Γενικός Διευθυντής ΣΕΠΕΕ Οι εξελίξεις στον κλάδο της ένδυσης Εισηγητής: Θεόφιλος Ασλανίδης Γενικός Διευθυντής ΣΕΠΕΕ

Βασικά στοιχεία 2008 * συμπεριλαμβάνονται οι εμπορικές επιχειρήσεις Η βιομηχανία ένδυσης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της χώρας μας Βασικά στοιχεία 2008 Αριθμός επιχειρήσεων 9.000 (22.000*) Αριθμός εργαζομένων 42.965 (75.000*) % απασχόλησης στη μεταποίηση 8,0% % ΑΑ παραγωγής στη μεταποίηση 3,7% Εξαγωγές 784 εκατ. € % εξαγωγών στο σύνολο 4,9% % εξαγωγών στις βιομηχανικές εξαγωγές 13,4% Κύκλος εργασιών 3,0 δισεκ. € Αξία κατανάλωσης 8,0 δισεκ. € * συμπεριλαμβάνονται οι εμπορικές επιχειρήσεις * συμπεριλαμβάνονται οι εμπορικές επιχειρήσεις

Η σημασία του κλάδου στη Βόρεια Ελλάδα Στην περιοχή Μακεδονίας & Θράκης: Είναι συγκεντρωμένο το 50% των επιχειρήσεων ένδυσης. Είναι συγκεντρωμένο το 58% των εργαζομένων στον κλάδο. Πραγματοποιείται το 90% των εξαγωγών του κλάδου. Ο κλάδος αντιπροσωπεύει το 14% της απασχόλησης στη μεταποίηση.

Βασικά μεγέθη ένδυσης – κλωστοϋφαντουργίας της Ε.Ε. της Ε.Ε.-27 για το 2008 Αριθμός επιχειρήσεων 141.404 Αριθμός εργαζομένων 2.347.299 (σε δισεκ. €) Κύκλος εργασιών 201,2 Προστιθέμενη αξία 60,4 Επενδύσεις 5,6 Εξαγωγές 36,3 Εισαγωγές 80,3 Εμπορικό ισοζύγιο -44,0 * συμπεριλαμβάνονται οι εμπορικές επιχειρήσεις

Οι διεθνείς εξελίξεις Την τελευταία δεκαετία μια σειρά από σημαντικές αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον έχουν οδηγήσει σε πρωτοφανείς και βίαιες μεταβολές στην κατανομή της παγκόσμιας παραγωγής και εμπορίας προϊόντων ένδυσης – κλωστοϋφαντουργίας.

Οι σημαντικότερες εξελίξεις την περίοδο 1996 - 2008 Η απελευθέρωση των ποσοτικών περιορισμών στην εμπορία προϊόντων ένδυσης – κλωστοϋφαντουργίας από 1/1/2005. Η είσοδος της Κίνας στον Π.Ο.Ε. Η διεύρυνση της Ε.Ε. με 12 νέες χώρες. Η στασιμότητα της κατανάλωσης ενδυμάτων στις σημαντικότερες αγορές. Η συνεχής αύξηση της δύναμης επιρροής των μεγάλων δικτύων διανομής. Η ραγδαία ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών (παραγωγή, διοίκηση, επικοινωνία, πωλήσεις). Η διεθνής οικονομική κρίση.

Τα κύρια χαρακτηριστικά των αλλαγών αφορούν Την όξυνση του ανταγωνισμού, ιδιαίτερα σε επίπεδο τιμών. Τη μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων εκτός των ανεπτυγμένων χωρών. Τη σημαντική μείωση του αριθμού των επιχειρήσεων και των εργαζομένων στις ανεπτυγμένες χώρες. Τη ραγδαία αύξηση των εισαγωγών από χώρες της Ασίας και κυρίως την Κίνα. Αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά. Υπερπροσφορά προϊόντων Ε/Κ στις ανεπτυγμένες αγορές.

Αποτελέσματα των ραγδαίων αλλαγών στην Ελλάδα (την περίοδο 1996-2008) Μεταφέρθηκε μεγάλο μέρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων στις γειτονικές χώρες. Έκλεισαν πολλές επιχειρήσεις και χάθηκαν χιλιάδες θέσεις απασχόλησης, κυρίως εργατοτεχνικού προσωπικού. Δημιουργήθηκαν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα σε περιοχές κυρίως στη βόρεια Ελλάδα. Μετατράπηκε η πλειονότητα των επιχειρήσεων σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών και σε εμπορικές εταιρείες.

Μεταβολές των μεγεθών του κλάδου ένδυσης 1995 2008 Μ% Αριθμός επιχειρήσεων 14.420 9.000 -38% Εργαζόμενοι 102.000 43.000 -58% Εξαγωγές (εκατ. €) 1.291 784 -39% Εισαγωγές (εκατ. €) 571 2.104 +268% Εμπορικό ισοζύγιο 720 -1.320

Εξωστρέφεια κλάδου Μεταβολή εξαγωγών 2000 / 2008: -47% Μεταβολή εισαγωγών 1995 / 2008: +268%

Ανταγωνιστικά μειονεκτήματα των ελληνικών επιχειρήσεων Μικρό μέγεθος και οικογενειακός χαρακτήρας των επιχειρήσεων. Αύξηση εργατικού κόστους. Μικρό μέγεθος εσωτερικής αγοράς. Προσανατολισμός εξαγωγών σε προϊόντα private label. Περιορισμένη γκάμα προϊόντων. Μικρός αριθμός επώνυμων επιχειρήσεων μεγάλου μεγέθους. Έντονος ανταγωνισμός από χώρες χαμηλού κόστους. Παρεμπόριο. Αδυναμία προσέλκυσης στελεχών λόγω της αρνητικής εικόνας του κλάδου. Έλλειψη υποστηρικτικών υποδομών.

