ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Χρίστος Τσουρής Τομέας Έρευνας και Αξιολόγησης Τηλ. 22402314 E-mail: christ@cyearn.pi.ac.cy

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ Έννοια και χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής έρευνας Ιστορική αναδρομή στο χώρο της εκπαιδευτικής έρευνας Μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική έρευνα Είδη εκπαιδευτικής έρευνας Πορεία διεξαγωγής της εκπαιδευτικής έρευνας Μέσα συλλογής δεδομένων Ανάλυση δεδομένων Παρουσίαση αποτελεσμάτων Εγκυρότητα και αξιοπιστία στην εκπαιδευτική έρευνα Ηθικά διλήμματα και οι ‘πολιτικές’ διαστάσεις της εκπαιδευτικής έρευνας

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Η εκπαιδευτική έρευνα είναι μια συστηματική διαδικασία συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών (δεδομένων) με σκοπό την διεύρυνση της κατανόησης φαινομένων εκπαιδευτικής φύσης και κατά προέκταση την επίλυση προβλημάτων εκπαιδευτικού χαρακτήρα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ, ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΧΑΡΑΞΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΟΠΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

ΒΑΣΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ύπαρξη θεωρητικής βάσης Ύπαρξη αξιόπιστης και έγκυρης μεθοδολογίας Διαφάνεια/ευαισθησία σε ζητήματα δεοντολογίας Συνεισφορά στην ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία

ΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ‘ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ’ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζει ο ερευνητής κατά τη διεξαγωγή μιας εκπαιδευτικής έρευνας Η εκπαιδευτική έρευνα ως ‘πολιτική πράξη’ με την ευρύτερη έννοια του όρου-‘χρήση’ και ‘κατάχρηση’ των ερευνητικών πορισμάτων από τους διάφορους φορείς εξουσίας

ΠΩΣ ΔΙΑΦΕΡΕΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΝΩΣΕΩΝ; Εμπειρία (προσωπική ή συλλογική) Αυθεντία-Γνώμη ειδικών Παράδοση

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤHN ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Η εκπαιδευτική έρευνα έχει τις ρίζες της στην ψυχολογική έρευνα-πειραματική ψυχολογία και εμφανίστηκε στο προσκήνιο γύρω στα 1900 με το όνομα ‘πειραματική παιδαγωγική’. Ξεκάθαρα επηρεασμένη από το θετικισμό και τον εμπειρισμό η εκπαιδευτική έρευνα υιοθετεί στα πρώτα της στάδια τις αυστηρά δομημένες διαδικασίες έρευνας από το χώρο των φυσικών επιστημών με σκοπό να αποκτήσει ανάλογο κύρος. Από το 1960 παρατηρείται μια στροφή προς εναλλακτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις (‘ποιοτική’ έρευνα-εθνογραφία, μελέτη περίπτωσης, κτλ.) που αναπτύχθηκαν μέσα από τον έντονο επιστημολογικό διάλογο και τα κινήματα του μεταθετικισμού, του κονστρακτιβισμού και του μεταμοντερνισμού.

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Αρχίζοντας από το γενικό προχωρούμε στο συγκεκριμένο (έχοντας σαν βάση μια υπάρχουσα θεωρία ελέγχουμε αν οι αρχές της ισχύουν για μια συγκεκριμένη περίπτωση) ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Ξεκινώντας από το συγκεκριμένο προχωρούμε στο γενικό (μελετώντας συγκεκριμένες περιπτώσεις καταλήγουμε στην ανάπτυξη μιας νέας θεωρίας)

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ Η έννοια μέθοδος αναφέρεται σε συγκεκριμένη προσέγγιση που συνδέεται άμεσα με εξειδικευμένες τεχνικές και διαδικασίες συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. Ο όρος μεθοδολογία αναφέρεται στην κριτική θεώρηση του σχεδιασμού της έρευνας στην ολότητά του και στη διασφάλιση συμβατότητας, συνέπειας και λογικής συνοχής μεταξύ των σταδίων διεξαγωγής της έρευνας, από τη διαμόρφωση του σκοπού και των ερευνητικών ερωτημάτων/υποθέσεων μέχρι την ερμηνεία και παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ‘ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ’ ΚΑΙ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ’ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ‘ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ’ ΚΑΙ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ’ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ. Σκοπός είναι η εύρεση σχέσεων μεταξύ μεταβλητών-έμφαση στην διατύπωση και τον έλεγχο υποθέσεων-θεωριών Πιο δομημένη και γραμμική μορφή της ερευνητικής διαδικασίας Μεγάλο δείγμα ΠΟΙΟΤΙΚΗ Σκοπός είναι η περιγραφή και κατανόηση φαινομένων-έμφαση στη ανάπτυξη νέων θεωριών Πιο ευέλικτη και κυκλική μορφή της ερευνητικής διαδικασίας Μικρό δείγμα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ‘ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ’ ΚΑΙ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ’ ΕΡΕΥΝΑΣ (συνέχεια) ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ‘ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ’ ΚΑΙ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ’ ΕΡΕΥΝΑΣ (συνέχεια) ΠΟΣΟΤΙΚΗ Αντικειμενικότητα-προσπάθεια γενίκευσης σε μεγαλύτερους πληθυσμούς Μεταξύ του ερευνητή και των υποκειμένων παρεμβάλλεται το όργανο συλλογής δεδομένων Στατιστική ανάλυση Ουδέτερο ύφος, χρήση τρίτου προσώπου, ‘επιστημονικό’ στυλ ΠΟΙΟΤΙΚΗ Υποκειμενισμός-τα αποτελέσματα αφορούν μόνο στο υπό μελέτη δείγμα Ο ερευνητής έρχεται σε άμεση επαφή/ αλληλεπίδραση με τα υποκείμενα της έρευνας Ανάλυση κειμένων Προσωπικό ύφος, χρήση πρώτου προσώπου, αφηγηματική μορφή

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΤΗΣ ‘ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ’ ΚΑΙ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ’ ΕΡΕΥΝΑΣ Θετικισμός-εμπειρισμός-ρεαλισμός. Υπάρχει μια αντικειμενική καθολική πραγματικότητα και σκοπός της έρευνας είναι να την αποκαλύψει. Προσκόλληση στις ‘επιστημονικές’ διαδικασίες έρευνας που χαρακτηρίζουν τις φυσικές επιστήμες. ΠΟΙΟΤΙΚΗ Μεταμοντερνισμός-ιδεαλισμός-κονστρακτιβισμός. Υπάρχουν πολλαπλές πραγματικότητες που ‘δομούνται’ από τα υποκείμενα-σκοπός της έρευνας είναι να περιγράψει και να κατανοήσει τα διάφορα φαινόμενα μέσα από την προοπτική των υποκειμένων που τα βιώνουν. Πιο ‘ανθρωπιστικές’ προσεγγίσεις που ταιριάζουν καλύτερα στο χαρακτήρα και τη φύση της εκπαίδευσης.

‘ΜΕΙΚΤΗ’ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Τα πλεονεκτήματα των ποσοτικών ερευνών αποτελούν μειονεκτήματα για τις ποιοτικές έρευνες και το αντίστροφο. Πολλοί ερευνητές ακολουθούν ‘μικτές’ προσεγγίσεις συνδυάζοντας ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους κατά το μεθοδολογικό τους σχεδιασμό. Με τον τρόπο αυτό αξιοποιούν καλύτερα τα πλεονεκτήματα της κάθε μεθόδου και αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τις αδυναμίες της κάθε μιας.

ΕΙΔΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Πειραματική έρευνα: Η εύρεση σχέσεων αιτίας-αποτελέσματος μεταξύ μεταβλητών. Συσχετιστική έρευνα: Η διερεύνηση σχέσεων μεταξύ μεταβλητών. Διαχρονική έρευνα: Η διερεύνηση των αλλαγών που πιθανόν να έχουν επέλθει μέσα από τη διαχρονική μελέτη ενός δείγματος. Ιστορική έρευνα: Η ανακάλυψη, περιγραφή και ερμηνεία γεγονότων του παρελθόντος. Έρευνα δράσης: Η εύρεση λύσεων σε συγκεκριμένα προβλήματα της καθημερινής εκπαιδευτικής πράξης. Μελέτη περίπτωσης (Case study): Η κατανόηση ενός φαινομένου μέσα από τη σε βάθος μελέτη μιας συγκεκριμένης ‘περίπτωσης’. Εθνογραφική έρευνα: Η κατανόηση των σχέσεων και των κοινωνικών δομών μιας συγκεκριμένης ομάδας.

ΕΙΔΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Παραδείγματα) ΕΙΔΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Παραδείγματα) Πειραματική έρευνα: Η επίδραση της συνεργατικής διδασκαλίας στην επίδοση των μαθητών της Α΄ γυμνασίου στα μαθηματικά. Συσχετιστική έρευνα: Η σχολική επίδοση των μαθητών σε σχέση με το μέγεθος της ομάδας-τάξης και την επαγγελματική ποιότητα του εκπαιδευτικού της τάξης. Ιστορική έρευνα: Η ανάπτυξη των αναλυτικών προγραμμάτων των μαθηματικών από το 1939 μέχρι σήμερα.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Μια εκπαιδευτική έρευνα: Αρχίζει με την ύπαρξη ενός θέματος/προβλήματος προς διερεύνηση. Προϋποθέτει την ξεκάθαρη διατύπωση του σκοπού της έρευνας. Υποδιαιρεί τον σκοπό της έρευνας σε επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα. Συλλέγει και οργανώνει δεδομένα που σχετίζονται με τα ερευνητικά ερωτήματα. Αναλύει και ερμηνεύει τα δεδομένα αυτά προτείνοντας λύσεις/απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα.

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΤΟ ΘΕΜΑ/ΠΡΟΒΛΗΜΑ Είναι ο πυρήνας της έρευνας Αποτελεί την αφετηρία για περαιτέρω διερεύνηση και εμβάθυνση του θέματος Αποτελεί πρωταρχικό κριτήριο για την επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας Καθοδηγεί τη διαδικασία ανάλυσης και ερμηνείας των δεδομένων

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Ύπαρξη θέματος/προβλήματος Να είναι πραγματοποιήσιμο Εμπειρίες-γνώσεις του/της ερευνητή/τριας Ενδιαφέρον από τον/την ερευνητή/τρια

ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ο ερευνητής οφείλει να εμβαθύνει στο πρόβλημα διερευνώντας διάφορες πτυχές του, ώστε να μπορέσει να το εξειδικεύσει. Τρόποι εμβάθυνσης είναι οι εξής: Επαφή με ειδικούς. Βιβλιογραφική επισκόπηση. Πιλοτική έρευνα με την έννοια της προκαταρκτικής και κατά κάποιο τρόπο ‘ανεπίσημης’ διερεύνησης του θέματος.

ΑΞΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ -Βοηθά στον περιορισμό του θέματος -Αποκαλύπτει: την εργασία άλλων ερευνητών σε παρόμοια προβλήματα μεθόδους και τεχνικές άλλων ερευνών νέες πηγές δεδομένων -Πληροφορεί: για περιοχές που έχουν διερευνηθεί πλήρως για εισηγήσεις άλλων ερευνητών για αδυναμίες άλλων σχετικών ερευνών -Βοηθά στην καλύτερη αξιολόγηση της εργασίας του ερευνητή

ΠΗΓΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Επιστημονικά περιοδικά Βιβλία Εκθέσεις ΠΗΓΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Επιστημονικά περιοδικά Βιβλία Εκθέσεις Πρακτικά συνεδρίων Εφημερίδες Περιλήψεις ερευνών Διαδίκτυο

ΘΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ Να περιλαμβάνει μόνο τις σχετικές πληροφορίες Να περιγράφει και αξιολογεί τις πληροφορίες Να είναι σύντομη

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (Παραδείγματα) ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (Παραδείγματα) -Η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο σχολείο -Η επίδοση των μαθητών -Οι άνεργοι πτυχιούχοι Ο διευθυντής ως παράγοντας δημιουργίας του κλίματος που επικρατεί στο σχολείο Το κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο της οικογένειας ως παράγοντας που επηρεάζει την επίδοση των μαθητών Παράγοντες που ωθούν τους νέους να παρακολουθήσουν ανώτερες σπουδές

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (παράδειγμα) ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Φύλο Χρόνια υπηρεσίας Επίπεδο εκπαίδευσης ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΠΡΟΣ: την αξία και χρησιμότητα της έρευνας στην εκπαίδευση την εμπλοκή του/της εκπαιδευτικού στις ερευνητικές διαδικασίες το βαθμό ανάπτυξης της έρευνας στην κυπριακή εκπαίδευση ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΒΙΩΜΑΤΑ Ερευνητική εμπειρία Σχετική επιμόρφωση

Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ο τίτλος της έρευνας πρέπει: να αναφέρεται σε εξειδικευμένη πτυχή του ερευνητικού θέματος να ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του σκοπού της έρευνας να είναι σαφής, πλήρης και συνοπτικός

