Οι Αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής Φαρμακευτικής Βιομηχανίας ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 T. Karatassou Str., 117 42 Athens, Greece, Tel.: (+30) 210 92 11 200-10, Fax: (+30) 210 92 33 977 Οι Αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής Φαρμακευτικής Βιομηχανίας Άγγελος Τσακανίκας Διευθυντής Έρευνας ΙΟΒΕ, Επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ Ομάδα μελέτης: Χριστίνα Γκόλνα, Νίκος Παρατσιώκας, Νίκος Βεντούρης

Δομή μελέτης 1 Εισαγωγή – Σκοπιμότητα μελέτης 2 Το μακροοικονομικό περιβάλλον 3 Το κλαδικό περιβάλλον (Η φαρμακευτική πολιτική σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο) 4 Ανάλυση στοιχείων κλάδου Μέτρηση άμεσης – έμμεσης συμβολής στην οικονομία 5 Προκλήσεις – Πολιτικές προτεραιότητες

Διπλή ανταγωνιστική πίεση στις ελληνικές επιχειρήσεις Το σημερινό περιβάλλον της κρίσης: Το ελληνικό παραγωγικό / επιχειρηματικό σύστημα δέχεται πολλαπλές πιέσεις Οξύτατη Κρίση δημόσιων οικονομικών Πρόβλημα Ανταγωνιστικότητας: επιδείνωση της θέσης της ελληνικής οικονομίας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας (υποχώρηση της ανταγωνιστικής θέσης) Διπλή ανταγωνιστική πίεση στις ελληνικές επιχειρήσεις Από φθηνούς παραγωγούς (επιχειρήσεις από «χώρες χαμηλού κόστους εργασίας») Από ποιοτικούς και διαφοροποιημένους παραγωγούς (επιχειρήσεις από χώρες υψηλών τεχνολογικών/ παραγωγικών δυνατοτήτων). Ύφεση, μειωμένη ζήτηση, πρόβλημα ρευστότητας, κλείσιμο επιχειρήσεων, υψηλή ανεργία

Το κεντρικό ερώτημα σήμερα Πώς - εν μέσω της απαραίτητης δημοσιονομικής προσαρμογής και της απαιτούμενης μακροοικονομικής διαχείρισής της - θα τεθούν οι προϋποθέσεις για επανεκκίνηση της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας; Αναζητούμε ποιοτική ανάπτυξη με επίκεντρο τη γνώση, την τεχνολογία, την καινοτομία, με μοχλό την επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης και με την υποστήριξη ενός ευφυούς και αποτελεσματικού αναπτυξιακού κράτους Καθοριστικός ο ρόλος του επιχειρηματικού τομέα: Ανταγωνιστικές επιχειρήσεις με ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο βιώσιμες (ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες ρευστότητας), διεθνώς ανταγωνιστικές Τομείς και κλάδοι με στρατηγικό πλεονέκτημα Τι παράγουμε σήμερα / τι μπορούμε να παράξουμε μεσοπρόθεσμα, συμμετέχοντας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας λίγο περισσότερο ως παραγωγοί και λίγο λιγότερο ως καταναλωτές

Υπό ποιους όρους και προϋποθέσεις; Κλάδος Παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων, Χημικών προϊόντων για ιατρικούς σκοπούς και Βοτανικά προϊόντα Κρίσιμα ερωτήματα Μπορεί να θεωρηθεί ο κλάδος αυτός ως σημαντικός για την ελληνική οικονομία; Τεκμηρίωση - μέτρηση Υπό ποιους όρους και προϋποθέσεις; Ιδιαιτερότητες κλάδου: κοινωνικό αγαθό με στοιχεία προκλητής ζήτησης Φαρμακευτική δαπάνη: μυωπική η προσπάθεια μείωσης; Πολιτικές προτεραιότητες στο σημερινό περιβάλλον;

1 2 3 4 5 Εισαγωγή – Σκοπιμότητα μελέτης Το μακροοικονομικό περιβάλλον Το κλαδικό περιβάλλον (Η φαρμακευτική πολιτική σε εθνικό, αλλά και διεθνές επίπεδο) 4 Ανάλυση στοιχείων κλάδου Μέτρηση άμεσης – έμμεσης συμβολής στην οικονομία 5 Προκλήσεις – Πολιτικές προτεραιότητες

