o xristos ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΑΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007 o xristos

Οι δύο φύσεις σε ένα πρόσωπο (α’ μέρος) Κυριακή, 18 Φεβρουαρίου 2007 Οι δύο φύσεις σε ένα πρόσωπο (α’ μέρος)

Ο Θεάνθρωπος Στα προηγούμενα μαθήματα παρουσιάσαμε τη βιβλική διδασκαλία για την ανθρώπινη και τη θεϊκή φύση του Χριστού ξεχωριστά. Στο σημερινό και στο επόμενο μάθημα θα ασχοληθούμε με το πώς συνυπάρχουν οι δύο φύσεις σε ένα πρόσωπο. Στο πρώτο μάθημα θα παρουσιάσουμε διαφορετικές παρανοήσεις του για τις φύσεις του Χριστού και με την τελική διατύπωση του ορθόδοξου χριστολογικού δόγματος. Στο δεύτερο θα αναλύσουμε το ορθόδοξο χριστολογικό δόγμα.

Ορισμένοι αρνήθηκαν τη θεϊκή φύση του Χριστού Ορισμένοι αρνήθηκαν τη θεϊκή φύση του Χριστού Εβιωνίτες (Ο Χριστός άνθρωπος, με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος από τη βάπτιση και εξής). Άλογοι (Ο Χριστός κατήλθε στον Ιησού κατά τη βάπτιση) Δυναμικοί Μοναρχιανοί (Παύλος Σαμοσατεύς: ο απρόσωπος Λόγος κατέρχεται στον άνθρωπο Ιησού κατά τη βάπτιση) Θεωρία Υπαγωγής: Ο Χριστός Θεός, αλλά κατώτερος στην ουσία από τον Πατέρα. Ημιαρειανοί (ο Χριστός ομοιούσιος με τον Πατέρα) Αρειανοί (ο Χριστός ανόμοιος με τον Θεό, το ανώτερο κτίσμα του Θεού)

Ορισμένοι αρνήθηκαν την ανθρώπινη φύση του Χριστού Ορισμένοι αρνήθηκαν την ανθρώπινη φύση του Χριστού Γνωστικοί (Ο Χριστός πνεύμα ομοούσιο με τον Πατέρα που κατήλθε στη βάπτιση επάνω στον Ιησού και έφυγε με τη σταύρωση). Τροπικοί Μοναρχιανοί (Ο Χριστός όχι άνθρωπος, αλλά μορφή φανέρωσης του Θεού. Ο Θεός γι’ αυτούς είναι ένα μόνο πρόσωπο).

Παρανοήσεις στη συνύπαρξη των δύο φύσεων Όταν η θεότητα του Χριστού ως δόγμα αποκαταστάθηκε, εκφράστηκαν παρανοήσεις στο πώς συνυπάρχουν οι δύο φύσεις στο πρόσωπό του.

Α. Ο Απολλιναρισμός

Ο Απολλινάριος και η διδασκαλία του Ο Απολλινάριος και η διδασκαλία του Ο Απολλινάριος ήταν επίσκοπος Λαοδικείας το 361 π.Χ. Ήταν τριχοτομιστής (Πίστευε ότι ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα, ψυχή και πνεύμα.) Δίδαξε ότι ο Χριστός Είχε ανθρώπινο σώμα Είχε ανθρώπινη ψυχή Δεν είχε όμως ανθρώπινο πνεύμα. Στη θέση του ανθρώπινου πνεύματος βρισκόταν η θεϊκή του φύση.

Η καταδίκη της άποψης Αν ο Χριστός είχε λάβει μόνον ανθρώπινο σώμα, πώς θα έσωζε και τον νου και το πνεύμα μας; Οι πατέρες της Εκκλησίας απέρριψαν τη διδασκαλία του Απολλινάριου, γιατί κατάλαβαν ότι δεν χρειαζόταν σωτηρία μόνο το σώμα μας, αλλά επίσης και ο νους και το πνεύμα μας (Εβρ. β’ 17). Ο Απολλιναρισμός καταδικάστηκε σε πολλές συνόδους (Σύνοδος Αλεξανδρείας, 362 μ.Χ., Σύνοδος Κωνσταντινουπόλεως, 381 μ.Χ.)

