την τελική μορφή του θέματος και να συμβάλουν στη διεξαγωγή των εργασιών. ΣΔΕ 2004-2005

Που απευθύνεται; Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται τις περισσότερες φορές στην εκπαίδευση των ενηλίκων, στην εργασία των νέων έξω από τα πλαίσια του σχολείου, καθώς και στην επαγγελματική εκπαίδευση. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αντί των συγγενικών από άποψη περιεχομένου όρων: σχέδιο, έργο, πρόγραμμα, πρόθεση, σκοπός, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ξένη λέξη Project, που σημασιολογικά καλύπτει όλες τις προηγούμενες λέξεις. Η λέξη Project προέρχεται από τη λατινική projicere που σημαίνει σχεδιάζω, σκοπεύω, βάζω κάτι στο μυαλό μου. Η λέξη Project πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τους παιδαγωγούς στις αρχές του αιώνα μας. Την χρησιμοποίησε πρώτος ο παιδαγωγός Richards και εννοούσε με αυτή τη διδασκαλία της χειρωνακτικής εργασίας σύμφωνα με ορισμένο τρόπο. ΣΔΕ 2004-2005

Η μέθοδος Project Ο κλασικός τρόπος διδασκαλίας που γίνεται στους χώρους του σχολείου προσανατολίζει τον μαθητή κατά κύριο λόγο στο ρόλο του παρατηρητή. Όλα όσα πρέπει και χρειάζεται να μάθει του τα παρουσιάζει ο δάσκαλος και απομένει στον κάθε εκπαιδευόμενο μεμονωμένα να τα μάθει. Αλλά κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν καλλιεργείται η δημιουργία και ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων, που θα τον βοηθήσουν αργότερα στην αντιμετώπιση διαφόρων δύσκολων ίσως καταστάσεων. ΣΔΕ 2004-2005

Η μέθοδος Project Τέτοιες ικανότητες – που μέχρι τώρα δεν έτυχαν της ανάλογης προσοχής από μέρους του σχολείου- είναι: - Αυτονομία, - Ώριμη συμπεριφορά, - Ικανοποίηση προσωπικών ενδιαφερόντων, - Συνεργασία με άλλους, - Επεξεργασία πληροφοριών, - Επαφή με ιδρύματα και κοινωνικούς θεσμούς. ΣΔΕ 2004-2005

Η μεθόδος Project και ο αδύνατος εκπαιδευόμενος Σ’ αυτόν ακριβώς τον συμπληρωματικό τομέα βρίσκουν έδαφος να διακριθούν κάτω από ορισμένες συνθήκες εκπαιδευόμενοι διαφορετικού τύπου από αυτούς που συνήθως θεωρούμε ως ιδανικούς σε ένα κλασσικό σχολείο, όπως ακριβώς συμβαίνει στους αθλητικούς αγώνες ή στην σχολική θεατρική παράσταση. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η γνώση που μεταδίδεται κατακερματισμένη σε μικρές ενότητες, με την βοήθεια μόνο μίας ή δύο πηγών (δάσκαλος, διδακτικό βιβλίο) και κάτω από χρονική πίεση, ξεχνιέται αρκετά σύντομα. ΣΔΕ 2004-2005

Η μεθόδος Project και ο αδύνατος εκπαιδευόμενος Ένας εκπαιδευόμενος που είναι αδύνατος στην καθημερινή σχολική πράξη υπάρχει κίνδυνος να παραμείνει αδύνατος και μέσα στα πλαίσια του Project και ιδιαίτερα σ’ εκείνα τα Projects που αποβλέπουν σε ένα συγκεκριμένο προϊόν ( π.χ. το τέλος των εργασιών να συνοδεύεται από μια έκθεση με θέμα την τοπική ενδυμασία). Από την άλλη μεριά, όταν οι συνθήκες διεξαγωγής ενός Project είναι καλές, δίνεται η δυνατότητα στον αδύνατο μαθητή να ξεφύγει από τον μέχρι στιγμής ρόλο του και να ακολουθήσει τον ρυθμό εργασίας της ομάδας. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η γνώση που μεταδίδεται κατακερματισμένη σε μικρές ενότητες, με την βοήθεια μόνο μίας ή δύο πηγών (δάσκαλος, διδακτικό βιβλίο) και κάτω από χρονική πίεση, ξεχνιέται αρκετά σύντομα. ΣΔΕ 2004-2005

Περί Ορισμού Η μέθοδος Project, είναι μια ανοιχτή διαδικασία μάθησης, τα όρια και οι διαδικασίες της δεν είναι αυστηρά καθορισμένα, εξελίσσεται ανάλογα με την εκάστοτε κατάσταση και τα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων. Επειδή λοιπόν δεν έχει σταθερά όρια και μια συγκεκριμένη δομή, αδυνατούμε να της δώσουμε έναν ακριβή ορισμό. ΣΔΕ 2004-2005

Project Οι συμμετέχοντες σε ένα Project: επεξεργάζονται την αρχική πρωτοβουλία, ώστε να έχει λογικό περιεχόμενο θέτουν συγκεκριμένους στόχους εργασίας και καθορίζουν τα πλαίσιά της ΣΔΕ 2004-2005

Project συζητούν και αποφασίζουν για τις σχέσεις που θα επικρατούν μεταξύ τους (μορφές διαπροσωπικών σχέσεων) αυτό-οργανώνονται προσαρμοσμένοι σε ένα καθορισμένο και από τους ίδιους χρονικό διάστημα χρησιμοποιούν τον χρόνο που προκαθόρισαν και εκμεταλλεύονται το χρόνο αυτό, κατανέμοντας τις διάφορες ενέργειες ΣΔΕ 2004-2005

Project ανταλλάσσουν πληροφορίες σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αυτή η ανταλλαγή πληροφοριών αναφέρεται σε ενέργειες, συνθήκες εργασίας και πιθανόν σε αποτελέσματα της εργασίας δουλεύουν πάνω σε ένα ανοιχτό πεδίο δράσης, που δεν είναι εκ των προτέρων επεξεργασμένο σε όλες του τις λεπτομέρειες ΣΔΕ 2004-2005

Project συζητούν ομαδικές ή ατομικές διαδικασίες και καταστάσεις που προκύπτουν κατά την διεξαγωγή του Project επινοούν δικές τους μεθόδους για την αποτελεσματική εκπλήρωση των καθηκόντων τους και την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων, μεθόδους που ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες επιθυμίες τους για πεδία και τρόπους δράσης ΣΔΕ 2004-2005

Project προσπαθούν κατά κανόνα να κάνουν πράξη αυτά που έθεσαν ως στόχους επιδιώκουν στην αρχή και κατά την διεξαγωγή του Project την ικανοποίηση ατομικών και ομαδικών ενδιαφερόντων, προσπαθώντας βέβαια να βρουν την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο ΣΔΕ 2004-2005

Project θεωρούν το έργο τους ως πείραμα, που γίνεται κάτω από παιδαγωγικές συνθήκες εντοπίζουν ενστάσεις και συγκρούσεις, που τυχόν εμφανίζονται κατά την πορεία του Project και προσπαθούν να τις διευθετήσουν παραστέκονται στους άλλους σε διάφορες περιστάσεις, ακόμα και όταν το προσωπικό τους ενδιαφέρον παραμερίζεται ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα 1ο 1η φάση Συγκροτείται η ολομέλεια και εκφράζονται ελεύθερα ιδέες, σκέψεις, εμπνεύσεις, γίνονται προτάσεις και κατόπιν διευκρινίζονται και αναλύονται οι πιο ενδιαφέρουσες ιδέες και προτάσεις 2η φάση Εξετάζονται και αξιολογούνται επιθυμίες και αποσαφηνίζονται ανάγκες των μελών. ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα 1ο 3η φάση Κρίνονται απόψεις. 4η φάση Λαμβάνονται αποφάσεις. 5η φάση Προγραμματίζονται ενέργειες. ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα 1ο 6η φάση Πραγματοποιούνται όσα έχουν προγραμματιστεί και καταγράφονται όσα δημιουργήθηκαν μέσα από τις ενέργειες της ομάδας. 7η φάση Επανεξετάζεται κριτικά η όλη διαδικασία που ακολουθήθηκε και σημειώνεται τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα σε ανάλογη περίπτωση στο μέλλον ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα 2ο Πρόταση έργων από τον δάσκαλο. Αποδοχή κάποιου συγκεκριμένου έργου από την ολομέλεια Σχηματίζονται τρεις υποομάδες Υποομάδα εξετάζει τις νομικές προϋποθέσεις για την εκτέλεση του Project Υποομάδα σχεδιάζει πιθανούς τρόπους εκτέλεσης Υποομάδα ασχολείται με την εξεύρεση οικονομικών πόρων ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα 2ο Συζήτηση στην ολομέλεια της ομάδας. Ένα τμήμα της ομάδας αναλαμβάνει τον προγραμματισμό των παραπέρα ενεργειών. Συζήτηση για τις μορφές διαπροσωπικών σχέσεων των μελών. Κατανομή εργασίας. ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα 2ο Χωρισμός σε δύο ομάδες εργασίας. Ανταλλαγή αποτελεσμάτων Σύνθεση αποτελεσμάτων από κοινού Συζήτηση με αυτόν που έδωσε την ανάθεση διεξαγωγής του Project. Παρουσίαση στο κοινό των αποτελεσμάτων ΣΔΕ 2004-2005

Διάρκεια των Projects Tα Projects διακρίνονται ανάλογα με τον χρόνο που απαιτεί η διεξαγωγή τους σε μικρά, μέτρια και μεγάλα. ΣΔΕ 2004-2005