Δυσμενές το εγχώριο μακροοικονομικό περιβάλλον 2012: συρρίκνωση ΑΕΠ κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2007 Συνεχής κλιμάκωση ύφεσης: από 0,2% το 2008 σε 7,1% το 2011 και 6,6% το 2012 Ανεργία: σε διπλάσιο επίπεδο σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωζώνης: 25% (1,1 εκατ.) 2013: Ακόμα μια δύσκολη χρονιά ύφεσης: ≈4,5% Παραμένουν οξυμένα τα προβλήματα ρευστότητας Σε ανοδική τροχιά η ανεργία: στην περιοχή του 27% 2014: Σταθεροποίηση / ανάκαμψη το 2014

1 2 4 5 Εισαγωγή – Σκοπιμότητα μελέτης Το μακροοικονομικό περιβάλλον 3 Το κλαδικό περιβάλλον (Η φαρμακευτική πολιτική σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο) 4 Ανάλυση στοιχείων κλάδου Μέτρηση άμεσης – έμμεσης συμβολής στην οικονομία 5 Προκλήσεις – Πολιτικές προτεραιότητες

Σύνδεση κλάδου με Φαρμακευτική Πολιτική μιας χώρας: Κρίσιμα ζητήματα Κεντρικό το ζήτημα της φαρμακευτικής δαπάνης σε όλη την Ευρώπη Τιμολόγηση Σύγκριση τιμής προϊόντων με άλλες χώρες -Καλάθι χωρών αναφοράς (ERP) Ελεύθερα οριζόμενη τιμή από την βιομηχανία φαρμάκων /διαπραγμάτευση της καλυπτόμενης ασφαλιστικά τιμής με το σύστημα υγείας/κοινωνικής ασφάλισης Περιορισμός όγκου κατανάλωσης Καθορισμός ποσοστού συνασφάλισης (ιδιωτικής συμμετοχής) Κατευθυντήριες οδηγίες συνταγογράφησης και Κλινικά Πρωτόκολλα Αποζημίωση βάσει κλειστών προϋπολογισμών ιατρών Αποζημίωση βάσει κριτηρίων οικονομικής αποτελεσματικότητας Ηλεκτρονική συνταγογράφηση /Κλινική διασφάλιση ποιότητας και ελέγχου Προτεραιότητα o εξορθολογισμός της φαρμακευτικής δαπάνης Υποχρεωτική ‘αντικατάσταση’ ενός πρωτοτύπου με φθηνότερο γενόσημο Αύξηση της συνταγογράφησης γενοσήμων όπου είναι κλινικά εφικτό Ισορροπία μεταξύ κοινωνικής και εμπορικής φύσης του φαρμάκου αλλά και δημοσιονομικός έλεγχος της προκαλούμενης δαπάνης

Πολιτική Γενοσήμων Αδειοδότηση Τιμολόγηση 2α) Απονομή τιμής ως ποσοστό του πρωτότυπου σκευάσματος Ελεύθερη προς τα κάτω τιμολόγηση με την εισαγωγή ενός price cap (μέγιστη τιμή) Προκαθορισμένο μέγιστο ποσοστό αποζημίωσης/ασφαλιστικής κάλυψης 2β) Απονομή τιμής ιδίως για τα εγχώρια προϊόντα με βάση το πραγματικό κόστος παραγωγής και σκοπό την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της εγχώριας βιομηχανίας και διασφάλιση παραγόμενης επάρκειας φαρμάκων Έλεγχος κατανάλωσης γενοσήμων σκευασμάτων ιδίως έναντι των πρωτοτύπων Η γενόσημη υποκατάσταση, το βασικό όχημα για έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης

Πολιτική Γενοσήμων στο εξωτερικό Η διείσδυση γενοσήμων είναι μεγαλύτερη όταν εφαρμόζεται πολιτική ελεύθερης τιμολόγησης Η ελεύθερη τιμολόγηση οδηγεί σε ανταγωνισμό και σε χαμηλότερες τιμές γενοσήμων (Kanavos, 2011) Σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ και με βάση τη δυνατότητα ασθενών / ιατρών να αρνηθούν την προτεινόμενη υποκατάσταση Η υποχρεωτική υποκατάσταση από φαρμακοποιούς συμβάλλει σε υψηλότερη κατανάλωση αλλά και εξοικονόμηση δαπάνης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2009) Το χρονικό σημείο έναρξης της υποκατάστασης είναι καθοριστικό για την επίτευξη των στόχων (Κanavos and Casson, 2011) Η χρονική στιγμή έναρξης εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα γενόσημων εναλλακτικών επιλογών Διαφορές στην ΕΕ ως προς τη διαθεσιμότητα, τη διείσδυση και τον αριθμό γενοσήμων που υπόκεινται σε ανταγωνισμό τιμών 13

Μέτρα για πολιτικές φαρμάκων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα Κύριες προτάσεις ατζέντας πολιτικής φαρμάκου : Υποχρεωτική συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία (INN) Εκτεταμένη υποκατάσταση στο φαρμακείο Διαβάθμιση της συνασφάλισης για την ενίσχυση της προτίμησης για φθηνότερα γενόσημα Κλινικός έλεγχος της συνταγογραφικής συμπεριφοράς των ιατρών Η ad hoc εφαρμογή (ή εξαγγελία εφαρμογής) πολλών μέτρων και πρακτικών σε επίσης ad hoc στόχους, χωρίς λογική αλληλουχία καθιστά πολλές φορές αμφίβολη, την αποτελεσματικότητά τους

Η Ελλάδα στην εποχή του μνημονίου Συνθετότητα - πολυπλοκότητα & αποσπασματική πολιτική γενοσήμων στην Ελλάδα με σκοπό τη μείωση της δαπάνης Ελλάδα: η μοναδική χώρα, στην οποία έχουν εισαχθεί σωρευτικά το σύνολο των μέτρων και πρακτικών της πολιτικής γενοσήμων που εφαρμόζονται επιλεκτικά στις άλλες χώρες Συχνές / ξαφνικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο Π.χ. η αδυναμία προσδιορισμού ενός απλού, σταθερού και διαφανούς συστήματος τιμολόγησης υπονομεύει τη βιωσιμότητα του κλάδου Δυσκολία εξεύρεσης κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ γενοσήμων – πρωτοτύπων και συνεισφοράς στη μείωση της δαπάνης

1 2 3 5 Εισαγωγή – Σκοπιμότητα μελέτης Το μακροοικονομικό περιβάλλον Το κλαδικό περιβάλλον (Η φαρμακευτική πολιτική σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο) 4 Ανάλυση στοιχείων κλάδου Μέτρηση άμεσης – έμμεσης συμβολής στην οικονομία 5 Πολιτικές προτεραιότητες

Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Βιομηχανική Παραγωγή H σημασία του φαρμακευτικού κλάδου σε σύγκριση με τους υπόλοιπους εγχώριους μεταποιητικούς κλάδους της οικονομίας ως προς την: Παραγωγή Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Βιομηχανική Παραγωγή Απασχόληση Αγορά εργασίας Ανταγωνι- στικότητα Εξωτερικό εμπόριο ΣΤΑΚΟΔ-08: (Κλάδος 21) Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων ΣΤΑΚΟΔ-03: (Κλάδος 24.4) Φαρμακευτικά προϊόντα, χημικά προϊόντα για ιατρικούς σκοπούς και βοτανικά προϊόντα, παραγωγή

Ο κλάδος Παραγωγής Φαρμακευτικών Προϊόντων συμβάλλει σημαντικά στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της εγχώριας Μεταποίησης Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του κλάδου Παραγωγής Φαρμακευτικών Προϊόντων & Σκευασμάτων στην Ελλάδα, 2000-2010 Ο κλάδος καταγράφει αξιοσημείωτη δυναμική τόσο σε σχέση με άλλους μεταποιητικούς κλάδους στην εγχώρια παραγωγή, όσο και με αντίστοιχους κλάδους σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Το 2010 ο κλάδος στην Ελλάδα σημείωσε το 3ο υψηλότερο ποσοστό (σε όρους ΑΠΑ στο σύνολο της Μεταποίησης) στην ΕΕ Ποσοστό συμμετοχής του κλάδου Παραγωγής Φαρμάκων στο σύνολο της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της Μεταποίησης σε χώρες της ΕΕ το 2010 Ο κλάδος αύξησε το ποσοστό συμμετοχής του στην εγχώρια μεταποιητική παραγωγή κατά περίπου 7 εκατοστιαίες μονάδες την περίοδο 2000-2010.

