Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 1 philologist-historian Amalia Eliade/Iliadi philologist-historian The poet and the narrator A contribution to phantasy and tenderness

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 2 Εργαστήριο τέχνης & λόγου Πρόγραμμα πολιτισμού: ζωγραφικής & λόγου. Ηλιάδη Αμαλία Κ., φιλόλογος- ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.) Ηλιάδη Αμαλία Κ., φιλόλογος- ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.) Χώρος εργασίας: Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Τρικάλων Χώρος εργασίας: Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Τρικάλων Δ/νση κατοικίας: Μ. Πιτσάκου 21 Δ/νση κατοικίας: Μ. Πιτσάκου 21 Τ.Κ ΤρίκαλαΤηλ.& Fax: Τ.Κ ΤρίκαλαΤηλ.& Fax:

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 3 Σχέδιο Πολιτιστικού Προγράμματος: Θέμα υποβαλλόμενου προγράμματος: «Μικροί ζωγράφοι σχολιάζουν τα έργα τους: Ένα πρόγραμμα συνδυασμού ζωγραφικής και λόγου». Συμμετέχοντες: 14 μαθητές και μαθήτριες του Μουσικού Γυμνασίου Τρικάλων από τα τμήματα α4 και β1. Συμμετέχοντες: 14 μαθητές και μαθήτριες του Μουσικού Γυμνασίου Τρικάλων από τα τμήματα α4 και β1. Το Υ.Π.Ε.Π.Θ., συμβαδίζοντας με τους στόχους της Unesco, των Ηνωμένων Εθνών και άλλων οργανισμών προτρέπει στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών δράσεων για τη δεκαετία , με σκοπό το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία και την εκπαίδευση μαθητών στην «πολιτότητα», ώστε να γίνουν αυριανοί ενεργοί πολίτες. Το Υ.Π.Ε.Π.Θ., συμβαδίζοντας με τους στόχους της Unesco, των Ηνωμένων Εθνών και άλλων οργανισμών προτρέπει στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών δράσεων για τη δεκαετία , με σκοπό το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία και την εκπαίδευση μαθητών στην «πολιτότητα», ώστε να γίνουν αυριανοί ενεργοί πολίτες. Το Υ.Π.Ε.Π.Θ., ως Εθνικός Συντονιστικός Φορέας, συμμετέχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συντονίζει σε εθνικό, το Ευρωπαϊκό Έτος Καινοτομίας και Δημιουργικότητας Κρίνεται απαραίτητο η εκπαίδευση και η κατάρτιση σε όλα τα επίπεδα να στηρίζουν, να ενθαρρύνουν και να καλλιεργούν τη δημιουργικότητα, η οποία είναι η απόλυτη πηγή καινοτομίας. Επίσης η ικανότητα για καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας και συντελεί στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων καθώς και σε μια ουσιαστική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας. Η δημιουργικότητα και η καινοτομία αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της διαδικασίας ενσωμάτωσης των ΣΔ στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Έτους Καινοτομίας και Δημιουργικότητας 2009, στο χώρο των ΣΔ ενθαρρύνεται η πραγματοποίηση προγραμμάτων και πρακτικών δημιουργικότητας και καινοτομίας που θα βασίζονται στη Γνώση και θα οδηγούν σε πιο δυναμικές μορφές ανάπτυξης τους τομείς του Περιβάλλοντος, της Αγωγής Υγείας, του Πολιτισμού και της Αγωγής Σταδιοδρομίας. Το Υ.