ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΝΤΟΣ Επιστημονικός Συνεργάτης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Το αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου ως διαφορά μεταξύ διαφορετικών CFR Όταν, τόσο τα τοποθετούμενα όσο και τα αντλούμενα κεφάλαια είναι με σταθερό επιτόκιο, αλλά διαφέρει ο χρόνος διάρκειας του σταθερού επιτοκίου, τότε υπάρχει επιτοκιακός κίνδυνος. π.χ. 5ετές δάνειο με σταθερό επιτόκιο που χρηματοδοτείται με ετήσιες προθεσμιακές καταθέσεις. Το αποτέλεσμα από την ανάληψη του επιτοκιακού κινδύνου μετριέται ως διαφορά μεταξύ των εκάστοτε CFR.

Το αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου ως διαφορά μεταξύ διαφορετικών CFR - Παράδειγμα 5ετές δάνειο€ με σταθερό επιτόκιο 6% Ετήσια προθεσμιακή κατάθεση € με επιτόκιο 3,2% για τον πρώτο χρόνο ΄Εστω5ετές swap rate = CFR 1 = 4,4% Ετήσιο euribor = CFR 2 = 4,0% Κερδοφορία καταθέσεων € (4,00% - 3,2%) = € 800 Αποτέλεσμα από την ανάληψη πιστωτικού κινδύνου € (6,00% - 4,4%) = € Αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου € (CFR 1 -CFR 2 ) = € (4,4% - 4%) = € 400 Αποτέλεσμα πρώτου έτους για σκοπούς χρηματοοικονομικής λογιστικής € (6% - 3,2%) = € 2.800

Το αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου ως διαφορά μεταξύ CFR και MFR Όταν από τη μία πλευρά του ενεργητικού υπάρχουν τοποθετήσεις με σταθερό επιτόκιο οι οποίες χρηματοδοτούνται από στοιχεία υποχρεώσεων με μεταβλητό επιτόκιο, αυτό σημαίνει ότι ο ισολογισμός περιέχει επιτοκιακό κίνδυνο. Το αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου εκφράζεται ως διαφορά μεταξύ των δύο επιτοκίων με τα οποία γίνεται η τιμολόγηση των αντίστοιχων κεφαλαίων και εν προκειμένω μεταξύ CFR και MFR.

- Σταθερό – μεταβλητό επιτόκιο - Χωρίς αντιστάθμιση του επιτοκιακού κινδύνου Δάνειο 5 ετών με σταθερό επιτόκιο 4,8%€ Καταθέσεις Ταμιευτηρίου € Επιτόκιο 0,60% ΄Εστω5ετές swap rate = 2,10% = CFR ΜFR = 0,80% Αποτέλεσμα 1.1 – για σκοπούς χρηματοοικονομικής λογιστικής € (4,8% - 0,60%) = € Αποτέλεσμα από την ανάληψη πιστωτικού κινδύνου € (4,8% - 2,10%) = € Αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου € (CFR - ΜFR ) = € (2,10% - 0,80%) = € Κερδοφορία καταθέσεων € (0,80% - 0,60%) = € 200

Ισολογισμός με κυμαινόμενα επιτόκια Όταν τα τοκοφόρα στοιχεία, τόσο στο ενεργητικό, όσο και στις υποχρεώσεις, είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο, επιτοκιακός κίνδυνος δεν υπάρχει. Κίνδυνος, εν τούτοις, υπάρχει όταν τα στοιχεία ενεργητικού έχουν διαφορετική βάση τιμολόγησης από εκείνα των υποχρεώσεων (basis risk). π.χ. euribor τριμήνου στο ενεργητικό και euribor εξαμήνου στις υποχρεώσεις. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τον κίνδυνο βάσης ενσωματώνονται στην κερδοφορία των δανείων και των καταθέσεων, εξαιτίας της ύπαρξης ενός (συνήθως) MFR, τόσο για το ενεργητικό, όσο και για τις υποχρεώσεις.

Κυμαινόμενο – κυμαινόμενο επιτόκιο (παράδειγμα) Δάνειο 5 ετών με € μεταβλητό επιτόκιο τρίμηνο euribor +3% € \ Καταθέσεις Ταμιευτηρίου € Επιτόκιο 0,60% Καταθέσεις όψεως€ επιτόκιο 0,50%€ ΄Εστω ότι για το διάστημα 1.1 – Τρίμηνο euribor 0,90% ΜFR = 0,80% Κερδοφορία δανείου € Χ [(0,90% + 3%) – 0,80%] = € Κερδοφορία καταθέσεων€ € Χ (0,80% - 0,60%) = € 120 € Χ (0,80% - 0,50%) = € 120 Κερδοφορία για σκοπούς χρηματοοικονομικής λογιστικής € Χ3,90% - € Χ0,60% - € Χ0,50% = € € 360-€ 200 = € 3.340

Αποτέλεσμα από την ανάληψη επιτοκιακού κινδύνου ανάλογα με το πρόσημο της διαφοράς CFR και MFR 1. CFR Ε – MFR > 0 Κέρδη CFR Ε = CFR ενεργητικού 2. CFR y – MFR > 0 Ζημίες CFR y = CFR υποχρεώσεων 3. CFR E – CFR y > 0 Κέρδη Αν οι ανωτέρω διαφορές είναι μικρότερες του μηδενός, παράγονται τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Παρατήρηση: Μπορεί να υπάρχουν διαφορετικά CFR’s στο ενεργητικό και στις υποχρεώσεις. Αντίθετα, υπάρχει συνήθως μόνο ένα ΜFR, τόσο για το ενεργητικό, όσο και για τις υποχρεώσεις.

Ισολογισμός με αναπροσαρμοζόμενα επιτόκια Όταν υπάρχουν τοκοφόρα στοιχεία είτε στο ενεργητικό είτε στις υποχρεώσεις ή στο σύνολο του ισολογισμού με αναπροσαρμοζόμενα επιτόκια ή άλλα με αναπροσαρμοζόμενο και άλλα με μεταβαλλόμενο επιτόκιο, τότε υπάρχει επιτοκιακός κίνδυνος, ο οποίος περιορίζεται στις μικρές, συνήθως, διαφορές που υπάρχουν στο χρόνο επανατιμολόγησης των στοιχείων. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν στις περιπτώσεις αυτές ενσωματώνονται στην κερδοφορία των δανείων και των καταθέσεων, εξαιτίας της ύπαρξης ενός (συνήθως) MFR, τόσο για το ενεργητικό, όσο και για τις υποχρεώσεις.