Κείμενα Νεοελ. Λογοτεχνίας 3ο Γυμνάσιο Σπάρτης Τμήμα Β1 Διαθεματική Εργασία Στο Μάθημα: Κείμενα Νεοελ. Λογοτεχνίας Υπεύθυνη Καθηγήτρια Δεμοιράκου Μαρία Ομάδα εργασίας Αποστολοπούλου Λίνα Αρμπούζη Γεωργία Γκικνούρη Ολυμπία

Εισαγωγή Με την ονομασία Ινδιάνοι συνηθίζεται να αποκαλούνται γενικά οι ιθαγενείς πληθυσμοί της Αμερικής πριν την ανακάλυψή της από τους Ευρωπαίους στα τέλη του 15ου αιώνα. Με την ίδια ονομασία αποκαλούνται μέχρι και σήμερα ορισμένες εθνικές μειονότητες, των οποίων οι ρίζες προέρχονται από τους ιστορικούς αυτούς λαούς. Ορισμένοι από αυτούς τους ιθαγενείς διατηρούν μέχρι σήμερα ένα νομαδικό τρόπο ζωής, ενώ κάποιοι άλλοι αναζήτησαν μόνιμη διαμονή δημιουργώντας μικρές κοινότητες και χωριά, ενώ σε κάποιες περιοχές κατάφεραν να οργανωθούν σε μεγαλύτερες κοινότητες, ακόμα και πόλεις, με πολιτική οργάνωση. Η ονομασία προέρχεται από την πεποίθηση του Κολόμβου ότι έφτασε στην Ινδία, ενώ στην πραγματικότητα είχε φτάσει στην Αμερική και ότι οι κάτοικοι που συνάντησε είναι Ινδοί.

Ιστορικά Στοιχεία Προέλευση των Ινδιάνων Ευρωπαϊκός αποικισμός Με βάση ανθρωπολογικές, γενετικές και γλωσσικές μελέτες, οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι περισσότεροι ιθαγενείς της Αμερικής προέρχονται από πληθυσμούς που πιθανότατα μετανάστευσαν από τη Σιβηρία και πέρασαν από το Βερίγγειο πορθμό περίπου πριν 9.000-15.000 χρόνια πριν. Ευρωπαϊκός αποικισμός Ο ευρωπαϊκός αποικισμός της αμερικανικής ηπείρου άλλαξε για πάντα τη ζωή και τον πολιτισμό των ιθαγενών λαών. Από το 15ο μέχρι το 19ο αιώνα, οι γηγενείς πληθυσμοί ρημάζονταν από ασθένειες, εκτοπίσεις, τις πολεμικές διαμάχες και την υποδούλωσή τους από τους Ευρωπαίους. Οι πρώτοι ιθαγενείς που ήρθαν σε επαφή με το Χριστόφορο Κολόμβο ήταν 250.000 μέλη της φυλής Arawak. Υποδουλώθηκαν κι ο πολιτισμός τους είχε αφανιστεί μέχρι το 1650, ενώ μέχρι το 1550 διασώθηκαν μόνο 500 ιθαγενείς. Με τα αποικιακά ευρωπαϊκά ρεύματα εξαπλώθηκαν επιδημίες στους ιθαγενείς πληθυσμούς, οι οποίοι δεν είχαν κανένα είδος ανοσίας. Συνηθισμένες ασθένειες, όπως η ιλαρά κι η ανεμοβλογιά, αλλά και πιο επικίνδυνες, όπως η ευλογιά, αποδεικνύονταν φονικές για τους ιθαγενείς. Ορισμένοι ιστορικοί υπολογίζουν πως μέχρι και το 80% κάποιων γηγενών πληθυσμών πέθανε από ασθένειες που ήρθαν από την Ευρώπη.