Μικρά Projects Η διάρκεια των μικρών Projects μπορεί να κυμαίνεται από 2 μέχρι 6 ώρες, π.χ. ένα δίωρο, τρία δίωρα κατανεμημένα σε μια εβδομάδα ή ένα ολόκληρο απόγευμα. Παράδειγμα: Οι εκπαιδευόμενοι αποφασίζουν ότι θα τους ήταν χρήσιμο να δημιουργήσουν ένα πίνακα που θα περιέχει σε μία στήλη ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές που συναντά κάποιος σε ένα σπίτι και στην άλλη στήλη η μέση ισχύ κατανάλωσης ρεύματος ΣΔΕ 2004-2005

Μέτρια Projects Η διάρκειά τους μπορεί να κυμαίνεται από μερικές μέρες μέχρι μερικές εβδομάδες. Παράδειγμα: Μια ομάδα εκπαιδευομένων προσπαθεί να προσδιορίσει όλους εκείνους τους παράγοντες που κυρίως συμβάλλουν στη ρύπανση του περιβάλλοντος της περιοχής τους. Στην προσπάθειά τους αυτή έχουν ως βοηθούς και συμβούλους τους καθηγητές του επιστημονικού γραμματισμού του περιβαντολλογικού γραμματισμού και του κοινωνικού γραμματισμού. ΣΔΕ 2004-2005

Μεγάλα Projects Η διάρκειά τους κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες (το λιγότερο) και φτάνει μέχρι χρόνια. Στην δεύτερη περίπτωση είναι συνηθισμένη η συνεργασία περισσότερων της μίας ομάδων. Τα μεγάλα Projects είναι εκείνα που γίνονται γνωστά στην κοινή γνώμη και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο όρος Project να είναι για πολλά άτομα ταυτόσημος με τον όρο μεγάλα Project. ΣΔΕ 2004-2005

Η βασική δομή της μεθόδου Project κατά Κ.Frey Πρωτοβουλία Ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρωτοβουλία Από κοινού διαμόρφωση των πλαισίων δράσης Υλοποίηση όσων έχουν προγραμματιστεί Περάτωση του Project Κατά τη διάρκεια του Project παρεμβάλλονται: Διαλείμματα ενημέρωσης Διαλείμματα ανατροφοδότησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων σχηματική πορεία ενός Project ΣΔΕ 2004-2005

1. Πρωτοβουλία Αφορμή για το ξεκίνημα ενός Project μπορεί να αποτελέσει πληθώρα πραγμάτων: Η επιθυμία ορισμένων ατόμων να ασχοληθούν με κάτι συγκεκριμένο, τα κοινωνικά προβλήματα μιας εποχής, ένα σύγχρονο συνταρακτικό γεγονός κ.λ.π. Το αν βέβαια τελικά αυτή η πρόταση θα εξελιχθεί σε ένα Project, θα εξαρτηθεί από την συζήτηση που θα επακολουθήσει στην επόμενη φάση 2. ΣΔΕ 2004-2005

Πρωτοβουλία Σημαντικό ρόλο στη μέθοδο Project παίζει η ελευθερία στο ξεκίνημα, ο ανοιχτός δηλαδή ορίζοντας επιλογής του θέματος ή ο ελεύθερος προσδιορισμός και ανάλυση των προτεινόμενων θεμάτων. Για να προχωρήσει σωστά η πρωτοβουλία απαιτείται θάρρος και έλλειψη άγχους, ιδιαίτερα όταν είναι κανένας αναγκασμένος να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και τις ερωτήσεις των συμμετεχόντων, χωρίς να είναι σε θέση να δώσει πάντα μια απάντηση. ΣΔΕ 2004-2005

Πρωτοβουλία Στη μέθοδο Project δεν παίζει και τόσο μεγάλο ρόλο από ποιον προέρχεται η πρωτοβουλία. Απλώς δεν χρειάζεται να προέρχεται πάντα από τον δάσκαλο ή από τον προϊστάμενο. Μπορεί η πρόταση ασφαλώς να προέρχεται επίσης και από «εξωτερικούς» προς το σχολείο παράγοντες Ο δήμαρχος προτείνει ενασχόληση με το πρόβλημα «πυρκαγιές σε δάση». ΣΔΕ 2004-2005

Χαρακτηριστικά της πρωτοβουλίας Αδέσμευτη έκβαση. Αυτό σημαίνει ότι η πρόταση για τη διεξαγωγή ενός Project (έστω και αν η σχετική συζήτηση βρίσκεται επί τάπητος) δεν σημαίνει αυτόματα και την διεξαγωγή του. Βαθμός Μορφωτικής αξίας. Αυτός που κάνει την πρόταση δεν προτείνει πάντα κάτι που έχει οπωσδήποτε παιδαγωγική αξία (π.χ. ένα καλό φιλμ ή ένα επιστημονικό θέμα). ΣΔΕ 2004-2005