Π.Ε.Π.Θ., ως Εθνικός Συντονιστικός Φορέας, συμμετέχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συντονίζει σε εθνικό, το Ευρωπαϊκό Έτος Καινοτομίας και Δημιουργικότητας Κρίνεται απαραίτητο η εκπαίδευση και η κατάρτιση σε όλα τα επίπεδα να στηρίζουν, να ενθαρρύνουν και να καλλιεργούν τη δημιουργικότητα, η οποία είναι η απόλυτη πηγή καινοτομίας. Επίσης η ικανότητα για καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας και συντελεί στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων καθώς και σε μια ουσιαστική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας. Η δημιουργικότητα και η καινοτομία αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της διαδικασίας ενσωμάτωσης των ΣΔ στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Έτους Καινοτομίας και Δημιουργικότητας 2009, στο χώρο των ΣΔ ενθαρρύνεται η πραγματοποίηση προγραμμάτων και πρακτικών δημιουργικότητας και καινοτομίας που θα βασίζονται στη Γνώση και θα οδηγούν σε πιο δυναμικές μορφές ανάπτυξης τους τομείς του Περιβάλλοντος, της Αγωγής Υγείας, του Πολιτισμού και της Αγωγής Σταδιοδρομίας.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 4 Παρουσίαση προγράμματος Α. Γενικός στόχος- Υποθέματα- Περιεχόμενο: Α. Γενικός στόχος- Υποθέματα- Περιεχόμενο: Γενικός Στόχος: Να συνειδητοποιήσουν σταδιακά και βιωματικά οι μαθητές τη στενή σχέση ανάμεσα στον κώδικα του λόγου και της εικαστικής- ζωγραφικής γλώσσας. Να αντιληφθούν επίσης τη δύναμη της εικόνας μέσα από μια εκλογικευμένη διαδικασία αναλυτικής σκέψης που εφορμάται απ’ το ίδιο το ζωγραφικό τους έργο. Υποθέματα- Περιεχόμενο: Σχολιασμός απ’ τους ίδιους τους μαθητές του ζωγραφικού έργου που δημιούργησαν με ελεύθερη προαίρεση ως προς το θέμα και ως προς τα υλικά (παντοειδή). Γενικός Στόχος: Να συνειδητοποιήσουν σταδιακά και βιωματικά οι μαθητές τη στενή σχέση ανάμεσα στον κώδικα του λόγου και της εικαστικής- ζωγραφικής γλώσσας. Να αντιληφθούν επίσης τη δύναμη της εικόνας μέσα από μια εκλογικευμένη διαδικασία αναλυτικής σκέψης που εφορμάται απ’ το ίδιο το ζωγραφικό τους έργο. Υποθέματα- Περιεχόμενο: Σχολιασμός απ’ τους ίδιους τους μαθητές του ζωγραφικού έργου που δημιούργησαν με ελεύθερη προαίρεση ως προς το θέμα και ως προς τα υλικά (παντοειδή).