Πολιτισμός Οι πιο αρχαίες παραδόσεις και τα ποιήματα τους μας μιλάνε για ένα μεγάλο σύνολο λαών που οι ρίζες του φτάνουν στην Ατλαντίδα. Η διαφορετικότητα τους δεν βρίσκεται τόσο στο μυστήριο της καταγωγής τους όσο στο ότι γι΄ αυτούς όλα τα πράγματα ήταν ζωντανά και είχαν ψυχή ενώ θεωρούσαν ότι η Γη τους φιλοξενεί και οι ίδιοι αποτελούν ένα μέρος της μόνο και όχι ότι είναι εξουσιαστές της. Γι’ αυτούς δεν υπήρχαν "καλοί" και "κακοί" θεοί αλλά μόνο δυνάμεις που συνεργάζονταν ή συγκρούονταν για την συμπαντική αρμονία. Πίσω απ’ τη επιβλητικότητα ενός ψηλού βουνού, την δύναμη μίας καταιγίδας, το μουρμουρητό ενός ρυακιού ή την ομορφιά ενός λουλουδιού αλλά και πίσω από καθετί που τους συνέβαινε βρισκόταν κρυμμένο ένα πνεύμα. Έτσι και η πιο μικρή πράξη της καθημερινής ζωής έπαιρνε το χαρακτήρα μίας ιερής πράξης.  Αυτός ο λαός χωρίζονταν σε πολλές μεγάλες οικογένειες (φυλές) η καθεμία από τις οποίες είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό.  Η γλώσσα, η ενδυμασία και τα έθιμα μπορεί να ποικίλουν από τη μια φυλή στην άλλη, ωστόσο υπάρχουν κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στους ιθαγενείς της Αμερικής.

Οργάνωση και καθημερινή ζωή Ένα χωριό των Ινδιάνων των πεδιάδων αποτελούνταν από μια ομάδα οικογένειες ή πατριές, που συχνά συγγένευαν μεταξύ τους μέσω των γυναικών. Μια φυλή μπορεί να περιλάμβανε 50 ή και περισσότερες πατριές με χαλαρούς συγγενικούς δεσμούς, που κατείχαν ορισμένη έκταση γης. Οι πιο σημαντικοί δεσμοί δεν ήταν αυτοί της φυλής αλλά της άμεσης οικογένειας. Η μητέρα, ο πατέρας και τα παιδιά, που μοιράζονταν την ίδια κατοικία και εστία, συχνά ονομάζονταν «οικογένεια της φωτιάς». Οι Βορειοδυτικές Φυλές ζούσαν σε ψαροχώρια στη λωρίδα στεριάς ανάμεσα στα βουνά και τη θάλασσα. Εκεί ζούσαν συνολικά 50 φυλές, και η ζωή τους ήταν οργανωμένη και άνετη. Το εμπόριο των αποξηραμένων και καπνιστών ψαριών, καθώς και των λεπτοκαμωμένων καλαθιών άκμαζε, και έτσι οι Ινδιάνοι αυτοί ήταν οι πιο πλούσιοι της Βόρειας Αμερικής. Επίσης αυτές οι φυλές ενδιαφέρονταν να επιδείξουν τα πλούτη και την κοινωνική τους θέση.

Έθιμα Όσο και να τους θεωρούμε πρωτόγονους, στη φάση της λίθινης εποχής, οι Ινδιάνοι έπρεπε να τηρούν πολύ αυστηρά έθιμα. Αυτά άρχιζαν μόλις μετά την γέννηση. Από τη στιγμή της γέννας, η γυναίκα απομονωνόταν μέσα σε μια μικρή καλύβα καμωμένη από φυλλώματα κι εκεί έμενε μόνη για αρκετές μέρες. Ποτέ ο άντρας δεν πλησίαζε αυτή την καλύβα. Όταν το παιδί ήταν ασθενικό κι αδύνατο, η μητέρα τρυπούσε τις σόλες των παπουτσιών της για να το εμποδίσει να φύγει (δηλαδή να πεθάνει). Εκτός από ιδιαίτερες περιπτώσεις, ο άντρας ποτέ δεν κρατούσε το πρώτο του (παιδικό) όνομα. Κατακτούσε το ανδρικό του όνομα στην πρώτη του πολεμική επιχείρηση. Οι Ινδιάνοι στόλιζαν το κεφάλι τους με φτερά χρυσαετού. Οι πολεμιστές έδειχναν τη γενναιότητά τους φορώντας φτερά από αυτά τα δυνατά αρπακτικά. Τα έκοβαν και τα έβαφαν με διάφορους τρόπους, ώστε να κοινοποιούν τις πολεμικές τους ικανότητες.

