Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life+ LIFE/ENV/IT/08/428 SoilPro – Monitoring for Soil Protection Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life+ LIFE/ENV/IT/08/428 SoilPro – Monitoring for Soil Protection Σχέδιο πολιτικών προστασίας και περιορισμού της υποβάθμισης των εδαφών

Κριτήρια αναζήτησης και αξιολόγησης καλών πρακτικών σε χώρες της ΕΕ Για την επιλογή των καλών πρακτικών χρησιμοποιήθηκαν τα ακόλουθα κριτήρια: 1.Συνάφεια με τους στόχους της μελέτης (προστασία από την εδαφική διάβρωση) on/off 2.Ποιότητα της πληροφορίας για την καλή πρακτική (πόσο επαρκής και έγκυρη είναι) on/off 3.Δυνατότητα εφαρμογής της στις εξεταζόμενες περιοχές: α) γεωγραφικοί περιορισμοί, β) κόστος πρακτικής, γ) χρόνος εφαρμογής, δ) νομοθεσία

 Συγκαλλιέργεια  Υπεδάφια καλλιέργεια  Καλλιέργεια κατά μήκος των ισοϋψών καμπυλών  Κατασκευή αναβαθμών  Χρήση οργανικού λιπάσματος  Άρδευση με κινητό κρουστικό εκτοξευτήρα  Χρήση αυτοκινούμενου συστήματος άρδευσης  Άρδευση με σταγόνα Καλές πρακτικές που πληρούν τα εξεταζόμενα κριτήρια (1/2)

Καλές πρακτικές που πληρούν τα εξεταζόμενα κριτήρια (2/2)  Ζώνες ανάσχεσης  Φυσικοί φράκτες  Γεωργία διατήρησης της ποιότητας εδαφών  Δασογεωργικά συστήματα  Δασολιβαδικά συστήματα  Δημιουργία κορμοφραγμάτων σε καμένες δασικές εκτάσεις  Χρήση επιστρωμάτων και ρολών για την σταθεροποίηση εδαφών με μεγάλη κλίση

Άξονες δόμησης Σχεδίου Πολιτικών και Προστασίας  Άξονας 1 Ενδυνάμωση – ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των φορέων που εμπλέκονται στη διαχείριση και προστασία των εδαφών  Άξονας 2 Ενίσχυση αγροτών  Άξονας 3 Σημειακή παρέμβαση σε περιοχές υψηλού κινδύνου (π.χ. μετά από πυρκαγιές)  Άξονας 4 Ενημέρωση των αγροτών και των εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με τα οφέλη και τους υφιστάμενους κινδύνους

Μέτρο 1 - Συγκαλλιέργεια δένδρων μαζί με γεωργικά φυτά Περιγραφή Συγκαλλιέργεια δασικών ή οπωροφόρων δένδρων (οτιδήποτε παράγει υψηλής ποιότητας τεχνική ξυλεία) στο ίδιο κομμάτι γης με ετήσια ή πολυετή ποώδη γεωργικά φυτά (λαχανικά, αμπέλια). Περιορισμός Ανάλογα το υψόμετρο ευδοκιμούν συγκεκριμένα είδη δενδρώνων 200 – 900 m (Καρυδιά), 500 – 900 m (Καστανιά), > 500 m (Αγριοκερασιά). Οφέλη Σταθεροποιεί το έδαφος – Αυξάνει την γονιμότητα και βιοποικιλότητα – Προστατεύει από διάβρωση – Παρέχει επιπλέον εισόδημα στους αγρότες.

Μέτρο 2 - Κατασκευή και συντήρηση αναβαθμών Περιγραφή Συντήρηση υπαρχόντων αναβαθμών ή την κατασκευή νέων, με εφαρμογή κυρίως σε εκτάσεις αμπελώνων, οπωρώνων και ελαιώνων οι οποίες βρίσκονται σε μεγάλες κλίσεις και εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο εδαφικής διάβρωσης. Περιορισμός Προτείνεται εφαρμογή του μέτρου σε κλίσεις 10 – 35%. Άνω των 35% υπάρχει μεγάλος κίνδυνος κατάρρευσης των αναβαθμών. Οφέλη Οι επικλινείς επιφάνειες γίνονται ήπιες – ελέγχει την διάβρωση στις πλαγιές – αυξάνει το βάθος του ριζοστρώματος των φύτών – αυξάνει απορροφητική ικανότητα εδάφους - μειώνει επιφανειακή απορροή.

