Βραχύχρονο Πρόγραμμα Παρέμβασης(ΒΠΠ)

Θεωρητικό πλαίσιο Γιατί βραχύχρονο; Τι ωφελεί; Υπάρχουν έρευνες; Τι είναι η ΑΣΔ (Ανταπόκριση Στη Διδασκαλία); Σε ποια παιδιά απευθύνεται;

Ορισμός Η Εθνική Ένωση Πολιτειακών Διευθύνσεων Ειδικής Αγωγής των ΗΠΑ (NASDSE, 2005), ορίζει την ΑΣΔ ως μια πρακτική που παρέχει διδασκαλία υψηλής ποιότητας για την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών. Στην ΑΣΔ προβλέπεται εναλλαγή των διδακτικών μεθόδων και στόχων, μέσα από μια διαδικασία συχνού ελέγχου της προόδου καθώς και η αξιοποίηση των δεδομένων για λήψη εκπαιδευτικών αποφάσεων. Γενικά πρόκειται για ένα πολύ-επίπεδο πλαίσιο παρέμβασης που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά με δυσκολίες.

Βασικές αρχές της ΑΣΔ Πολύ-επίπεδη παρέμβαση Συλλογή δεδομένων μέσα από ένα σύστημα συνεχούς αξιολόγησης Λήψη αποφάσεων που βασίζονται στα δεδομένα της αξιολόγησης.

Επίπεδο 1 Παρέχεται διδασκαλία στα πλαίσια των ΑΠΣ με σκοπό τον εντοπισμό των μαθητών που δεν προοδεύουν ικανοποιητικά και χρειάζονται πρόσθετη ακαδημαϊκή υποστήριξη. Συμπεριλαμβάνει τεχνικές βελτίωσης της ανάγνωσης, σε καθημερινή βάση. Οι τεχνικές αυτές βασίζονται στις «Μεγάλες Ιδέες» που έχουν επισημανθεί από τη σχετική έρευνα (National Reading Panel) όπως: Φωνολογική Επίγνωση, Γραφο-φωνημική αντιστοιχία, Ευχέρεια, Κατανόηση και Λεξιλόγιο. Οι εκπαιδευτικές πρακτικές εφαρμόζονται σε όλους τους μαθητές. Όσα παιδιά δε σημειώνουν την αναμενόμενη πρόοδο, παραπέμπονται σε υποστηρικτικές δομές Επιπέδου 2

Επίπεδο 2 Υποστήριξη του παιδιού στο ΤΕ για 10 ώρες την εβδομάδα, σε μικρο-ομαδική βάση και για 8 εβδομάδες.

Βασικές Αρχές της Ειδικής Αγωγής Όλα τα παιδιά μπορούν να διδαχτούν αποτελεσματικά (με κατάλληλες μεθόδους, μέσα, προσαρμογές). Η πρώιμη παρέμβαση είναι πιο αποτελεσματική από οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση. Προτιμάται πολύ-επίπεδο μοντέλο παρέμβασης. Χρήση αποτελεσματικών παρεμβάσεων που υποστηρίζονται από ερευνητικά δεδομένα. Συχνός έλεγχος προόδου και ανατροφοδότηση. Αξιοποίηση δεδομένων για λήψη αποφάσεων. Αξιολόγηση με τρεις σκοπούς: α) ανίχνευση, β) διάγνωση, γ) έλεγχος προόδου.

Διδασκαλίες βασισμένες σε ερευνητικά δεδομένα ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 1. Με ενεργό συμμετοχή. 2. Με κοινωνική αλληλεπίδραση. 3. Με δραστηριότητες που έχουν νόημα (ενδιαφέρον, χρήσιμες). 4. Με σύνδεση των νέων πληροφοριών με τις προϋπάρχουσες. 5. Με χρήση στρατηγικών μάθησης. 6. Με ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και εσωτερική σκέψη. 7. Με αναδόμηση της προϋπάρχουσας γνώσης. 8. Με στόχο την κατανόηση κι όχι την απομνημόνευση. 9. Με βοήθεια για το πώς να μαθαίνουν οι μαθητές να εφαρμόζουν τις γνώσεις τους. 10. Με διάθεση χρόνου για εξάσκηση. 11. Με έμφαση στις αναπτυξιακές και ατομικές διαφορές. 12. Με καλλιέργεια των κινήτρων. Βοσνιάδου: Πώς μαθαίνουν οι μαθητές.