Έθιμα Όταν ένας νέος ερωτευόταν μια νέα κοπέλα δεν έπρεπε να το δείχνει υπερβολικά. Σκάλιζε μια φλογέρα κι έπαιζε τα βράδια κοντά στην καλύβα ή την σκηνή της αγαπημένης του. Η κοπέλα αν τον ήθελε κι εκείνη, έβγαζε τότε τους πασσάλους της σκηνής της κοντά στο σημείο που κοιμόταν, ώστε να μπορέσει ο νέος όταν θα νύχτωνε να μπει και να ξαπλώσει κοντά της. Συναντιόνταν επίσης πηγαίνοντας στο δάσος ή στην πηγή. Όταν ένας νέος ήθελε να παντρευτεί, έστελνε κάποιον από τους γονείς του να συναντήσει τους γονείς της κοπέλας. Συχνά οι γονείς συμμετείχαν στην επιλογή της κοπέλας. Σε σπάνιες περιπτώσεις οι δύο νέοι κλέβονταν και το έσκαγαν, έμεναν λίγο καιρό έξω από το χωριό και μετά επέστρεφαν παντρεμένοι. Δεν γινόταν γάμος ανάμεσα σε συγγενείς και συχνά ούτε και ανάμεσα σε ανθρώπους που άνηκαν στην ίδια φυλή. Τα δώρα του γάμου μοιράζονταν όχι μόνο στον πατέρα και τη μητέρα της κοπέλας, αλλά, πολύ συχνά, και στα άλλα μέλη της οικογένειας. Σε περιπτώσεις ανάγκης τα μέλη της οικογένειας του νέου συνέβαλλαν κι αυτά στην προμήθεια των δώρων. Η οικογένεια της νέας έστελνε κι αυτή με τη σειρά της ισάξια δώρα. Τα γαμήλια δώρα είχαν συμβολική αξία, αν γίνονταν δεκτά η συμφωνία είχε ολοκληρωθεί, αλλά ποτέ το θέμα αυτό δεν ανακοινωνόταν ξεκάθαρα. Ο Γάμος δεν ήταν πάντα σχέση ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα. Οι γυναίκες είχαν τόσο πολλές δουλειές που συχνά ήθελαν να βρει ο άντρας τους και άλλη σύζυγο, για να μοιράζεται τις ευθύνες του νοικοκυριού. Άλλωστε, πάντα σε μια πατριά οι γυναίκες ήταν περισσότερες, επειδή πολλοί άντρες πέθαιναν στον πόλεμο ή το κυνήγι.

Έθιμα Τα έθιμα του θανάτου ποικίλουν. Παντού όμως βρίσκουμε μια συγκεκριμένη μορφή ταφής. Ήταν συνηθισμένο να καταστρέφονται όλα τα αντικείμενα που άνηκαν στο νεκρό ή που μπορούσαν να τον θυμίσουν. Για να κατευνάσουν τον πόνο τους οι επιζώντες χαράζανε τα χέρια και τα πόδια τους μέχρι να τρέξει αίμα. Οι πιο στενοί συγγενείς κόβανε το ένα τους δάχτυλο. Σε ένδειξη πένθους κόβανε τα μαλλιά τους και σκεπάζανε το κεφάλι τους με στάχτη και χώμα και φορούσαν παλιά ρούχα. Ακόμη έτριβαν το πρόσωπό τους με ρετσίνι και δεν πλένονταν ούτε και χτενίζονταν. Ο θάνατος σήμαινε γι’ αυτούς ακαθαρσία που απαιτούσε τελετουργίες για την κάθαρσή της. Δεν ανέφεραν πια το όνομα του νεκρού. Η καλύβα μέσα στην οποία είχε πεθάνει κάποιος δεν μπορούσε πια να χρησιμοποιηθεί. Οι ένοικοι την εγκατέλειπαν ή αν επρόκειτο για σκηνή την έκαιγαν. Επίσης, ένας άρρωστος στα πρόθυρα του θανάτου μεταφερόταν συχνά έξω από την καλύβα και πέθαινε στο ύπαιθρο.

