Ατομικοί και κοινωνικοί διαμορφωτικοί παράγοντες των αντιλήψεων αυτοποτελεσματικότητας στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων μαθητών-τριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Χαροκοπάκη Αργυρώ

Σημεία αφετηρίας για διεξοδική διερεύνηση η κρισιμότητα της λήψης εκπαιδευτικών & επαγγελματικών αποφάσεων στην εφηβεία ο προβληματισμός για τους παράγοντες του εξωτερικού & εσωτερικού περιβάλλοντος του ατόμου που επηρεάζουν την επαγγελματική επιλογή η συμβολή ατομικών & ενδοατομικών καταστάσεων στην επιτυχή αντιμετώπιση των συνδεόμενων με τις εξωτερικές καταστάσεις αναγκαιοτήτων & απαιτήσεων ( «Αυτοαποτελεσματικότητα») ο προβληματισμός για αποτελεσματική επαγγελματική συμβουλευτική

Αυτοαποτελεσματικότητα: εννοιολογικές διασαφηνίσεις 1/2 Η έννοια του όρου και το εύρος της θεωρίας που μπορεί να αναζητηθεί (κοινωνικογνωστική θεωρία της συμπεριφοράς, Albert Bandura, 1971,1977a, 1986,1997) Οι επιδράσεις της έννοιας στη συμπεριφορά του ατόμου Η εφαρμογή και σχέση της έννοιας με θέματα επαγγελματικής ανάπτυξης και μεταξύ άλλων με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας Έτσι, Για τη μέτρηση των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας έχει κατασκευαστεί η κλίμακα: «Αυτοαποτελεσματικότητα στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών & επαγγελματικών αποφάσεων» (A) (Career Decision Making Self-Efficacy, Taylor & Betz, 1983, & Career Decision Scale, Betz, Hammond & Multon, 2005) «Πρόκειται για την εκτίμηση του βαθμού διαβλεπόμενης αυτοαποτελεσματικότητας του ατόμου να οργανώσει και να εκτελέσει μια σειρά ενεργειών που απαιτούνται για τη λήψη εκπαιδευτικών & επαγγελματικών αποφάσεων (ενέργειες επαγγελματικής πληροφόρησης, λήψης μιας απόφασης, επιλογής στόχου, σχεδιασμού & επίλυσης ενός προβλήματος)». Προσαρμογή για μαθητές μέσης εκπαίδευσης: «Middle School Career Decision-Making Self-Efficacy Scale» (Foaud, Smith & Enochs, 1997)

Ο ρόλος της Α στη διαδικασία επαγγελματικής ανάπτυξης και λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας 2/2 Δυνατότητα άσκησης προσωπικού ελέγχου στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων (φυσικά και στο περιεχόμενο των όποιων αποφάσεων ή προτιμήσεων) Δυνατότητα ανάπτυξης γνώσεων, δεξιοτήτων λήψης αποφάσεων, επίτευξη αυτοεκτίμησης για τις ικανότητες αποτελεσματικής διαχείρισης της διαδικασίας λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας Η σχέση της Α με την επαγγελματική αναποφασιστικότητα των μαθητών-τριών Συμπερασματικά,  Οι αντιλήψεις Α ενθαρρύνουν ή εμποδίζουν τη δυνατότητα των ατόμων να πραγματοποιήσουν μια επιλογή, άρα η μελέτη της συγκεκριμένης έννοιας είναι δυνατό να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των εν λόγω γνωστικών διαδικασιών και στη συμπεριφορά κατά τη διαδικασία αυτή (δυνατότητα πρόβλεψης άρα και αντιμετώπισης σχετικών προβλημάτων)  Παρέχονται δυνατότητες συμβουλευτικής παρέμβασης (καθορισμένοι στόχοι παροχής βοήθειας)

Προσδιορισμός γενικού σκοπού της έρευνας Να διερευνηθούν (προσδιορισμός του ρόλου) ορισμένοι από τους παράγοντες του εξωτερικού & εσωτερικού περιβάλλοντος που διαμορφώνουν τη γνωστική διαδικασία της αυτοαποτελεσματικότητας στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών & επαγγελματικών αποφάσεων μαθητών-μαθητριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και καθορίζουν τη συνακόλουθη συμπεριφορά επίδοσής τους στον τομέα αυτό. Κλίμακες Εξαρτημένων Μεταβλητών: Middle School Career Decision Making Self-Efficacy Scale (Foaud, Smith & Enochs, 1997) Κλίμακα μέτρησης της συμπεριφοράς του ατόμου στη βάση της εκείνης των αντιλήψεων Α.

Θεωρητική θεμελίωση Η κοινωνικογνωστική θεωρία για τη σταδιοδρομία (Lent,Brown & Hackett, 1994,1996,1999,2000,2002) Στην παρούσα έρευνα: Μοντέλο επιλογής σταδιοδρομίας Προσωπικές εισροές Δομικοί –Γενικοί παράγοντες (παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος) Εμπειρίες μάθησης Ενδιαφέροντα Επιλογές Στόχοι Συμπεριφορά και επίδοση Προσδοκίες αυτεπάρκειας Προσδοκίες για αποτέλεσμα Παράγοντες άμεσα σχετιζόμενοι με τις αποφάσεις του ατόμου Ο ρόλος ατομικών, περιβαλλοντικών παραγόντων, υποστηρικτικών μηχανισμών & περιορισμών Πρόταση των εισηγητών & ερευνητικά δεδομένα για περαιτέρω προσδιορισμό του ρόλου των περιβαλλοντικών παραγόντων, ιδιαίτερα των υποστηρικτικών μηχανισμών ως προς το μοντέλο άμεσης ή έμμεσης επίδρασης καθώς και σε πολιτισμικά διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες (έφηβοι μέσης εκπαίδευσης)

ερευνητικών δεδομένων) Παράγοντες που μελετήθηκαν για τον διαμορφωτικό τους ρόλο 1/5 Α) Περιβαλλοντικοί παράγοντες & υποστηρικτικοί μηχανισμοί 1. Οικογένεια Το είδος του δεσμού που ανέπτυξε και διατηρεί το άτομο με τους γονείς του (Ερωτηματολόγιο Προσκόλλησης στους γονείς, Armdsen & Greenberg, 1987) Η υποστήριξη των γονέων στην επιλογή επαγγέλματος (Κλίμακα υποστήριξης των γονέων, Turner et al., 2003). Άξονας επιδράσεων διεργασιών Άξονας επιδράσεων δομής Το μέγεθος της οικογένειας και η σειρά γέννησης του παιδιού (ερωτηματολόγιο ατομικών στοιχείων) Αιτιολόγηση Επιλογής Αξιοσημείωτα Βιβλιογραφικής Επισκόπησης (θεωρητικού πλαισίου & ερευνητικών δεδομένων) Ο πρωταρχικός ρόλος του οικογενειακού περιβάλλοντος στον ελληνικό χώρο Η καταγράφουσα ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης των επιδράσεων από τον άξονα των διεργασιών σε εφήβους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων & η διαφοροποίηση της έντασης των επιδράσεων αυτών στην ηλικία των 15-16 ετών (χαμηλά επίπεδα αυτονόμησης) Η σημασία του ρόλου που αποδίδεται από την κοινωνικογνωστική θεωρία για τη σταδιοδρομία στην οικογένεια και σχετικά ερευνητικά δεδομένα Η ανάγκη εμπειρικού ελέγχου διαστάσεων της δομής της οικογένειας και των διεργασιών μαζί, καθώς και η ταυτόχρονη διερεύνηση διαφορετικών διαστάσεων των διεργασιών στο εύρος διαφορετικών θεωρητικών σχημάτων (συνδυαστική προσέγγιση) Η ανάγκη να προσδιοριστούν συγκεκριμένοι τύποι συμπεριφοράς των γονέων καθώς και πρακτικές που εμποδίζουν ή ενθαρρύνουν τις διαδικασίες Ε.Α. Απουσία ερευνητικών δεδομένων στον ελληνικό χώρο για τη σχέση στοιχείων της δομής με τις αντιλήψεις Α

2/5 2. Κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο οικογένειας (ΚΟΙΕ) (ερωτηματολόγιο ατομικών στοιχείων με τρία κριτήρια) Διεθνή & ελληνικά ερευνητικά δεδομένα για την άρρηκτη σύνδεση του ΚΟΙΕ με θέματα επαγγελματικής ανάπτυξης του ατόμου και θεμάτων που έχουν συνάφεια με τις Α Θέσεις και ερευνητικά δεδομένα στο εύρος της κοινωνικογνωστικής θεωρίας για τη σταδιοδρομία (σημασία περιβαλλοντικών επιδράσεων και αντισταθμιστικός ρόλος των υποστηρικτικών μηχανισμών) Η σύγχρονη τάση διερεύνησης των επιδράσεων του ΚΟΙΕ στους κοινωνικογνωστικούς μηχανισμούς όπως οι αντιλήψεις Α και της μελέτης του διαμεσολαβητικού ρόλου άλλων παραγόντων Αιτιολόγηση Επιλογής Αξιοσημείωτα Βιβλιογραφικής Επισκόπησης 3. Τόπος μόνιμης κατοικίας (διαμονής) (ερωτηματολόγιο ατομικών στοιχείων) Θέσεις και ερευνητικά δεδομένα για την άμεση σχέση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και του περιεχομένου αυτών με τον κοινωνικό χώρο (social context) Θέσεις και ερευνητικά δεδομένα στο εύρος του θεωρητικού πλαισίου της μελέτης Ανάπτυξη της υπαίθρου και η τεχνική πρόοδος στην εποχή μας 4. Η ομάδα των ομιλήκων και οι φιλικές σχέσεις με τους συνομιλήκους Το είδος του δεσμού που ανέπτυξε και διατηρεί το άτομο με τους φίλους του (Ερωτηματολόγιο Προσκόλλησης στους φίλους, Armdsen & Greenberg, 1987) Η υποστήριξη των φίλων στην επιλογή επαγγέλματος (Κλίμακα υποστήριξης των φίλων, Turner et al., 2003).

3/5 Αιτιολόγηση Επιλογής Αξιοσημείωτα Βιβλιογραφικής Επισκόπησης Ιδιαίτερα σημαντικές πηγές παροχής κοινωνικής στήριξης και συνάφειες αυτής με πτυχές της έννοιας του εαυτού & παραμέτρους ψυχικής υγείας (αυτοαντίληψη, αυτοεκτίμηση, κ.ά.) Βαρύτητα της επίδρασης την περίοδο της εφηβείας και διαφοροποίηση από την επίδραση των γονέων. Ερευνητικά δεδομένα για ικανοποιητικό επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων με τους γονείς Περιορισμένα ερευνητικά δεδομένα στο εξωτερικό για τη σχέση με θέματα Ε.Α. και με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, περιορισμένα και στον ελληνικό χώρο. Διαφοροποίηση της επίδρασης γονέων – φίλων στα θέματα Ε.Α. (γονείς - περιεχόμενο των επιλογών, φίλοι -αναζήτηση πληροφοριών) Θεωρητικό πλαίσιο & ερευνητικά δεδομένα Κοινωνικογνωστική θεωρία της συμπεριφοράς: οι συνομίληκοι εξυπηρετούν σημαντικές λειτουργίες αυτοαποτελεσματικότητας. Θεωρία προσκόλλησης: ασφαλής προσκόλληση, μεγαλύτερη ικανότητα δημιουργίας & διατήρησης συναισθηματικών δεσμών με συνομιλήκους. Ερευνητικά δεδομένα για την ύπαρξη θετικών συσχετίσεων με τις αντιλήψεις Α, και άλλες συναφείς έννοιες: συμπεριφορά επαγγελματικής διερεύνησης, επαγγελματική αναποφασιστικότητα. Απουσία δεδομένων στον ελληνικό χώρο. Κοινωνικογνωστική θεωρία για τη σταδιοδρομία: οι φίλοι και συνομίληκοι μηχανισμός παροχής κοινωνικής στήριξης, ερευνητικά δεδομένα ότι φαίνεται να λειτουργούν ως σημαντικότερος παράγοντας από του γονείς, ιδιαίτερα για εφήβους εθνικο-φυλετικών & πολιτιστικών ομάδων. Ανάγκη διερεύνησης του ρόλου των επιδράσεων των φίλων στις εξ. μεταβλητές της έρευνας καθώς και όταν συνυπολογίζεται με αυτές των γονέων στις αντιλήψεις Α στον ελληνικό χώρο.

