«Ανεργία Γυναικών : Αίτια και Προσδιοριστικοί Παράγοντες» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της ΜΑτσια ΑλκμΗνης «Ανεργία Γυναικών : Αίτια και Προσδιοριστικοί Παράγοντες»

ΕΜΦΥΛΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ  ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ  Η ΔΙΑΚΟΠΤΟΜΕΝΗ ΚΑΡΙΕΡΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ  ΓΥΑΛΙΝΟΣ ΤΟΙΧΟΣ , ΓΥΑΛΙΝΗ ΟΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ  ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ  ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ:  1980  1990  2000 AITIA ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ  ΟΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ  Η ΕΜΦΥΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ  ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ  ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑ  ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ  ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΕΜΦΥΛΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ Η αυξανόμενη συρροή των γυναικών στην εργασία δεν κατάφερε να οδηγήσει στη μείωση των διακρίσεων εις βάρος των γυναικών στην αγορά εργασίας. Διακρίσεις που αφορούν πιο συγκεκριμένα: την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, τις αμοιβές, την επαγγελματική εξέλιξη, τη διακοπτόμενη καριέρα λόγω έλλειψης συμφιλίωσης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, την ποιότητα της εργασίας και τις αυξημένες πιθανότητες ανεργίας Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ : Η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό. Η αύξηση των γυναικών στην απασχόληση. Η μεγάλη αύξηση της ανεργίας των γυναικών. Η όλο μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στον τριτογενή τομέα και η μείωση της απασχόλησης στη γεωργία. Η βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης των οικονομικά ενεργών γυναικών. Η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών σε όλες τις επαγγελματικές κατηγορίες με ρυθμούς ταχύτερους από αυτούς των αντρών, ιδιαίτερα σε αυτή των επιστημόνων – ελευθέρων επαγγελματιών.

ΑΙΤΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Παρά την όποια πρόοδο που σημειώθηκε αναφορικά με την συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η εξέλιξη της ανεργίας  ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ Προσληφθέντες ΕΚΤΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προσληφθέντες Νέοι & Επαναεισερχόμενοι Απολυθέντες, Παραιτημένοι ΑΝΕΡΓΟΙ

5 ΤΥΠΟΙ ΑΝΕΡΓΙΑΣ : Ανεργία τριβής Εποχική Ανεργία Διαρθρωτική Ανεργία Τεχνολογική Ανεργία Κυκλική Ανεργία ΑΙΤΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ οι πολιτικές απασχόλησης δεν καταφέρνουν να ταιριάσουν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται από τις δημιουργούμενες θέσεις εργασίας με τα προσόντα των αναζητούντων απασχόληση. η μείωση στη ζήτηση προϊόντων οδηγεί σε μείωση της απασχόλησης Η φυσιολογική αύξηση του γενικού πληθυσμού, η αστικοποίηση του πληθυσμού, αλλά και η είσοδος στην αγορά εργασίας νέων ομάδων του πληθυσμού  Η ΕΜΦΥΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ: «η συνολική ανεργία των γυναικών είναι δυσανάλογη με τη συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό και η διάρκεια της γυναικείας ανεργίας μεγαλύτερη από αυτή των ανδρών. Μάλιστα, υψηλότερο κίνδυνο ανεργίας παρουσιάζουν οι νέες γυναίκες ηλικίας 15-24 ετών, οι φοιτήτριες, οι απόφοιτες μέσης εκπαίδευσης, οι ανειδίκευτες εργάτριες και όσες διαμένουν σε αστικές περιοχές» (Αθανασιάδου et al., 2001) Ποσοστό απασχόλησης Ελλάδα Ε.Ε.-15 Σύνολο 56,9 64,2 Άνδρες 71,7 72,9 Γυναίκες 42,7 55,5 Ποσοστό ανεργίας Ελλάδα Ε.Ε.-15 Άνδρες 6,4 6,9 Γυναίκες 14,9 8,7 Σύνολο 9,8 7,7

 ΑΙΤΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Η αποκλειστική φροντίδα μελών της οικογένειας που χρήζουν βοήθειας Η άτυπη απασχόληση τους σε οικογενειακές επιχειρήσεις χωρίς ασφάλιση , χωρίς ωράριο και χωρίς αμοιβή πολλές φορές Ο αποκλεισμό τους από ορισμένα επαγγέλματα που θεωρούνται «ανδρικά» Η ανεπαρκής συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων Η απασχόληση τους ως μεσαία και πολλές φορές ως κατώτερα στελέχη Η ανισότητα των αμοιβών Η αργή ιεραρχική εξέλιξη Οι πολλαπλές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην επανένταξη τους στην αγορά εργασίας μετά από μακρά απουσία από αυτή ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑ «Όσο αφορά τις γυναίκες ένα μεγάλο τμήμα του γυναικείου πληθυσμού που βιώνει τις διακρίσεις λόγω φύλου, αποστασιοποιείται από το γίγνεσθαι της κοινωνίας που ζει και δραστηριοποιείται (κοινωνικός αποκλεισμός), ενώ τα αυξημένα ποσοστά ανεργίας το καθιστούν όμηρο των καταστάσεων της φτώχειας, αναγκάζοντάς το, είτε να περιπέσει σε κατάσταση «μόνιμης φτώχειας» είτε να συντηρείται από το συγγενικό (γονείς) ή φιλικό του περιβάλλον χωρίς καμιά επαγγελματική διέξοδο και κοινωνική προοπτική» (Τάκαρη, 1978)

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Η διοικητική – οικονομική - πολιτιστική αποκέντρωση σε υποβαθμισμένες περιοχές, ώστε να μην φεύγει ο πληθυσμός και να αναπτυχθεί η περιφέρεια Η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, τα κίνητρα σε ευαίσθητους παραγωγικούς τομείς Η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης Η κλαδική αντιμετώπιση της ανεργίας διότι η οικονομία διακρίνεται σε πολλούς τομείς, οι οποίοι δεν επηρεάζονται στο ίδιο επίπεδο από το φαινόμενο Η επιμόρφωση εργατικού δυναμικού, δηλαδή επαγγελματική εκπαίδευση των ανειδίκευτων εργατών και επανεκπαίδευση με επιδοτούμενα σεμινάρια αυτών που έχουν ειδικευτεί Η παροχή κινήτρων στην νεολαία για δημιουργική εργασία κ. α.  ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Η άμεση υποστήριξη των ανέργων γυναικών μέσα από εξειδικευμένες δομές. Προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Η εξασφάλιση της συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των γυναικών. Η ευαισθητοποίηση σε θέματα φύλου με στόχο την απάλειψη των ανισοτήτων. Η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης σε τομείς στους οποίους υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση γυναικών. Η υιοθέτηση πολιτικών για ευελιξία στην αγορά εργασίας και αύξηση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού. Η παροχή κινήτρων σε γυναίκες για δημιουργική εργασία. Η επέκταση της μερικής απασχόλησης και των ευέλικτων μορφών εργασίας.

ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑ Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής η συμμετοχή των γυναικών στην εργασία επηρεάζει την συμπεριφορά της γονιμότητας, και το αντίστροφο (Bugid, 2003)  οι γυναίκες χωρίς παιδιά στο σπίτι είναι λιγότερο πιθανό να είναι άνεργες από τους άντρες χωρίς παιδιά. Ενώ, οι γυναίκες με παιδιά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να μείνουν άνεργες συγκριτικά με τους άνδρες που έχουν παιδιά στο σπίτι (Shettle,1997) Ε.Ε  πολλές γυναίκες είναι άνεργες όχι επειδή το θέλουν αλλά έχουν αποκτήσει οικογένεια και αναγκάζονται να μένουν σπίτι για να φροντίσουν και να αναθρέψουν τα παιδιά τους (Garcia- Rubiales , 2002)  τα άτομα που κατέχουν λιγότερα από 9 χρόνια εκπαίδευσης και τα άτομα που κατέχουν μεταπτυχιακό και διδακτορικό έχουν το μεγαλύτερο διάστημα ανεργίας και δυσκολεύονται στο να δεχθούν προσφορές εργασίας που να ταιριάζουν στην μόρφωσή τους (Kettunen ,1997) Ελλάδα οι γυναίκες αμείβονται λιγότερο επειδή είναι «γυναίκες» και όχι γιατί έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά ανθρώπινου κεφαλαίου (Παπαπέτρου, 2004)  οι άνθρωποι που κυρίως αναζητούν δουλειά για περισσότερο από 24 μήνες είναι οι νέοι μεταξύ 14 και 29 ετών και ιδιαίτερα οι γυναίκες. Ακόμα όμως μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που είναι ανύπαντρες με παιδί (Kostaki and Ioakeimoglou,1997)  οι κυριότεροι λόγοι αποκλεισμού των γυναικών από τους χώρους εργασίας είναι ο περιορισμένος διαθέσιμος αριθμός θέσεων και η συνεπαγόμενη έλλειψη προϋπηρεσίας (ΚΕΘΙ, Γυναίκα- Εργασία- Ισότητα, 2007)

ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ : ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΧΟΣ: Η ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ : ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (23 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ) ΔΕΙΓΜΑ: 150 ΑΝΕΡΓΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Η ΟΠΟΙΑ ΔΙΕΞΗΧΘΗ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΠΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΕ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2009 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΣΕ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΗΛΙΚΙΑΣ 18 ΕΩΣ 30 ΕΤΩΝ ΤΟ ΧΑΜΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ ΑΡΚΕΤΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, ΔΕΝ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ  ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΟΣΩΝ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ 6 ΜΗΝΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΟΤΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΤΟΥΣ, ΑΦΟΥ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΜΦΥΛΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ, ΤΑ «ΑΝΔΡΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΑ» ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.