Έθιμα Υπήρχε ιδιαίτερος τρόπος βαψίματος για τους νεκρούς και τους ετοιμοθάνατους. Κάθε ινδιάνος πριν πεθάνει τραγουδούσε το πένθιμο τραγούδι του. Το να αφήσεις ένα νεκρό χωρίς ταφή ήταν προσβολή. Δεν επιχειρούσαν εκστρατεία κατά τη διάρκεια της νύχτας γιατί πίστευαν ότι αυτές τις ώρες ταξίδευαν οι ψυχές των νεκρών. Αν εμφανιζόταν στον ύπνο η ψυχή ενός νεκρού δεν έπρεπε να του μιλήσει κανείς γιατί πίστευαν ότι έτσι κινδύνευε να χάσει κι αυτός τη ζωή του. Η ψυχή του νεκρού πήγαινε πέρα από τον ουρανό, ακολουθώντας το «μονοπάτι των νεκρών» που ήταν ο γαλαξίας. Οι φίλοι και συγγενείς που είχαν πεθάνει πρίν απ’ αυτόν τον οδηγούσαν στο μονοπάτι αυτό. Αυτός που ήθελε να τιμήσει έναν πεθαμένο συγγενή του, του έστελνε εχθρούς για να τον συνοδεύσουν στο μονοπάτι των νεκρών. Ένας άνθρωπος δολοφονημένος δεν γνώριζε την ανάπαυση των νεκρών παρά μόνο αφού τον ακολουθούσε στο θάνατο κι ο δολοφόνος του. Πολύ μακριά στα δυτικά υπήρχε η αυτοκρατορία των νεκρών όπου αυτοί ζούσαν άθλια. Στα μάτια των ζωντανών έμοιαζαν σαν κάτι ξεθωριασμένο κι αδύνατο. Οι λευκοί, είναι αυτοί που έφεραν την έννοια της αιώνιας ζωής και του παράδεισου. Ο Ινδιάνος δεν γνώριζε «καλύτερο κόσμο».

Τέχνη και μουσική Στη Βόρεια Αμερική, η ινδιάνικη μουσική είναι σχεδόν μονοφωνική, αλλά υπάρχουν εξαιρέσεις. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι τύμπανα και φλογέρες. Στην Κεντρική Αμερική και το Μεξικό, η μουσική συνήθως ήταν πεντατονική . Η ινδιάνικη τέχνη συνεισφέρει σε πολλούς τομείς, όπως στην αγγειοπλαστική, στη ζωγραφική, στη γλυπτική, στη χαρακτική, στην κατασκευή κοσμημάτων κ.ά.

Γεωργία Με το πέρασμα των χρόνων, αναπτύχθηκε από τους ιθαγενείς η καλλιέργεια φυτών, τα οποία πλέον είναι παγκοσμίως διαδεδομένα. Ένας μεγάλος αριθμός των αγροτικών αυτών προϊόντων διατηρεί στην αγγλική και την ελληνική γλώσσα την αρχική τους ονομασία στη γλώσσα Ναχουάτλ. Ορισμένα από τα προϊόντα αυτά είναι: η τομάτα, η πατάτα, το αβοκάντο, το κακάο, η βανίλια, ο ανανάς, και ορισμένα είδη της πιπεριάς όπως το τσίλι, η πάπρικα κι η παπάγια.

Συνοπτική Παρουσίαση Φυλών: Abenaki: Οι Abenaki ονόμαζαν τα εδάφη τους Ndakinna , που σημαίνει «η γη μας» και το όνομα της φυλής τους σημαίνει «άνθρωποι της αυγής» Οι ίδιοι ονόμαζαν τους εαυτούς τους Alnobak που σημαίνει ανθρώπινο ον. Apaches: Οι Apache (από μια λέξη των Zuni που σημαίνει εχθρός) είναι βορείου Αμερικής ινδιάνικη φυλή από τα νοτιοδυτικά. Το όνομα που έχουν οι ίδιοι για τους εαυτούς τους είναι Inde ή Nde που σημαίνει «η φυλή». Όλοι οι Apache βασίζονταν πρωταρχικά στο κυνήγι και στο μάζεμα των φρούτων, του κάκτου και άλλων άγριων φυτών Arapaho: Οι Arapaho ήταν βουνίσιοι κυνηγοί βισόνων που εξαρτιόνταν από το βούβαλο για μεγάλο μέρος της διαβίωσης τους, μιλούσαν την γλώσσα Algonquin και κατάγονταν από την σημερινή Βόρεια Minessota. Blackfoot: Είχαν την φήμη άγριων πολεμιστών και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα έλεγχαν μια τεράστια περιοχή που εκτεινόταν από το βόρειο Saskatchewan έως τα πιο νότια νερά του Missouri.