Β. Ο Νεστοριανισμός

Ο Νεστόριος και η διδασκαλία του Ο Νεστόριος και η διδασκαλία του Ο Νεστόριος ήταν δημοφιλής ιεροκήρυκας στην Αντιόχεια και από το 428 μ.Χ. επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Η διδασκαλία που φέρει το όνομά του έχει ως εξής: Στον Χριστό υπήρχαν δύο ξεχωριστά πρόσωπα, ένα ανθρώπινο και ένα θεϊκό, ο Ιησούς και ο Λόγος, σε χαλαρή μεταξύ τους ενότητα.

Ο Νεστόριος και η διδασκαλία του Ο Νεστόριος και η διδασκαλία του Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Νεστόριος αποκαλούσε τον Χριστό Θεοφόρο, αφού ο Λόγος απλώς κατοικούσε στον Χριστό, σαν σε ναό, Και τη μητέρα του Κυρίου Χριστοτόκο, όχι Θεοτόκο, θεωρώντας ότι αυτός τον οποίο γέννησε δεν ήταν ο Λόγος του Θεού, αλλά «ψιλός άνθρωπος», με τον οποίο στη συνέχεια η θεία φύση ήλθε σε συνάφεια.

Αντιρρήσεις στον νεστοριανισμό Η Αγία Γραφή πουθενά δεν παρουσιάζει τον Χριστό με δύο πρόσωπα σε εσωτερική αντιπαράθεση το ένα προς το άλλο. Ποτέ δεν παρουσιάζεται η ανθρώπινη φύση του Χριστού να αποφασίζει κάτι διαφορετικό από την θεϊκή. Ακόμη και αν κάποιες πράξεις του Χριστού αναφέρονται ξεχωριστά στη θεϊκή ή την ανθρώπινη φύση του, πάντοτε θεωρείται ότι πράχθηκαν από ένα πρόσωπο.

Η καταδίκη του νεστοριανισμού Ο νεστοριανισμός καταδικάστηκε στην Γ’ Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου (431 μ.Χ.). Εκεί η μητέρα του Κυρίου αποκλήθηκε «Θεοτόκος» με την έννοια ότι Αυτός τον οποίο γέννησε είναι ο Θεός εν σαρκί. Ο νεστοριανισμός υιοθετήθηκε από την εκκλησία της Περσίας, και σήμερα ίχνη του επιβιώνουν στο Ιράν, Ιράκ, Συρία, Ινδία, Β. και Ν. Αμερική.

Γ. Ο μονοφυσιτισμός

Μονοφυσιτισμός (Ευτυχιανισμός) Ο Ευτυχής (378-454 μ.Χ.) ήταν πρεσβύτερος και αρχιμανδρίτης στην Κωνσταντινούπολη. Δίδασκε ότι ο Χριστός δεν είχε δύο φύσεις αλλά μία. «Μία φύσις εκ δύο φύσεων». Έλεγε δηλ. ότι στον Χριστό οι δύο φύσεις, η θεϊκή και η ανθρώπινη, δεν παρέμειναν δύο αλλά η θεϊκή απορρόφησε την ανθρώπινη, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μία νέα μικτή φύση. Παράδειγμα: όπως όταν σε ένα ποτήρι με νερό ρίχνεις μια σταγόνα μελάνι ή έναν κύβο ζάχαρης.

Οι μονοφυσιτικές εκκλησίες Ο μονοφυσιτισμός είχε ευρεία διάδοση στις εκκλησίες της Ανατολής: Αίγυπτο (15% σήμερα) Αιθιοπία (σε 3 περιοχές της άνω του 80%) Ερυθραία (50%) Συρία (2-3% σήμερα) Παλαιστίνη Αρμενία (σήμερα 94%) Οι εκκλησίες αυτές αρνούνται τον όρο «μονοφυσιτισμός». Οι ίδιοι ονομάζουν τις απόψεις τους «μιαφυσιτισμό».

Δ. Το δόγμα της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου της Χαλκηδόνος Δ. Το δόγμα της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου της Χαλκηδόνος

Η χαλκηδόνια Χριστολογία Το 451 μ.Χ. η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνος αποφάνθηκε για την ορθόδοξη αντίληψη σχετικά με τον Χριστό: Ένα πρόσωπο: μία υποστατική ένωση Δύο φύσεις: ανθρώπινη και θεϊκή Ασυγχύτως Ατρέπτως Αδιακρίτως Αχωρίστως

«εκδιδάσκομεν τέλειον τον αυτόν εν θεότητι και τέλειον τον αυτόν εν ανθρωπότητι, Θεόν αληθώς και άνθρωπον αληθώς τον αόν εκ ψυχής λογικής και σώματος, ομοούσιον τω Πατρί κατά την θεότητα, και ομοούσιον τον αυτόν ημίν κατά την ανθρωπότητα, κατά πάντα όμοιον ημίν, χωρίς αμαρτίας· προ αιώνων μεν εκ του Πατρός γεννηθέντα κατά την θεότητα, επ’ εσχάτων δε των ημερών τον αυτόν διά ημάς, και διά την ημετέραν σωτηρίαν, εκ Μαρίας της Παρθένου της Θεοτόκου κατά την ανθρωπότητα, ένα και τον αυτόν Χριστόν, Υιόν, Κύριον, μονογενή, εκ δύο φύσεων ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιακρίτως, αχωρίστως γνωριζόμενον· ουδαμού της των φύσεων διαφοράς ανηρημένης διά την ένωσιν, σωζομένης δε μάλλον της ιδιότητος εκατέρας φύσεως, κα εις εν πρόσωπον και μίαν υπόστασιν συντρεχούσης, ουκ εις δύο πρόσωπα μεριζόμενον ή διαιρούμενον, αλλ’ ένα και τον αυτόν Υιόν, και μονογενή, Θεόν Λόγον, Κύριον Ιησούν Χριστόν».

Το χαλκηδόνιο Σχίσμα Η αποσαφήνιση της χριστολογίας με την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο άφησε έναν χριστιανισμό διαιρεμένο. Οι μονοφυσιτικές εκκλησίες της Μέσης Ανατολής αποσχίστηκαν από τον χαλκηδόνιο χριστιανισμό.

Ε. Ο μονοθελητισμός

Η μονοθελητική αίρεση Το 681 μ.Χ. μια Εκκλησιαστική Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης καταδίκασε ακόμη μια αιρετική άποψη, τον μονοθελητισμό. Ήταν από τις τελευταίες προσπάθειες που ήθελαν να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στους χαλκηδόνιους και τους μονοφυσίτες χριστιανούς. Η άποψη αυτή διακήρυττε πως ο Χριστός είχε μόνο μία θέληση (τη θεϊκή). Η εκκλησία αποφάνθηκε πως, αφού ο Χριστός είχε ανθρώπινη φύση, αυτό συνεπάγεται πως είχε και ανθρώπινη θέληση, όπως είχε και θεϊκή.

Αντιρρήσεις στον μονοθελητισμό Η εκκλησία αποφάνθηκε πως, αφού ο Χριστός είχε ανθρώπινη φύση, αυτό συνεπάγεται πως είχε και ανθρώπινη θέληση, όπως είχε και θεϊκή. Αν δεν είχε ανθρώπινη θέληση, τότε δεν θα μπορούσε να πειραστεί. Όμως ο Χριστός πειράστηκε.

Σύνοψη: το πιστεύω μας άρθρο 9 της Ομολογίας της ΕΕΕ Πιστεύομεν και ομολογούμεν ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι ο αιώνιος Λόγος, ο άναρχος Υιός του ανάρχου Πατρός, ομοούσιος τω Πατρί, ο μόνος Μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων, όστις δι ημάς τους ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν εσαρκώθη εν χρόνω εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου και ενηνθρώπησε• τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με την Θείαν φύσιν και την αναμάρτητον ανθρωπίνην φύσιν διακεκριμένας και ασυγχύτως ηνωμένας εις εν πρόσωπον.

Βιβλιογραφία Grudem, Systematic Theology, κεφ. 26 L. Berkhof, Systematic Theology, σελ. 305 κ.ε.