Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Μινωικός πολιτισμός Μυκηναϊκός πολιτισμός Κλασσική εποχή

1Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ COMENIUS 2008-10 Πληροφορίες για αυτή την παρουσίαση συγκέντρωσαν οι μαθητές: Παναγιωτόπουλος Λεωνίδας Ανδρεοσόπουλος Δημήτρης Τσομάκος Νώντας

Αιγαίος πολιτισμός (Κυκλαδική Τέχνη) γύρω στα 3000 π.Χ. Η ζωγραφική στην Ελλάδα αναπτύχθηκε σύμφωνα με τις επιδράσεις που είχε απ' τα διάφορα φύλα που κατοικήθηκε και τις ποιτισμικές περιόδους που διήνυε. Αιγαίος πολιτισμός (Κυκλαδική Τέχνη) γύρω στα 3000 π.Χ. Μινωϊκός " 2.600 - 1.100 π.Χ. Μυκηναϊκός " (Αχαιοί) 1580 - 110 π.Χ. Γεωμετρική Τέχνη (Δωριείς) 1050 - 700 π.Χ. Αρχαϊκή περίοδος (Δωριείς - Ίωνες) 700 - 480 π.Χ. Κλασσική " (Κέντρο Αθήνα) 480 - 300 π.Χ. Σε όλες αυτές τις περιόδους έχουμε δείγματα ζωγραφικής, είτε σε αγγεία, είτε σε τοιχογραφίες, είτε σε αγάλματα.

Το πέρασμα της τέχνης απ' όλους αυτούς τους πολιτισμούς, διαφοροποιεί κατά κάποιο τρόπο την Ελληνική ζωγραφική απ' τη στατική άλλων πολιτισμών (π.Χ. Αίγυπτος) και την κάνει πολυπίκοιλη. Βασικά χαρακτηριστικά της όμως είναι: 1) Η χρήση συμβόλων 2) Η συχνή παρουσία των Θεών στη δράση των ανθρώπων, 3) Το στοιχείο του Μύθου. Και παρ' όλο τον εξωστρεφή τρόπο ζωγραφικής, που αποκορυφώνεται στη κλασσική περίοδο, το εσωτερικό-φιλοσοφικό στοιχείο υπερτερεί. Στο Μινωϊκό πολιτισμό , ο οποίος επηρέασε γενικά στη τέχνη και τον Αιγαίο, βρίσκουμε πανέμορφες ανακτορικές τοιχογραφίες, όπου η αναπαράσταση της φύσης (κυρίως θάλασσα) παντρεύεται με πλήθος από σύμβολα, όπως σπείρες, κυματιστές γραμμές, κ.α. καθώς επίσης και τελετουργικές σκηνές.

Η επιρροή απ' την ανατολή, είναι επίσης φανερή, αφού κι εδώ έχουμε συμβατικές αναπαραστάσεις ανθρώπων σε προφίλ, αλλά και άνθη λωτού, γρύπες, σφίγγες, σκηνές όπου ο ήρωας παλεύει με λιοντάρια κ.α. Γνωστά επίσης είναι τα θέματα που περιείχαν τον ταύρο. Όπως ξέρουμε οι Μινωϊτες λάτρευαν τον Ταύρο.

Η Μινωική ζωγραφική Η Μινωική ζωγραφική, ήταν η πρώτη σημαντική περίοδος της ζωγραφικής στην Ελλάδα. Συνδέεται με την αρχιτεκτονική των ανακτόρων και χαρακτηρίζεται από τα χαρούμενα χρώματα, την φυσιοκρατία και την λεπτότητα στην απόδοση των μορφών.

Οι μινωικές τοιχογραφίες Πλούσιες χρωματικά, αλλά και θεματικά οι εντυπωσιακές τοιχογραφίες που κοσμούσαν τα ανάκτορα και τις επαύλεις Σκηνή θυσίας. Ιέρειες μαζεύουν το αίμα του θύματος ταύρου και ιερείς μεταφέρουν προσφορές

Η χλωρίδα και η πανίδα δεν λείπουν από τη Μινωική ζωγραφική Η χλωρίδα και η πανίδα δεν λείπουν από τη Μινωική ζωγραφική. Εικόνες ζώων, πτηνών και φυτών κοσμούν τους τοίχους σπιτιών και ανακτόρων, συχνά με συμβολικό χαρακτήρα. Ο Γαλάζιος Πίθηκος. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι. Ένας πίθηκος τρώει αυγό πουλιού. Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από την Κνωσό, περ. 1550-1500 π.Χ.

Κισσός στα βράχια. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι Κισσός στα βράχια. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι. Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από την Κνωσό, περ. 1550-1500 π.Χ.

Η συλλογή του κρόκου στην Μινωική Κρήτη Η χαρακτηριστικότερη αναφορά στον κρόκο κατά την Μινωική εποχή είναι η τοιχογραφία του “κροκοσυλλέκτη πίθηκου” που βρέθηκε στο βορειοδυτικό τμήμα του ανακτόρου της Κνωσού στο “σπίτι των τοιχογραφιών” και χρονολογείται στο 1500 π.Χ. περίπου. Ένας πίθηκος, σκυμμένος μαζεύει κρόκους

Τοιχογραφίες σε Μινωικό ανάκτορο Κρίνα και πολύχρωμο πουλί

«Πέρδικες» (Μινωικές τοιχογραφίες

Η αίθουσα του θρόνου (Κνωσσός)

Το Κόσμημα. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι Το Κόσμημα. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι. Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από το ανάκτορο της Κνωσού, περ. 1550-1500 π.Χ. Φτιάχνοντας μια τοιχογραφία, οι Μινωίτες διάλεγαν το θέμα τους από το γνώριμό τους περιβάλλον: την κοινωνία των ανθρώπων, και τον φυσικό κόσμο. Από τους ανθρώπους, βλέπουμε κυρίως την ανώτερη τάξη. Κομψοί και σπουδαίοι, συχνά απεικονίζονται ενώ συμμετέχουν σε κάποια θρησκευτική τελετουργία

«Ο πρίγκηπας της Κνωσσού" Ο "ρυτοφόρος"

Μινωικές τοιχογραφίες χορεύτρια "Παριζιάνα" Τρεις κυρίες μινωίτισσες

Τα Μινωικά ανάκτορα Ανακτορικό συγκρότημα της Κνωσσού σε αναπαράσταση

Τοιχογραφίες με πλούτο χρωμάτων

Ιερό. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι Ιερό. Μελάνι και χρωματιστό μολύβι. Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από το ανάκτορο της Κνωσού, περ. 1550-1500 π.Χ.

Περίφημα είναι τα αγγεία της μινωικής εποχής, άλλα πέτρινα, άλλα πήλινα, με ζωγραφικές παραστάσεις

Ταυροκαθάψια. Τοιχογραφία. 16ος αι. π.Χ. Σκηνή θυσίας στη Μινωική Κρήτη. 16ος αι. π.Χ. Ταυροκαθάψια. Τοιχογραφία. 16ος αι. π.Χ.

Η Κυκλαδική ζωγραφική Η Κυκλαδική ζωγραφική, που χρονικά άνθισε παράλληλα με την Μινωική, παρά το γεγονός ότι έχουμε και σ’ αυτήν έντονη την παρουσία των φυσιοκρατικών προτύπων, είναι περισσότερο ανθρωποκεντρική από ότι η Μινωική, κάτι το οποίο την συνδέει με την μετέπειτα κλασσική τέχνη. Η χρήση χρώματος στα αγγεία άρχισε στις Κυκλάδες από ενωρίς, ενώ η πολυχρωμία εισήχθη την μεσοκυκλαδική περίοδο. Την ίδια εποχή έχουμε την ανακάλυψη του ασβεστοκονιάματος και την ανάπτυξη της μνημειώδους ζωγραφικής.

«Ο Ψαράς» Ο Ψαράς, ένα φυσιοκρατικό θέμα. Η συγκεκριμένη τοιχογραφία τοποθετείται χρονικά στο 1650 π.Χ.[15] περίπου, δηλαδή κατά τη μετάβαση από τη ΜΚΙΙ στη ΜΚΙΙΙ και βρέθηκε στο 5ο δωμάτιο της Δ. Οικίας, στο Ακρωτήρι της Θήρας. Είναι ζωγραφική σε ασβεστοκονία με την τεχνική του buon fresco, δηλαδή της νωπογραφίας και μετά την αποκατάστασή της έχει ύψος 147 εκ. Το θέμα του έργου είναι ένας νεαρός ψαράς με την ψαριά του και στο άνω τμήμα του έργου βλέπουμε απλό γραμμικό διακοσμητικό περίγραμμα κόκκινης και καστανής ώχρας. Η σύνθεση είναι ισορροπημένη και το έργο είναι επίσης δισδιάστατο, αν και ο καλλιτέχνης προσπαθεί να αποδώσει συστροφή του σώματος. Η μορφή παρουσιάζεται ισορροπημένα στο κέντρο και εντελώς αποκαλυμμένη δίχως ίχνη κοσμημάτων, κάτι που υπονοεί την ενασχόληση με τη θάλασσα, πιθανώς με δίκτυα ή υποβρύχιο κυνήγι.