Α) Ατομικοί παράγοντες 4/5 Α) Ατομικοί παράγοντες 1. Φύλο Η κοινωνική αντίληψη επαγγελματικών ρόλων των φύλων και η συνακόλουθη διάκριση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, η περίπλοκη συμπεριφορά των γυναικών σε θέματα Σταδιοδρομίας. Κοινωνικογνωστική θεωρία της σταδιοδρομίας (επίδραση φύλου όχι από τις φυσιολογικές του ιδιότητες αλλά από το πώς γίνεται αποδεκτό στο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο) Ερευνητικά δεδομένα για διαφορές σε άλλες αντιλήψεις Α, στις αντιλήψεις Α και σε συναφείς έννοιες σε εφήβους πολιτισμικών ομάδων & εθνοτήτων Περιορισμένα δεδομένα στον ελληνικό χώρο για τις αντιλήψεις Α και ανάγκη διερεύνησης για την αλληλεπίδραση με άλλους παράγοντες. Αιτιολόγηση Επιλογής Αξιοσημείωτα Βιβλιογραφικής Επισκόπησης 2. Εθνικότητα (ερωτηματολόγιο ατομικών στοιχείων και όχι διερεύνηση άλλων παραμέτρων ) Κοινωνικογνωστική θεωρία της σταδιοδρομίας Ερευνητικά δεδομένα (διερεύνηση δύο διαστάσεων: εθνική ταυτότητα & επιπολιτισμός) Περιορισμένα δεδομένα στον ελληνικό χώρο (για την επαγγελματική ωριμότητα αλλοδαπών) 3. Σχολική επίδοση (ερωτηματολόγιο ατομικών στοιχείων) (μέτρια – σχεδόν καλώς, καλώς, λείαν καλώς, άριστα) Περιορισμένα ερευνητικά δεδομένα μόνο για τη συσχέτιση με διάσταση γενικευμένης Α.

5/5 4. Ηλικία (διερευνώμενη ως τάξη φοίτησης, Α΄ή Β΄Λυκείου) – (ερωτηματολόγιο ατομικών στοιχείων) Αιτιολόγηση Επιλογής Αξιοσημείωτα Βιβλιογραφικής Επισκόπησης Δομή υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος (επιλογή κατεύθυνσης στην Α΄τάξη) Εξελικτική περίοδος με έμφαση στη διαπροσωπική αλληλεπίδραση με σημαντικά πρόσωπα Θεωρητικό πλαίσιο της μελέτης (SCCT) για τη σημαντικότητα της περιόδου της Λυκειακής εκπ/σης στη διαμόρφωση των γνωστικών μηχαν. και την ανάπτυξη δεξιοτήτων λήψης αποφάσεων Ερευνητικά δεδομένα: α) αύξηση των επιπέδων των αντιλήψεων Α όσο αυξάνεται η ηλικία και β) μεγαλύτερη η επιθυμία εμπλοκής με τα διαδικασία λήψης αποφάσεων όσο μεγαλύτερη η τάξη φοίτησης. 5. Προσωπικότητα (θεωρία των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας) 16 Personality Factors (Cattell & Cattell, 1995). 16 Παράγοντες Προσωπικότητας, αποκλειστικά δικαιώματα έκδοσης ISON.PsychoMetrica Ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την άρρηκτη σύνδεση με θέματα Ε.Α. Θεωρητικό πλαίσιο κοινωνικογνωστικής θεωρίας για τη σταδιοδρομία (ενότητα γενετικές καταβολές) Ερευνητικά δεδομένα και σύνδεση παραγόντων προσωπικότητας με συναφείς με τις αντιλήψεις Α έννοιες (π.χ. επαγγελματική αναποφασιστικότητα) Σύγχρονη τάση διερεύνησης και ύπαρξη συναφειών με τις αντιλήψεις Α καθώς μέχρι πρότινος η τάση έρευνας αφορούσε στις αντιλήψεις επαγγελματικής Α. Το σύγχρονο, τα ελάχιστα ερευνητικά δεδομένα στον ελληνικό χώρο για τη σχέση με τις αντιλήψεις Α και η ανάγκη χρήσης και άλλων μεθόδων και τρόπων μέτρησης της προσωπικότητας από όσους έχουν ήδη εφαρμοστεί.