Παραγωγή φαρμάκου: η 2η υψηλότερη μέση ετήσια άνοδος σε ΑΠΑ σε σχέση με τους υπόλοιπους εγχώριους μεταποιητικούς κλάδους (2000-2010) Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας στην εγχώρια Μεταποίηση (2000-2010)

Ο κλάδος κατέγραψε τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση στη συμμετοχή του στη συνολική Ακαθάριστη Προτιθέμενη Αξία της οικονομίας Ποσοστό Συμμετοχής του Κλάδου Παραγωγής Φαρμάκων στο Σύνολο της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της Οικονομίας σε χώρες της ΕΕ, 2010 Ο κλάδος αύξησε το ποσοστό συμβολής του ΑΕΠ κατά 0,6 εκατοστιαίες μονάδες την περίοδο 2000-2010

Με βάση τον ΔΒΠ η παραγωγή στον κλάδο σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο μεταξύ των κλάδων της εγχώριας μεταποίησης την περίοδο 2000-2011 Μέσος Ετήσιος Ρυθμός Μεταβολής του ΔΒΠ στους εγχώριους κλάδους της Μεταποίησης (2000-2011) Η μεγάλη μέση ετήσια αύξηση του δείκτη προέρχεται κυρίως από υψηλή ταχύτητα την περίοδο 2000-2007 (15,2%) Επιβράδυνση μέσου ετήσιου ρυθμού: 6,4% την περίοδο 2008-2011

Η άνοδος του δείκτη παραγωγής στον κλάδο είναι η μεγαλύτερη σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της ΕΕ Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΔΒΠ στον κλάδο της παραγωγής φαρμάκου σε χώρες-μέλη της ΕΕ, 2000-2011 Η άνοδος της παραγωγής του κλάδου στην Ελλάδα είναι υπερδιπλάσια σε σχέση με το μέσο όρο των χωρών-μελών της Ευρωζώνης-17

Το 3,4% των απασχολούμενων στη Μεταποίηση εργάζεται στον κλάδο παραγωγής φαρμάκου (9η υψηλότερη επίδοση) Απασχόληση σε Μεταποιητικούς κλάδους (ως % της συνολικής απασχόλησης στη Μεταποίηση) , β’ τριμ. 2012 Απασχολούμενοι στον κλάδο παραγωγής φαρμακευτικών ως προς το σύνολο της Μεταποίησης στην ΕΕ, β’ τριμ. 2012 Το μερίδιο απασχόλησης φαρμακευτικού κλάδου στο σύνολο των απασχολουμένων στη Μεταποίηση στην Ελλάδα είναι υψηλότερο σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες Δριμεία υποχώρηση το 2012: Απώλειες περίπου 2400 θέσεων εργασίας στον κλάδο (-15%)

Οι εξαγωγές Φαρμακευτικών προϊόντων κατέχουν το 4ο μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της εγχώριας Μεταποίησης Κλάδοι της εγχώριας Μεταποίησης με τις υψηλότερες εξαγωγές (Μέσος όρος: 2000-2010) Μεταξύ των κυριότερων εξαγωγικών κλάδων της Μεταποίησης, ο κλάδος της Παραγωγής φαρμάκου σημείωσε τη μεγαλύτερη μέση ετήσια άνοδο (9,6%) την προηγούμενη δεκαετία