Χάρη στο εμπόριο που αναπτύχθηκε μεταξύ Κρήτης και Κυκλάδων κατά τη διάρκεια της Μέσης Χαλκοκρατίας, η Μινωική τέχνη επηρέασε τη μεσοκυκλαδική τέχνη. Στην εικόνα τμήμα μεσοκυκλαδικής τοιχογραφίας με απεικονίσεις χελιδονόψαρων από τη Φυλακωπή της Μήλου.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ Στη μυκηναϊκή τέχνη εντυπωσιάζουν οι ωραίες τοιχογραφίες που διακοσμούσαν τα ανάκτορα αλλά και τα σπίτια.Έχουμε και εδώ πομπές γυναικών με πλούσια ενδύματα και κοσμήματα και με εντυπωσιακά χτενίσματα. Εμφανίζονται επίσης θέματα σχετικά με κυνήγια και μάχες αλλά εικονίζονται και θεότητες, ιέρειες και μουσικοί

Η Μυκηναϊκή ζωγραφική Η Μυκηναϊκή ζωγραφική σχετίζεται με την Μινωική και την μιμείται ως ένα βαθμό. Τα κυριότερα δείγματά της είναι επίσης τοιχογραφίες ανακτόρων. Στην αγγειογραφία μιμείται και Κυκλαδικά πρότυπα.

Η Μυκηναία Το παρόν έργο τοποθετείται χρονικά στην Υστεροελλαδική ΙΙΙΒ και βρέθηκε ραγισμένο αλλά πλήρες στην «οικία του αρχιερέα», στην ακρόπολη των Μυκηνών[19]. Είναι ζωγραφική σε ασβεστοκονία (buon fresco)[20] και μετά την αποκατάστασή του το έργο έχει διαστάσεις 53Χ70 εκ. Το θέμα είναι μία γυναίκα, πιθανώς θεά, ενώ δεν έχει διασωθεί το περίγραμμά του. Το οπίσθιο τμήμα της κεφαλής λείπει, όπως και το σώμα της, από το ύψος του στήθους.

Το έργο είναι δισδιάστατο αλλά εδώ, όπως και στον Ψαρά της Κυκλαδικής τέχνης, ο καλλιτέχνης προσπαθεί να δώσει την αίσθηση της διάστασης μέσω της στροφής της κεφαλής σε προοπτική profile, ενώ είναι σχηματοποιημένες οι αρθρώσεις των δακτύλων, γεγονός που συνηγορεί υπέρ της ύστερης χρονολόγησης[21]. Επίσης στο στήθος της γυναίκας αποδίδεται η αίσθηση του όγκου, με τη χρήση μαύρου λεπτού περιγράμματος

Στη Μυκηναϊκή ζωγραφική και γενικά στη τέχνη, βλέπουμε επιρροή απ' το Μινωϊκό πολιτισμό, ωστόσο οι Μυκηναίοι - Πολεμιστές κυρίως - εισάγουν το στοιχείο της πειθαρχίας στις φόρμες και στην τεχνική τους, μαζί με την πνευματικότητα που διακρίνει τα έργα τους. Τα θέματα είναι κυρίως πολεμικά, αφηγηματικά, που τα βρίσκουμε σε ποικιλία σε αγγειογραφίες. Θέμα, όπου ο Μύθος συντροφεύει το έργο, βρίσκουμε στον "Κρατήρα του Δία" (14ος αι.), π.Χ. Εκεί παριστάνονται πολεμιστές σε άρμα και ο Δίας μπροστά τους κρατώντας μια ζυγαριά, ζυγίζοντας τη μοίρα που τους περιμένει.

Τοιχογραφίες του ανακτόρου της Πύλου με πολεμικές σκηνές

Μυκηναϊκή τοιχογραφία

Κυνήγι λιονταριού. Τοιχογραφία σε Μυκηναϊκό τάφο.

Μυκηναϊκά αγγεία

Ο «Μυκηναϊκός κρατήρας των πολεμιστών». Αγγείο. 13ος αι. π.Χ.

Κατά την εποχή της μεγάλης εμπορικής και πολεμικής τους ακμής (13ος-14ος αι. π.Χ.) το ενδιαφέρον των Μυκηναίων στράφηκε και προς την Κύπρο. Στην εικόνα είναι κυπριακό ρυτό της Μυκηναϊκής περιόδου από το Κίτιο, που παριστάνει στην επάνω ζώνη ταύρους και αίγαγρο σε καλπασμό και στην κάτω ζώνη σκηνή κυνηγιού. (Λευκωσία)

Η Αρχαία Ελληνική Ζωγραφική Η Αρχαία Ελληνική Ζωγραφική   Η αρχαία Ελληνική ζωγραφική είναι τέχνη αντίστοιχης σημασίας με την αρχιτεκτονική και την γλυπτική στον Ελληνικό Κόσμο. Χάθηκε όμως κατά το μεγαλύτερο μέρος της, και ιδιαίτερα η ζωγραφική της κλασσικής περιόδου είναι χαμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου. Ήταν πάντοτε συνδεδεμένη με την αρχιτεκτονική και την γλυπτική, καθώς βάφονταν τόσο τα γλυπτά όσο και τα αρχιτεκτονικά μέλη με τρόπο που μας είναι καλά γνωστός, μια και είναι χιλιάδες τα ίχνη χρωμάτων από αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά που σώζονται σήμερα, και μας επιτρέπουν να έχουμε μια πλήρη εικόνα της Ελληνικής ζωγραφικής.

Μάλιστα, η χρήση χρώματος στις τρισδιάστατες αυτές επιφάνειες οδήγησε την ζωγραφική στην απεικόνιση, την απόδοση του διαστήματος (του χώρου) και των φωτοσκιάσεων. Η ζωγραφική, επίσης, συνδεόταν με τις τέχνες του ψηφιδωτού και της αγγειογραφίας, από τις οποίες έχουμε επίσης απειράριθμα δείγματα, μια και κυρίως τα ψηφιδωτά σε πάρα πολλές περιπτώσεις μιμούνται πρωτότυπα ζωγραφικά έργα και σε κάθε περίπτωση μιμούνται τεχνοτροπικά τα ζωγραφικά έργα της αντίστοιχης περιόδου. Τέλος συνδέεται με την τέχνη της σκηνογραφίας. Οι πηγές μας είναι περισσότερες από την ύπαρξη των πρωτότυπων έργων, γιατί προστίθενται παράγοντες όπως η ζωγραφική των ρωμαϊκών χρόνων, η επιρροή που άσκησε η Ελληνική ζωγραφική στην ζωγραφική των Ετρούσκων, καθώς και οι περιγραφές αρχαίων συγγραφέων όπως του Πλίνιου του Πρεσβύτερου, του Παυσανία, του Πλουτάρχου, του Λουκιανού, του Αθήναιου, του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα, του Ξενοφώντα, κ.α.

Η Αρχαϊκή ζωγραφική Η Αρχαϊκή ζωγραφική, όπως και οι προηγούμενες περίοδοι που περιγράψαμε, παραμένει ζωγραφική δύο διαστάσεων. Χρησιμοποιούνται, άλλοτε (ιδίως στην επιχρωμάτιση των αρχιτεκτονικών μελών των Ναών) τα Πολυγνώτεια χρώματα (για τα οποία θα μιλήσουμε εκτενέστερα όταν θα αναφερθούμε στην κλασσική εποχή), και άλλοτε χρώματα όπως το κόκκινο, το μαύρο, το μπλε, το πράσινο, το λευκό, το κίτρινο, χωρίς ανάμειξη των χρωμάτων και φωτοσκιάσεις. Προέχει η καθαρότητα και σαφήνεια των μορφών και ο εσωτερικός ρυθμός της σύνθεσης.

Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Κατά την κλασική εποχή συνεχίζονται στην αγγειογραφία οι δύο τεχνοτροπίες που διαμορφώθηκαν στην αρχαϊκή εποχή, δηλαδή α. Ο ερυθρόμορφος ρυθμός     Οι παραστάσεις: α. Οι Λέσβιοι ποιητές Αλκαίος και Σαπφώ β. Ο Θησέας αντιμετωπίζει το ληστή Πιτυοκάμπτη – γ. Ο θάνατος του Σαρπηδώνα β. α. γ.

Με τον ερυθρόμορφο ρυθμό έχουμε τα πρώτα βήματα προς τον «ιλουζιονισμό», την απεικόνιση δηλ. της φύσης σε μια επίπεδη επιφάνεια με τέτοιον τρόπο ώστε να δημιουργείται η εντύπωση του τρισδιάστατου(το βάθος του χώρου και του πλαστικού όγκου των αντικειμένων). Αργότερα, ειδικά, κατά τη διάρκεια των κλασικών χρόνων, οι σχεδιαστικές συμβάσεις εκλείπουν. Οι μορφές απεικονίζονται με μια ποικιλία από νέες, ελεύθερες στάσεις, λοξές (τριών τετάρτων και όχι κατά τομή) και τοποθετούνται για πρώτη φορά σε διαφορετικό ύψος στο πεδίο της παράστασης, οι οποίες σε συνδυασμό με προοπτική σμίκρυνση και σκίαση δίνουν μια διάσταση χώρου. Δόθηκε δηλ. στους αγγειογράφους η ευκαιρία να ζωγραφίζουν πιο ελεύθερα, ώστε η τέχνη τους να πλησιάζει περισσότερο την ζωγραφική.

β. Ο μελανόμορφος ρυθμός (Οι παραστάσεις: δ. Διόνυσος και Μαινάδες - ε. Ο Ηρακλής παρουσιάζει τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα) (*) στο αγγείο αυτό υπάρχει η επιγραφή πάνω από το Διόνυσο και τις Μαινάδες, δίπλα στο όνομά του: ο ζωγράφος - αγγειογράφος έχει υπογράψει: ΑΜΑΣΙΣ ΜΕΠΟΙΗΣΕΝ (= Ο Άμασις με ζωγράφισε). Στα αττικά ερυθρόμορφα αγγεία διαφαίνονται επιδράσεις από τη σύγχρονή τους ζωγραφική δ. ε.

Μια άλλη ομάδα αττικών αγγείων είναι χαρακτηριστική του 5ου αιώνα, οι λευκές λήκυθοι, που τοποθετούνταν στους τάφους γεμάτες με αρωματικά έλαια. Τα χρώματα των σχεδίων πάνω στο λευκό φόντο είναι περισσότερα, ενώ τα θέματα θυμίζουν τις παραστάσεις των επιτύμβιων στηλών

Κατά τον 4ο αιώνα π. Χ. συνεχίζεται η ίδια παράδοση, αλλά οι αγγειοπλάστες και αγγειογράφοι της Αττικής έχουν ανταγωνιστές στις ελληνικές πόλεις της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας που αναγκάζουν τους Αθηναίους σιγά - σιγά να εγκαταλείψουν και να σταματήσουν την παραγωγή τους (γύρω στο 320 π. Χ.)

Η ζωγραφική την κλασσική περίοδο, όπως και στην Αρχαϊκή, είναι ένα δημόσιο αγαθό, συνδέεται άμεσα με την λατρεία και εκφράζει συνολικά τα ιδεώδη της πόλης. Έχει μνημειώδη χαρακτήρα και αποτελεί την οπτική απόδοση, έκφραση της Ελληνικής κοσμοαντίληψης. Η κλασσική ζωγραφική εισάγει την φωτοσκίαση και προχωράει σε λεπτομερέστερη περιγραφή των μορφών, και στην διάρθρωση του χώρου.

Αναφέρουμε μερικούς από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Ελληνικής ζωγραφικής της κλασσικής περιόδου: -Ο Πολύγνωτος του οποίου η συμβολή στην ανάπτυξη της κλασσικής ζωγραφικής ήταν καθοριστική. Καταγόταν από τη Θάσο και ο πατέρας του Αγλαοφών ήταν επίσης ζωγράφος. Ο Αριστοτέλης τον αποκαλεί «αγαθόν ηθογράφον».Ο Πολύγνωτος, μαζί με τον Μίκωνα, έκαναν τα σημαντικότερα βήματα στην παρουσίαση του διαστήματος και του χώρου. Η σημαντικότερη όμως προσφορά του Πολύγνωτου ήταν η αναλυτική χρήση των χρωμάτων με τα οποία δουλεύει η φύση ως επί το πλείστον στο υλικό της μέρος (και όχι στο ψευδαισθησιακό, όπως το χρώμα της θάλασσας και του ουρανού που ενώ είναι διάφανη στην πραγματικότητα, φαίνονται γαλάζια, μπλέ).

Τα καθαρά και έντονα χρώματα πχ κόκκινο, κίτρινο, μπλέ κλπ, υπάρχουν στο υλικό μέρος της φύσης σε αναλογία μικρότερη του 1/1000. Η ζωγραφική όφειλε να μιμείται τον χρωματικό τρόπο της φύσης. Πρόκειται για την περίφημη «Πολυγνώτεια τετραχρωμία». Τα χρώματα αυτά είναι: το άσπρο, το μαύρο, το κεραμμυδί (χοντροκόκκινο), η ώχρα και όλα τα παράγωγά τους (το γκρί, το καφέ, το πράσινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί, το ροζ, κλπ.). Η χρήση των «Πολυγνώτειων χρωμάτων» χαρακτηρίζει ολόκληρη την αρχαία Ελληνική ζωγραφική (Αρχαϊκή, κλπ) αιώνες πριν τον Πολύγνωτο. Η προσφορά του Πολύγνωτου έγκειται στην μεγαλύτερη ανάλυση των χρωμάτων αυτών, δηλαδή στην παραγωγή περισσότερων χρωματικών διαβαθμίσεων πάνω σε αυτή την χρωματική κλίμακα

Ο Αγάθαρχος ο οποίος ήταν ο σημαντικότερος σκηνογράφος του 5ου αιώνα Ο Αγάθαρχος ο οποίος ήταν ο σημαντικότερος σκηνογράφος του 5ου αιώνα. Είχε γράψει πραγματεία από την οποία άντλησαν στοιχεία ο Δημόκριτος και ο Αναξαγόρας και έγραψαν μελέτες για «τον τρόπο με τον οποίο τα επιπέδου επιφανείας ζωγραφιζόμενα αντικείμενα φαίνονται στην εικόνα είτε ως να προέχουν είτε ως να αφίστανται από το βάθος της». -Ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος, ο Παράσιος από την Έφεσο και ο Ζεύξις από την Ηράκλεια της Μεγάλης Ελλάδας, οι οποίοι εισήγαγαν την τεχνική της φωτοσκίασης. -Ο Εύπομπος, ο Πάμφιλος και ο Παυσίας οι οποίοι καθιέρωσαν την σχολή της Σικυώνος ως την σημαντικότερη σχολή ζωγραφικής του Ελληνικού κόσμου στην οποία φοίτησαν πολλοί από τους μετέπειτα σημαντικούς ζωγράφους, ερχόμενοι από διάφορα μέρη της Ελλάδας. -Ο Ευφράνωρ ο οποίος έγραψε βιβλίο περί συμμετρίας και χρωμάτων.

Ο Νικίας, μαθητής του Αντιδότου και συνεργάτης του Πραξιτέλη, ο Απελλής από την Κολοφώνα της Ιωνίας και ο Πρωτογένης, οι οποίοι θεωρείται ότι έφθασαν την αρχαία Ελληνική ζωγραφική στο απόγειο της άνθησης και της τελειότητας. -Η Ιαία, η οποία είχε αποκτήσει την φήμη ότι εκτός από την ποιότητα των έργων της, μπορούσε να τα εκτελεί με ταχύτητα. Έλεγαν ότι κανείς δεν είχε ταχύτερο χέρι. Οι αμοιβές των έργων της ξεπερνούσαν αυτές των συγχρόνων της. -Σημαντικοί ζωγράφοι υπήρξαν και οι Ευφράνωρ, Πάναινος, Αγλαοφών, Τιμαρέτη, Κηφησόδωρος, Έριλλος, Ευήνωρ, Καλυψώ, Διονύσιος, Έφορος, Πάμφιλος, Αθηνίων, Αετίων, Νικόμαχος, Αρισταρέτη, Αντορίδης, Περσέας, Ηρακλείδης, Κτησίλοχος, Κρατίνος, Ολυμπιάς, Τιμαίνετος, Κτησικλής, Ειρήνη, Εύδωρος, Κτησίδημος, κ.α.