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ο σκοπός της έρευνας πρέπει να είναι σαφής, απλός και περιεκτικός, χωρίς να περιλαμβάνει αχρείαστες λεπτομέρειες. Τα ερευνητικά ερωτήματα-υποθέσεις πηγάζουν άμεσα από το σκοπό της έρευνας και αποτελούν την προέκτασή του, καθοδηγώντας τον/την ερευνητή/τρια στη συμπλήρωση της ερευνητικής διαδικασίας.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ (Παράδειγμα) Ο σκοπός της έρευνας αυτής είναι να διερευνήσει μέσα από τις απόψεις των αδιόριστων εκπαιδευτικών: Τους λόγους που ωθούν τους απόφοιτους λυκείων να συνεχίσουν σπουδές Την επίδραση του φύλου και της ηλικίας των υποκειμένων στην απόφασή τους για συνέχιση των σπουδών τους

Παράδειγμα Θέμα της έρευνας Σκοπός της έρευνας Τίτλος της έρευνας Τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών στον ελεύθερο τους χρόνο Η διακρίβωση των προσωπικών χαρακτηριστικών που επηρεάζουν τα ενδιαφέροντα ψυχαγωγίας των μαθητών/τριών του γυμνασιακού κύκλου Τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών γυμνασίου κατά τον ελεύθερό τους χρόνο: Διαφορές κατά φύλο, ηλικία, και κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο Θέμα της έρευνας Σκοπός της έρευνας Τίτλος της έρευνας

ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ (Variables) ΄Ενα χαρακτηριστικό γνώρισμα, ιδιότητα ή ικανότητα που έχουν τα υποκείμενα σε διαφορετικό βαθμό (π.χ. ύψος, ηλικία, σχολική επίδοση) Ανεξάρτητη Μεταβλητή (Independent Variable) Η μεταβλητή που μεταβάλλει ο ερευνητής για να διαπιστώσει την επίπτωση που έχει η αλλαγή των της σε μια άλλη μεταβλητή. Σε μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος, η ανεξάρτητη μεταβλητή παίζει το ρόλο της αιτίας. Εξαρτημένη Μεταβλητή (Dependent Variable) Η μεταβλητή που επηρεάζεται από τις μεταβολές που επιφέρει ο ερευνητής στην ανεξάρτητη μεταβλητή. Σε μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος, η εξαρτημένη μεταβλητή παίζει το ρόλο του αποτελέσματος.

Παράδειγμα Ανεξάρτητη Μεταβλητή Εξαρτημένη Μεταβλητή Στάση μαθητή απέναντι στο σχολείο Επίδοση του μαθητή στο σχολείο

(Declarative, Directional Hypothesis) ΥΠΟΘΕΣΗ Μια δοκιμαστική πρόταση που αναφέρεται στη σχέση που μπορεί να υπάρχει μεταξύ δύο ή περισσότερων μεταβλητών που μελετώνται στην έρευνα Δηλωτική Υπόθεση (Declarative, Directional Hypothesis) Ο ερευνητής κάνει μια πρόγνωση του αποτελέσματος που προσδοκά ότι θα βρει στην έρευνα, σύμφωνα με το θεωρητικό υπόβαθρο. Παράδειγμα: Υπάρχει θετική σχέση ανάμεσα στη στάση των μαθητών απέναντι στο σχολείο και την επίδοσή τους. Μηδενική Υπόθεση (Null Hypothesis) Η υπόθεση αυτή δηλώνει την απουσία σχέσης ανάμεσα στις μεταβλητές. Παράδειγμα: Δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στη στάση των μαθητών απέναντι στο σχολείο και την επίδοσή τους.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ Στο σχεδιασμό της μεθοδολογίας ο/η ερευνητής/τρια πρέπει να λάβει υπόψη: Το σκοπό και τα ερευνητικά ερωτήματα-υποθέσεις Το χρόνο και τα μέσα που έχει στη διάθεσή του/της Τις δεξιότητες και την εμπειρία του/της Το προσωπικό του/της ενδιαφέρον Ηθικά διλήμματα-επιπτώσεις της ερευνητικής διαδικασίας στα υποκείμενα/συμμετέχοντες της έρευνας

ΠΡΙΝ Ο ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΣΥΛΛΕΓΕΙ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ: Να επιλέξει τα υποκείμενα της έρευνας (δείγμα) και τη μέθοδο επιλογής τους (δειγματοληψία). Να εξασφαλίσει πρόσβαση προς τα υποκείμενα της έρευνας. Να επιλέξει το μέσο ή τα μέσα συλλογής δεδομένων.

ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Η δειγματοληψία απαιτεί τον ακριβή ορισμό του πληθυσμού ώστε να είναι δυνατή η επιλογή του δείγματος από τον πληθυσμό (δηλ. η επιλογή ενός υποσυνόλου του πληθυσμού) Αν ο/η ερευνητής/τρια επιθυμεί να προχωρήσει σε γενικεύσεις των συμπερασμάτων της έρευνας, θα πρέπει να επιλέξει ένα δείγμα που να είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού (δηλ. να έχει επιλεγεί με τυχαίο τρόπο και να είναι πολυπληθές) Αν ο/η ερευνητής/τρια δεν επιθυμεί να γενικεύσει τα συμπεράσματα της έρευνας, τότε επιλέγει το δείγμα χρησιμοποιώντας κριτήρια που σχετίζονται με το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας (θεωρητική/σκόπιμη δειγματοληψία)

ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Πιθανότητα σφάλματος μικρότερης του 2% 0,5 500 100000 0,9 450 50000 2,2 440 20000 4,2 420 10000 7,6 380 5000 16,0 320 2000 26,0 260 1000 38,0 190 55,0 110 200 Εκατοστιαία αναλογία δείγματος Πληθικός αριθμός δείγματος Αριθμός στοιχείων πληθυσμού 2,0 2000 3,0 1500 7,0 1400 12,0 1200 20,0 1000 40,0 800 56,0 560 72,0 360 90,0 180 Εκατοστιαία αναλογία δείγματος Πληθικός αριθμός δείγματος Πιθανότητα σφάλματος μικρότερης του 1%

ΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ι. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ι. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Δομημένη παρατήρηση: -Ο/η ερευνητής/τρια κατασκευάζει φύλλο παρατήρησης που περιλαμβάνει μόνο τις προκαθορισμένες υπό μελέτη μεταβλητές. -Η συλλογή και καταγραφή των δεδομένων γίνεται με συστηματικό τρόπο. -Στατιστική ανάλυση. Ελεύθερη παρατήρηση: Ο/η ερευνητής/τρια καταγράφει με λεπτομέρεια τα όσα συμβαίνουν και αργότερα κατηγοριοποιεί τα δεδομένα αυτά ψάχνοντας για ομοιότητες, διαφορές και επαναλαμβανόμενα μοτίβα.

ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ο ρόλος του παρατηρητή Ο απαιτούμενος χρόνος για συλλογή και ανάλυση των δεδομένων Ο περιορισμός του αριθμού των υπό μελέτη μεταβλητών Ηθικά διλήμματα

ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΧΡΟΝΟΥ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: Επιστημονική Επετηρίδα Π.Τ.Δ.Ε 1997

ΤΑ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΗ ΕΙΔΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: Επιστημονική Επετηρίδα Π.Τ.Δ.Ε 1997

ΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΙΙ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δομημένη συνέντευξη: Ο/η ερευνητής/τρια χρησιμοποιεί ένα προκαθορισμένο και τυποποιημένο ‘πρωτόκολλο’ συνέντευξης με συγκεκριμένες ερωτήσεις τις οποίες υποβάλλει με την ίδια σειρά, χωρίς να αλλοιώνει τη διατύπωση. Ελεύθερη συνέντευξη: Ο/η ερευνητής/τρια δεν έχει αυστηρά προκαθορισμένες ερωτήσεις, αλλά στηρίζεται σε ένα γενικό κατάλογο θεμάτων. Η συνέντευξη εξελίσσεται ως ελεύθερη συνομιλία και ανταλλαγή απόψεων-εμπειριών που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το θέμα. Η ευελιξία και δυναμικότητα της συνέντευξης στηρίζεται άμεσα στην αλληλεπίδραση συνεντευκτή-συνεντευξιαζόμενου.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Προκαταρκτικές επεξηγήσεις: στόχοι της συνέντευξης, προσφορά πρόσβασης στα αποτελέσματα της έρευνας Δεοντολογία: εχεμύθεια, προστασία ανωνυμίας, διαπραγμάτευση της χρήσης μαγνητοφώνου, δικαίωμα απόσυρσης από την έρευνα, δικαίωμα πρόσβασης και επέμβασης στο αντίγραφο της συνέντευξης