Μέτρο 3 – Στάγδην Άρδευση Περιγραφή Εγκατάσταση συστήματος στάγδην άρδευση στις περιοχές με αμπελώνες και οπωρώνες για την αποτελεσματική και ελεγχόμενη χρήση του νερού. Περιορισμός Προτείνεται η εφαρμογή του μέτρου στις περιοχές με κλίση εδάφους > 6%. Οφέλη Ελεγχόμενη άρδευση και αποδοτική άρδευση – μείωση υδατικής απορροής και πιθανότητας εμφάνισης εδαφικής διάβρωσης – δεν επηρεάζεται από κλίση, τύπο εδάφους, άνεμο – χαμηλό ενεργειακό κόστος.

Μέτρο 4 – Δημιουργία Ζωνών Ανάσχεσης κοντά σε υδατορέματα Περιγραφή Δημιουργία λωρίδων φυτοκάλυψης, πλάτους 5 – 10m στο τμήμα του αγροτεμαχίου που εφάπτεται σε υδατόρεμα. Bρίσκονται δίπλα σε αρόσιμη έκταση, ώστε οι μακριές πλευρές τους να είναι παράλληλες με το άκρο ενός υδατικού συστήματος. Περιορισμός Προτείνεται σε εδάφη με κλίσεις >10%, οι οποίες απέχουν απόσταση μικρότερη των 100 m από τα πλησιέστερα υδατορέματα. Οφέλη Σταθεροποίηση του εδάφους στις όχθες των ρεμάτων - Συγκράτηση των ιζημάτων του εδάφους από το να εισέρχονται στα υδατορέματα - Περιορισμός της ρύπανσης των υδάτων από τη χρήση αγροχημικών.

Μέτρο 5 – Κατασκευή κορμοφραγμάτων σε καμένες δασικές εκτάσεις Περιγραφή Υλοτόμηση των καμένων δένδρων και την τοποθέτηση των κορμών τους παράλληλα με τις ισοϋψείς δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο μικρά κορμοφράγματα. Όπου δεν υπάρχουν κορμοί, είναι δυνατό η δημιουργία κλαδοπλεγμάτων. Περιορισμός Προτείνεται σε εδάφη με κλίσεις > 10%, τα οποία επλήγησαν από πυρκαγιά σε διάστημα μικρότερο των 5ετών και πριν το σχέδιο αναδάσωσης. Οφέλη Παρεμποδίζει την ορμητική απορροή των υδάτων – Βοηθάει στην διήθηση του νερού εντός του εδάφους – Εμπλουτίζει το έδαφος με πολύτιμη οργανική ουσία.

Περιγραφή Τα σχέδια εισάγουν σειρά από μέτρα για την προστασία των δασών και του εδάφους από πυρκαγιές και διάβρωση:  Μελέτες αντιπυρικής προστασίας  Διάνοιξη νέων αντιπυρικών ζωνών και βελτίωση των υφιστάμενων  Αραιώσεις πυκνοφυτειών υποβαθμισμένων συστάδων  Κατασκευή-βελτίωση συστημάτων επιτήρησης δασικών πυρκαγιών Οφέλη Προστασία του δασοκομικού δυναμικού - Βελτίωση συνθηκών πρόληψης για την αντιπυρική προστασία - Πρόληψη των φυσικών κινδύνων που περιλαμβάνουν πυρκαγιές, πλημμύρες, διάβρωση του εδάφους - Προστασία και αύξηση της βιοποικιλότητας Μέτρο 6 – Σχέδια Δασικής Προστασίας