ΜΕΡΜ Κλάδων / ΜΕΡΜ Τομέα Ο κλάδος συνεισφέρει σημαντικά στη διεύρυνση των εξαγωγών της ΕΕ-27, σε σχέση με την επίδοση άλλων σημαντικών εξαγωγικών μεταποιητικών κλάδων στην Ελλάδα Ταξινόμηση ανάλογα με μέγεθος του μεριδίου αγοράς των εξαγωγών των μεταποιητικών κλάδων στο σύνολο των ελληνικών μεταποιητικών εξαγωγών ΜΕΡΜ Κλάδων / ΜΕΡΜ Τομέα (2000-2010, ΕΕ-27) Μεταβολή μεριδίου αγοράς ελληνικών εξαγωγών των μεταποιητικών κλάδων στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές εξαγωγές (2000 έναντι 2010, σε εκατοστιαίες μονάδες

Η επίδραση εγχώριας παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων στην ελληνική οικονομία Υπόδειγμα Leontief: Εκτίμηση της άμεσης, έμμεσης και προκαλούμενης επίδρασης Έμμεση επίδραση: Η επίδραση σε άλλους κλάδους οικονομίας που αποτελούν τους κυριότερους προμηθευτές των φαρμακοβιομηχανιών Άμεση επίδραση: Η επίδραση στην οικονομία από την παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων Προκαλούμενη επίδραση: Η επίδραση από την κατανάλωση των νοικοκυριών που προέρχεται από τους μισθούς που αποκομίζουν οι εργαζόμενοι Συνολική επίδραση: - Στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν – Στην απασχόληση

Προκαλούμενη επίδραση € 1.395 εκατ. Συνολική επίδραση € 2.788 εκατ. Η συνολική επίδραση (σε όρους ΑΕΠ) από την παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων στην Ελλάδα εκτιμάται σε 2,8 δισεκ. Ευρώ (στοιχεία 2010) Έμμεση επίδραση € 578 εκατ. Φαρμακευτική δαπάνη των νοικοκυριών (€ 957 εκ.) Εξαγωγικό εμπόριο (€ 814 εκ.) Σύνολο (€ 1771 εκ.) Άμεση επίδραση € 815 εκατ. Προκαλούμενη επίδραση € 1.395 εκατ. Συνολική επίδραση € 2.788 εκατ. Για κάθε € 1.000 που δαπανώνται για την αγορά φαρμάκων που παράγονται στην Ελλάδα το ΑΕΠ αυξάνεται κατά € 3.420

Έμμεση επίδραση Κλάδοι που ωφελούνται σε μεγαλύτερο βαθμό ως οι κυριότεροι προμηθευτές της εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας

Απασχόληση Ο κλάδος υποστηρίζει 53000 χιλ Απασχόληση Ο κλάδος υποστηρίζει 53000 χιλ. θέσεις απασχόλησης στην Ελλάδα Επίδραση στην απασχόληση από την εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων 11000 περίπου θέσεις απασχόλησης αφορούν στην Άμεση επίδραση από την εγχώρια παραγωγή φαρμάκου

Στα 147 εκατ. ευρώ εκτιμάται η συμβολή του κλάδου στην έμμεση φορολογία* Επίδραση στην έμμεση φορολογία από την εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων (*) Αφορά στους φόρους που πληρώνουν οι επιχειρήσεις του κλάδου για την απόκτηση αγαθών και υπηρεσιών για την παραγωγική τους διαδικασία

Συνοπτικά για τον κλάδο παραγωγής φαρμάκου … Η συμβολή του στην εγχώρια μεταποίηση ακολούθησε ανοδική πορεία φτάνοντας το 10% (της συνολικής μεταποιητικής παραγωγής) το 2010: η 3η υψηλότερη στην ΕΕ Σε σχέση με τους λοιπούς κλάδους της εγχώριας Μεταποίησης παρουσιάζει την υψηλότερη μέση ετήσια άνοδο ως προς την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία και ως προς παραγωγή την περίοδο 2000-2010: η μεγαλύτερη άνοδος στις χώρες-μέλη της ΕΕ (στον αντίστοιχο κλάδο) τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο Είναι ο 9ος κλάδος σε απασχόληση στο σύνολο της εγχώρια Μεταποίησης Οι εξαγωγές Φαρμακευτικών προϊόντων κατέχουν το 4ο μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της ελληνικής Μεταποίησης Η συμβολή του κλάδου στο ΑΕΠ της χώρας εκτιμάται στα 2,8 δισεκ. ευρώ Ο κλάδος με άμεσο και έμμεσο τρόπο, αλλά και μέσω των προκαλούμενων επιδράσεων υποστηρίζει 53000 θέσεις απασχόλησης στην Ελλάδα Για κάθε € 1.000 που δαπανώνται για την αγορά φαρμάκων που παράγονται στην Ελλάδα το ΑΕΠ αυξάνεται κατά € 3.420

