Πληροφόρηση – Γενικές έννοιες Διονύσης Κόκκινος, Βιβλιοθηκονόμος, MSc Εργαστηριακός συνεργάτης ΤΕΙ Αθήνας

2 Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) “Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, 9Α και 19". ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Άρθρο 5α. παρ.2

3 Εισαγωγικές παρατηρήσεις “Η γνώση είναι δύναμη” (Francis Bacon) Ο επιστήμονας της πληροφόρησης (βιβλιοθηκονόμος, αρχειονόμος, τεκμηριωτής), επεξεργάζεται, διαχειρίζεται, αξιολογεί και διαθέτει την πληροφορία στους χρήστες

4 Ρόλος του επιστήμονα της πληροφόρησης (1/2) Γνώση των διαθέσιμων πηγών πληροφόρησης. Συνεχής ενημέρωση για νέες πηγές και συνεργασία με επιστήμονες του χώρου Εκμάθηση χρήσης των πηγών, κυρίως σε θέματα αναζήτησης με απλούς και σύνθετους τρόπους Ενημέρωση, καθοδήγηση και εκπαίδευση χρηστών και ερευνητών στη χρήση πηγών πληροφόρησης Αξιολόγηση πηγών πληροφόρησης Ενεργή συμμετοχή στην παραγωγή και διάθεση νέας πληροφορίας...

5 Ρόλος του επιστήμονα της πληροφόρησης (2/2) H παροχή πληροφόρησης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ικανότητες (ή και τη γνώση) των ειδικών (επιστημόνων πληροφόρησης, βιβλιοθηκονόμων, κ.λπ.) για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τη διάθεση των απαιτούμενων πληροφοριών. Η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων τεχνολογιών πληροφόρησης, καθώς και των μορφών της πληροφορίας πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

6 Μάθηση Η μάθηση αποτελεί βασική ανθρώπινη ανάγκη. Ο άνθρωπος έχει απεριόριστη δυνατότητα να μαθαίνει. Μάθηση σημαίνει ότι συντελείται κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά του ανθρώπου. Κάθε άνθρωπος μαθαίνει με το δικό του τρόπο, ανάλογα τις προτιμήσεις του και τις εμπειρίες του. Ωστόσο, η μάθηση διευκολύνεται όταν συμπεριλαμβάνεται κάποια πρακτική άσκηση ή εφαρμογή Ακούω και ξεχνώ. Βλέπω και θυμάμαι. Πράττω και καταλαβαίνω (Παλιό Κινέζικο ρητό)

7 Πληροφορία και γνώση Πληροφορία = Δεδομένα (γεγονότα, έννοιες, αντικείμενα, κ.λπ.) + Ερμηνεία Η πληροφορία λειτουργεί ως το αρχικό συστατικό ή το ερέθισμα για την παραγωγή της γνώσης. Η επεξεργασία των πληροφοριών οδηγεί στη συγκρότηση της γνώσης. Η γνώση είναι ουσιαστικά η κατανόηση και η αφομοίωση της πληροφορίας

8 Πληροφορία και επικοινωνία Δεδομένα είναι ομάδες συμβόλων. Αποτελούν την πρώτη ύλη για την πληροφορία. Πληροφορία είναι τα επεξεργασμένα δεδομένα, ώστε να παρέχουν νόημα στο δέκτη και να συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων. Επικοινωνία είναι η σχέση ανάμεσα σε δύο μέρη (πομπό και δέκτη) - η μετάδοση μηνύματος από ένα σημείο σε ένα άλλο

9 Μοντέλο Shannon και Weaver

10 Μεταφορά πληροφορίας - Επικοινωνία Σε κάθε επικοινωνία πραγματοποιείται μεταφορά πληροφορίας από την πηγή στον αποδέκτη, μέσω ενός καναλιού. Στο κανάλι επικοινωνίας, επενεργεί θόρυβος, με αποτέλεσμα την αλλοίωση της μεταφερόμενης πληροφορίας. Πηγή » Κανάλι » Αποδέκτης (Βασικό επικοινωνιακό μοντέλο) Στόχος η ελαχιστοποίηση της πληροφορίας που χάνεται ή δεν μεταφέρεται σωστά. Πως;Με επεξεργασία της πληροφορίας και κωδικοποίηση – αποκωδικοποίηση.

