Διδάσκοντας την κοινωνική υπευθυνότητα μέσω του προγράμματος Making the Links (MTL): Ποιοτική αξιολόγηση των εμπειριών των συμμετεχόντων φοιτητών Αλεξίου Ιωάννης Κοφίτσα Κωνσταντίνα Μόκκα Αγνή Παπαδόπουλος Αλέξανδρος

Σκεπτικό του άρθρου Παρουσίαση του προγράμματος Making the Links (MTL) Ανάδειξη των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή του

Η δημιουργία του προγράμματος MTL στηρίχθηκε σε: Έλλειψη αλτρουϊσμού και ανθρωπιστικών αξιών από τους φοιτητές Υποεξυπηρέτηση των αγροτικών και απομακρυσμένων πληθυσμών από την ιατρική κοινότητα Αποπροσανατολιστικός χαρακτήρας της ιατρικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης

Οι στόχοι του προγράμματος MTL: Να φέρει σε επαφή τους φοιτητές με απομακρυσμένους πληθυσμούς και δύσκολες συνθήκες ιατρικής φροντίδας Να καταδείξει την αναγκαιότητα ενίσχυσης του επιπέδου ιατρικής περίθαλψης στις παραπάνω συνθήκες Να αποκομίσουν οι φοιτητές εκπαιδευτική εμπειρία σε μια πληθώρα συνθηκών Να εκτεθούν σε συνθήκες διεθνούς, αγροτικού και αστικού συστήματος υγείας

Οι στόχοι του προγράμματος MTL: Να κερδίσουν γλωσσικές δεξιότητες και να έρθουν σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς Να βιώσουν τη διαδραστική εκπαιδευτική διαδικασία μέσω της συμμετοχής τους στην παροχή υπηρεσιών υγείας Να βελτιώσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας Να αποκτήσουν πνεύμα ομαδικότητας και συνεργατικότητας

Οι φάσεις του MTL: 1. Προσανατολισμός στα θέματα υγείας των απομακρυσμένων και ελλιπώς υγειονομικά εξυπηρετούμενων πληθυσμιακών ομάδων 2. Απόκτηση της κλινικής εμπειρίας σε απομακρυσμένες περιοχές 3. Εμπειρία εθελοντισμού σε υποεξυπηρετούμενες αστικές περιοχές 4. Διεθνής εμπειρία στη Μοζαμβίκη 5. Περίοδος αξιολόγησης

Ανάλυση των φάσεων του προγράμματος MTL: 1η φάση: α. Σεμινάριο διάρκειας 20 ωρών σχετικά με τους αβορίγινες -Ομάδα συζήτησης που ερευνά θέματα σχετικά με τις τοπικές μεθόδους θεραπευτικής αντιμετώπισης β. Μάθημα διεθνούς υγείας - Διδάσκεται στο πανεπιστήμιο του Saskatchewan και έχει ως θέμα την κοινωνική ανάπτυξη και τη διεθνή υγεία γ. Εκμάθηση ξένης γλώσσας (πορτογαλικά)

Ανάλυση των φάσεων του προγράμματος MTL: 2η φάση: -6 εβδομάδες κλινικής εκπαίδευσης και κοινωνικής εξυπηρέτησης σε περιφερειακές απομακρυσμένες κοινότητες 3η φάση: -2 εφημερίες το μήνα στην κλινική SWITCH (Student Wellness Initiative Toward Community Health) 4η φάση: -6 εβδομάδες σε νοσοκομείο στη Μοζαμβίκη με παράλληλη δραστηριότητα σε κινητές μονάδες εμβολιασμού 5η φάση: -Συμπλήρωση αναφοράς σχετικά με την εμπειρία στο MTL

Κριτήρια επιλογής στο MTL: Να είναι πρωτοετείς φοιτητές ιατρικής Γραπτή αίτηση που να περιλαμβάνει: -τον τρόπο αντίληψης της αβοριγινής, της αστικής και της διεθνούς εμπειρίας -γλωσσικές δεξιότητες -άλλες σχετικές εμπειρίες Συνέντευξη από μέλη και προηγούμενους συμμετέχοντες στο MTL όπου εξετάζονται: -ο βαθμός ετοιμότητας των φοιτητών -πιθανές προηγούμενες εμπειρίες σε ανάλογα προγράμματα -αξιολόγηση ικανότητας των συμμετεχόντων στην επαφή τους με τέτοιου είδους ομάδες

Αξιολόγηση του MTL με τη χρήση ερωτηματολογίου 1. Μετά την άσκηση των φοιτητών στο αστικό τους κέντρο 2. Μετά τη διεθνή άσκηση των φοιτητών στη Μοζαμβίκη

Ανάλυση και αξιολόγηση των ερωτηματολογίων Αυτή επιτελείται σε 4 βήματα: 1. Γενική ανάγνωση με σκοπό την κατανόηση των κειμένων 2. Κωδικοποίηση των πληροφοριών σε προπαρασκευαστικό επίπεδο 3. Ανεξάρτητη κατηγοριοποίηση των απαντήσεων 4. Ομαδικός απολογισμός των αναφορών των φοιτητών

Αποτελέσματα του MTL: Διαπροσωπικές σχέσεις -Ανάπτυξη σχέσεων τόσο με ασθενείς όσο και με κοινότητες -Αμφισβήτηση των προσωπικών στερεοτύπων προς τους πληθυσμούς αυτών Κοινωνικός αντίκτυπος της υγείας στην καθημερινή ζωή -Συνειδητοποίηση της σημασίας της άμεσης πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη Ανάπτυξη της κοινότητας -Επιλεκτικός σχεδιασμός του συστήματος υγείας ανάλογα με τις ανάγκες της εκάστοτε κοινότητας

Αποτελέσματα του MTL: Διεπιστημονικότητα -Κατάργηση της ιεραρχίας στην ιατρική πράξη -Ανάπτυξη της συνεργασίας Σύνδεση υγείας και κοινωνιών -Κατανόηση ύπαρξης διαφορών αλλά και ομοιοτήτων σε ζητήματα υγείας σε διαφορετικές κοινωνίες Προσωπικός προσδιορισμός φοιτητών -Προσανατολισμός σε ειδικότητες με αλτρουϊστικό κοινωνικό χαρακτήρα

Σημεία αμφισβήτησης του MTL Μειωμένη συμμετοχή των φοιτητών στην κλινική πράξη λόγω έλλειψης κατάλληλων εμπειριών και γνώσεων (πρωτοετείς) Περιορισμένη χρονική διάρκεια του προγράμματος

Παρατηρήσεις Η έρευνα αντανακλά μόνο στις απόψεις των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα φοιτητών Παράλειψη της συνολικής ανθρωπιστικής κατευθυντήριας γραμμής του πανεπιστημίου

“ There is not much we are equipped to do but we stop and we try. And it is enough.Enough to remember that we are people who can care for each other. Caring is sometimes all we can do” “The physician’s role is to cure occasionally, relieve often, but comfort always” Osler 1905

Πηγές-πληροφορίες “Teaching social accountability by making the links: Qualitative evaluation of student experiences in a service-learning project” Ryan Meli, Daniel Fuller, Jessica Lydiate Medical teacher,2011; 33: