Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ Η ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Παρασκευούλα Στυλιανού – Χατζηαναστάση Σύμβουλος Ελληνικών Λάρνακας Αμμοχώστου 2007 - 2008

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Παρασκευούλα Στυλιανού – Χατζηαναστάση Σύμβουλος Ελληνικών Λάρνακας Αμμοχώστου 2007 - 2008

ΣΚΟΠΟΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ γλωσσική ικανότητα επικοινωνιακή ικανότητα Η απόκτηση γλωσσικής επάρκειας εκ μέρους των παιδιών (φυσικών ομιλητών αλλά και αλλόγλωσσων) ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ γλωσσική ικανότητα επικοινωνιακή ικανότητα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΛΗΡΩΣΗ (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ) ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΛΗΡΩΣΗ (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ Παραγωγικές γλωσσικές δεξιότητες Προσληπτικές γλωσσικές δεξιότητες ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

Η Γλωσσική Προσέγγιση των Νέων Εγχειριδίων Τα νέα εγχειρίδια Γλώσσας ακολουθούν τις βασικές αρχές του γραμματισμού με βάση τα κειμενικά είδη και της επικοινωνιακής προσέγγισης όπως αυτές υπαγορεύονται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Βασικός στόχος της διδασκαλίας της γλώσσας είναι ο μαθητής να επικοινωνεί αποτελεσματικά σε ποικίλες περιστάσεις επικοινωνίας που εμφανίζονται στη ζωή του. Το παιδί διδάσκεται τη γλώσσα για να εκτελεί αποτελεσματικά γλωσσικές πράξεις. Να μπορεί, δηλαδή, να ζητήσει ή να δώσει μια πληροφορία, να ζητήσει συγγνώμη, να πείσει το συνομιλητή του να σκέφτεται και να ενεργεί διαφορετικά από πριν (βλ. ΑΠΣ).

Η επικοινωνία πραγματοποιείται συνήθως μέσα από κείμενα (είτε προφορικά είτε γραπτά). Ο μαθητής επικοινωνεί αποτελεσματικά όταν είναι σε θέση όχι μόνο να κατανοεί τα κείμενα των άλλων αλλά και να παράγει κείμενα κατανοητά από τους άλλους. Ο μαθητής πρέπει να επεξεργαστεί μία ποικιλία κειμένων τα οποία συναντά ή θα συναντήσει στο άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον του (λογοτεχνικά, εγκυκλοπαιδικά, ενημερωτικά, πληροφοριακά, ημερολογιακά, ειδησεογραφικά, χρηστικά κείμενα). Σύμφωνα με το ΑΠΣ, τα κείμενα αυτά καλύπτουν τα συνηθέστερα είδη λόγου: του αναφορικού (αφήγηση, περιγραφή, ανακοίνωση) και του κατευθυντικού (πρόσκληση, οδηγία, επιχειρηματολογία).

Ο αναφορικός λόγος αναπαριστά πρόσωπα, πράγματα, συμβάντα και καταστάσεις. Αυτή η αναφορά έχει τη μορφή περιγραφής, αφήγησης, ανακοίνωσης. Ο κατευθυντικός λόγος παράγεται με στόχο να οδηγήσει τον ακροατή ή τον αναγνώστη σε ορισμένη ενέργεια, συμπεριφορά ή αντίληψη και πραγματώνεται ως πρόσκληση, οδηγία, επιχειρηματολογία. Η επικοινωνιακή προσέγγιση δίνει έμφαση στη χρήση της γλώσσας. Μέσα από τη χρήση της γλώσσας ο μαθητής θα διδαχθεί και τη δομή του γλωσσικού συστήματος. Διδάσκοντας γλώσσα διδάσκουμε τη δομή της σε τρία επίπεδα: γραμματική της λέξης (λεξιλόγιο, παραδοσιακή γραμματική) γραμματική της πρότασης (συντακτικό) γραμματική του κειμένου και της επικοινωνίας (πότε μια σειρά προτάσεων συγκροτεί κείμενο) (βλ. ΑΠΣ)

ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Μέσω των ΔΕΠΠΣ και του ΑΠΣ θεσμοθετείται πλέον επίσημα η κειμενοκεντρική προσέγγιση στο Δημοτικό Σχολείο. Η γνώση του παιδιού συγγραφέα για τη γλώσσα επικεντρώνεται στο κείμενο, οικοδομείται εξελικτικά και υποστηρίζεται μεθοδικά και οργανωμένα από επικοινωνιακά προσανατολισμένες δραστηριότητες παραγωγής λόγου. Η κειμενοκεντρική προσέγγιση αναγορεύει το κείμενο σε σημείο εκκίνησης και πλαίσιο οργάνωσης της γλωσσικής διδασκαλίας και μάθησης. Κατά τη διδασκαλία η έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη στρατηγικών για την κατανόηση και την παραγωγή πλαισιωμένου λόγου. Στο σημείο αυτό διαφαίνεται και η σύνδεση της κειμενοκεντρικής με την επικοινωνιακή προσέγγιση.

ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Η κειμενοκεντρική προσέγγιση απαιτεί την ένταξη του παραγόμενου λόγου είτε πρόκειται για γραπτό είτε πρόκειται για προφορικό σε ένα δεδομένο πλαίσιο επικοινωνίας, ώστε να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι. Τα παιδιά σκόπιμα ασχολούνται με διάφορους τύπους κειμένων που διέπονται από συγκεκριμένες κειμενικές συμβάσεις και διαδραματίζουν δεδομένο επικοινωνιακό ρόλο. Η διδακτική έμφαση μετακινείται από το προϊόν, το κείμενο καθαυτό, προς τη διαδικασία, η οποία πραγματώνεται με τη σταδιακή συγγραφή κειμένου. Έτσι επιτυγχάνεται η συστηματοποίηση της γνώσης για το γραπτό λόγο με τη δυναμική δράση του ίδιου του διδασκόμενου, δηλαδή του παιδιού. Εδώ φαίνεται και η σχέση της κειμενοκεντρικής προσέγγισης με το σχολικό εγγραμματισμό, που είναι η ικανότητα για κριτική επεξεργασία και παραγωγή διαφόρων ειδών κειμένων.

Σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας είναι: ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Η ικανότητα αυτή πρέπει να καταστεί αντικείμενο συστηματικής μάθησης, για να μπορέσει το παιδί να κατακτήσει τη γλώσσα και ειδικότερα το γραπτό λόγο με τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις πολλαπλές ανάγκες, που θα αντιμετωπίσει στα πλαίσια της κοινωνικής του δραστηριοποίησης σύμφωνα πάντα με τις απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας. Σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας είναι: Να ασκηθούν τα παιδιά να κατανοούν τις ποικίλες μορφές προφορικού και γραπτού λόγου και να τις συνδέουν με τις συνθήκες επικοινωνίας μέσα στις οποίες παράγεται καθεμιά από αυτές. Να μπορούν να χρησιμοποιούν οι ίδιοι δημιουργικά τη γλώσσα προφορικά και γραπτά με τρόπο που να ταιριάζει στη δεδομένη κάθε φορά περίσταση επικοινωνίας.

Ως διδακτική διαδικασία περιλαμβάνει δύο στάδια: ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σχετικά με το γλωσσικό σύστημα (γραμματική – συντακτικό) να μπορούν να αναγνωρίζουν διάφορα μορφολογικά και συντακτικά φαινόμενα, αλλά κυρίως να κατανοούν με ποιο τρόπο αυτά συμβάλλουν για να υπάρχει επικοινωνιακό αποτέλεσμα, ώστε να μπορούν να τα αξιοποιούν, για να παράγουν οι ίδιοι αποτελεσματικό λόγο και τέλος να προετοιμαστούν, ώστε να αντεπεξέρχονται αποτελεσματικά στις πολυποίκιλες επικοινωνιακές ανάγκες που θα αντιμετωπίσουν μετέπειτα στη ζωή. Ως διδακτική διαδικασία περιλαμβάνει δύο στάδια: Πρώτο στάδιο είναι η παραγωγή και κατανόηση προφορικού και γραπτού λόγου. Αυτό επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη δεξιοτήτων που έχουν να κάνουν με την ακρόαση και την κατανόηση γραπτών κειμένων με τη γραπτή έκφραση και τέλος με την κατανόηση της δομής της γλώσσας.

ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Δεύτερο στάδιο είναι η επεξεργασία του λόγου που παράγουν οι μαθητές. Αυτό που είπαν ή έγραψαν οι μαθητές σχολιάζεται και κρίνεται ως προς το αν είναι κατάλληλο για το σκοπό τον οποίο παρήχθη. Αν τα γλωσσικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν είναι τα κατάλληλα για την περίσταση και αν πετυχαίνουν τον επικοινωνιακό στόχο που είχε τεθεί. Οι μαθητές γίνονται κριτικοί αναγνώστες του λόγου έτσι ώστε να κατανοήσουν και να μπορέσουν να ελέγξουν τη διαδικασία που οδηγεί στη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού κειμένου. H επεξεργασία αφορά όλα τα επίπεδα: Ορθογραφία, μορφολογία, λεξιλόγιο, διατύπωση – σύνταξη – δομή του κειμένου, τεχνική.

ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας αυτό που είπαν ή έγραψαν τα παιδιά το ξαναβλέπουν κριτικά. Τους δίνεται η δυνατότητα να προσεγγίσουν το κείμενο τους από τη σκοπιά του παρατηρητή και να το κρίνουν με τα κριτήρια και τις απαιτήσεις του αποδέκτη. Η γλώσσα στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης πρέπει να μελετάται ως κοινωνικό και επικοινωνιακό γεγονός. Η παραγωγή ενός κειμένου δεν μπορεί να νοηθεί παρά ως το αποτέλεσμα της προσπάθειας του ομιλητή – συγγραφέα, να πραγματώσει μέσω της χρήσης γλωσσικών στοιχείων κάποιους κοινωνικά αποδεκτούς και κειμενικά πλαισιωμένους στόχους.

μετασυγγραφικές φάσεις. ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Για την παραγωγή των μαθητικών κειμένων πρέπει να έχουμε υπόψη ότι πρέπει να διδάξουμε και να εφαρμόσουμε συστηματικά τις κύριες: προσυγγραφικές συγγραφικές και μετασυγγραφικές φάσεις. Τόσο τα στοιχεία που προσδιορίζουν το περιεχόμενο, τη δομή και το ύφος των κειμενικών ειδών, όσο και οι φάσεις της συγγραφικής διαδικασίας πρέπει να διδακτούν άμεσα και συστηματικά και στη συνέχεια να εφαρμοστούν σε συνθήκες φθίνουσας καθοδήγησης. Τελικός σκοπός είναι οι μαθητές να οδηγηθούν από τη δημιουργική μίμηση στη διαφοροποίηση.

Φάσεις γραπτής δραστηριότητας 1. Προ-συγγραφική φάση παραγωγή ιδεών οργάνωση ιδεών 2. Κυρίως συγγραφική φάση καταγραφή ιδεών 3. Μετα-συγγραφική φάση βελτίωση κειμένου Διόρθωση λαθών Τροποποίηση στοιχείων Αναδιάταξη αρχικής οργάνωσης Αναδιατύπωση προτάσεων α) σε επίπεδο λέξεων, προτάσεων, παραγράφων και δομής του κειμένου

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αυτοαξιολογώ το αρχικό μου κείμενο, όπως ακριβώς το… πρωτοέγραψα, έχοντας ως βάση και οδηγό μου το «πλαίσιο και τις ανάγκες του». Ένας κατάλογος με σημεία που να δείχνει το «πλαίσιο και τις ανάγκες του κειμένου», μπορεί να με βοηθήσει στην αυτοαξιολόγηση αυτή.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (ΑΥΤΟ) - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΟΥ: - Πόσο ευχαριστημένος / η είμαι; Πόσο πετυχημένο είναι το κείμενό μου; Πώς μπορώ να βελτιώσω το κείμενό μου; Κάθε φορά που γράφω ένα κείμενο το ξαναδιαβάζω. Προσέχω όλα τα παρακάτω και διορθώνω όσα χρειάζονται (μπορεί να χρειαστεί να ξαναγράψω κάποια μέρη του κειμένου μου Ποιος ήταν ο σκοπός μου; Τον πέτυχα; (Συμβουλευτείτε τα σημεία που προτείνονται για ανάπτυξη στην εκφώνηση της εργασίας παραγωγής γραπτού λόγου κάθε φορά και τους επαναληπτικούς πίνακες στο τέλος της κάθε ενότητας.) Οργάνωσα το γραπτό μου σε παραγράφους; Χρησιμοποίησα σωστά τις τελείες και τα κόμματα; Χρησιμοποίησα πολλές διαφορετικές λέξεις ή έχω επαναλάβει συχνά τις ίδιες λέξεις; Τι μου άρεσε περισσότερο απ’ όσα έγραψα; Τι θα μπορούσα να έχω γράψει καλύτερα; Πώς μπορώ να το γράψω τώρα; Τι θα μπορούσα να γράψω ακόμα; Τι θα μπορούσα να αφαιρέσω; Θα καταλάβουν το κείμενο οι συμμαθητές μου; Ποια σημεία θα τους αρέσουν περισσότερο και ποια λιγότερο; Πώς είναι η εμφάνιση του γραπτού μου; Είναι καθαρό και καλογραμμένο; Μπορεί να το διαβάσει κανείς εύκολα;