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 5 Β. Επιμέρους στόχοι κατά την υλοποίηση: α) Εμβάθυνση στην προσωπικότητά τους και ψυχολογική και ψυχική τους ωρίμανση κατά τη διαδικασία αυτοπαρατήρησης και αυτοανάλυσης: προσπαθώντας να ερμηνεύσουν και να σχολιάσουν το έργο τους, κατανοούν τους αθέατους μηχανισμούς λειτουργίας του ατομικού και συλλογικού τους πολιτισμικού «είναι». α) Εμβάθυνση στην προσωπικότητά τους και ψυχολογική και ψυχική τους ωρίμανση κατά τη διαδικασία αυτοπαρατήρησης και αυτοανάλυσης: προσπαθώντας να ερμηνεύσουν και να σχολιάσουν το έργο τους, κατανοούν τους αθέατους μηχανισμούς λειτουργίας του ατομικού και συλλογικού τους πολιτισμικού «είναι». β) Μύηση σε γεωγραφικούς και λεκτικούς τρόπους έκφρασης και αυτοαντίληψης μέσα από το διάλογο και τη συζήτηση. β) Μύηση σε γεωγραφικούς και λεκτικούς τρόπους έκφρασης και αυτοαντίληψης μέσα από το διάλογο και τη συζήτηση. γ) Παροχή συμβουλευτικής ως προς τις κλίσεις-«ταλέντα»-δεξιότητές τους. γ) Παροχή συμβουλευτικής ως προς τις κλίσεις-«ταλέντα»-δεξιότητές τους.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 6 Γ. Αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης- προγραμματισμός: 1) Δεκέμβριος 2008: Εισαγωγή στους σκοπούς και τη Μεθοδολογία του Προγράμματος. 1) Δεκέμβριος 2008: Εισαγωγή στους σκοπούς και τη Μεθοδολογία του Προγράμματος. 2) Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2009: Διαλογικές συζητήσεις πάνω στις συγκεκριμένες εικαστικές και λεκτικές «απόπειρες» σύνθεσης των μαθητών- Τροποποιήσεις- Ανατροφοδοτήσεις. 2) Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2009: Διαλογικές συζητήσεις πάνω στις συγκεκριμένες εικαστικές και λεκτικές «απόπειρες» σύνθεσης των μαθητών- Τροποποιήσεις- Ανατροφοδοτήσεις. 3) Μάρτιος- Απρίλιος 2009: Συγκριτικές προσεγγίσεις επιλεγμένων έργων εικαστικών και κριτικών τους. 3) Μάρτιος- Απρίλιος 2009: Συγκριτικές προσεγγίσεις επιλεγμένων έργων εικαστικών και κριτικών τους. 4) Μάιος 2009: Αξιολόγηση, Εκτιμήσεις, Συμπεράσματα, Διάχυση αποτελεσμάτων. 4) Μάιος 2009: Αξιολόγηση, Εκτιμήσεις, Συμπεράσματα, Διάχυση αποτελεσμάτων.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 7 Δ. Μεθοδολογία υλοποίησης- Συνεργασίες με άλλους φορείς: 1) Αξιοποίηση τοπικών εκθέσεων (Δήμος, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση- Εικαστικά, Πολιτιστικά Δρώμενα). 1) Αξιοποίηση τοπικών εκθέσεων (Δήμος, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση- Εικαστικά, Πολιτιστικά Δρώμενα). 2) «Εκμετάλλευση- Αξιοποίηση Μουσειακού Υλικού από Μουσεία και Αίθουσες Τέχνης Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Εξωτερικού. 2) «Εκμετάλλευση- Αξιοποίηση Μουσειακού Υλικού από Μουσεία και Αίθουσες Τέχνης Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Εξωτερικού. 3) Χρησιμοποίηση εκδόσεων Μουσείων: Λευκώματα- Συλλογές. 3) Χρησιμοποίηση εκδόσεων Μουσείων: Λευκώματα- Συλλογές. 4) Διαδικτυακές «Συνεργασίες» κατά τη διάχυση- διάδοση των αποτελεσμάτων- δημοσιοποίησης- έκδοσης. 4) Διαδικτυακές «Συνεργασίες» κατά τη διάχυση- διάδοση των αποτελεσμάτων- δημοσιοποίησης- έκδοσης. 5) Συνεργασία με εφημερίδες και περιοδικά, συμβατικά- έντυπα και ηλεκτρονικά. 5) Συνεργασία με εφημερίδες και περιοδικά, συμβατικά- έντυπα και ηλεκτρονικά.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 8 Διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση και αξιοποίηση των πολλαπλών δυνατοτήτων της Ε. Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων. Ε. Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων. Σύνδεση με τη Νεοελληνική Γλώσσα, τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, την Εικαστική Παιδεία και Ιστορία της Τέχνης. Σύνδεση με τη Νεοελληνική Γλώσσα, τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, την Εικαστική Παιδεία και Ιστορία της Τέχνης. ΣΤ. Διαδικασία αξιοποίησης- Φάσεις παρακολούθησης: ΣΤ. Διαδικασία αξιοποίησης- Φάσεις παρακολούθησης: Ανταλλαγή και καταγραφή απόψεων των μαθητών/τριών για την ανάγκη τους για έκφραση μέσω της τέχνης και του λόγου-> Συνθετική απόπειρα συνδυασμού των δύο τους μέσα από την εικονοπλαστική δύναμη που το ένα σκέλος (εικαστική τέχνη) μεταδίδει στο άλλο (λόγος) και το αντίστροφο. Ανταλλαγή και καταγραφή απόψεων των μαθητών/τριών για την ανάγκη τους για έκφραση μέσω της τέχνης και του λόγου-> Συνθετική απόπειρα συνδυασμού των δύο τους μέσα από την εικονοπλαστική δύναμη που το ένα σκέλος (εικαστική τέχνη) μεταδίδει στο άλλο (λόγος) και το αντίστροφο. Σε τρεις (3) φάσεις παρακολούθησης και ανατροφοδότησης (βλ. προγραμματισμός). Σε τρεις (3) φάσεις παρακολούθησης και ανατροφοδότησης (βλ. προγραμματισμός).