Μέτρο 7 - Ενδυνάμωση της διοικητικής ικανότητας της Περιφέρειας στη διαχείριση της εδαφικής διάβρωσης Περιγραφή Δημιουργία κέντρου υποστήριξης μεταρρυθμίσεων εστιασμένων στον τομέα της εδαφικής προστασίας. Περιλαμβάνει:  Σύστημα διαχείρισης γνώσης, συλλογής δεδομένων &ψηφιοποίησης  Δημιουργία ενός ισχυρού επιτελικού κέντρου διακυβέρνησης και συντονισμού των περιφερειακών υπηρεσιών  Δημιουργία κοινής δυσλειτουργικής βάσης δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών που σχετίζονται με το περιβάλλον Οφέλη Βελτίωση: οργάνωσης / διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού - επικοινωνίας / συντονισμού των περιφερειακών υπηρεσιών - συστηματικής συλλογής και διαχείριση δεδομένων

Μέτρο 8 – Ενημέρωση αγροτών Περιγραφή Δημιουργία μηχανισμού ενημέρωσης ο οποίος, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε αγρότη, θα τον κατευθύνει στον κατάλληλο φορέα, ο οποίος θα τον ενημερώνει σχετικά για το πρόβλημα του. Ο μηχανισμός βασίζεται στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ και θα δραστηριοποιείται στους παρακάτω 3εις θεματικούς άξονες:  Περιβάλλον και εδαφική προστασία  Ανταγωνιστικότητα  Ποιότητα ζωής και οικονομική βιωσιμότητα Οφέλη Επίγνωση προβλημάτων υποβάθμισης του εδάφους και τρόπων αντιμετώπισης του – Βελτίωση αγροτικής παραγωγής – Aπόδοση κινήτρων στους αγρότες για βελτίωση και προστασία των καλλιεργειών τους – Iσχυρότερη τοπική οικονομία

Περιγραφή Δημιουργία ενός συμβουλευτικού φορέα ο οποίος θα αναλάβει την υλοποίηση δράσεων και ενός δικτύου πληροφόρησης για την μεταφορά και προώθηση τεχνογνωσίας από άλλες χώρες της ΕΕ σχετικές με την προστασία των εδαφών και με τις καλές καλλιεργητικές πρακτικές. Προβλέπεται η πιλοτική εφαρμογή των νέων τεχνικών σε τοπικό επίπεδο και, εφόσον τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, η ευρεία εφαρμογή στις ευάλωτες περιοχές, αποτελώντας παράλληλα λύση καινοτομίας Οφέλη Καλύτερη διαχείριση των προβλημάτων εδαφικής υποβάθμισης - Βελτίωση της ποιότητας του εδάφους - Ανάπτυξη της αειφόρου γεωργίας - Αύξηση της αγροτικής παραγωγής και της ποιότητας των προϊόντων - Προστασία των οικοσυστημάτων - Αύξηση των διαθέσιμων καλών καλλιεργητικών πρακτικών - Ανάπτυξη ενός διαύλου επικοινωνίας και συνεργασίας με άλλες χώρες της ΕΕ. Μέτρο 9 – Μεταφορά Τεχνογνωσίας

Χρηματοοικονομικά στοιχεία και φορείς διαχείρισης προτεινόμενων μέτρων Προτεινόμενο ΜέτροΚόστος (€) Φορέας Χρηματοδότησης Φορέας Υλοποίησης Συγκαλλιέργεια δένδρων με γεωργικά φυτά ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ & ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Κατασκευή συντήρηση / Αναβαθμών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ & ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Στάγδην άρδευση ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ/ Γεωργοί ή ομάδες γεωργών (φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα) Ζώνες Ανάσχεσης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ & ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Δημιουργία Κορμοφραγμάτων ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ & ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Σχέδια Δασικής Προστασίας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Ενδυνάμωση της διοικητικής ικανότητας της Περιφέρειας στη διαχείριση της εδαφικής διάβρωσης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Ενημέρωση των Αγροτών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Μεταφορά Τεχνογνωσίας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας! Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life+ LIFE/ENV/IT/08/428 SoilPro – Monitoring for Soil Protection Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life+ LIFE/ENV/IT/08/428 SoilPro – Monitoring for Soil Protection