Ιστογράμματα Διδακτικές προσεγγίσεις και πρακτικές για μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες 9

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία

Φόρμα Όνομα και Επίθετο παιδιού: …………………………………………………………………………… Ημερομηνία γέννησης: ……………………………………………………………………………………… Νηπιαγωγείο: ……………………………………………………………………………………………………   Αριθμός μαθητών που φοιτούν στο τμήμα του συγκεκριμένου μαθητή: ……… Καταγωγή/Μητρική γλώσσα: ……………………………………………………………………………… Σύνθεση οικογένειας: ………………………………………………………………………………………… (τύπος οικογένειας / επιμέλεια – κηδεμονία)

ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ   Όνομα και Επίθετο παιδιού: ……………………………………………………………………………………………………………………………...   Ημερομηνία γέννησης: …………………………………………………………………………………………………………………………………… Δημοτικό Σχολείο: …………………………………………………………………………………………… Τάξη ……….…………………………... Αριθμός μαθητών που φοιτούν στο τμήμα του συγκεκριμένου μαθητή: ……………………………………………………………………………...  Καταγωγή/Μητρική γλώσσα: ……………………………………………………………………………………………………………………………. Σύνθεση οικογένειας: ……………………………………………………………………………………………………………………………………... (τύπος οικογένειας / επιμέλεια – κηδεμονία) Εκπαιδευτικός (τάξης – τμήματος) που συμπληρώνει αυτή τη φόρμα: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Δυσκολίες που εντοπίστηκαν (Σύμφωνα με το επισυναπτόμενο) α) δυσκολίες στη μάθηση  β) δυσκολίες στη συμπεριφορά  γ) άλλο  Παρακαλώ προσδιορίστε:

ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ (Β.Π.Π.) Για το μαθητή-τρια: της τάξης Συνοπτική περιγραφή θέματος: Διάρκεια προγράμματος: Συμμετέχοντες (π.χ. εκπ/κος τάξης, γονείς) Βραχυπρόθεσμος στόχος: Μέσα που χρησιμοποιήθηκαν: Περιγραφή Β.Π.Π.: Αποτελέσματα Βραχύχρονου Προγράμματος Παρέμβασης: Προτάσεις για επιπλέον ενέργειες που μπορούν να γίνουν: Επιπλέον παρατηρήσεις:

Γνώση: Θεωρίες εξήγησης των προβλημάτων συμπεριφοράς Θεωρία της μη ικανοποίησης των βασικών αναγκών του ανθρώπου. Θεωρία του γνωστικού ελλείμματος (επεξεργασία ερεθισμάτων, αυτορρύθμιση). Θεωρία περιβαλλοντικών και γνωστικών επιρροών (οικοσυστημική)

2. Θεωρία του γνωστικού ελλείμματος Δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τα γλωσσικά και παραγλωσσικά μηνύματα με τον αναμενόμενο τρόπο (επεξεργασία ερεθισμάτων). Δυσκολεύονται να παρακολουθούν, να ρυθμίζουν και να ελέγχουν τις αντιδράσεις τους (αυτορρύθμιση) Μιμούνται πρότυπα

3. Θεωρία περιβαλλοντικών και γνωστικών επιρροών Η αλλαγή ενός στοιχείου, έστω και ασήμαντου, σε ένα οικοσύστημα, επιφέρει παραπλήσιες αλλαγές σε όλο το οικοσύστημα.

Α. Λεπτομερής και πλήρης καταγραφή της συμπεριφοράς(νηπιαγωγείο) Τι κάναμε όταν παρατηρήθηκε η συμπεριφορά Τι προηγήθηκε Αυθόρμητη δραστηριότητα, η Βασιλεία έπαιζε στο μαγαζάκι. Ο Ανδρέας της πήρε ένα παιχνίδι, χωρίς να τη ρωτήσει.