Συνοπτική Παρουσίαση Φυλών: Cherokee: Το όνομα  Cherokee πιθανότατα προέρχεται από την λέξη chiluk-ki της διαλέκτου Choctaw, που σημαίνει “άνθρωποι των σπηλαίων”.  Cheyenne: Το όνομα τους προέρχεται από την γαλλική λέξη chien που σημαίνει «σκύλος» , εξαιτίας της συνήθειάς τους να τρώνε σκύλους. Οι ίδιοι αυτοαποκαλούνταν Tis-Tsis-Tas το οποίο σημαίνει  “Οι Άνθρωποι” Choctaw. Κατά τους μύθος οι Choctaw προέρχονται από το “Ninah Waya”, ένα ιερό λόφο κοντά στο Nozapter του Mississippi. Το όνομα “Ninah Waya” σημαίνει«Παραγωγικό Βουνό» και συχνά αναφέρεται σαν «Η Μητέρα Βουνό» Crow: Οι Crow ήταν μια τυπική φυλή των πεδιάδων που αποτελούταν από κυνηγούς βουβαλιών και εκτροφείς αλόγων. Σήμερα, οι Crows ζουν στον καταυλισμό τους στην Μοντάνα, αρκετά κοντά το πεδίο μάχης Custer Battlefield. Delaware (Lenape): Το όνομα Delaware δόθηκε στους ιθαγενείς που κατοικούσαν στην κοιλάδα του ποταμού με το ομώνυμο όνομα κατά της διάρκεια της Αγγλικής αποικιοκρατίας του Κυβερνήτη Lord de la Warr. Στην δική τους γλώσσα είναι Lanape (len-ah-pay) που σημαίνει «ο Λαός». Οι Delaware φτάνουν σήμερα τους 10.000 και βρίσκονται στην Bartlesville, όπου η κυβέρνης του λαού χειρίζεται προγράμματα υπηρεσιών.

Συνοπτική Παρουσίαση Φυλών: Kiowa: Οι Kiowa είναι Ινδιάνοι των πεδιάδων που μιλούν μια γλώσσα Kiowa-Tanoan. Navajo: Οι Navajo είναι οι άγριοι επιθετικοί νομάδες, ντυμένοι με δέρματα ζώων. Οι Pueblos τους ονόμαζαν “apachu” που σημαίνει «ξένοι εχθροί». Ο όρος αυτός οδήγησε στην μίξη των Ισπανικών και Tewa λέξεων “Apaches de Nabahu” , το οποίο τελικά έγινε Navajo. Nez Perces: Γαλλική λέξη που σημαίνει «τρυπημένες μύτες» και πήραν την ονομασία τους απ’ την συνήθεια τους να φορούν ένα δόντι στη μύτη τους. Ήταν γνωστοί για το εμπόριο τους, την γενναιότητα τους και την μεγαλοψυχία τους, την ικανότητα τους στην εκτροφή των αλόγων Appaloosa και τα φίνα καλάθια που κατασκεύαζαν οι γυναίκες της φυλής. Σήμερα περίπου 1500 μέλη της φυλής ζουν στα 88.000 εκτάρια γης του καταυλισμού των Nez Perce με κέντρο το Lapwai, στο Idaho. Ojibwe(Chippewa): Οι Ojibwe, ή όπως τους αποκαλούσαν οι λευκοί Chippewa ζούσαν κυρίως στο Michigan , στο Wisconsin, στη Minnesota, στη north Dakota και στο Ontario. Σήμερα ζουν σε διαφορετικούς καταυλισμούς στην Minnesota. Pawnee: Είναι μέλη της μεγάλης οικογένειας Caddoan. Το φυλετικό τους όνομα προήλθε από την λέξη Pariki, που σημαίνει «κέρατα» , πιθανότατα επειδή συνήθιζαν να φτιάχνουν τα μαλλιά τους σε έναν κότσο σαν κέρατο, το οποίο σταθεροποιούσαν με λίπος. Το όνομα που έδωσαν οι ίδιοι στους εαυτούς τους ήταν οι «Άνθρωποι των Ανθρώπων». Sahwnwee: Οι Sahwnwee ήταν άγριοι πολεμιστές. Ήταν ανάμεσα στους Ινδιάνους που σεβόντουσαν και φοβόντουσαν περισσότερο στο Ohio. Seminole – η φυλετική τους ονομασίας σημαίνει «Ελεύθεροι Άνθρωποι» Σήμερα υπάρχουν περίπου 500 μέλη της φυλής. Η φυλή Seminole στην Florida έχει περίπου 3.000 μέλη, που ζουν σε πέντε καταυλισμούς κατά το μήκος της χερσονήσου στο Hollywood , στο Big Cypress, στο Brighton, στο Immokalle και στη Tamha.

Φυλετικές Ομάδες Sioux: Το όνομα τους αναφέρεται σε μια μεγάλη ομάδα Ιθαγενών Αμερικάνων που μιλούν μια κοινή ή όμοια γλώσσα.Το Έθνος των Sioux αποτελείται από τρία μέρη , τους Lakota, τους Dakota και τους Nakota. Ute: Οι Ινδιάνοι Ute ζούσαν ξέχωρα από τις περισσότερες φυλές. Ζούσαν στα πεδινά και στα βουνά μια περιοχής που ήταν περίπου 150.000 τετραγωνικά μίλια. Αυτή η περιοχή περιλάμβανε τόπους για κυνήγι, μέρη με πνευματική σημασία και τις περιοχές των εφτά ομάδων Ute. Sosoni: Οι Σοσόνοι ή φυλετική ομάδα «Φίδι της Νεβάδα» συγγενεύουν με την φημισμένη φυλή των Ατζέκων που ίδρυσε την Αυτοκρατορία των Αναχουακ και ύψωσε αρχιτεκτονικά μνημεία που ανταγωνίζονται τα πιο φημισμένα οικοδομήματα τους αρχαίου κόσμου. Kantoan: Η φυλετική ομάδα των Καντοαν αποτελείτο από τρεις γεωγραφικές ομάδας. Την βόρεια που αντιπροσώπευαν οι Αρικάρα, τη μεσαία που περιλάμβανε την Ομοσπονδία των Παονί και τους Κάντο, Κιτσάι και Γουιτσίτα. Athapaskan: Η φυλετική ομάδα Αθαπάσκαν είναι η πιο πλατιά διαδεδομένη ινδιάνικη γλωσσολογική οικογένεια της Β. Αμερικής.  

Ιστορία και κοινωνική θέση ανά χώρα Καναδάς Ο όρος που προτιμάται περισσότερο για τους ιθαγενείς του σημερινού Καναδά είναι «Αυτόχθονες λαοί τού Καναδά». Σ' αυτούς περιλαμβάνονται τρεις κατηγορίες πληθυσμών: οι Ινουίτ ή Ινουί (κατοικούν στον Αρκτικό Κύκλο και παλαιότερα αποκαλούνταν Εσκιμώοι), οι Μετί (φυλή μιγάδων που δημιουργήθηκε κατά τον 17ο αιώνα από την επιμειξία με ευρωπαίους εποίκους) και τα «Πρώτα Έθνη» (όλοι οι υπόλοιπες ιθαγενείς φυλές που παλαιότερα αποκαλούνταν «Ινδιάνοι»). Ηνωμένες Πολιτείες Οι ιθαγενείς πληθυσμοί των σημερινών Ηνωμένων Πολιτειών αποκαλούνται συνήθως Αμερικανοί Ινδιάνοι, αλλά πιο πρόσφατα αναφέρονται και ως Ιθαγενείς Αμερικανοί των Ηνωμένων Πολιτειών. Αποτελούν το 2% του πληθυσμού, αριθμώντας περίπου τα έξι εκατομμύρια.