1 Εισαγωγή – Σκοπιμότητα μελέτης 2 Το μακροοικονομικό περιβάλλον 3 Το κλαδικό περιβάλλον (Η φαρμακευτική πολιτική σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο) 4 Ανάλυση στοιχείων κλάδου Μέτρηση άμεσης – έμμεσης συμβολής στην οικονομία 5 Προκλήσεις - Πολιτικές προτεραιότητες

Ο κλάδος της παραγωγής φαρμάκου αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα τα οποία λειτουργούν αποτρεπτικά στην ενίσχυση της βιωσιμότητάς του Η έλλειψη ρευστότητας έχει οδηγήσει σε χρηματοδοτική ασφυξία τις επιχειρήσεις του κλάδου Η αποδοχή ομολόγων του ελληνικού δημοσίου για τα χρέη των νοσοκομείων του ΕΣΥ (αντί επιταγής μετρητών), τα οποία εντάχθηκαν στο PSI επιβάρυνε δυσβάσταχτα το σύνολο των παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου Η αδυναμία προσδιορισμού ενός απλού, σταθερού και διαφανούς συστήματος τιμολόγησης υπονομεύει περαιτέρω την επιβίωση και τη βιωσιμότητα του κλάδου Η αναζήτηση εξοικονομήσεων στο χώρο, η «δαιμονοποίηση» των ελληνικών γενοσήμων ως ακριβότερων και συνακόλουθα η πίεση των δανειστών για αλλαγή του μείγματος της φαρμακευτικής αγοράς διαμορφώνει ασταθείς ισορροπίες

Με άρση των εμποδίων στην έγκαιρη εισαγωγή τους στην αγορά Θετικές προοπτικές διεθνώς: Η Ελλάδα πόλος έλξης παραγωγής γενοσήμων στην Ευρώπη; Αρκετές χώρες εστιάζουν σε πολιτικές ενίσχυσης της αγοράς των γενοσήμων Με άρση των εμποδίων στην έγκαιρη εισαγωγή τους στην αγορά Με πολιτική αύξησης του συνταγογραφούμενου όγκου Με διαρκή αναθεώρηση των πολιτικών τιμολόγησης και αποζημίωσής τους, οι οποίες στοχεύουν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού και τη διασφάλιση πρόσθετων εξοικονομήσεων Επίσπευση διαδικασιών αμοιβαίας αναγνώρισης εγκρίσεων: ενίσχυση της ταχύτητας διείσδυσης γενοσήμων στην ευρωπαϊκή αγορά, στο πλαίσιο και της ανάγκης μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης «Αποενοχοποίηση» της χρήσης τους Αναμενόμενη λήξη μεγάλου αριθμού πατέντων

Συγκριτικά πλεονεκτήματα εγχώριου κλάδου Θετικές προοπτικές διεθνώς: Η Ελλάδα πόλος έλξης παραγωγής γενοσήμων στην Ευρώπη; Συγκριτικά πλεονεκτήματα εγχώριου κλάδου Πιστοποίηση / διασφάλιση παραγωγικών διαδικασιών Καλή σχέση κόστους παραγωγής – ποιότητας Εξωστρέφεια και προοπτική για μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα Μοναδική χλωρίδα για φαρμακευτικά σκευάσματα / καλλυντικά από βότανα Τεχνογνωσία και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό

Πολιτική προτεραιότητα 1: Λειτουργική Αναβάθμιση ΕΟΦ Η κατακερματισμένη φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα συνέβαλε στην εμφάνιση αδιαφανών διαδικασιών τα προηγούμενα χρόνια Πολιτική προτεραιότητα 1: Λειτουργική Αναβάθμιση ΕΟΦ Σημαντικά τα βήματα εξορθολογισμού στην αγορά φαρμάκου: συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο Υπ. Υγείας, ο ΕΟΠΠΥ μονοψώνιο των υπηρεσιών υγείας Διάκριση λειτουργιών – αρμοδιοτήτων: ΕΟΦ: έγκριση αδειών – τιμολόγηση, ΕΟΠΠΥ: αγορά / αποζημίωση, συνολική διαπραγμάτευση (θετικές / αρνητικές λίστες, συμφωνίες όγκου, κτλ Προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη ειδικού γραφείου (εντός του ΕΟΦ) το οποίο θα λειτουργεί ως: Κέντρο Αναφοράς, στο πλαίσιο της διαδικασίας αμοιβαίων αναγνωρίσεων γενοσήμων, Κέντρο οργάνωσης, παρακολούθησης και ελέγχου μελετών βιοϊσοδυναμίας και άλλων κλινικών μελετών, και Κέντρο αξιολόγησης εν γένει αγοράς γενοσήμων φαρμάκων.

Καταγραφή δαπάνης – Διευθέτηση χρεών Πολιτική προτεραιότητα 2: Επίσημη, διαφανής καταγραφή φαρμακευτικής δαπάνης Παραμένει σε εκκρεμότητα ο καθορισμός του φορέα για την παρακολούθηση της φαρμακευτικής δαπάνης και των συνθετικών της όπως και την έγκυρη καταγραφή των επιπτώσεων και αποτελεσμάτων της εφαρμογής των θεσμικών αλλαγών «Θεσμική ειρήνη» Πολιτική προτεραιότητα 3: Διευθέτηση Χρεών νοσοκομείων, ΕΟΠΠΥ Σταδιακή αποπληρωμή υποχρεώσεων προμηθευτών του δημοσίου

Πολιτική προτεραιότητα 4: Ενίσχυση έρευνας και καινοτομίας Η Ελλάδα υστερεί διαχρονικά σε δαπάνες για Έ&Α, αλλά και στην εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Πολιτική προτεραιότητα 4: Ενίσχυση έρευνας και καινοτομίας Στην προσπάθεια παραγωγής καινοτομιών στον κλάδο θα μπορούσαν να συνεισφέρουν Η χορήγηση φοροαπαλλαγών, αλλά και η απαλλαγή μέρους των εργοδοτικών εισφορών ή επιδότηση αυτών Η σύντμηση του χρόνου αξιολόγησης των κατατεθειμένων προτάσεων Η επιτάχυνση διαδικασιών έγκρισης προτάσεων που σχετίζονται με καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες - Να μην απαιτείται διαρκής επανακατάθεση τους σε διαγωνισμούς και προτάσεις Η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την αξιολόγηση των προτάσεων - Αυτόματη συμβασιοποίηση και παρακολούθηση έργων Αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος που σχετίζεται με την έρευνα Συνεργασία και δικτύωση μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων Επικαιροποίηση νομικού πλαισίου για προστασία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

Πολιτική προτεραιότητα 5: Ενίσχυση της εξωστρέφειας Η φαρμακευτική βιομηχανία αποτελεί από τους πλέον αναπτυσσόμενους εξαγωγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας την τελευταία δεκαετία. Πολιτική προτεραιότητα 5: Ενίσχυση της εξωστρέφειας Η απλοποίηση της εξαγωγικής διαδικασίας, στην οποία υπεισέρχεται ο κρατικός μηχανισμός μπορεί να βελτιώσει τις εξαγωγικές της επιδόσεις Προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να συμβάλλουν: Η διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των τελωνείων, αλλά και η άμεση λειτουργία του Ενιαίου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (Ε.Ο.Π.Σ.) Η διασύνδεση τέλος του Ε.Ο.Π.Σ. με το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Τελωνείων ICISnet θα επιταχύνει και την ίδια τη διαδικασία του εκτελωνισμού. Η επιτάχυνση επιστροφής του ΦΠΑ που επιβάλλεται στις εξαγωγές Οι καθυστερήσεις που υφίστανται οξύνουν περαιτέρω το σημαντικό πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις

Το κόστος παραγωγής νέων πρωτότυπων φαρμάκων είναι πολύ υψηλό και απαιτεί ισχυρές υποδομές και επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία Πολιτική προτεραιότητα 6: Προώθηση κλινικών ερευνών με απλοποίηση θεσμικού πλαισίου Η Ελλάδα θα μπορούσε να αναπτύξει επιχειρηματικότητα και να συμμετάσχει στη διαδικασία παραγωγής πρωτότυπων φαρμάκων: Με την υποστήριξη ερευνητικών εργαστηρίων για την ανάπτυξη νέων μορίων Με την επανατοποθέτηση/ επαναστόχευση φαρμάκων χωρίς να απαιτείται η αρχική επένδυση σε έρευνα και ανάπτυξη Σημαντική η πραγματοποίηση κλινικών ερευνών / μελετών και στην Ελλάδα Αναγκαίο το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και η δυνατότητα απορρόφησης από τα ερευνητικά κέντρα των σχετικών κονδυλίων Το καθεστώς διενέργειας κλινικών ερευνών στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και γραφειοκρατία Προτεραιότητα η απλοποίηση του πλαισίου οργάνωσης, διενέργειας και χρηματοδότησης κλινικών μελετών

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση συνιστά μια σημαντική αλλαγή προσέγγισης στη διαχείριση της διαγνωστικής και θεραπευτικής πορείας των ασθενών στην Ελλάδα Πολιτική προτεραιότητα 7: Ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ολοκλήρωση ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και διασύνδεση με διάγνωση και θεραπευτικά πρωτόκολλα Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση συνιστά εργαλείο εφαρμογής των πολιτικών μείωσης της δαπάνης μέσα από: Τον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης και του ελέγχου του συνταγογραφούμενου όγκου και Τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών Για τη βέλτιστη λειτουργία της, τον έλεγχο των δαπανών, αλλά και καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών θα πρέπει να: Καταστεί υποχρεωτική η αναγραφή της διάγνωσης βάσει κωδικοποίησης ICD 10, Αντιστοίχηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων με το ICD 10, Ανανέωση και επικαιροποίηση θεραπευτικών πρωτόκολλων ΕΟΦ και υιοθέτησή τους στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, Ορισμός διαδικασιών και αρμοδιοτήτων για την ανάλυση των δεικτών υγείας που προκύπτουν από τα δεδομένα αυτά και αξιοποίησή τους για τον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό στοχευμένων πολιτικών, δράσεων και υπηρεσιών υγείας

Η εγχώρια φαρμακευτική βιομηχανία συνιστά ένα κλάδο που μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας καθώς διαθέτει σημαντικές υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό υψηλού επιπέδου Η Ελλάδα διαθέτει την τεχνογνωσία και το ανθρώπινο κεφάλαιο για τη δημιουργία υψηλής προστιθέμενης αξίας στο χώρο της βιοτεχνολογίας και της βιοϊατρικής επιστήμης Ελληνικά πανεπιστήμια και διεθνώς αναγνωρισμένα ελληνικά ερευνητικά κέντρα θα μπορούσαν να αναλάβουν την έρευνα στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης ενός φαρμάκου καθώς και τη διεξαγωγή κλινικών ερευνών στα επόμενα στάδια. Η χώρα θα μπορούσε να αποτελέσει κέντρο έρευνας και ανάπτυξης της διαγνωστικής τεχνολογίας Ο κλάδος των διαγνωστικών εξετάσεων μπορεί να αναπτύξει εξαγωγική δραστηριότητα, μέσα από εργαστηριακές εξετάσεις για λογαριασμό ιατρικών κέντρων και νοσοκομείων του εξωτερικού Η ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού Με τη συνεργασία-δικτύωση ιδιωτικών θεραπευτηρίων, διαγνωστικών κλινικών, ασφαλιστικών εταιριών και τουριστικών πρακτορείων, η Ελλάδα θα μπορούσε να προσφέρει ιατρικές υπηρεσίες σε ασθενείς από χώρες του εξωτερικού.

Για την επικοινωνία: Άγγελος Τσακανίκας Σας ευχαριστώ πολύ! Για την επικοινωνία: Άγγελος Τσακανίκας atsakanikas@iobe.gr