Η έρευνα 1/3 Συμβολή – Πρωτοτυπία Η έρευνα 1/3 Συμβολή – Πρωτοτυπία Σε καμία έρευνα στον ελληνικό χώρο δεν είχαν συμπεριλάβει ατομικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες και υποστηρικτικούς μηχανισμούς μαζί, ούτε είχε εξεταστεί η σπουδαιότητα της συνάφειας ανάμεσά τους όσο και η συνεκτίμηση με άλλα ατομικά στοιχεία μαθητών –μαθητριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για το επίπεδο των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων και της συμπεριφοράς τους στον τομέα αυτό.

2/3 2. Ερευνητικές Υποθέσεις 1. Δείγμα Συνολικό δείγμα 516 μαθητών –μαθητριών. (Αντανακλά την αναλογία αγοριών – κοριτσιών στον πληθυσμό των σχολείων Ν.Βοιωτίας και συμφωνεί με τον καταμερισμό του συνολικού πλήθους των μαθητών σε αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές του Νομού). 2. Ερευνητικές Υποθέσεις Υπάρχουν διαφορές στις μεταβλητές της έρευνας με βάση τα ατομικά στοιχεία του ατόμου 2. Υπάρχουν διαφορές στις αντιλήψεις Α και τη συμπεριφορά του ατόμου στον τομέα αυτό με βάση τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αυτού 3. Υπάρχει σχέση μεταξύ των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο οικογενειακό πλαίσιο και με τους φίλους και των αντιλήψεων Α και της συμπεριφοράς του ατόμου στον τομέα αυτό καθώς και των δύο εξ. μεταβλητών μεταξύ τους 4. Δεν υπάρχουν διαφορές στις αντιλήψεις Α και τη συμπεριφορά του ατόμου στο θέμα αυτό με βάση στοιχεία της δομής της οικογένειας 5. Υπάρχουν παράγοντες οι οποίοι προβλέπουν σημαντικά τις εξαρτημένες μεταβλητές της έρευνας (αντιλήψεις Α και συμπεριφορά του ατόμου στον τομέα αυτό)

Ερευνητικά Ευρήματα - Συζήτηση 1/8 Ερευνητικά Ευρήματα - Συζήτηση 1/8 1ο Στάδιο: Διερεύνηση σχέσεων μεταξύ των μτβλ. της έρευνας και των ατομικών στοιχείων Αποτελέσματα Διαφορές ως προς το φύλο στατιστικά σημαντικές για τις αντιλήψεις Α,όχι για τη σχετική συμπεριφορά. Επίσης, για τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα με τους φίλους και την ομάδα των ομιλήκων. Διαφορές ως προς τη σχολική επίδοση στατιστικά σημαντικές ως προς τις αντιλήψεις Α, για τη συμπεριφορά του ατόμου Δεν υπάρχουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές στις αντιλήψεις Α και τη συμπεριφορά του ατόμου με βάση την ηλικία (Ά και Β΄τάξη), το ΚΟΙΕ και τον τόπο μόνιμης κατοικίας του ατόμου (αστική, ημιαστική, αγροτική περιοχή). Διαφορές στις αντιλήψεις Α και τη συμπεριφορά του ατόμου με βάση τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των μαθητών-τριών

2/8 Συγκεκριμένα: Μεγαλύτερες μέσες τιμές στις αντιλήψεις Α έχουν οι μαθητές/τριες με: Συναισθηματική Σταθερότητα (Παράγοντας C+), Χαμηλή Αυτοεκτίμηση (τάση να νοιώθουν ανασφάλεια)(Παράγοντας Ο+), τάση για Αυτονομία – Αυτάρκεια (Παράγοντας Q2+) και από τους δευτερογενείς παράγοντες τάση για Εσωστρέφεια (Παράγοντας SE-). Μεγαλύτερες μέσες τιμές στη συμπεριφορά στον τομέα που αναφέρονται οι αντιλήψεις Α, έχουν οι μαθητές/τριες με: τάση για Αυτονομία-Αυτάρκεια (Παράγοντας Q2+) και Εσωστρέφεια (Παράγοντας SE-).