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 9 Ζ. Επιδιωκόμενα αποτελέσματα μετά την ολοκλήρωση: Η επίτευξη των επιμέρους στόχων και οπωσδήποτε των γενικών σκοπών του προγράμματος: α) Εμβάθυνση στην αυτογνωσία και κατανόηση εκ μέρους των μαθητών των δεξιοτήτων και αναγκών τους για αυτοέκφραση και αυτοανάλυση. β) Εκτίμηση, στην πράξη, της αξίας της τέχνης και του λόγου. γ) Βιωματική προσέγγιση της αυτοπειθαρχίας μέσα απ’ τη συνδυασμένη και συστηματική «βυθομέτρηση» του ψυχισμού τους όπως αυτός εκδηλώνεται μέσω της ζωγραφικής και του λόγου. Η επίτευξη των επιμέρους στόχων και οπωσδήποτε των γενικών σκοπών του προγράμματος: α) Εμβάθυνση στην αυτογνωσία και κατανόηση εκ μέρους των μαθητών των δεξιοτήτων και αναγκών τους για αυτοέκφραση και αυτοανάλυση. β) Εκτίμηση, στην πράξη, της αξίας της τέχνης και του λόγου. γ) Βιωματική προσέγγιση της αυτοπειθαρχίας μέσα απ’ τη συνδυασμένη και συστηματική «βυθομέτρηση» του ψυχισμού τους όπως αυτός εκδηλώνεται μέσω της ζωγραφικής και του λόγου.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 10 Ερεθίσματα προς αξιοποίηση Τα επόμενα ερωτήματα μπορούν να τεθούν στα παιδιά ώστε να λειτουργήσουν ως αφορμές αυθεντικής, γνήσιας και αυθόρμητης καλλιτεχνικής δημιουργίας: Τα επόμενα ερωτήματα μπορούν να τεθούν στα παιδιά ώστε να λειτουργήσουν ως αφορμές αυθεντικής, γνήσιας και αυθόρμητης καλλιτεχνικής δημιουργίας: 1) Πώς φαντάζεστε το σύμπαν. 1) Πώς φαντάζεστε το σύμπαν. 2) Πώς φαντάζεστε τον γαλαξία μας. 2) Πώς φαντάζεστε τον γαλαξία μας. 3) Πώς φαντάζεστε έναν άλλο κατοικημένο πλανήτη. 3) Πώς φαντάζεστε έναν άλλο κατοικημένο πλανήτη. 4) Πώς φαντάζεστε μια εγχείρηση. 4) Πώς φαντάζεστε μια εγχείρηση. 5) Πώς φαντάζεστε ένα κομπιούτερ που εξετάζει ασθενείς 5) Πώς φαντάζεστε ένα κομπιούτερ που εξετάζει ασθενείς

