ΑΓΧΟΣ-ΣΤΡΕΣ ΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΑΓΧΟΣ-ΣΤΡΕΣ ΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΜΠΑΚΑΛΗ ΜΑΛΑΜΑΤΗ

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΤΡΕΣ Τι από αυτά είναι στρές; -Γράφετε διαγώνισμα -Κολλήσατε γρίπη -Ξενυχτήσατε σε πάρτυ μέχρι τα ξημερώματα -Σας έσκασε το λάστιχο -Περιμένετε τα καινούρια σας έπιπλα -Όλα τα παραπάνω Όλα τα παραπάνω είναι παράγοντες που προκαλούν στρές. Είναι λάθος να νομίζουμε ότι στρες είναι μόνο κάτι που μας στεναχωρεί: το στρες μπορεί να είναι μια μεγάλη ποικιλία πραγμάτων, όπως ένα χαρούμενο ή ένα λυπητερό γεγονός, ένα φυσικό γεγονός ή μια αλλεργία. Πολλοί άνθρωποι κουβαλούν τεράστια φορτία στρές χωρίς κάν να το συνειδητοποιούν.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΤΡΕΣ Aν και το άγχος και το στρες χρησιμοποιούνται συχνά ως συνώνυμα, μπορούμε ως βασική διάκριση να θεωρήσουμε, ότι το άγχος αποτελεί την κλινική εκδήλωση της μακροχρόνιας έκθεσης σε στρεσογόνους παράγοντες Για τους περισσότερους από μας το άγχος είναι συνώνυμο της στεναχώριας- πχ. Το να χάσουμε τη δουλειά μας ή να μας πουν ότι η μητέρα μας πρέπει να εγχειρισθεί. Όμως το σώμα μας έχει μια ευρύτερη ερμηνεία για το στρες. Για το σώμα μας το στρες είναι συνώνυμο με την αλλαγή – δεν έχει σημασία αν είναι καλή ή κακή- Ακόμη και μια αλλαγή που φανταζόμαστε ότι θα γίνει, αποτελεί παράγοντα στρες. ΣΤΡΕΣ= ΚΑΘΕ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΡΟΥΤΙΝΑ = ΚΑΘΕ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΑ ΜΥΝΗΜΑΤΑ ΔΥΣΑΡΕΣΤΑ ΜΥΝΗΜΑΤΑ ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗ ΝΟΡΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ ΣΤΡΕΣ

ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗ Προετοιμάζει το σώμα μας για τον ύπνο. Αν δεν λειτουργεί σωστά, δεν μπορούμε να έχουμε έναν ξεκούραστο ύπνο όσο και αν προσπαθούμε. Ρυθμίζει το βιολογικό μας ρολόι, δηλαδή το πότε θα κοιμηθούμε και πότε θα ξυπνήσουμε. Δεν είναι δυνατόν για το σώμα να ξεκουραστεί και να κάνει τις «επιδιορθώσεις» του αν το βιολογικό ρολόι δεν λειτουργεί σωστά.

ΝΟΡΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ Χωρίς αυτήν αισθανόμαστε εξαντλημένοι, νυσταγμένοι και χωρίς δυνάμεις. Δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτα - μόνο να καθόμαστε -. Άτομα με έλλειψη νοραδρεναλίνης γίνονται όλο και πιο «ληθαργικά». Είναι σαν αυτοκίνητα που κινούνται με αφόρτιστη μπαταρία. Αργά ή γρήγορα δεν θα παίρνουν μπροστά.

ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ συγκεντρώνεται στον εγκέφαλο σε περιοχές γειτονικές με τις περιοχές που ελευθερώνουν ενδορφίνες. Όταν πέφτει η λειτουργία της ντοπαμίνης, πέφτει και των ενδορφινών και επομένως, όταν το στρες μειώνει την ντοπαμίνη, τότε χάνει και τον φυσιολογικό «καταστροφέα του πόνου» ( pain killer). Αρα τα στρεσαρισμένα άτομα αισθάνονται περισσότερο τον πόνο. Η ντοπαμίνη επίσης ρυθμίζει το κέντρο ευχαρίστησης του σώματος. Αυτό είναι το κέντρο του εγκεφάλου που επιτρέπει στο άτομο να απολαύσει τη ζωή. Όταν το στρες επηρεάζει τη λειτουργία της ντοπαμίνης, το κέντρο ευχαρίστησης απενεργοποιείται. Δραστηριότητες που πριν ήταν ευχάριστες, τώρα δεν προσφέρουν ευχαρίστηση. Όταν η δυσλειτουργία της ντοπαμίνης / ενδορφίνης γίνεται έντονη, η ζωή γίνεται επώδυνη και στερημένη από κάθε χαρά