3/8 2ο Στάδιο: Διερεύνηση σχέσεων μεταξύ διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο οικογενειακό πλαίσιο και με τους φίλους, στοιχείων δομής της οικογένειας, αντιλήψεων Α και συμπεριφοράς στον τομέα αυτό. Αποτελέσματα Θετική σχέση δύο διαστάσεων των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο οικογενειακό πλαίσιο με τις αντιλήψεις Α και με τη σχετική συμπεριφορά. Θετική σχέση μεταξύ των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στην ομάδα των ομιλήκων και με τους φίλους με τις αντιλήψεις Α και τη σχετική συμπεριφορά του ατόμου. Όχι διαφορές στις αντιλήψεις Α και τη συμπεριφορά στον τομέα αυτό με βάση στοιχεία της δομής της οικογένειας Συστηματικές διαφορές στις διεργασίες στην οικογένεια με βάση στοιχεία της δομής αυτής - 1ο & 2ο παιδί > υποστήριξη από τους γονείς & επίπεδα ύπαρξης αφαλούς δεσμού - Ολιγομελείς οικογένειες (με ένα ή δύο παιδιά) > ποσοστά και στις δύο διαστάσεις των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο οικογενειακό πλαίσιο

4/8 (Μερικά) Συμπεράσματα με συναισθηματικές-γνωστικές και συμπεριφοριστικές διαστάσεις : Ανάδειξη σημασίας διαπροσωπικών σχέσεων αλληλεπίδρασης με πρόσωπα του οικογενειακού περιβάλλοντος και φίλους την περίοδο της πρώιμης εφηβείας κυρίως την επίδραση τη διαμόρφωση των κοινωνικογνωστικών μηχανισμών που διερευνώνται Ανάδειξη σημασίας συγκεκριμένων τύπων γονεϊκής συμπεριφοράς (καθώς και αυτών των φίλων και συνομιλήκων) για τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων (ενέργειες και πρακτικές) που είναι δυνατό να λειτουργήσουν ενισχυτικά στην αντιμετώπιση των σχετικών διαδικασιών και στην υιοθέτηση ενεργειών ολοκλήρωσης των διαδικασιών αυτών.

5/8 3ο Στάδιο: Συγκριτική θεώρηση βαρύτητας ατομικών παραγόντων (χαρακτηριστικά της προσωπικότητας), περιβαλλοντικών παραγόντων & υποστηρικτικών μηχανισμών Η υποστήριξη των γονέων στην επιλογή επαγγέλματος Αντιλήψεις αυτοαποτελεσματικότητας στη διαδικασία λήψης μιας εκπαιδευτικής ή επαγγελματικής απόφασης Το είδος του δεσμού που ανέπτυξε και διατηρεί με τους γονείς του Παράγοντας προσωπικότητας Q2 (τάση για Αυτονομία- Αυτάρκεια) Δευτ. παράγοντας προσωπικότητας SI (υψηλή τάση για ανεξαρτησία) Περιγραφή των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών προσωπικότητας: άτομο που προτιμά να εργάζεται μόνο του, παίρνει εξίσου μόνο τους τις αποφάσεις που το αφορούν, δε δείχνει ανάγκη διαπροσωπικής επικοινωνίας και είναι προσανατολισμένο στην εξέλιξη και την πρόοδο, αυθεντικό και ειλικρινές στις αντιδράσεις του