2. Κριτική ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρωτοβουλία Αποτέλεσμα αυτού του σταδίου είναι: ένα σχεδιάγραμμα του Project Αυτό το στάδιο χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη δύο επιμέρους στοιχείων. ΣΔΕ 2004-2005

Κριτική ανταλλαγή απόψεων, πρώτο στοιχείο Οι συμμετέχοντες στο Project καθορίζουν τα χρονικά όρια μέσα στα οποία θα διεξαχθεί η συζήτηση και η ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρωτοβουλία. Ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες, η χρονική διάρκεια διαφέρει σημαντικά ΣΔΕ 2004-2005

Κριτική ανταλλαγή απόψεων, πρώτο στοιχείο Παράδειγμα: θα συζητήσουμε επί ένα τέταρτο της ώρας σχετικά με την πρόταση του Χ. Όλοι πρέπει να πάρουν από μια φορά τον λόγο. Κατόπιν θα διεξαχθεί ψηφοφορία. Αν η πλειοψηφία είναι υπέρ της πρότασης του Χ., θα προχωρήσουμε στην υλοποίησή της, διαφορετικά την εγκαταλείπουμε. ΣΔΕ 2004-2005

Κριτική ανταλλαγή απόψεων, δεύτερο στοιχείο Είναι η καθαυτή διαδικασία της ανταλλαγής απόψεων για την πρωτοβουλία. Είναι δηλαδή η επικοινωνία και η διαπραγματευτική διαδικασία. Πέρα από τον παράγοντα επικοινωνία υπεισέρχεται και ο παράγοντας περιεχόμενο της συζήτησης. Οι συμμετέχοντες εξετάζουν την πρόταση και προσπαθούν να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν το περιεχόμενό της. Μεγάλη μορφωτική αξία έχουν και οι δύο αυτοί παράγοντες ΣΔΕ 2004-2005

Κριτική ανταλλαγή απόψεων, δεύτερο στοιχείο Η κριτική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρωτοβουλία μπορεί να καταλήξει στη διακοπή της όλης προσπάθειας, γιατί π.χ. τα μέλη δεν κατόρθωσαν να συνεννοηθούν ή για διάφορους λόγους θεώρησαν πως είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί το Project. Στην περίπτωση έγκρισης της υλοποίηση ενός Project, η φάση αυτή καταλήγει στο σχεδιάγραμμα του το οποίο δεν είναι κάποιο λεπτομερώς επεξεργασμένο πρόγραμμα. Απλώς διαγράφει αμυδρά τι πρόκειται να γίνει μελλοντικά. ΣΔΕ 2004-2005

Αναγκαίοι Όροι Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να διατυπώνουν ελεύθερα τα ενδιαφέροντά τους, τις προτιμήσεις τους, τις συμπάθειες και αντιπάθειές τους, καθώς ακόμη και τις μακροπρόθεσμες προοπτικές τους σε αναφορά με την πρωτοβουλία. Η απόρριψη μιας πρότασης δεν επιτρέπεται να γίνεται με πλάγιους τρόπους ή να αποδίνεται σε μη πραγματικές αιτίες και ανάγκες. Γι’ αυτό πρέπει η κριτική ανταλλαγή απόψεων να γίνεται κατά τέτοιον τρόπο, ώστε οι πραγματικές επιθυμίες και φόβοι των μελών να εκδηλώνονται ελεύθερα. Για να είναι η συζήτηση επιτυχής, είναι απαραίτητο να πληρούνται οι παραπάνω όροι: ΣΔΕ 2004-2005

3.Από κοινού διαμόρφωση των πλαισίων δράσης Οι συμμετέχοντες αποκτούν ξεκάθαρες ιδέες του πιθανού αποτελέσματος – προϊόντος της εργασίας, εκφράζουν τις επιθυμίες τους πάνω σε ποιους τομείς θέλουν να εργαστούν, σχεδιάζουν τις φάσεις εξέλιξης του Project, διευκρινίζουν τους όρους πραγματοποίησής του και προβαίνουν σε κατανομή εργασιών. Αν το θεωρούν απαραίτητο, εξασκούνται για να αποκτήσουν ικανότητες και γνώσεις που πιθανόν τους λείπουν και που αργότερα θα τους φανούν απαραίτητες. ΣΔΕ 2004-2005

Από κοινού διαμόρφωση των πλαισίων δράσης Στο τέλος αυτής της φάσης έχει αποφασιστεί Α) ποιος θα συμμετέχει και με ποιο τρόπο στην εξέλιξη του Project, Β) ποιες δραστηριότητες θα λάβουν χώρα ΣΔΕ 2004-2005