Α. Λεπτομερής και πλήρης καταγραφή της συμπεριφοράς Πως εκδηλώθηκε η συμπεριφορά Συνέπειες (ατομικά και ομαδικά) Η Βασιλεία χωρίς να του μιλήσει, αμέσως τον δάγκωσε, και ο Ανδρέας άρχισε να τσιρίζει. Τα υπόλοιπα παιδιά άρχισαν να γελούν, ο Ανδρέας έκλαιγε με λυγμούς και η Βασιλεία αδιαφόρησε. Εγώ εκνευρίστηκα.

Β. Παρέμβαση με στόχο την τροποποίηση της συμπεριφοράς Συμπεριφορά Μέθοδος παρέμβασης Η Βασιλεία αδιαφορεί για ότι έγινε. Ο Ανδρέας δεν την πλησιάζει. Την πήρα στο γραφείο, αρχικά της μίλησα, μετά της ζήτησα να ζωγραφίσει κάτι σχετικό με ότι έγινε. Ζήτησα από τον Ανδρέα κάθε φορά που θέλει κάτι να το ζητάει κοιτώντας τη συμμαθήτριά του και να περιμένει να του το δώσει.

Β. Παρέμβαση με στόχο την τροποποίηση της συμπεριφοράς Συνέπειες στο άτομο Συνέπειες στην ομάδα Ηρέμησε και γύρισε στην τάξη και κάθισε μόνη της. Η υπόλοιπη ομάδα δεν ασχολήθηκε μαζί της για 20 λεπτά. Μετά ξαναέγινε φασαρία από τη Βασιλεία.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Διαφοροποίηση αναλυτικού προγράμματος (προσαρμοσμένη υλικό, πιο κοντά της δυνατότητες του μαθητή/μαθήτριας, εναλλαγή προτιμητέων με μη προτιμητέες δραστηριότητες-εργασίες, αγαπημένη εικόνα να χρωματίσει μόλις τελειώνει μία μη προτιμητέα δραστηριότητα, ….)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Θετική Ενίσχυση της κατάλληλης συμπεριφοράς (κερδίζει ένα αγαπημένο αυτοκόλλητο, στα 5 π.χ. κερδίζει χειροκρότημα από την τάξη, αγαπημένο τραγούδι, επαινετικά λόγια, αγκαλιά, χάδι, …)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ διαφοροποιημένη διδασκαλία Εξασφάλιση προσοχής (κάθεται μπροστά και κοντά στον εκπαιδευτικό, σταθερά και περιοδικά ο εκπαιδευτικός του δείχνει ότι τον/την προσέχει, όταν η υπόλοιπη τάξη κάνει δραστηριότητα που δεν μπορεί να ακολουθήσει ο μαθητής κάνει μία αγαπημένη του,….)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Συχνά διαλείμματα (μετά από 2 δραστηριότητες ο μαθητής κάνει διάλλειμα-δική του αγαπημένη δραστηριότητα-, έχει ήδη προαποφασιστεί ποιες άλλες δύο θα κάνει μόλις τελειώσει το διάλλειμα, ….)

ΒΠΠ Παρέμβαση στο σχολείο Παρέμβαση στο σπίτι Πότε συντάσσεται το ΒΠΠ πριν το αίτημα του γονέα ή μετά; Που υλοποιείται;

Φωνολογική επίγνωση-Σχολείο Αξιοποίηση της εικονογράφησης (π.χ. Στην εικόνα του βιβλίου βλέπω κάτι που αρχίζει από σσσσ… Τι είναι; Παραλλαγές: …που τελειώνει σε ι, …που έχει μέσα του τα κλπ) Διαβάζω ποιήματα με ρίμα και αφήνω τα παιδιά να συμπληρώσουν τη λέξη που ταιριάζει (π.χ. Η καλή μας αγελάδα τρώει χόρτο στη …) Ζητώ από τα παιδιά να σπάσουν μια λέξη στα μέρη από τα οποία αποτελείται και μετά να την ξανασυνθέσουν προφορικά. (π.χ. γάτα, γα-τα, γ – α – τ – α)