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ (συνέχεια) ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ (συνέχεια) ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Άνεση: ιδιαίτερος χώρος, κατάλληλη ώρα και συνθήκες Οικειότητα και σπάσιμο του πάγου Ανοικτές ερωτήσεις: δε ρωτώ ποτέ απευθείας αυτό που θέλω να μάθω Υποβοηθητικές ερωτήσεις-ενθάρρυνση: η ανοχή της σιωπής είναι μια αρκετά αποτελεσματική τεχνική Διευκρινιστικές ερωτήσεις: αποφεύγω να προκαλέσω αμυντικές αντιδράσεις-χρήση προβολικών τεχνικών, αποφυγή καταιγισμού ερωτήσεων, κτλ Οπτική επαφή-προσοχή-ενδιαφέρον

ΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΙΙΙ. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ · Μεγάλο δείγμα ατόμων ·΄Ολοι οι συμμετέχοντες έχουν το ίδιο πλαίσιο αναφοράς · Συμπληρώνεται χωρίς την παρουσία του ερευνητή · Οικονομικός τρόπος συλλογής δεδομένων · Οι απαντήσεις κωδικοποιούνται και αναλύονται σχετικά εύκολα ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Δε γνωρίζουμε κατά πόσο οι συμμετέχοντες απάντησαν με ειλικρίνεια και σοβαρότητα. Οι μεταβλητές/ερωτήσεις ορίζονται με εξωτερικά κριτήρια. Τα ερωτηματολόγια που δεν επιστρέφονται πιθανόν να μειώσουν την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Δεν υπάρχει ευελιξία στις απαντήσεις. Η ετοιμασία, η δοκιμή και ο ανασχηματισμός του χρειάζονται χρόνο.

ΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Το ερωτηματολόγιο αποτελεί επέμβαση στην προσωπική ζωή του ατόμου που το συμπληρώνει λόγω του χρόνου που αφιερώνει αλλά και των προσωπικών πληροφοριών που δίνει Διαφύλαξη της ανωνυμίας των ατόμων και της εμπιστευτικότητας των στοιχείων που δίνουν. Οι ερωτήσεις πρέπει να υποβάλλονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να εκφράσουν ακριβώς αυτό που εννοεί το άτομο που απαντά και όχι κάτι άλλο.  Τα άτομα μπορούν να αποσυρθούν σε οποιοδήποτε σημείο θέλουν ή να μην συμπληρώσουν κάποια στοιχεία. Οι στόχοι της έρευνας πρέπει να γνωστοποιούνται στα άτομα που συμμετέχουν.

ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Αποσαφήνιση του γενικού σκοπού του ερωτηματολογίου και μετατροπή του σε ειδικότερους στόχους Εντοπισμός και διατύπωση επιμέρους θεμάτων που σχετίζονται με τους στόχους Διατύπωση τελικών ερωτήσεων που να διερευνούν τα επιμέρους θέματα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ Όνομα αποστολέα Σκοπός έρευνας Τρόπος επιλογής δείγματος Ανωνυμία ερωτηματολογίου Παράκληση να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις Τρόπος επιστροφής ερωτηματολογίου Ευχαριστίες

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΤΥΠΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ: Το άτομο εκθέτει τις απόψεις του σε συνεχή λόγο. Παράδειγμα: Ποια είναι η γνώμη σας για τον τρόπο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών; ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ: Δίνονται υπαλλακτικές λύσεις σε κατηγορίες επιλογής. Παράδειγμα: Πόσο καιρό μένεις σ’ αυτή τη διεύθυνση; (Παρακαλώ κυκλώστε αυτό που ταιριάζει στην περίπτωσή σας.). λιγότερο 1 -5 χρόνια 6 -10 χρόνια περισσότερο από ένα χρόνο από δέκα χρόνια.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΚΑΙ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ευρύ πλαίσιο αναφοράς δίνει πληροφορίες σε βάθος ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ χρόνος απάντησης κωδικοποίηση ανάλυση ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ χρόνος απάντησης κωδικοποίηση ανάλυση ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ περιορισμένο πλαίσιο αναφοράς δε δίνει πληροφορίες σε βάθος