11 Πληροφοριακά συστήματα Πρόκειται για ολοκληρωμένα συστήματα, τα οποία έχουν σαν σκοπό την παραγωγή και διαχείριση της πληροφορίας για την υποστήριξη των λειτουργιών ενός οργανισμού καθώς και για τη λήψη αποφάσεων. Συμπεριλαμβάνουν: προσωπικό, δεδομένα, λογισμικό, υλικό και διαδικασίες.

12 Πληροφοριακοί οργανισμοί Οι πληροφοριακοί οργανισμοί, όπως άλλωστε υποδηλώνει και το όνομά τους, στόχο έχουν τον εντοπισμό, οργάνωση και παροχή συγκεκριμένων πληροφοριακών συνόλων που προσδιορίζονται από τη φύση των οργανισμών και το κοινό στο οποίο απευθύνονται.

13 Πληροφοριακές πηγές (1/3) Οι πληροφοριακές πηγές ή οι πηγές πληροφόρησης μπορεί να είναι τεκμήρια (εκδόσεις κάθε μορφής), άνθρωποι (ειδικοί, συνάδελφοι, κ.λπ.), οργανισμοί (εταιρείες, επιμελητήρια) ή ηλεκτρονικά συστήματα - πληροφοριακά συστήματα (βάσεις δεδομένων, αυτοματοποιημένα προγράμματα βιβλιοθηκών, κ.λπ.). Οι επιστήμονες της πληροφόρησης χρησιμοποιούν τις πηγές αυτές ως εργαλεία για τη διάχυση της γνώσης (π.χ. δημιουργία portal πηγών θετικών & εφαρμοσμένων επιστημών)

14 Πληροφοριακές πηγές (2/3) Διακρίνονται με βάση τη μορφή τους σε: έντυπες (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, εργασίες, φυλλάδια, κ.λπ.) και ηλεκτρονικές (βάσεις δεδομένων, ηλεκτρονικά περιοδικά, δικτυακές πύλες, δικτυακοί τόποι, κ.λπ.). Ή ενδεχομένως και σε αναλογικές, οπτικοακουστικές, ηλεκτρονικές ή ψηφιακές

15 Πληροφοριακές πηγές (3/3) Διάκριση σύμφωνα με το περιεχόμενο και την επεξεργασία τους: Πρωτογενείς Δευτερογενείς (για τον εντοπισμό των πρωτογενών πηγών) Τριτογενείς (κυρίως υπηρεσίες τεκμηρίωσης – ευρετηρίασης και περιλήψεων)

16 Θετικές & εφαρμοσμένες επιστήμες Μαθηματικά Αστρονομία Φυσική Χημεία Γεωλογία Βιολογία Επιστήμες υγείας Γεωργία Τεχνικές επιστήμες Περιβαλλοντικές επιστήμες Βιοτεχνολογία...

17 Ενδεικτική βιβλιογραφία Αναστασιάδης, Π., (2000). Στον αιώνα της πληροφορίας: προσεγγίζοντας τη νέα ψηφιακή εποχή. Αθήνα: Νέα Σύνορα. Κιουντούζης, Ε. (1997). Μεθοδολογίες ανάλυσης και σχεδιασμού πληροφοριακών συστημάτων. Αθήνα: Παπασωτηρίου. Κόκκος, Α. (1998). «Αρχές μάθησης ενηλίκων», στο: Κόκκος, Α., Λιοναράκης, Α., Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τ. Β΄, Σχέσεις διδασκόντων – διδασκομένων. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Κυριάκη-Μάνεση, Δ. (2005). Εισαγωγή στις Πηγές Πληροφόρησης: Ξένες πηγές (Σημειώσεις). Αθήνα: ΑΤΕΙ Αθήνας Λύτρας, Μ. (2003). Διαχείριση Γνώσης & Μάθησης. Αθήνα: Παπασωτηρίου.