6/8 (Μερικά) Συμπεράσματα: Αλληλεξάρτηση μεταξύ παράγοντα Q2(Αυτονομία-Αυτάρκεια με τις αντιλήψεις Α) Αλληλεξάρτηση διεργασιών στο οικογενειακό πλαίσιο με τις αντιλήψεις Α. Τόσο οι σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ των γονέων με το έφηβο παιδί τους όσο πρωτίστως η επίδειξη από την πλευρά των πρώτων ενός φάσματος τύπων συμπεριφοράς, πρακτικών και ενεργειών οι οποίες σχετίζονται με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας, ενισχύουν τη διαμόρφωση των αντιλήψεων Α. Η συνεισφορά της υποστήριξης των γονέων στην επιλογή επαγγέλματος παραμένει σημαντική παρά την ύπαρξη υψηλής συνάφειας μεταξύ της υποστήριξης των φίλων και της ομάδας των ομιλήκων και των αντιλήψεων Α. Δεν υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ υποστήριξης γονέων και φίλων αφού η υποστήριξη των γονέων κρίνεται σημαντική για τη διαμόρφωση των αντιλήψεων Α ανεξάρτητα από την τιμή της μεταβλητής υποστήριξη των φίλων. Δηλαδή: η επίδραση της υποστήριξη των φίλων κρίνεται ασήμαντη (αμελητέα) δεδομένης της παρουσίας του παράγοντα υποστήριξη των γονέων. = οι γονείς και ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κύριοι προγνωστικοί και διαμορφωτικοί συντελεστές

7/8 3ο Στάδιο: συνέχεια Συμπεριφορά του ατόμου 3ο Στάδιο: συνέχεια Η υποστήριξη των γονέων στην επιλογή επαγγέλματος Συμπεριφορά του ατόμου στον τομέα των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας Παράγοντας προσωπικότητας Q2 (τάση για Αυτονομία- Αυτάρκεια) Δευτ. παράγοντας προσωπικότητας SE (τάση προς Εσωστρέφεια) Δευτ. παράγοντας προσωπικότητας SI (υψηλή τάση για ανεξαρτησία) Περιγραφή συγκεκριμένων χαρακτηριστικών προσωπικότητας: άτομο που προτιμά να εργάζεται μόνο του, παίρνει εξίσου μόνο του τις αποφάσεις που το αφορούν δηλαδή έχει έντονη τάση ανεξαρτησίας, αυτάρκες και εσωστρεφές (γενικά σοβαρό, επιφυλακτικό, απόμακρο από τις διαπροσωπικές σχέσεις, προσανατολίζεται περισσότερο στα πράγματα και τις ιδέες).

Γενικό Συμπέρασμα 3ου σταδίου: 8/8 Γενικό Συμπέρασμα 3ου σταδίου: Συνολικά, σε ότι αφορά τους παράγοντες που προβλέπουν σημαντικά τις αντιλήψεις Α και τη συμπεριφορά του ατόμου στον τομέα αυτό, τα αποτελέσματα συνιστούν ότι ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες και υποστηρικτικοί μηχανισμοί όπως η υποστήριξη των γονέων στην επιλογή επαγγέλματος και το είδος του δεσμού που ανέπτυξε και διατηρεί με αυτούς καθώς και ορισμένοι ατομικοί παράγοντες όπως συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός έφηβου ατόμου συνδέονται και εξηγούν καλύτερα τη διαμόρφωση των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας αυτού στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων καθώς και τη σχετική του συμπεριφορά.

Πρακτική αξιοποίηση Οι πληροφορίες σχετικά με τους ατομικούς & περιβαλλοντικούς παράγοντες και υποστηρικτικούς μηχανισμούς είναι σημαντικές για την ανάπτυξη (ή αναδόμηση) μέσω συμβουλευτικών παρεμβάσεων των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας και την ενεργό κινητοποίηση του ατόμου για την αξιοποίηση των όποιων χαρακτηριστικών ή υπαρχόντων συστημάτων στήριξης αυτού (ενεργητική δράση στο θέμα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων σταδιοδρομίας) Συγκεκριμένη μεθοδολογία η οποία να περιλαμβάνει πρακτικές, τεχνικές, ενέργειες και δραστηριότητες που στηρίζονται στο θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας: τις πηγές τροφοδότησης της αυτοαποτελεσματικότητας του ατόμου (θετικές εμπειρίες επίδοσης, έμμεση λειτουργική μάθηση, συναισθηματική κατάσταση και λεκτική πειθώς) Π.χ. εκπαιδευτικές ερευνητικές δραστηριότητες ή δραστηριότητες πεδίου, τεχνικές προβολής προτύπων, χειρισμός συναισθηματικής κατάστασης, λεκτικά & επικοινωνιακά μηνύματα.

Career Decision – Making Self-Efficacy. com Σας ευχαριστώ!