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 1. ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ. Παράδειγμα: Ο ενοχλητικός μαθητής στην τάξη πρέπει να τιμωρείται. Ο μαθητής που μιλά με το διπλανό του την ώρα της παράδοσης πρέπει να τιμωρείται. 2. ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΕΣ. Παράδειγμα: Ο δάσκαλος αξιοποιεί τις ευκαιρίες που προσφέρει το περιβάλλον και ειδικότερα εκείνες που εκφράζουν την πολιτιστική μας παράδοση. Ο δάσκαλος αξιοποιεί τα μουσεία στη διδασκαλία. 3. ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΠΛΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ. Παράδειγμα: Ο δάσκαλος πρέπει να πληροφορεί τους μαθητές και τους γονείς για τους στόχους που θέτει. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν τους στόχους που θέτει ο δάσκαλος.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ (συνέχεια) ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ (συνέχεια) 4. ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΑ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ. Παράδειγμα: Πόσες φορές πήγες στην Αθήνα φέτος; Καθόλου 1 - 2 φορές 3 - 4 φορές Περισσότερες από 5 5. ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΡΝΗΣΕΙΣ. Παράδειγμα: Δεν πηγαίνω να κοιμηθώ αν δε μελετήσω. Πηγαίνω να κοιμηθώ μόνο όταν μελετήσω. 6. Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΕΙΔΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ. Παράδειγμα: Θα συμφωνείς ότι η παιδοκεντρική μέθοδος είναι καλύτερη της διδασκαλοκεντρικής. Η καλύτερη μέθοδος είναι: Α. Διδασκαλοκεντρική. Β. Παιδοκεντρική.

ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΚΗ τοποθέτηση ατόμων/αντικειμένων σε κατηγορίες κάθε κατηγορία είναι εντελώς διαφορετική από την άλλη γίνεται ταξινόμηση χωρίς ιεράρχηση Παραδείγματα Φύλο: 1 = άντρας 2 = γυναίκα Θρήσκευμα: 1 = ορθόδοξος 2 = καθολικός ΔΙΑΤΑΚΤΙΚΗ κατάταξη ατόμων/αντικειμένων σε σειρά ανάλογα με το βαθμό στον οποίο κατέχουν ένα χαρακτηριστικό Παράδειγμα Θέση: 1 στρατιώτης 2 δεκανέας 3 λοχίας 4 ανθυπολοχαγός 5 υπολοχαγός 6 λοχαγός

ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (συνέχεια) ΙΣΟΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗ χρήση αυθαίρετου μηδέν ίσα διαστήματα μεταξύ των διαδοχικών θέσεων είναι δυνατές μόνο οι αριθμητικές πράξεις της πρόσθεσης και αφαίρεσης Παράδειγμα Θερμοκρασία σε °C ή °F, χρονολογία (π.χ. 2002) ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ αρχή μέτρησης είναι το πραγματικό μηδέν όλες οι αριθμητικές πράξεις είναι δυνατές Θερμοκρασία σε °Κ, απόσταση, βάρος, ηλικία

ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (συνέχεια) ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΟ ΜΗΔΕΝ (μήκος, βάρος) ΙΣΟΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗ ΙΣΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ (θερμοκρασία σε °C) ΔΙΑΤΑΚΤΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ (πρώτος,…, δέκατος) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ (φύλο, εθνικότητα)

ΑΝΑΛΥΣΗ ‘ΠΟΣΟΤΙΚΩΝ’ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (π.χ. από ερωτηματολόγια) Πριν από την ανάλυση ποσοτικών δεδομένων ο ερευνητής θα πρέπει να επιλέξει τα κατάλληλα στατιστικά κριτήρια που θα τον βοηθήσουν να απαντήσει στα ερευνητικά του ερωτήματα. Η επιλογή των κατάλληλων στατιστικών κριτηρίων πρέπει να βασίζεται: στις κλίμακες μέτρησης των μεταβλητών της έρευνας. στην ύπαρξη των προϋποθέσεων που πρέπει να πληρεί κάθε στατιστικό κριτήριο. στο είδος των ερευνητικών υποθέσεων.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Παρουσιάζει τα δεδομένα σε περιγραφική μορφή Δεν μπορεί να διερευνήσει μηδενική υπόθεση Δεν εξηγεί τι προκάλεσε το αποτέλεσμα Δεν προχωρεί σε αιτιώδεις σχέσεις ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Συχνότητες Ποσοστά Επικρατούσα τιμή Διάμεσος Μέσος όρος Διασπορά Τυπική απόκλιση ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ Καταδεικνύει την ύπαρξη σχέσεων και στατιστικά σημαντικών διαφορών μεταξύ μεταβλητών Δέχεται ή απορρίπτει τη μηδενική υπόθεση ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ X2 Κριτήριο t Aνάλυση Διασποράς Συσχέτιση Παραγοντική ανάλυση Παλινδρομική ανάλυση Δομικά μοντέλα

