33. Ο Ινδουισμός (B’) Σελίδες 263 - 271

Α) Η σύνθεση ντάρμα και μόξα Η αντίληψη ότι η σωτηρία (μόξα) εξαρτάται από την ατομική προσπάθεια και όχι από τους βεδικούς θεούς έθεσε σε κίνδυνο τη θέση των βραχμάνων, που υποστήριξαν ότι ο άνθρωπος που ζει σύμφωνα με τους κανόνες του ντάρμα (κοινωνική και θρησκευτική ορθοπραξία ανάλογα με την κάστα και το στάδιο ζωής), μπορεί να συγκεντρώσει καλό κάρμα και να επιτύχει μετενσάρκωση σε καλή μορφή ύπαρξης ώστε μακροπρόθεσμα να σωθεί.

Σάστρα είναι μια σειρά βιβλίων (500 π. Χ Σάστρα είναι μια σειρά βιβλίων (500 π.Χ.) που καθορίζουν τους κανόνες της θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής (ντάρμα) και διακρίνονται σε: Γενικά υποχρεωτικούς (αφορούν όλες τις κάστες και τα στάδια της ζωής,

τα προσκυνήματα σε ιερά μέρη, Προσκύνημα στο Γάγγη ποταμό

Οι προσκυνητές αφήνουν τις προσφορές στο Γάγγη

η λατρεία θεοτήτων, Ο Ναός της Χαντλά, Ινδία

Ειδικά υποχρεωτικούς που αφορούν τελετές που πρέπει να κάνει ο πιστός σε ορισμένες στιγμές της ζωής του και είναι ανάλογες με την κάστα και το στάδιο ζωής που βρίσκεται ταφικές τελετές ινδική τελετή

Β) Ο Σιβαϊσμός και ο Βισνουισμός Ο Βισνού, ο Σίβα και η Ντέβι είναι οι θεότητες των οποίων τη μορφή πήρε το απρόσωπο Μπράχμαν. Η τροποποίηση των θεών έφερε τις εξής αλλαγές: Η θεότητα βοηθά με διάφορους τρόπους τον άνθρωπο να πραγματοποιήσει την ένωση. Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί την αγαπητική αφοσίωση (μπάκτι) στη θεότητα ως γιόγκα (μπάκτι γιόγκα) για να ενωθεί μαζί της. Βεδάντα ονομάζεται η παράδοση που θεωρεί το Μπράχμαν απρόσωπο (υπάρχει και σήμερα).

Ο θεός Βισνού έκανε δέκα εμφανίσεις (αβατάρα) στον κόσμο, με κυριότερη τον Κρίσνα και το Ράμα, για να συμβάλει στη σωτηρία του κόσμου.

Ο θεός Βισνού που θεωρείται ο σοφός δάσκαλος και υπεύθυνος πνευματικός καθοδηγητής για όποιον επιθυμεί να προσεγγίσει την Αλήθεια, ζει μόνιμα σε ένα ουράνιο ανάκτορο απ' όπου παρατηρεί όλα τα πράγματα και τα γεγονότα, φροντίζοντας να τους παρέχει την αναγκαία εκείνη χρονική διάρκεια που χρειάζονται για να εκδηλωθούν πλήρως. Ο Βισνού παριστάνεται σαν ένας νέος άνδρας, του οποίου το χρώμα του προσώπου του είναι μπλε.

Βισνού & Λάκσμι

Σύζυγος του Βισνού ήταν η θεά Λάκσμι (Lakshmi), η οποία αντιμετωπίζοταν με ιδιαίτερο σεβασμό από τους Ινδούς ιερείς. Λάκσμι

Ο Σίβα βοηθάει τους πιστούς χωρίς να προβαίνει σε εμφανίσεις Ο Σίβα βοηθάει τους πιστούς χωρίς να προβαίνει σε εμφανίσεις. Λατρεύεται τόσο ως δημιουργός, όσο και ως καταστροφέας, καθώς γεννά και καταστρέφει το Σύμπαν. Η δημιουργία και η καταστροφή Του κόσμου ως χορός του Σίβα

Ο Σίβα εικονίζεται συνήθως με μορφή ανθρώπου που έχει τέσσερα χέρια (υποδηλώνοντας μ' αυτόν τον τρόπο ότι η έκταση της δύναμης του απλώνεται και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα) και φέρει ένα μεγάλο σημάδι ανάμεσα στα φρύδια του, το οποίο αποτελεί αναπαράσταση του εσωτερικού "τρίτου ματιού" που βρίσκεται τόσο εντός του ιδίου, όσο και εντός του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

Γ) Ο Σακτισμός Ο Σακτισμός έχει ως κέντρο τη λατρεία της γενεσιουργού δύναμης του Σίβα που ονομάζεται Σάκτι και λατρεύεται ως σύζυγος του Σίβα. Η Σάκτι εμφανίζεται με διάφορες μορφές, όπως αυτή της φοβερής Κάλι, που η γλώσσα της είναι κατακόκκινη από το αίμα και φοράει περιδέραιο με νεκροκεφαλές. Θεωρείται η θεά που παράγει ζωή, αλλά μέσω του θανάτου ξαναπαίρνει την ενέργεια που ξόδεψε. Έτσι μέχρι πρόσφατα γίνονταν αιματηρές θυσίες για να τις επιστρέψουν αυτή την ενέργεια.

Ο Σίβα στερημένος από τη Σάκτι είναι ένα πτώμα

Η σύζυγος του Σίβα είναι μια τριαδική θεά που φέρει τα ονόματα Ούμα, Παρβάτι και Κάλι. Όταν έχει την μορφή της Ούμα, παρουσιάζεται ως μία στοργική και αφοσιωμένη σύζυγος. Με την μορφή της Παρβάτι εμφανίζεται σαν μια ανέμελη και παιχνιδιάρα κοπέλλα, ενώ με την μορφή της Κάλι έχει τον πιο σκοτεινό και τρομαχτικό ρόλο.

Η λεγόμενη θεά Κάλι, μια θεά μανίας, κακίας και βίας.

Ινδικές Θεότητες - Κάλι

Δ) Η λατρεία Από τον 6ο αιώνα μ. Χ. έκανε την εμφάνιση μια νέα μορφή λατρείας των θεοτήτων, κατά της θυσίας. Η λατρεία αυτή μοιάζει με την υποδοχή, περιποίηση και αποχαιρετισμό ενός φιλοξενούμενου, όπως η προσφορά καθίσματος, νερού για το πλύσιμο των χεριών, πλύση του αγάλματος, προσφορά καινούριου ενδύματος κ.ά.

Ε) Ο Ινδουισμός στη νεότερη εποχή Τον 19ο αιώνα η επαφή του Ινδουισμού (μέσω των Άγγλων κατακτητών) με τη Δύση οδήγησε: Στη συνειδητοποίηση της ταυτότητας του Ινδουισμού. Στην αναβίωση κάποιον παλιών παραδόσεων. Στην αποβολή στοιχείων, όπως οι κάστες, που αμαύρωναν την εικόνα του.

Εκφραστές αυτού του ανανεωτικού πνεύματος ήταν ο Ραμακρίσνα Παραμαχάνσα (1836 – 1886) και ο Μαχάτμα Γκάντι (1869 – 1948) που απελευθέρωσε την Ινδία από τη βρετανική κατοχή. Κεντρική ιδέα του Γκάντι ήταν η εφαρμογή παραδοσιακών πρακτικών, όπως η νηστεία, η αποφυγή της βίας στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων, όπως ήταν η κατοχή της Ινδίας από τους Βρετανούς.

Μαχάτμα Γκάντι Ο Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι ήταν Ινδός πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης. Υπήρξε η κεντρική μορφή του εθνικού κινήματος για την ινδική ανεξαρτησία και εμπνευστής της μεθόδου παθητικής αντίστασης χωρίς τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών.

Η διδασκαλία του επηρέασε το διεθνές κίνημα για την ειρήνη και μαζί με τον ασκητικό βίο του συνέτειναν στο να καταστεί παγκόσμιο σύμβολο και ορόσημο της φιλοσοφικής και κοινωνικοπολιτικής διανόησης του 20ου αιώνα. Έγινε ευρύτερα γνωστός με την προσωνυμία Μαχάτμα, που φέρεται να του απέδωσε στα 1915 ο Ινδός νομπελίστας ποιητής και φιλόσοφος Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ και στα σανσκριτικά σημαίνει Μεγάλη Ψυχή.

Στ) Η σημερινή εικόνα Στο σημερινό Ινδουισμό η απελευθέρωση του ανθρώπου επιτυγχάνεται: Με άμεσο τρόπο, δηλαδή την αγαπητική αφοσίωση στη θεότητα που επιλέγει ο Ινδουιστής. Με το σταδιακό τρόπο, δηλαδή την προσήλωση στο ντάρμα.