Φωνολογική επίγνωση-Σπίτι Παίζουμε το παιχνίδι «Πρόσωπα, ζώα, πράγματα» Παίζουμε το παιχνίδι «Κρεμάλα» Παίζουμε το παιχνίδι «Μάντεψε τι έχω στο μυαλό μου που αρχίζει/τελειώνει σε π.χ. ι. Διαβάζω ποιήματα με ρίμα και αφήνω τα παιδιά να συμπληρώσουν τη λέξη που ταιριάζει (π.χ. Η καλή μας αγελάδα τρώει χόρτο στη …)

Ανάγνωση-Σχολείο Καθημερινά, διαβάζει το κείμενο που έχει για εξάσκηση μία φορά μαζί με τη Δασκάλα, μία με το διπλανό του και μία μόνο του. Του ζητάμε να μας δείξει με το δάχτυλό του μεμονωμένες λέξεις από το κείμενο.

Ανάγνωση - Σπίτι Διαβάζει το κείμενο που έχει για εξάσκηση 3-4 φορές δείχνοντας με το δαχτυλάκι όσα διαβάζει. Του ζητάμε να μας δείξει με το δάχτυλό του μενονωμένες λέξεις από το κείμενο. Του διαβάζετε κάθε βράδυ ένα παραμύθι κρατώντας το παιδί στην αγκαλιά για να βλέπει εικόνες και κείμενο. Του ζητάμε να διαβάζει κάθε βράδυ 2-3 σελίδες από ένα παραμύθι του Τριβιζά με ρίμα.

Προφορικός λόγος - Σχολείο Του δίνουμε περισσότερες ευκαιρίες να αναδιηγείται με δικά του λόγια το περιεχόμενο του κειμένου ή μέρους Του ζητάμε να μας πει τι του άρεσε και τι όχι. Του ζητάμε να μας διηγηθεί προσωπικά σχετικά βιώματα. Αφηγείται παραμύθια που επινοεί, με αφορμή δοσμένες φωτογραφίες.

Προφορικός λόγος -Σπίτι Του ζητάμε να αναδιηγηθεί με δικά του λόγια το περιεχόμενο του παραμυθιού ή μέρους Του ζητάμε να μας πει τι του άρεσε και τι όχι. Του ζητάμε να μας πει πώς πέρασε σήμερα στο Σχολείο

Γραφή- Σχολείο Αν χρειάζεται, προμηθεύεται τετράδια τετραχάραγα. Αν χρειάζεται, αναλαμβάνει επιπρόσθετες ασκήσεις προγραφής που μπορούν να συνδυαστούν με τα Τεχνικά. Συμπληρώνει οικογένειες λέξεων (π.χ. γάτ-α: Ποιες άλλες λέξεις αρχίζουν από γατ- κι έχουν παρόμοιο νόημα;) Σε ένα τετράδιο μισό-μισό, ζωγραφίζει μία αγαπημένη σκηνή από ένα Παραμύθι που άκουσε και γράφει με τη βοήθεια της Δασκάλας μία λεζάντα.

Γραφή- Σπίτι Αν χρειάζεται, προμηθεύεται τετράδια τετραχάραγα. Αν χρειάζεται, αναλαμβάνει επιπρόσθετες ασκήσεις προγραφής που μπορούν να συνδυαστούν με τα Τεχνικά. Επισημαίνει τη λέξη που πρέπει να μάθει για Ορθογραφία. Την παρατηρεί προσεχτικά. Κλείνει τα μάτια και εκφωνεί τα γράμματα με τη σειρά. Γράφει τη λέξη και την ελέγχει. Αν είναι σωστή προχωρεί στην επόμενη.

Μαθηματικά Α’ & Β’ Μετρήσεις- Σχολείο Ζητάμε από το παιδί να μετρήσει (με τη βοήθειά μας αν χρειάζεται) πόσα είναι τα αγόρια, πόσα λείπουν, πόσα είναι όλα μαζί. Το ίδιο και για τα κορίτσια και το σύνολο της τάξης. Του δείχνουμε πώς να χρησιμοποιεί τα δάχτυλα για να βρίσκει σύνολα και διαφορές. Κολλούμε μια μεζούρα πάνω στο θρανίο. Συζητώ με το συνάδελφο Φυσικής Αγωγής για να του δίνει ευκαιρίες μέτρησης κατά τη διάρκεια της Γυμναστικής.