ΑΝΑΛΥΣΗ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ’ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (π.χ. από συνεντεύξεις) Η ανάλυση δεδομένων ‘ποιοτικής’ μορφής είναι μια κυκλική διαδικασία που περιλαμβάνει τη συστηματική κωδικοποίηση/ομαδοποίηση των δεδομένων και προτείνει ένα ολοκληρωμένο θεωρητικό πλαίσιο που περιλαμβάνει και ερμηνεύει τα δεδομένα μέσα από την προοπτική των υποκειμένων της έρευνας, έχοντας πάντοτε ως πλαίσιο αναφοράς το εκάστοτε συγκείμενο. Ο/η ερευνητής/τρια ακολουθεί σε γενικές γραμμές τα πιο κάτω στάδια: κάνοντας μια γενική επισκόπηση-μελέτη των δεδομένων δημιουργεί ‘κατηγορίες’ που ταιριάζουν στα δεδομένα. μελετά με λεπτομέρεια τα δεδομένα και τα ‘κωδικοποιεί’. επιχειρεί να διατυπώσει πιο γενικές και αφηρημένες έννοιες που εκφράζουν καλύτερα τις κωδικοποιημένες κατηγορίες. εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών/κατηγοριών και διατυπώνει υποθέσεις που αφορούν αυτές τις σχέσεις. Μελετά επίσης τη σύνδεση των σχέσεων αυτών με άλλα θεωρητικά σχήματα. αναπτύσσει μια νέα θεωρία που εδράζεται στα δεδομένα της έρευνας.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ (VALIDITY) ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ (RELIABILITY) ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Ο βαθμός επίτευξης του σκοπού για τον οποίο έγινε το όργανο μέτρησης (αν μετρά αυτό το οποίο πιστεύεται ότι μετρά) π.χ. Αν το τεστ το οποίο μετρά τη δραστηριότητα του μαθητή στην τάξη όπως ισχυρίζεται -Αποτελέσματα χαμηλής εγκυρότητας =ευρήματα χωρίς αντίκρισμα ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ Αν τα αποτελέσματα ενός οργάνου μέτρησης είναι τα ίδια ή περίπου τα ίδια σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις κάτω από τις ίδιες ερευνητικές συνθήκες -Η πιλοτική έρευνα βοηθά στην αύξηση του βαθμού εγκυρότητας και αξιοπιστίας.

ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Η αξιοπιστία δε συνεπάγεται και εγκυρότητα Παράδειγμα: Εγκυρότητα ερωτηματολογίου: Η ιδιότητα του ερωτηματολογίου να μετρά ακριβώς αυτό που ισχυρίζεται ότι μετρά. Αξιοπιστία ερωτηματολογίου: Η ιδιότητα του ερωτηματολογίου να καταλήγει σε σταθερά αποτελέσματα σε επαναληπτικές μετρήσεις κάτω από τις ίδιες συνθήκες Το ερωτηματολόγιο μπορεί να χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και συνοχή (αξιόπιστο), αλλά να μη μετρά το χαρακτηριστικό για το οποίο κατασκευάστηκε.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε πίνακες και/ή γραφικές παραστάσεις. Απλότητα στην κατασκευή πινάκων και γραφικών παραστάσεων. Ύπαρξη συνοδευτικού κειμένου που να επεξηγεί/περιγράφει τα όσα παρουσιάζει ο αντίστοιχος πίνακας ή γραφική παράσταση.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ‘ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ’ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Σκοπός του ερευνητή είναι να μεταδώσει τη βιωματική εμπειρία των υποκειμένων μέσα από την ερευνητική έκθεση. Η ερευνητική έκθεση έχει αφηγηματική μορφή και είναι γραμμένη σε προσωπικό ύφος. Ο ερευνητής δεν είναι μια αόρατη και ανώνυμη φωνή ‘εξουσίας’ αλλά ένα πραγματικό ιστορικό πρόσωπο με συγκεκριμένα και σαφή ερευνητικά ενδιαφέροντα και στόχους. Ο ‘υποκειμενισμός’ του ερευνητή πρέπει να είναι ‘ορατός’ στην ερευνητική έκθεση, ώστε να μπορεί να εξεταστεί από τον κάθε αναγνώστη.

ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Ι. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΘΕΜΑ ΙΙ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΙΙ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΙV. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