Αναφέρουμε μερικά από τα σημαντικότερα ζωγραφικά έργα της κλασσικής εποχής: -«Ο Ζεύς καθήμενος επί θρόνου», «Ελένη του Κρότωνα», «Η Αλκμήνη», Ζεύξις. -«Ο Μελέαγρος και η Αταλάντη», «Ο Ηρακλής στη Λίνδο», Παράσιος. -«Ιλίου Πέρσις», «Νέκυια», «Ο Οδυσσέας με τη Ναυσικά», Πολύγνωτος. -«Αμαζονομαχία», «Θησέας», «Αργοναύτες», Μίκων. -«Ο νικητής σε γυμνικό αγώνα που κρατά κλάδο φοίνικα», Εύπομπος. -«Μήδεια ενώ σκέπτεται τον φόνο των παιδιών της», Αριστόλαος. -«Νέκυια», «Περσέας και Ανδρομέδα», «Νεμέα», «Υάκινθος», Νικίας. -«Άρτεμις εν μέσω Νυμφών», «Αναδυόμενη Αφροδίτη», Απελλής. -«Ιάλυσος», «Κυδίππη», «Τα ιερά πλοία των Αθηναίων», Πρωτογένης. -«Το παιδί που φυσάει την φωτιά μπροστά στο τζάκι», Αντίφιλος.

Σημαντικές είναι επίσης οι σωζόμενες επιζωγραφισμένες επιτύμβιες στήλες της Δημητριάδος, καθώς επίσης τα ψηφιδωτά της Πάφου, και όλοι οι Μακεδονικοί τάφοι στους οποίους έχουν σωθεί μεγάλες ζωγραφισμένες επιφάνειες, όπως οι βασιλικοί τάφοι στην Βεργίνα (Η «Σκηνή βασιλικού κυνηγιού» του Φιλόξενου που σώζεται σήμερα στον τάφο του Φιλίππου), ο τάφος στον αγ. Αθανάσιο Θεσσαλονίκης (με την ζωγραφισμένη Ιωνική ζωφόρο), και οι τάφοι στα Λευκάδια της Νάουσας (ο «τάφος των ανθεμίων» και άλλοι). Κλείνοντας, να πούμε ότι οι αυξανόμενες γνώσεις μας για την αρχαία Ελληνική ζωγραφική ως αυτόνομης τέχνης αλλά και για την ζωγραφική των Ναών και γενικά των δημόσιων οικοδομημάτων αλλά και σε όλες τις άλλες εκδηλώσεις της (αγγειογραφία, κλπ), ολοκληρώνουν την αντίληψή μας για την πορεία του Ελληνικού πνεύματος μέσα στους αιώνες.   

Σημαντικοί ζωγράφοι την Αρχαϊκή εποχή ήταν: Ο Τηλεφάνης από την Σικυώνα, οι Κορίνθιοι Κλεάνθης, Αρίδικος, και Έκφαντος, ο Φιλοκλής πιθανώς από τη Ναύκρατη, ο Κίμων από τις Κλεωνές. Από τα έργα των αρχαϊκών χρόνων που έχουμε, μπορούμε να αναφέρουμε: -Πολυάριθμα ίχνη χρωμάτων σε αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά. -Τέσσερις πινακίδες που βρέθηκαν σε σπήλαιο της Σικυώνας. Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται είναι το κόκκινο, το καφέ, το μπλέ, το μαύρο και το άσπρο. -Λείψανα τοιχογραφίας από το ναό του Απόλλωνα στο Θέρμο της Αιτωλίας (πήλινες μετόπες, κλπ). -Πέντε τοιχογραφίες από την Ποσειδωνία (στην Ιταλία, σημερινό Παίστουμ).

Ιστοσελίδες που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την εργασία http://users.ach.sch.gr/pchaloul/classic-art/classic-paint.htm http://users.sch.gr/pchaloul/epokhi-halkou/krete/toihografies. htm users.sch.gr/pchaloul/epokhi-halkou/krete/art-minoan.htm - 5k – http://users.ach.sch.gr/akalant/net/mykinaikos/texni.htm http://www.hellenicreligion.gr/doc/arxaiazografiki.htm http://www.cycladic.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=resource&cresrc=94&cnode=76&clang=0 http://www.kairatos.com.gr/index2.htm http://www.archive.gr/modules.php?name=News&file=print&sid=48