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗ: Ενότητα 1η Ένα ακόμα σκαλί  Αναμνήσεις του καλοκαιριού Α’ ΣΤΑΔΙΟ ΜΕΛΕΤΩ ΤΟ ΠΛΑΝΟ Διαβάζω προσεχτικά και εφαρμόζω το πλάνο σελ 9 Τ.Ε. (Οδηγίες της Ραλλούς) Β’ ΣΤΑΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Ακολούθησα τις οδηγίες της Ραλλούς; Τι μου άρεσε περισσότερο από όσα έγραψα και τι νομίζω ότι θα μπορούσα να γράψω καλύτερα; Πιστεύω ότι όσα έγραψα και ο τρόπος που τα έγραψα θα κάνουν τους άλλους να θέλουν να τα διαβάσουν; Χώρισα το γραπτό μου σε παραγράφους; Χρησιμοποίησα τα κατάλληλα σημεία στίξης; χρησιμοποίησα πολλές φορές τις ίδιες λέξεις; Συμβουλεύτηκα το λεξικό μου για την ορθογραφία των λέξεων; Γ’ ΣΤΑΔΙΟ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μελετώ ξανά τα κριτήρια Ξαναδιαβάζω το γραπτό μου Συμπληρώνω τον πίνακα αυτοαξιολόγησης Διορθώνω, βελτιώνω και ξαναδιαβάζω ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 1.Εφάρμοσα τα κριτήρια του πίνακα; ΠΟΛΥ ΛΙΓΟ ΚΑΘΟΛΟΥ 1. Ποια σημεία δεν εφάρμοσα; ............................................................................... 2. Ποια σημεία θα πρέπει να βελτιώσω;

ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δίνω το κείμενο μου και σε άλλους, ζητώντας τους τη δική τους γνώμη, τη δική τους αξιολόγηση.

!= Εξαιρετική εργασία Εξαιρετική δουλειά. Συνέχισε να εργάζεσαι ΚΩΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ != Εξαιρετική εργασία Εξαιρετική δουλειά. Συνέχισε να εργάζεσαι με τον ίδιο τρόπο = Πολύ καλή εργασία Μπράβο! Τα πήγες πολύ καλά. Συνέχισε την καλή δουλειά.

= Καλή εργασία Ικανοποιητικό το αποτέλεσμα. Με περισσότερη προσπάθεια μπορείς να πετύχεις ακόμα πιο πολλά. -= Μέτρια Προβληματίσου τι μπορεί να πηγαίνει στραβά. Μην απογοητεύεσαι. Βρες τι ακριβώς φταίει και προσπάθησε να βελτιωθείς. Χρειάζεται πολλή και σκληρή δουλειά. Όμως τι περιμένεις; Μπορείς! Στο χέρι σου είναι.

ΚΩΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΩΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ο ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ Π ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ Ν ΝΟΗΜΑ (ασυνταξίες) Τ ΤΟΝΙΣΜΟΣ

Σ Δ+ Λ- Ε ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ε Ν έκταση (μικρή) ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ Λ- ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (φτωχό) Ε ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ε έκταση (μικρή) Ν ΝΟΗΜΑ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ-ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΡΑΦΗ Κάνω και μια δεύτερη, τουλάχιστον, προσπάθεια, όταν πρέπει, για να βελτιώσω το αρχικό μου κείμενο. Το τελικό μου κείμενο πρέπει να είναι έτοιμο για έκδοση: καθαρογραμμένο και, αν είναι δυνατόν, χωρίς ορθογραφικά λάθη. Θυμούμαι ότι δεν γράφω μόνο για μένα! Γράφω κείμενα και τα μοιράζομαι με τους άλλους!

Είδη αφήγησης Η αφήγηση έχει 3 βασικές μορφές: α/ η μυθοπλαστική στην οποία κυριαρχεί η φαντασία και ο μύθος και συναντάται στη λογοτεχνία β/ η ιστορική που συνδέεται με την παρουσίαση γεγονότων του παρελθόντος και θα τη συναντήσει κανείς σε βιβλία Ιστορίας γ/ η ρεαλιστική, η οποία παρουσιάζει με σαφή και πειστικό τρόπο γεγονότα του παρόντος και συναντάται σε καθημερινές ,ιδιωτικές ή δημόσιες συζητήσεις, στα ρεπορτάζ των ειδήσεων κτλ.