Από κοινού διαμόρφωση των πλαισίων δράσης Γ) ποιος ο ρυθμός της εργασίας Δ) πόσο χρονικό διάστημα θα κρατήσουν οι εργασίες Ε) τι θα προκύψει. Στο τέλος δηλ. αποκρυσταλλώνεται ένα λεπτομερές πρόγραμμα δραστηριοτήτων. Αυτό το πρόγραμμα περιγράφει τον τρόπο που γίνονται οι διάφορες ενέργειες και την ποιότητά τους. ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα πλαισίων δράσης καθορίζει σαφέστατα τις διάφορες δραστηριότητες όλων των μελών ξεχωριστά, π.χ. «ο Α. εκτελεί την πράξη χ και συντονίζεται με τις ενέργειες των Β. και Γ. ενώ ο Δ. επιβλέπει…» ορίζονται εκ των προτέρων και αντικαταστάτες, συντονιστές υποομάδων κλπ. ΣΔΕ 2004-2005

4.Υλοποίηση του προγράμματος. Εκτέλεση του Project. Τα μέλη ασχολούνται εντατικά με ένα τμήμα των εργασιών, που έχουν προηγουμένως επεξεργαστεί λεπτομερώς. Κάνουν το πρόγραμμα πράξη, προσπαθώντας να φτάσουν ορισμένους στόχους και όρια (Standards) που έχουν θέσει. Τα μέλη ασχολούνται με έναν τομέα της δικής τους επιλογής και ταυτόχρονα μέσα από την πράξη μαθαίνουν. ΣΔΕ 2004-2005

Υλοποίηση του προγράμματος. Εκτέλεση του Project. Διακόπτεται όσες φορές χρειαστεί από τα διαλείμματα ενημέρωσης και από τα διαλείμματα ανατροφοδότησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων. ΣΔΕ 2004-2005

5.Η περάτωση του Project. Το Project τερματίζεται, όταν το αποτέλεσμα που επιδιωκόταν έχει επιτευχθεί. Τα Projects που αποβλέπουν σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, τελειώνουν συνήθως με αυτόν τον τρόπο. Σε εκείνα τα Projects όμως, που ρίχνουν το βάρος κυρίως στην διαδικασία και στις δραστηριότητες που λαβαίνουν χώρα, η περάτωση μπορεί να είναι διαφορετική. Οι συμμετέχοντες επιδιώκουν στην περίπτωση αυτή την βελτίωση μιας συγκεκριμένης ικανότητας ή δεξιότητας και όταν την επιτυγχάνουν, τερματίζουν και το Project. Στο δεύτερο στόχοι μπορεί να είναι δεξιότητα να φτιαχτεί ένα πήλινο αντικείμενο να φτιαχτεί κρασί, σαπούνι. Δεξιότητα θα μπορούσε να είναι επίσης να κατασκευάζεται ένα πήλινο αγγείο αισθητικά αποδεκτό και σε σύντομο χρόνο. ΣΔΕ 2004-2005

Η περάτωση του Project. Ο τερματισμός στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις συνοδεύεται μερικές φορές από μια ιδιαίτερα επιτυχή εκδήλωση, που δημιουργεί σε όλους μια κατάσταση ευφορίας. ΣΔΕ 2004-2005

Η περάτωση του Project. Μπορεί ακόμη το Project να τελειώσει με την δυσάρεστη διαπίστωση ότι οι συγκεκριμένοι στόχοι είναι ανεπίτευκτοι. Άλλες φορές τέλος η περάτωση του Project συμπίπτει με την εξάντληση του χρόνου που είχαν τα μέλη στη διάθεσή τους (π.χ. τέλος του σχολικού έτους) ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα. ΣΔΕ 2004-2005

Α. Διαλείμματα ενημέρωσης Στα διαλείμματα ενημέρωσης τα μέλη διακόπτουν τις δραστηριότητές τους για κάποιο χρονικό διάστημα με σκοπό: να ανταλλάξουν μεταξύ τους πληροφορίες που αφορούν τις τελευταίες εξελίξεις (αυτό γίνεται στην ολομέλεια της ομάδας προφορικώς ή γραπτώς με τη μορφή ανακοινώσεων) να ετοιμάσουν σημειώσεις σχετικά με όσα συνέβησαν στην τελευταία φάση και να διατυπώσουν ερεθίσματα για την επόμενη φάση Τα μικρά Projects διάρκειας λίγων ωρών και με περιορισμένο πεδίο δραστηριοτήτων, δεν χρειάζονται αυτές τις διακοπές. Αλλά στα μεγαλύτερης διάρκειας Projects τα διαλείμματα ενημέρωσης είναι αναγκαία, για να μπορούν τα μέλη κατά διαστήματα να αποκτούν μια γενική εικόνα της κατάστασης. ΣΔΕ 2004-2005

Διαλείμματα ενημέρωσης να οργανώσουν τα επόμενα βήματα να διαπιστώσουν την πρόοδο των ενεργειών σε σχέση με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα να αποσυρθούν ορισμένα ή όλα τα μέλη, για να ηρεμήσουν και να σκεφτούν, κατόπιν όμως συγκεντρώνονται ξανά. Οι διακοπές αυτές παίζουν τον ίδιο ρόλο που παίζει το time-out στο basketball. ΣΔΕ 2004-2005

Πότε κάνουμε ένα διάλλειμα ενημέρωσης Αλήθεια, δεν ξέρω καθόλου τι κάνουν οι άλλοι. (Αμοιβαία πληροφόρηση) Θα ήθελα πολύ ευχαρίστως να ξεκαθάριζα ποιο θα είναι το επόμενο βήμα μας. (Προγραμματισμός του επόμενου βήματος ) Έχω επεξεργαστεί κάτι ή έχω φτάσει σ’ ένα αποτέλεσμα που οι άλλοι θα πρέπει να πληροφορηθούν. (Γνωστοποίηση αποτελεσμάτων ) Αν δεν γίνει ψηφοφορία τώρα, οι ενέργειές μας, θα σκορπιστούν σε πολλές κατευθύνσεις. (Ψηφοφορία ) Έχουμε καταφέρει αρκετά, ώστε να αξίζει τον κόπο να κάνουμε μια γενική επισκόπηση. (Επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων ) ΣΔΕ 2004-2005

Διαλείμματα ανατροφοδοτικής ανασκόπησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων Κατ’ αυτή τη φάση διακόπτονται οι οποιεσδήποτε ενέργειες με σκοπό να αντιμετωπίσουν τα μέλη κριτικά και από απόσταση τις ίδιες τους τις ενέργειες, να συζητήσουν κριτικά μεταξύ τους πάνω σ’ αυτά που ήδη έχουν γίνει, να διατρέξουν νοερά όλη την μέχρι στιγμής πορεία, με σκοπό να διαπιστώσουν αν η συμφωνία που πέτυχαν στην αρχή λειτούργησε και αν οι κανόνες επικοινωνίας και συμπεριφοράς βοήθησαν αποτελεσματικά ή αν πρέπει κάτι να τροποποιηθεί. ΣΔΕ 2004-2005

Διαλείμματα ανατροφοδοτικής ανασκόπησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων Εξετάζουν κριτικά επιτυχημένες ή αποτυχημένες ενέργειές τους, προβαίνουν σε αλλαγή των σκηνικών ή εναλλάσσουν τους ρόλους τους. Αυτή η γεμάτη περιεχόμενο συζήτηση μετατρέπει τις απλές πρακτικές διαδικασίες σε διαδικασίες με μορφωτικό περιεχόμενο. Τα διαλείμματα αυτού του είδους κατέχουν κεντρική θέση στο Project. Bοηθούν ώστε η απλή πράξη να εξελιχθεί σε παιδαγωγική πράξη. ΣΔΕ 2004-2005

Διαλείμματα ανατροφοδοτικής ανασκόπησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων Συχνά κατ’ αυτή τη φάση εξομαλύνονται δύσκολες καταστάσεις (π.χ. δυσαρέσκειες, διαφωνίες, εχθρότητες), που ήδη έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ανάμεσα στα μέλη. Η μέθοδος Project δεν παραμερίζει τα προβλήματα διαπροσωπικών σχέσεων, θεωρώντας τα απλώς ως παράγοντα που ενοχλεί τη διεξαγωγή του, αλλά αντίθετα επιχειρεί να τα φέρει στην επιφάνεια και να τα αντιμετωπίσει κατάλληλα με απώτερο σκοπό την εξουδετέρωσή τους. ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα Ο προγραμματισμός της εργασίας καταλήγει σε διαφωνία. Συγκεκριμένα πέντε εκπαιδευόμενοι που αποτελούν μία υποομάδα δεν μπορούν να συμφωνήσουν αν θα πρέπει να εργαστούν και οι πέντε μαζί ή ο καθένας χωριστά ή αν θα ήταν καλύτερα να συνεργαστούν με τις άλλες ομάδες για την κατασκευή ενός αντικειμένου στο εργαστήριο. ΣΔΕ 2004-2005

Παράδειγμα Οι πέντε εκπαιδευόμενοι εκφράζουν τις απόψεις τους και δικαιολογούν τους λόγους της ασυμφωνίας τους. Στη συνέχεια παίρνουν το λόγο όλα τα υπόλοιπα μέλη, εκφράζοντας τις δικές τους απόψεις και κρίσεις χωρίς να αξιολογείται οποιαδήποτε άποψη. Ο δάσκαλος παρακολουθεί την όλη διαδικασία δίνοντας οδηγίες. Τέλος γίνονται από τα μέλη διάφορες προτάσεις που αποσκοπούν στη λύση του προβλήματος. Η υποομάδα αποφασίζει, αφού λάβει υπόψη της τα υπέρ και τα κατά, τι θα ακολουθήσει. ΣΔΕ 2004-2005

Πότε κάνουμε ένα διάλλειμα ανατροφοδοτικής ανασκόπησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων Έχω την ανάγκη να σχολιάσω αρνητικά ή θετικά κάποιες δράσεις από αυτές που έχουν γίνει στην υποομάδα μου ή στις άλλες υποομάδες (Kριτική ανασκόπηση) Κάποιο μέλος πιστεύει ότι δεν θα αντέξει μέχρι το τέλος, αν πρέπει να συνεχίσει να εργάζεται με αυτόν τον ρυθμό. (Αλλαγή ρυθμού) ΣΔΕ 2004-2005