Μετρήσεις- Σπίτι Φτιάξτε μαζί ένα γλυκό ακολουθώντας συνταγές. Ζητήστε από το παιδί να σας βοηθά στις δόσεις. Μετρήστε μεγαλόφωνα τα σκαλιά που ανεβαίνετε για να σας ακούει. Ζητήστε να τα μετρήσετε μαζί. Κάντε και το αντίστροφο (π.χ. 10, 9, 8 κοκ). Παίζουμε φιδάκι, κρυφτό. Διαβάζουμε παραμύθια με αριθμούς

Προσανατολισμός στο χώρο και το χρόνο-Σχολείο Παίζουμε το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού Ζητάμε να περιγράψει τη θέση αντικειμένων σε σχέση π.χ. με τον πίνακα. Μαθαίνει τις μέρες τους μήνες, τις εποχές Μαθαίνει να διαβάζει τις ώρες από αναλογικό ρολόι ( πρώτα ακριβώς, ύστερα και μισή). Στο τετράδιο σημειώνουμε επάνω αριστερά ένα έγχρωμο βελάκι

Προσανατολισμός στο χώρο και το χρόνο-Σπίτι Παίζουμε παζλ Φοράμε ένα λαστιχάκι στο χέρι με το οποίο γράφει και του ζητάμε να μας δείξει αραιά και πού το δεξί ή το αριστερό του χέρι.

Προβλήματα -Σχολείο Εικονογραφημένα προβλήματα. Π.χ. δείχνομε μία εικόνα όπου υπάρχουν 5 γατάκια που παίζουν και άλλα 3 ξεκουράζονται. Δημιουργούμε προφορικά προβλήματα. Ζητούμε τη λύση τους καθώς και να μας εξηγήσουν πώς το σκέφτηκαν. Αναθέτουμε προβλήματα που σχετίζονται με τα προσωπικά του ενδιαφέροντα (π.χ. ζώα) και αναφέρονται σε ποσότητες 1ης δεκάδας, εικοσάδας, εκατοντάδας.

Προβλήματα -Σπίτι Παίζουμε σπαζοκεφαλιές. Ζητάμε να υπολογίσει νοερά πόσα άτομα της οικογένειας θα συγκεντρωθούν για τη γιορτή του Μπαμπά/Μαμάς. Πόσα πιρούνια και κουτάλια θα χρειαστούν κλπ. Πόσα κομμάτια πίτσας πρέπει να ετοιμάσουμε για να φάνε οι φίλοι από δύο.

Για να ενταχθεί ένα παιδί σε ΒΠΕ χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη της Δασκάλας, του Διευθυντή και του οικείου Σχολικού Συμβούλου. Ακολουθεί η ενημέρωση του Γονέα και ζητάμε τη συναίνεση και τη βοήθειά του από το σπίτι. Τονίζουμε ότι αυτή η περίοδος είναι πολύ σημαντική για τη μαθησιακή ανάπτυξη του παιδιού. Πριν την ένταξη του παιδιού στο ΒΠΕ διενεργείται αξιολόγηση του μαθητή στους παραπάνω άξονες.

Το πρόγραμμα διαρκεί 8 εβδομάδες και υλοποιείται μέσα στην Τυπική Τάξη από τη Δασκάλα. Στο τέλος το παιδί επαναξιολογείται. Αν σημειωθεί σημαντική πρόοδος, δεν τίθεται ζήτημα παραπομπής σε ΚΕΔΔΥ. Ο/Η εκπαιδευτικός της τάξης συντάσσει έκθεση μετά το πέρας των οκτώ εβδομάδων, στην οποία επισημαίνεται η κατάσταση του παιδιού πριν και μετά το ΒΠΕ στους συγκεκριμένους άξονες.