Στοιχεία για την αφήγηση Όταν ο αφηγητής συμμετέχει στην ιστορία που αφηγείται και η αφήγηση γίνεται σε α’ πρόσωπο λέγεται πρωτοπρόσωπη ενώ όταν γίνεται σε τρίτο πρόσωπο λέγεται τριτοπρόσωπη

Χρονολογική σειρά της αφήγησης Ο αφηγητής μπορεί να : αφηγηθεί τα γεγονότα σε χρονολογική σειρά αρχίσει την αφήγηση από τη μέση και με κάποια ευκαιρία να παρουσιάσει τα αρχικά γεγονότα ενσωματώσει μια δεύτερη ιστορία στο πλαίσιο της βασικής (εγκιβωτισμός) παραθέσει παράλληλα την εξέλιξη 2 ιστοριών Άλλοι εκφραστικοί τρόποι που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της αφήγησης είναι ο διάλογος, ο εσωτερικός μονόλογος, και η περιγραφή

Το ρήμα στην αφήγηση Οι χρόνοι του ρήματος στην αφήγηση Οι χρόνοι των ρημάτων παίζουν σημαντικό ρόλο στην αφήγηση και διαμορφώνουν το ύφος της. Συνήθως χρησιμοποιούνται παρελθοντικοί χρόνοι και ειδικά ο Αόριστος για να επικεντρωθεί ο αναγνώστης στην αρχή της περιπέτειας Ο Ενεστώτας επιλέγεται για να γίνει ο λόγος πιο παραστατικός και να έρθει το γεγονός πιο κοντά στη χρονική στιγμή της αφήγησης. Ο Μέλλοντας χρησιμοποιείται για γεγονότα που έγιναν έπειτα από άλλα που έχουν ήδη παρουσιαστεί σε παρελθοντικούς χρόνους ή Ενεστώτα

ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Αφήγηση Ποιος είναι ο αφηγητής του κειμένου; ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Πώς ξεκινάει;/ Αρχή Πώς εξελίσσεται;/Μέση Πώς τελειώνει;/Τέλος Ποιοι είναι οι ήρωες/πρόσωπα; ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ του αφηγητή των ηρώων Πού διαδραματίζονται τα γεγονότα; Πότε;

ΑΦΗΓΗΣΗ Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία Όταν αφηγούμαστε ένα γεγονός που το ζήσαμε μιλάμε για μας και για τα πρόσωπα που ήταν μαζί μας. Χρησιμοποιούμε συνήθως το «εγώ» και το «εμείς», το α΄ ενικό και το α΄ πληθυντικό πρόσωπο και αναφέρουμε: Πού συνέβησαν τα γεγονότα Πότε συνέβησαν τα γεγονότα Ποια είναι τα πρόσωπα της ιστορίας Ποια είναι τα γεγονότα με τη σειρά (Εξέλιξη της ιστορίας: αρχή/μέση/τέλος) Σκέψεις και συναισθήματα  Η αρχή, μέση και τέλος της αφήγησης ξεχωρίζουν αν καταφέρω να δημιουργήσω σωστά παραγράφους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) της Ελληνικής Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο,2003. ΦΕΚ 303 τευχ. Β΄/13-3-03. Ιορδανιδου, Α. 2006. Κειμενοκεντρικές προσεγγιίσεις του σχολικού εγγραμματισμού. Εκπαιδευτικό Συνέδριο Κυπριακού Επιστημονικού Συνδέσμου Εκπαιδευτικών. Ιορδανιδου, Α & Χατζηλουκά – Μαυρή, Ει. 2006. Μαθαίνω να γράφω κείμενα (για την Γ΄ Δημοτικού) Αθήνα:Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ματσαγγούρας, Η. Γ. 2004. Κειμενοκεντρική Προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Μπερερής, Π. – Παπαρίζος, Χρ. 2004. Το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών τα καινούργια βιβλία και οι τομές στη γλωσσική διδασκαλία του Δημοτικού. Επιμόρφωση Παιδαγωγικού Ινστιτούτο Ελλάδας. Χαραλαμπόπουλος, Α. & Χατζησαββίδης, Σ. 1997. Η Διδασκαλία της Λειτουργικής Χρήσης της Γλώσσας. Θεωρία και Πρακτική Εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας.