ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΜΕ ΑΛΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΑ ΕΙΔΗ Το ημερολόγιο Είναι ένα αυτοβιογραφικό κείμενο όπου καταγράφονται οι κυριότερες πράξεις και τα γεγονότα της ζωής του ημερολογιογράφου. Διαφέρει από το δοκίμιο ως προς την έλλειψη θεματικού πυρήνα και ως προς τη διαρκή αναφορά στο παρελθόν (το ημερολόγιο χωρίζεται σε χρονικές ενότητες, ενώ το δοκίμιο σε θεματικές). 2. Ομιλία – συνομιλία Έχει διαφορά από το δοκίμιο και ως προς τη μορφή, αλλά και ως προς τους σκοπούς που θέτει. Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο είναι ο επικοινωνιακός χαρακτήρας και ειδικά στη νεοελληνική δοκιμιογραφία το διαλογικό στοιχείο είναι έντονο είτε πρόκειται για υποθετικό διάλογο δοκιμιογράφου – αναγνώστη είτε για διάλογο του δοκιμιογράφου με τον εαυτό του.

3. Η επιστολή Μερικές φορές το δοκίμιο παρουσιάζει κοινά στοιχεία με μια επιστολή. Αυτά είναι: Ύφος συνομιλίας, καθημερινής κουβέντας πάνω σε διάφορα θέματα με έναν φίλο (οικείο ύφος) Χρήση πρώτου ρηματικού προσώπου Ελεύθερη περιπλάνηση – περιδιάβαση σε διάφορα θέματα και ιδέες Ελεύθερος αυτοσχεδιασμός Προσωπική ιδεολογική κατάθεση και εξομολόγηση απ’ όπου αναδεικνύεται η προσωπικότητα του συγγραφέα

ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΡΘΡΟΥ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΙΟΥ Έχει επικαιρικό χαρακτήρα (αφορμάται από ένα επίκαιρο γεγονός το οποίο το σχολιάζει και το ερμηνεύει) Έχει ξεκάθαρο χαρακτήρα, απέχει σαφώς από τη λογοτεχνία και ανήκει στα είδη της ερμηνευτικής δημοσιογραφίας ή της επιστήμης Επικρατεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας Δεν έχει προσωπικό και οικείο τόνο Είναι σύντομο ΔΟΚΙΜΙΟ Δεν έχει επικαιρικό χαρακτήρα (ακόμα και όταν αφορμάται από κάποιο σύγχρονο γεγονός, ανάγεται στο μόνιμο και στο γενικό) Χαρακτηρίζεται «υβρίδιο», γιατί κινείται ανάμεσα στην επιστήμη ή στη φιλοσοφία και στη λογοτεχνία, η σύνταξή του είναι λιγότερο ελεύθερη από εκείνη του λογοτεχνήματος, αλλά πιο προσωπική από εκείνη της πληροφορικής ανακοίνωσης Δεν επικρατεί σε όλα τα δοκίμια η αναφορική λειτουργία της γλώσσας Έχει προσωπικό και οικείο τόνο Έχει μεγαλύτερη έκταση

ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ Είναι ένας τύπος κειμένου που δημοσιεύεται σε εφημερίδα και αναφέρεται σε θέματα φιλολογικά, επιστημονικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά, πολιτικά κτλ. και γράφεται από πρόσωπο ειδικό στο θέμα. Η επιφυλλίδα δημοσιεύεται σε ορισμένη θέση στην εφημερίδα, συνήθως στο κάτω μέρος της σελίδας και χωρίζεται από την υπόλοιπη ύλη της σελίδας με μια γραμμή. Η επιφυλλίδα μοιάζει με το δοκίμιο, γιατί μπορεί ο επιφυλλιδογράφος να ξεκινήσει από ένα επίκαιρο θέμα και να προχωρήσει σε παρατηρήσεις και σκέψεις με διαχρονικό χαρακτήρα και γενικότερο ενδιαφέρον. Η διάκριση επιφυλλίδας και άρθρου δεν είναι πάντα εύκολη, γι’ αυτό και η επιφυλλίδα θεωρείται ως ένα είδος σύντομου άρθρου. Στο παρελθόν επιφυλλίδα ονομαζόταν, επίσης, και ένα λαϊκό ανάγνωσμα, συνήθως μυθιστόρημα που δημοσιευόταν τμηματικά, σε συνέχεις στην εφημερίδα.