Project A’ Λυκείου Α1 – Α5

Πράσινοι Πάνθηρες Αρβανίτης Βασίλης Δήμος Νίκος Ζησιμόπουλος Άρης Ζωγλοπίτης Χρήστος Χαλακατεβάκης Πάνος

Με ποιους τρόπους η φωτιά μπορεί να λειτουργήσει σαν παράγοντας ανανέωσης και όχι καταστροφής;  Έστω ότι έχουμε ένα δάσος με πεύκα. Σ’αυτό με τη φωτοσύνθεση, κάθε χρόνο προστίθεται ξύλο, ο υπόροφος του γεμίζει με θάμνους και το έδαφος με πευκοβελόνες. Δηλαδή, χρόνο με το χρόνο το ξύλο ( ή αλλιώς τα πιθανά καύσιμα ) αυξάνεται. Αυτό όμως τι σημαίνει; Σημαίνει ότι όταν έρθει η φωτιά μετά από κάποια ηλικία, όσο αργότερα έρθει τόσο μεγαλύτερες καταστροφές θα προκαλέσει. Γιατί, όσο περισότερο ξύλο συσσωρευτεί τόσο μεγαλύτερες θερμοκρασίες θα αναπτυχθούν και έτσι υπάρχει κίνδυνος και οι σπόροι που είναι στο έδαφος να καούν και έτσι να μην υπάρξει αναγέννηση και η φωτιά να ξεφύγει από κάθε έλεγχο όπως συναίβει το καλοκαίρι του ‘07 και πραγματικά να οδηγήσει σε καταστροφές. Ξανά η ερώτηση θα είναι : δηλαδή, υπάρχει πρόταση να καίμε τα δάση μόνοι μας νωρίς; Η απάντηση είναι : «Όχι οπωσδήποτε όχι!» Αλλά ποιο είναι το πρόβλημα;Η συσσώρευση των καυσίμων. Και εδώ είναι η λύση. Να μειώσουμε τα καύσιμα.

Δάσος που έχει προκύψει από τεχνική αναδάσωση

 Υπάρχουν τρεις δυνατότητες για την μείωση των καυσίμων. Με την πρώτη παίρνουμε από το δάσος ξύλα συνεχώς το καθαρίζουμε και έτσι έχουμε συγχρόνως κέρδος σ’ ενέργεια και υλικά. Πόση ενέργεια εκτός των άλλων χάνεται με τις πυρκαγιές κάθε χρόνο;

Η δεύτερη δυνατότητα είναι να επιτρέψουμε βόσκηση, φυσικά ελεγχόμενη, μέσα στα δάση. Σε περιοχές του Μαρόκου που βοσκούσαν ζώα φάνηκε ότι οι φωτιές λιγόστευσαν. Χώρια το κέρδος σε κρέας και γάλα που θα έχουμε.

 Η τρίτη τεχνική στηρίζεται στην αρχή της προγραμματισμένης φωτιάς. Ας φανταστούμε το πευκοδάσος μας το Φεβρουάριο με δυνατό κρύο. Αν το καθαρίσουμε κόβοντας τα χαμηλά κλαδιά και στη συνέχεια βάλουμε φωτιά στο έδαφος θα παρατηρήσουμε ότι καίγεται σιγά σιγά και με πλήρη έλεχγο οτιδήποτε εκτός από τα πεύκα, που δεν παθαίνουν τίποτα. Το επόμενο καλοκαίρι όσα σπίρτα ή αναμμένα τσιγάρα να πετάξουμε δεν μπορεί να πάρει φωτιά και το δάσος διατηρείται ωραιότατο και υγιές. Μετά από τα πάραπανω η ερώτηση είναι αναμενόμενη. Όλα αυτά είναι θεώρειες και μαλιστα επικινδυνες. Δεν αφήνουμε ουτε να δοκιμαστούν. Η απάντηση όμως είναι : όχι, δεν είναι θεωρείες έχουν μπει στη πράξη τα τελευταια 40 χρόνια με επιτυχια τοσο στη Καλιφόρνια όσο στην Αυστραλία και την Νότια Αφρική, όταν είδαν ότι με την τακτική της καταστολής υπήρξαν μεγάλες κάταστροφες.

Ελενχόμενη πυρκαγιά σε πευκοδάσος.

 Ο καθηγητής Νίκος Μάργαρης Διευθυντής του τομέα οικολογίας στο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ήταν από τους πρώτους που πρότεινε στους αρμόδιους φορείς τα εξής: Οι απαγορεύσεις στη ξύλευση και η πολιτική της καταστολής οδηγούν σε συσσώρευση καυσίμων που σύντομα θα οδηγήσουν σε καταστροφές. Ο Μάργαρης δεν εισακούστηκε και οι καταστροφές ήρθαν. Ουσιαστικά επαναλαμβάνμουμε συνεχως τα ιδια λάθη, όσο αγνοουμε πεισματικά τη δομή, και τη δυναμική λειτουργεία των συστημάτων αυτών. Ο Biswell του πανεπιστημίου του Berkley, είχε πει για τη Καλιφόρνια: «Σε πείσμα της ικανότητας του ανθρώπου να καταπολεμίσει τις πυρκαγιές με τα πιο συγχρονα συστήματα από έδαφος και αέρα καθώς και με τους πιο εκπαιδευμένους πυροσβέστες του κόσμου, φαίνεται βεβαιο ότι οι φωτιες δεν θα σταματήσουν. Οι πάραπάνω προσπάθειες και φροντίδες, που κοστίζουν πολύ, για τον έλενχο των πυρκαγιών, έχουν σαν αποτέλεσμα λιγότερη συχνή εμφάνιση σε αυτές. Αλλά με μεγαλύτερα διαστήματα μεταξύ των πυρκαγιών τα καύσιμα συνεχίζουν να συσσωρεύονται και να αυξάνουν, οπότε οι φωτιές ξεφεύγουν από τον έλεγχο και το κόστος είναι ανυπολογιστο»

Μείωση καυσίμων με την ξύλευση γέρικων δέντρων.

 Ο Biswell στις αρχές της δεκαετίας του 60 ταλαιπωρήθηκε τρομερά από τους αμερικανούς δασολόγους αλλά σήμερα όλοι αναγνωρίζουν την αυθεντία του και χρησιμοποιούν την προγραμματισμένη φωτιά, μια και έλυσε σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα. Την τακτική της προγραμματισμένης φωτιάς χρησιμοποιούν και οι Αβοριγίνες στην Αυστραλία και οι Ινδιάνοι την χρησιμοποιούσαν στη Αμερική. Στη προγραμματισμένη φωτιά επίσης στηρίζονται και οι μετακινούμενες καλλιέργιες του «μανιοκ» κύρια μορφή ψωμιού στα τροπικά δάση, από τους Ιθαγενείς. Βεβαίως, οι προτάσεις που στηρίζονται σε τεχνικές διαχείρισης με βάση τη μείωση των καυσίμων συχνά στο παρελθόν αντικρούστηκαν από τους ρομαντικούς που μιλούν για προστασία χωρίς να γνωρίζουν το ουσιαστικό της νόημα στην ισορροπία και την ευστάθεια των οικοσυστημάτων. Θα αναφερθούν 2 παραδείγματα : Α) Σε μια περιοχή της Νοτιας Αφρικής υπήρχαν σε ένα βουνό μερικά σπάνια ειδη φυτών που έβγαιναν μόνο εκει. Για την προστασία τους κατστρώθηκε σχέδιο αποκλεισμού της ψωτιάς και πραγματικά το πέτυχαν. Το αποτέλεσμα ήταν η εξαφάνιση των φυτών αυτών γιατί απλούστατα, ήταν προσαρμοσμένα σε ένα περιβάλλον στο οποίο η φωτιά ήταν κομμάτι του. Β) Στην Ιορδανία υπήρχε μια περιοχή που με τον πόλεμο των 7 ημερών καταλήφθηκε από τους Ισραηλινούς. Εκει, από πολύ παλιά υπήρξε «προστασία» από τη φωτιά. Το αποτέλεσμα ήταν τέλεια υποβάθμιση του συστήματος με ελάχιστα είδη ζών και φυτών.

ΤΕΛΟΣ