Πότε κάνουμε ένα διάλλειμα ανατροφοδοτικής ανασκόπησης και συζήτησης των διαπροσωπικών σχέσεων Υπάρχει από κάποιους η διαπίστωση ότι διαρκεί περισσότερο από όσο είχαμε προγραμματίσει. (Επαναπρογραμματισμός χρόνου) Κάποια μέλη είτε έχουν κουραστεί με έναν συγκεκριμένο έργο που τους έχει ανατεθεί είτε νιώθουν οι ίδιοι είτε και οι συνεργάτες τους ότι θα απέδιδαν καλύτερα σε άλλον ρόλο. (Aλλαγή ρόλων) Κατά κάποιο τρόπο έχουμε ξεφύγει από τον σκοπό που θέσαμε. (Επιβεβαίωση ή επαναπροσδιορισμός του σκοπού) ΣΔΕ 2004-2005

Project και εξωσχολικό περιβάλλον Πρέπει να επιδιώκεται η συνεργασία με εξωσχολικούς Θα ήταν πιο δημιουργικό να δοθεί όσο το δυνατό πιο νωρίς απάντηση στα ακόλουθα ερωτήματα: Ποιος επηρεάζεται άμεσα ή έμμεσα από το Project? Ποιος πρέπει να λάβει γνώση της διεξαγωγής του για οργανωτικούς, νομικούς ή για άλλους λόγους? Τίνων τη βοήθεια, άδεια ή ανοχή χρειαζόμαστε? Ποιους θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε με το Project? ΣΔΕ 2004-2005

Project και εξωσχολικό περιβάλλον ΣΔΕ 2004-2005

Project και δάσκαλος Δράση από το παρασκήνιο Ο Kilpatrick, ένας από τους πνευματικούς πατέρες της μεθόδου Project, έγραφε σχετικά: «Ο δάσκαλος καθοδηγεί και κατευθύνει τον προγραμματισμό και επεμβαίνει μόνο τότε, όταν οι μαθητές χρειάζονται βοήθεια. Οι συμμετέχοντες, ακόμη και τα παιδιά, θα πρέπει να κάνουν κατά το δυνατό όλα τα βήματα μόνοι τους. Ο δάσκαλος θα πρέπει να εργάζεται με τέτοιο τρόπο και να δημιουργεί εκείνες τις προϋποθέσεις που θα του παρέχουν την δυνατότητα να αποσύρεται από το προσκήνιο των διαδικασιών». ΣΔΕ 2004-2005

Project και δάσκαλος Συμμετοχή με ίσους όρους Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, μπορεί και ο δάσκαλος να ενσωματωθεί στην ομάδα και να δρα όπως και τα υπόλοιπα μέλη της. Διακριτική παρατήρηση, όχι παρέμβαση Η αποστολή του δασκάλου συμβαδίζει στα περισσότερα μαθήματα που γίνονται με τον παραδοσιακό τρόπο με μια ιδιαίτερη και αυτόνομη προσδοκία: Πάντα πρέπει κάτι το «παραγωγικό» να συμβαίνει. Αυτή η κατάσταση ενισχύει το αυτοσυναίσθημα του δασκάλου ως ελεγκτή και συντονιστή των πάντων. Αλλά παραγωγικός είναι σ’ αυτή την περίπτωση μόνο ο δάσκαλος, αυτός κινητοποιήθηκε και παρήγαγε κάτι. Ο δάσκαλος δεν εγκαταλείπει στην πράξη ποτέ τον ρόλο και την νοοτροπία του καθοδηγητή, αγωνιά αν θα φανεί αντάξιος του ρόλου του και, αν τα καταφέρει, τότε αυτοεπιβεβαιώνεται. ΣΔΕ 2004-2005

Project και δάσκαλος Ο δάσκαλος δρα κυρίως ως σύμβουλος στην επεξεργασία των εμπειριών και βιωμάτων. Οι μαθητές αναλαμβάνουν με δική τους πρωτοβουλία διάφορες δραστηριότητες. Οι μαθητές παίρνουν μέρος στην συζήτηση για επιλογή της ύλης, των θεμάτων κ.λ.π. Οι μαθητές προσπαθούν να λύσουν μόνοι τους τα προβλήματα. Ο δάσκαλος δρα κυρίως ως μεταδότης της γνώσης. Οι μαθητές κάνουν κυρίως αυτά που ο δάσκαλος έχει καθορίσει ή βρίσκει ενδιαφέροντα. Ο δάσκαλος προετοιμάζει μόνος του τη διδασκαλία ή στηρίζεται αποκλειστικά στο αναλυτικό πρόγραμμα ή στο σχολικό εγχειρίδιο. Η διδασκαλία προχωρεί με το ρυθμό: πρώτα εμπέδωση, κατόπιν εφαρμογή. ΣΔΕ 2004-2005