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 11 Ο σουρεαλισμός Ο σουρεαλισμός (η υπέρβαση δηλαδή της πραγματικότητας, η απελευθέρωση της δημιουργικής φαντασίας), περισσότερο από τεχνοτροπία, είναι μια αυθεντική έκφραση των βαθύτερων ανθρώπινων πόθων και επιδιώξεων που δεν παρεμποδίζονται από τον έλεγχο της λογικής και της συνείδησης, και σαν τέτοια ανταποκρίνεται πιο άμεσα στις αρχέγονες κινήσεις της ανθρώπινης ψυχής, οι οποίες δεν έχουν προφτάσει να επικαλυφθούν στο παιδί από τα επάλληλα στρώματα της καθημερινής (ρεαλιστικής) πραγματικότητας, όπως συμβαίνει στον ενήλικα. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι ο χώρος του σουρεαλισμού είναι ένας χώρος κατεξοχήν «παιδικός», με την έννοια ότι ο καλλιτέχνης για να δημιουργήσει θα πρέπει να ξαναγίνει παιδί. Ο σουρεαλισμός (η υπέρβαση δηλαδή της πραγματικότητας, η απελευθέρωση της δημιουργικής φαντασίας), περισσότερο από τεχνοτροπία, είναι μια αυθεντική έκφραση των βαθύτερων ανθρώπινων πόθων και επιδιώξεων που δεν παρεμποδίζονται από τον έλεγχο της λογικής και της συνείδησης, και σαν τέτοια ανταποκρίνεται πιο άμεσα στις αρχέγονες κινήσεις της ανθρώπινης ψυχής, οι οποίες δεν έχουν προφτάσει να επικαλυφθούν στο παιδί από τα επάλληλα στρώματα της καθημερινής (ρεαλιστικής) πραγματικότητας, όπως συμβαίνει στον ενήλικα. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι ο χώρος του σουρεαλισμού είναι ένας χώρος κατεξοχήν «παιδικός», με την έννοια ότι ο καλλιτέχνης για να δημιουργήσει θα πρέπει να ξαναγίνει παιδί.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 12 Παραδείγματα μεγάλων καλλιτεχνών Χαρακτηριστικά απ’ αυτή την άποψη είναι τα παραδείγματα μεγάλων καλλιτεχνών όπως ο Μιρό, ο Κλε κ.ά., το έργο των οποίων εκφράζει όλη τη φρεσκάδα της παιδικής φαντασίας. Φυσικά, ο θεματολογικός αυτός χώρος δεν καλύπτεται αποκλειστικά από τον σουρεαλισμό, αλλά και από άλλα σύγχρονα καλλιτεχνικά κινήματα και τεχνοτροπίες που στοχεύουν στην έκφραση του αυθεντικού, χωρίς την τροχοπέδη των γνωστών προτύπων. Αυτονόητο θεωρείται επίσης ότι ο σουρεαλισμός δεν πρέπει να νοείται σαν συγκεκριμένη τεχνοτροπία μόνο, ούτε ακόμα περισσότερο να περιορίζεται στη διερεύνηση ή ανάλυση του παράλογου, αλλά να χρησιμοποιείται σαν εικαστική δυνατότητα που απελευθερώνει τις ενδόμυχες κλίσεις του δημιουργού και ιδιαίτερα του παιδιού. Χαρακτηριστικά απ’ αυτή την άποψη είναι τα παραδείγματα μεγάλων καλλιτεχνών όπως ο Μιρό, ο Κλε κ.ά., το έργο των οποίων εκφράζει όλη τη φρεσκάδα της παιδικής φαντασίας. Φυσικά, ο θεματολογικός αυτός χώρος δεν καλύπτεται αποκλειστικά από τον σουρεαλισμό, αλλά και από άλλα σύγχρονα καλλιτεχνικά κινήματα και τεχνοτροπίες που στοχεύουν στην έκφραση του αυθεντικού, χωρίς την τροχοπέδη των γνωστών προτύπων. Αυτονόητο θεωρείται επίσης ότι ο σουρεαλισμός δεν πρέπει να νοείται σαν συγκεκριμένη τεχνοτροπία μόνο, ούτε ακόμα περισσότερο να περιορίζεται στη διερεύνηση ή ανάλυση του παράλογου, αλλά να χρησιμοποιείται σαν εικαστική δυνατότητα που απελευθερώνει τις ενδόμυχες κλίσεις του δημιουργού και ιδιαίτερα του παιδιού.

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 13

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 14

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 15

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 16

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 17

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 18

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 19

Πνευματικά δικαιώματα Αμαλία Κ. Ηλιάδη - 20