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΡΕΣ Αρρώστια Αλλαγές στην προσωπική μας ζωή Κούραση : σωματική ή πνευματική υπερκόπωση: Όταν εργάζεσαι ( ή διασκεδάζεις) 16 ώρες την ημέρα, δεν δίνεις στο σώμα σου αρκετή ώρα για ξεκούραση. Αργά ή γρήγορα η ενέργεια του θα εξαντληθεί και το σώμα δεν θα μπορεί να κάνει επισκευές. Δεν θα έχει ούτε την ώρα ούτε την ενέργεια να επισκευάσει σπασμένα κύτταρα, ή να αντικαταστήσει τους χρησιμοποιημένους νευρομεταβιβαστές του εγκεφάλου. Θα συμβούν τότε αλλαγές στο εσωτερικό περιβάλλον του σώματος και θα «μείνεις από βενζίνη». Αν συνεχίσεις, μπορεί να συμβεί μόνιμη βλάβη. Το σώμα αγωνίζεται να παραμείνει υγιές και η υπερβολική κατανάλωση ενέργειας αποτελεί ισχυρό παράγοντα στρες.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΡΕΣ Κλίμα: Πολύ κρύο, πολλή ζέστη, πολύ υψηλό υψόμετρο είναι στρεσογόνοι παράγοντες Τοξίνες-Δηλητήρια Ορμονικοί παράγοντες Εφηβεία αλλαγές στο σχήμα και τη λειτουργία οργάνων, απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων νέων ορμονών που προκαλούν έντονο στρες

Κάπνισμα: Ο καπνός του τσιγάρου είναι μια ισχυρή τοξίνη Κάπνισμα: Ο καπνός του τσιγάρου είναι μια ισχυρή τοξίνη. Καταστρέφει τα κύτταρα που καθαρίζουν την τραχεία , τους βρόγχους και τους πνεύμονες. Μπορεί να προκαλέσει εμφύσημα ή χρόνια βρογχίτιδα, που μοιάζει με αργή ασφυξία. Το διοξείδιο του άνθρακα προκαλεί χρόνια δηλητηρίαση. Οι αρτηρίες καταστρέφονται και έτσι δεν τροφοδοτούν επαρκώς με αίμα την καρδιά , τον εγκέφαλο και άλλα ζωτικά όργανα. Η πιθανότητα για καρκίνο αυξάνεται 50% (καρκίνοι στο λαιμό και εγκέφαλο είναι ιδιαίτερα παραμορφωτικοί, επώδυνοι και θανατηφόροι).

Αλλεργικό στρες: η αλλεργικά αντίδραση είναι ένας φυσιολογικός αμυντικός μηχανισμός του σώματος. Όταν το σώμα έρχεται αντιμέτωπο με μια ουσία που τη θεωρεί τοξική, θα προσπαθήσει να απαλλαγεί από αυτή, να της επιτεθεί ή να την αδρανοποιήσει. Αν αυτή η ουσία είναι κάτι που μπαίνει στη μύτη σου, μπορεί να αρχίσεις να έχεις καταρροή. Αν την εισπνεύσεις, μπορεί να σου φέρει έντονο βήχα. Αν τη φας, μπορεί να σου εμφανιστούν σπυράκια σε όλο το σώμα που προκαλούν φαγούρα. Γενικά η αλλεργία είναι ένα έντονο στρες, γιατί ζητά από την άμυνα του σώματος να ξοδέψει μεγάλες ποσότητες ενέργειας για να πολεμήσει αυτό που το σώμα θεωρεί μια επικίνδυνη εισβολή από εξωτερική τοξίνη. Υπευθυνότητα για άλλο άτομο: η ευθύνη για ένα άλλο άτομο θεωρείται παράγοντας στρες(το να προσέχεις πχ. το μικρό σου αδερφό).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ Πρώτα απ’ όλα σταματάει το βιολογικό ρολόι. Δυσκολεύεσαι να κοιμηθείς και μέσα στη νύχτα ξυπνάς πολύ συχνά. Το πρωί δεν αισθάνεσαι καθόλου ξεκούραστος. Αισθάνεσαι έλλειψη ενέργειας, έλλειψη επιθυμίας να κάνεις οτιδήποτε, έλλειψη ενδιαφέροντος για το κάθε τι. Αρχίζουν πόνοι στο στήθος, τους ώμους, την πλάτη και το λαιμό. Υπάρχει μια γενική αδιαθεσία, και μία αυξημένη ευαισθησία στον πόνο. Ακόμη , μία έλλειψη ευχαρίστησης ακόμη και για πράγματα που παλιότερα ήταν διασκεδαστικά ή ευχάριστα. Η ζωή φαίνεται ανυπόφορη. Μπορεί να κλαις εύκολα και να αισθάνεσαι θλιμμένος. Μπορεί επίσης να αισθάνεσαι ανήσυχος:¨Τι συμβαίνει με μένα; Γιατί αισθάνομαι συνεχώς τόσο χάλια; Δεν είναι σπάνιο να παθαίνει κανείς και κρίσεις πανικού:Η καρδιά χτυπάει σαν τρελή, αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να πάρεις αναπνοή, οι μύες και το στήθος πονάνε. Μπορεί ακόμη να ζαλίζεσαι, να έχεις τάση προς εμετό, διάρροια και να αισθάνεσαι έντονο φόβο.

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ « ΑΝΕΒΑΖΟΥΝ» ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ « ΑΝΕΒΑΖΟΥΝ» ΟΙ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ που «ανεβάζουν» ΖΑΧΑΡΗ . ΚΑΦΕΙΝΗ ΑΛΚΟΟΛ ΤΣΙΓΑΡΟ ΜΑΡΙΧΟΥΑΝΑ ΚΟΚΑΙΝΗ ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΕΣ ΗΡΩΙΝΗ ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ του σώματός μας: εκκρίνεται σε καταστάσεις έντασης ,πχ. Επικίνδυνα αθλήματα, υπερβολική δουλειά (εργασιομανία). Αυξάνει τα επίπεδα της νοραδρεναλίνης στο αίμα και προκαλεί ευχαρίστηση.

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ « ΑΝΕΒΑΖΟΥΝ» Γύρω μας υπάρχουν ουσίες που μπορεί προσωρινά να μας « φτιάξουν την διάθεση». Όλες αυτές οι ουσίες δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να ανεβάζουν τα επίπεδα των ΕΥΧΑΡΙΣΤΩΝ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ μας για λίγο, και έτσι βοηθούν τον εγκέφαλο να αποκαταστήσει προσωρινά την δυσλειτουργία που έχει προκαλέσει το στρες. Όμως οι ουσίες αυτές είναι ο ΛΑΘΟΣ ΤΡΟΠΟΣ για να πολεμήσεις το στρές

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΠΟΥ «ΑΝΕΒΑΖΟΥΝ» Οι ουσίες που εύκολα μπορούν να βρεθούν και που τους βοηθούν προσωρινά να αισθανθούν καλύτερα, όπως η ζάχαρη, ο καφές, το τσιγάρο και το αλκοόλ χρησιμοποιούνται ευρύτατα από τους περισσότερους για να αισθανθούν πάλι «φυσιολογικά»: να κοιμούνται καλά, να έχουν ενέργεια , ενδιαφέρον για ζωή, κλπ. Όμως οι ουσίες αυτές δεν κάνουν και πολύ καλή δουλειά. Το σπουδαιότερο μειονέκτημά τους είναι ότι δεν μπορούν να επαναφέρουν την σωστή ισορροπία στους εγκεφαλικούς νευρομεταβιβαστές. Ένα άτομο που χρησιμοποιεί αυτές τις ουσίες βρίσκεται πάντα σε μια ασταθή ισορροπία , με συνεχείς μεταπτώσεις στην διάθεση, και με ανάγκη να αυξάνει όλο και περισσότερο τις δόσεις της ουσίας για να αντεπεξέλθει στα αυξημένα επίπεδα του στρες. Επί πλέον, η μακροχρόνια χρήση τους δημιουργεί στο άτομο σοβαρά προβλήματα υγείας, πράγμα που στην συνέχεια επιδεινώνει το επίπεδο του στρες, και το άτομο μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΛΑΘΟΣ: το να χρησιμοποιείς ουσίες που σε «ανεβάζουν», ενώ συγχρόνως συσσωρεύεις στρεσογόνους παράγοντες. Αυτό μοιάζει σαν να είσαι ανεβασμένος στο τραινάκι του τρόμου, που μία σε «ανεβάζει», και μία σε «ρίχνει». ΤΟ ΣΩΣΤΟ: να μειώσεις τους στρεσογόνους παράγοντες, να σταματήσεις τις ουσίες που φτιάχνουν την διάθεση και να αφήσεις το σώμα σου να κάνει μόνο του τη σωστή ρύθμιση.

ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ : Προγραμματίστε την ώρα που θα πηγαίνετε για ύπνο και την ώρα που θα ξυπνάτε. Τηρήστε το ωράριο αυτό με επιμονή, έστω και αν στην αρχή ο οργανισμός δεν συμμορφώνεται-χρειάζεται κάποιος χρόνος μέχρι το βιολογικό σας ρολόι να ξαναρυθμιστεί σωστά-. Μην αλλάζετε την ώρα του ύπνου.

2. ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ : Δώστε στο σώμα σας αρκετό χρόνο για να επιδιορθώσει τον εαυτό του και να παράγει ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ. Κάθε πρωί κάντε μιά λίστα με τα πράγματα που πρέπει να γίνουν. ΜΕΤΑ ΚΟΨΤΕ ΤΟ ΚΑΤΩ ΜΙΣΟ ΤΗΣ ΛΙΣΤΑΣ !

3. Μειώστε τις ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ σας ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ: Βγείτε έξω μόνο μια φορά την εβδομάδα. Πείτε «όχι» συχνότερα σε όσους απαιτούν το χρόνο σας.

4. Αναβάλλετε κάθε αλλαγή στο περιβάλλον σας : μία μετακόμιση ή μια αλλαγή των επίπλων 5. ΜΕΙΩΣΤΕ ΤΙΣ ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Αν είστε εργασιομανής, περιορίστε την εργασία σας σε 40 ώρες την εβδομάδα

6. ΔΙΑΤΡΟΦΗ : Αφαιρέστε την γρήγορη ζάχαρη (γλυκά, σοκολάτες, καραμέλες) από το διαιτολόγιό σας . Προτιμήστε την ζάχαρη (υδατάνθρακες) που παίρνουμε τρώγοντας φρούτα , λαχανικά και δημητριακά . Κρατήστε την γλυκόζη του αίματος σταθερή, τρώγοντας μικρά συχνά γεύματα. Φροντίστε να παίρνετε καθημερινά ένα σωστό συνδυασμό και ποσότητα βιταμινών και ιχνοστοιχείων.

7. Πετάξτε από τα ράφια ,τα ντουλάπια και το αυτοκίνητο ,όλες τις ουσίες που σας «φτιάχνουν» την διάθεση . Η θέα μιάς σοκολάτας ή ενός μπισκότου θα σας κάνει να την καταβροχθίσετε, πριν προλάβετε να το συνειδητοποιήσετε.

8. Προστατευθείτε από τις ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ: Αν γνωρίζετε ότι κάποια πράγματα μπορεί να σας προκαλέσουν αλλεργία φροντίστε να τα αποφύγετε

9. Αρχίστε ΦΥΣΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: 20 λεπτά την ημέρα, τρεις φορές την εβδομάδα είναι μία καλή αρχή για να ανεβάσετε τα επίπεδα των ενδορφινών σας και των ευχάριστων αγγελιοφόρων σας.

10. ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΑΣ: Χορέψτε, παίξτε ένα μουσικό όργανο, ακούστε μουσική, διαβάστε λογοτεχνία και ποίηση, κάντε μία χειροτεχνία:Το μυαλό σας θα αποσπασθεί απο αυτά που το απασχολούν και θα ξεκουρασθεί.

ΠΟΤΕ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΘΩ ΓΙΑΤΡΟ Αν μετά τα 10 παραπάνω βήματα δεν υπάρχει καμμία βελτίωση στς συμπτώματα του στρες, τότε αυτά μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη κάποιας παθολογικής κατάστασης, όπως -παθήσεις θυρεοειδούς -διαβήτη -αναιμίας -δυσλειτουργίας νεφρών -ηπατοπάθειας -έλλειψης ορμονών -έλλειψης βιταμινών -έλλειψης ασβεστίου -μανιοκαταθλιπτικής διαταραχής Ένα καλό ιατρικό ιστορικό και κάποιες εξετάσεις ρουτίνας μπορεί να λύσουν ένα πρόβλημα υγείας που τώρα αποτελεί έναν επί πλέον παράγοντα στρες.

ΤΡΕΙΣ ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ Μάθε να διαβάζεις τα σήματα του σώματος σου. Μια αλλαγή στον ύπνο, κούραση, μελαγχολική διάθεση ή πόνοι περίεργοι: είναι τα πρώτα σημάδια υπερβολικού στρες. Αν μια νέα κατάσταση σου προκαλεί στρες, προσπάθησε να εξαλείψεις μια άλλη, για να πετύχεις ισορροπία. Χρησιμοποίησε την προσωπική σου εργαλειοθήκη. Χρησιμοποίησε τρόπους που διαπίστωσες ότι σε βοηθάνε να μειώσεις το στρες.

πηγές Βurns, S. (2006) The unbearable stress PUBMED(2008) DEPRESSION