Καινοτομία - τεχνολογία Η ένδυση είναι ένας παραδοσιακός κλάδος, ο οποίος δεν χαρακτηρίζεται ως κλάδος υψηλής τεχνολογίας. Τα τελευταία χρόνια όμως έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές. Τρεις κατευθύνσεις: 1) Προϊόντα εντάσεως τεχνολογίας Technical textiles Functional & multifictional textiles Smart clothes 2) Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών Στην εφοδιαστική αλυσίδα 3) «Μη Τεχνολογική» Καινοτομία Νέα διοικητικά μοντέλα Fast Fashion Lean Retailing

Επιχειρήσεις ένδυσης στην Ελλάδα 2 μοντέλα που πωλούν επώνυμα Επιχειρήσεις που πωλούν με το label του πελάτη

Στρατηγικές επιλογές των επιχειρήσεων Α. Καθαρά παραγωγικές επιχειρήσεις Μείωση κόστους παραγωγής και λοιπών εξόδων. Έμφαση στο σχεδιασμό και στη δημιουργικότητα. Μείωση των χρόνων παραγωγής - παράδοσης και συνέπεια. Ελαφρές δομές – δικτύωση. Αποτελεσματικός έλεγχος της αλυσίδας παραγωγής.

Στρατηγικές επιλογές των επιχειρήσεων Β. Επιχειρήσεις με επώνυμο προϊόν Ισχυροποίηση του brand στην εγχώρια αγορά και διεθνοποίηση. Επένδυση στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στον εμπορικό τομέα. Αποτελεσματική διαχείριση του δικτύου πωλήσεων. Άμεσος έλεγχος στο δίκτυο πωλήσεων (ανάπτυξη μέσω ιδίων καταστημάτων και franchising).

Προτάσεις υποστήριξης του κλάδου από την Πολιτεία Ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων (περίοδος κρίσης). Συνέχιση του επιτυχημένου προγράμματος Κ.Ε.Υ.Δ. Μείωση των εργοδοτικών εισφορών για μια διετία (περίοδος κρίσης) - μειωμένες εργοδοτικές εισφορές για νεοπροσλαμβανόμενα στελέχη. Υποστήριξη των εξαγωγών μέσω οριζόντιων και κάθετων μέτρων. Ενίσχυση των υποστηρικτικών κλαδικών δομών (ΕΛΚΕΔΕ – ΕΤΑΚΕΙ). Βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω αξιοποίησης των πόρων ΛΑΕΚ από τον κλάδο.

Γενικός Διευθυντής ΣΕΠΕΕ Οι εξελίξεις στον κλάδο της ένδυσης Εισηγητής: Θεόφιλος Ασλανίδης Γενικός Διευθυντής ΣΕΠΕΕ

Συμπέρασμα Την τελευταία δεκαετία, με εξαίρεση τη διετία 2006 – 2007, ο κλάδος της ένδυσης στην Ελλάδα ακολουθεί όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φθίνουσα πορεία. Τη μεγαλύτερη πίεση έχει δεχθεί ο τομέας της απασχόλησης αφού την περίοδο 1995 – 2008 χάθηκαν περίπου 59.000 θέσεις εργασίας ή το 58% του εργατικού δυναμικού (κυρίως στον παραγωγικό τομέα). Επίσης, εκτός από την απασχόληση, σημαντική κάμψη παρουσίασαν η παραγωγή και οι εξαγωγές, ενώ παράλληλα σημειώθηκε έκρηξη των εισαγωγών. Παρ’ όλες τις απώλειες, η ένδυση εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους μεταποιητικούς κλάδους της χώρας και ιδιαίτερα στις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές επιχειρήσεις προχωρούν σε συνεχείς αναδιαρθρώσεις και σε σημαντικές αλλαγές που στόχο έχουν τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους και την προσαρμογή τους στις διεθνείς εξελίξεις. Οι σημαντικότερες αλλαγές αφορούν στη διεθνοποίηση των παραγωγικών και εμπορικών δραστηριοτήτων, τον προσανατολισμό σε προϊόντα μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, την έμφαση σε θέματα σχεδιασμού και ποιότητας, την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και την ανάπτυξη εμπορικών δραστηριοτήτων. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων έχει μετατραπεί από αμιγώς παραγωγικές επιχειρήσεις σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και εμπορικές επιχειρήσεις.

Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, σημαντικό μέρος της παραγωγής εξακολουθεί να αφορά προϊόντα χαμηλού σχεδιαστικού και τεχνολογικού περιεχομένου, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στο διεθνή ανταγωνισμό. Το μέλλον των ελληνικών επιχειρήσεων είναι συνυφασμένο με τη συνεχή προσπάθεια τους να παραμείνουν ανταγωνιστικές ακολουθώντας συγκεκριμένες στρατηγικές επιλογές. Ανάλογα με τον προσανατολισμό τους (σε κυρίως παραγωγικές ή εμπορικές επιχειρήσεις) οι βασικές στρατηγικές επιλογές αφορούν τη συμπίεση του κόστους, τη διαφοροποίηση του τελικού προϊόντος, τη μείωση των χρόνων ανταπόκρισης, τη συνέπεια, την ενσωμάτωση τεχνολογικών και «μη τεχνολογικών» καινοτομιών, τη βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού, την αύξηση των εξαγωγών και την ανάπτυξη δικτύων διανομής. Τέλος, κρίσιμος παράγοντας για το μέλλον του κλάδου είναι η υποστήριξή του από την Πολιτεία μέσω συγκεκριμένων δράσεων και μέτρων ενίσχυσης των προσπαθειών των επιχειρήσεων.