Project και δάσκαλος Αμοιβές και ποινές δεν είναι αναγκαίες, δηλ. οι μαθητές ανακαλύπτουν κίνητρα για μάθηση μέσα στις ίδιες τις δραστηριότητές τους. Ο δάσκαλος δεν δίνει και τόσο μεγάλη σημασία στην αποστήθιση μεγάλου μέρους γνώσεων, στην καλή μνήμη και στην άριστη απόδοση στα τεστ και στις εργασίες. Αμοιβές και ποινές είναι απαραίτητες, δηλ. η μάθηση κατευθύνεται από εξωτερικά κίνητρα. Ο δάσκαλος θεωρεί χρήσιμη την αποστήθιση πολλών γνώσεων, την καλή μνήμη και απόδοση ΣΔΕ 2004-2005

Project και δάσκαλος Ο δάσκαλος περιορίζεται σε λίγες μόνο εξετάσεις. Οι μαθητές εργάζονται συχνά συλλογικά σε ομάδες. Η διδασκαλία δεν είναι απαραίτητο να γίνεται μέσα στη σχολική αίθουσα. Οι μαθητές έχουν πολυσύνθετες ιδέες. Εκτιμάται ιδιαίτερα η δημιουργική έκφραση. Διαγωνισμοί και εξετάσεις λαβαίνουν χώρα αρκετά συχνά. Υπάρχει συναγωνισμός μεταξύ των μαθητών. Η διδασκαλία γίνεται μόνο μέσα στην αίθουσα. ΣΔΕ 2004-2005

Όρια της μεθόδου Project Α) Όταν η απόδοση των μαθητών πρέπει να είναι εμφανής αμέσως μετά το τέλος της μαθησιακής διαδικασίας, δηλ. αν πρέπει αμέσως να διαπιστωθούν ή να μετρηθούν οι γνώσεις που αποκόμισαν. Β) Όταν για τις συγκεκριμένες επιδόσεις των μαθητών δεν υπάρχει αρκετός χρόνος στη διάθεση Γ) Όταν η διάταξη της ύλης που πρέπει να διδαχθεί και ο τρόπος της μάθησης είναι στοιχεία με αυστηρά προκαθορισμένη θέση μέσα στην μαθησιακή διαδικασία. ΣΔΕ 2004-2005

Προαπαιτούμενες γνώσεις για την μέθοδο Project Πριν από την έναρξη του Project διατίθεται ένα χρονικό διάστημα για την απόκτηση των απαραίτητων βασικών γνώσεων που θα καθιστά δυνατή την διεξαγωγή του Project. Βέβαια ορισμένα μόνο Projects απαιτούν από τα μέλη να κατέχουν ορισμένες γνώσεις και δεξιότητες, οπότε είναι απαραίτητη μια προπαρασκευαστική φάση. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η γνώση που μεταδίδεται κατακερματισμένη σε μικρές ενότητες, με την βοήθεια μόνο μίας ή δύο πηγών (δάσκαλος, διδακτικό βιβλίο) και κάτω από χρονική πίεση, ξεχνιέται αρκετά σύντομα. ΣΔΕ 2004-2005

Project 1 Προτεινόμενο θέμα: «Η ζωή πάνω στην γη». Περιγραφή των διάφορων σταδίων που ακολούθησε η εμφάνιση της ζωής, από τους μονοκύτταρους οργανισμούς μέχρι τον άνθρωπο. ΣΔΕ 2004-2005

Project 2 Προτεινόμενο θέμα: «Κατασκευή ενός διαφημιστικού φυλλαδίου για την επίσκεψη σε ένα άλλο πλανήτη από ένα ταξιδιωτικό γραφείο» Προτεινόμενο θέμα:”Go Outer-space” ΣΔΕ 2004-2005

Project 3 Προτεινόμενο θέμα: «Η μαγεία της Επιστήμης» Επιλογή πειραμάτων από τον τομέα φυσικής, χημείας ή τεχνολογίας για παρουσίαση στο κοινό. ΣΔΕ 2004-2005

Project 4 Προτεινόμενο θέμα: «Το ταξίδι ενός οικονομικού μετανάστη από τις Φιλιππίνες στην Βόρεια Ευρώπη» ΣΔΕ 2004-2005

Project 5 Προτεινόμενο θέμα: «Στον αιώνα του θριάμβου της Επιστήμης οι άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν σε δεισιδαιμονίες» ΣΔΕ 2004-2005

Project 6 Προτεινόμενο θέμα: «Επικοινωνία με έναν εξωγήινο πολιτισμό» ΣΔΕ 2004-2005

Project 7 Προτεινόμενο θέμα: «Η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού μέσα από επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις» ΣΔΕ 2004-2005

ΣΔΕ 2004-2005