Ιστορία και κοινωνική θέση ανά χώρα Μεξικό Τα εδάφη του σημερινού Μεξικού αποτελούσαν πατρίδα για πολλούς ιθαγενείς πολιτισμούς πριν την άφιξη των Ευρωπαίων "κονκισταδόρες": τους Ολμέκους στις ακτές του Κόλπου του Μεξικού, τους Ζαποτέκους και τους Μιξτέκους, τους Μάγια στη Γιουκατάν και, φυσικά, τους Αζτέκους, οι οποίοι κυριαρχούσαν στα κεντρικά και τα νότια της χώρας με επίκεντρο την πρωτεύουσά τους, Τενοτστιτλάν. Σε αντίθεση με τη Βόρεια Αμερική, στις περιοχές αυτές οι πληθυσμοί δεν αφανίστηκαν, αλλά ύστερα από επιμειξίες σχημάτισαν τους κατοίκους των νέων αποικιών. Η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση του Μεξικού υιοθέτησε γλωσσικά και όχι φυλετικά κριτήρια για τον κοινωνικό διαχωρισμό του πληθυσμού. Περίπου το 60% του σημερινού πληθυσμού των χωρών αυτών προέρχεται από επιμειξίες, αλλά παραμένουν μέχρι σήμερα και κάποιες κοινότητες που είναι αμιγώς ινδιάνικες. Παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοι του Μεξικού είναι περήφανοι για τη φυλετική κληρονομιά τους, οι σύγχρονοι ιθαγενείς Μεξικανοί αποτελούν στόχους φυλετικών διακρίσεων. Στη μεξικάνικη επαρχία, ιθαγενείς κοινότητες έχουν τεθεί στο περιθώριο της κοινωνικής ανάπτυξης για περισσότερο από 500 χρόνια.

Πληθυσμοί με αμιγώς ινδιάνικες ρίζες στη Λατινική Αμερική. Μπελίζ Περίπου το 45% του πληθυσμού του Μπελίζ προέρχεται από επιμειξίες ιθαγενών και Ευρωπαίων. Το 10% του πληθυσμού έχει αμιγώς ινδιάνικες ρίζες από το λαό των Μάγια. Γουατεμάλα Οι ιθαγενείς της Γουατεμάλα προέρχονται από τους Μάγια και αποτελούν το 45% του πληθυσμού. Γύρω στο 40% του πληθυσμού μιλάει μια ινδιάνικη γλώσσα, αλλά οι ιθαγενείς αυτές γλώσσες, που αριθμούν πάνω από 20, δεν έχουν αναγνωριστεί επισήμως. Κολομβία Οι ιθαγενείς στην Κολομβία αποτελούν μια μικρή μειονότητα 700.000 κατοίκων , οι οποίοι όμως προέρχονται από 85 διαφορετικές φυλές. Στους ιθαγενείς αναγνωρίστηκαν κάποια συλλογικά δικαιώματα με το Σύνταγμα του 1991. Αργεντινή Στην Αργεντινή, υπάρχουν 403.000 ιθαγενείς Αμερικανοί, περίπου δηλαδή το 1% του συνολικού πληθυσμού, οι οποίοι ανήκουν σε διάφορες φυλές. Βολιβία Στη Βολιβία, περίπου 2,5 εκατομμύρια κάτοικοι μιλούν τη γλώσσα Κέτσουα, 2,1 εκατομμύρια μιλούν τη γλώσσα Αϊμάρα, ενώ λίγες εκατοντάδες χιλιάδες μιλούν τη γλώσσα Γκουαρανί. Οι γλώσσες έχουν αναγνωριστεί, ωστόσο δεν υπάρχουν επίσημα έγγραφα στις γλώσσες αυτές και όσοι κάτοικοι δε μιλούν την επίσημη γλώσσα, τα ισπανικά, αντιμετωπίζουν κοινωνικές διακρίσεις. Ωστόσο, η συνταγματική μεταρρύθμιση το 1997 αναγνώρισε τη Βολιβία σαν πολυεθνική και πολυγλωσσική κοινωνία και ξεκίνησε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Το 2005, εκλέχτηκε ως Πρόεδρος για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας ένας ιθαγενής Αϊμάρα, οΈβο Μοράλες. Περού Οι περισσότεροι Περουβιανοί είναι ιθαγενείς ή προέρχονται από επιμειξίες. Ο καταφανής ρατσισμός στο Περού έχει προκαλέσει την αύξηση της φτώχειας και της εγκατάλειψης των ιθαγενών πληθυσμών και των κοινοτήτων τους. Το Περού έχει το δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό ιθαγενών στη Νότια Αμερική και οι ινδιάνικες παραδόσεις κι έθιμα έχουν διαμορφώσει τον τρόπο ζωής και αντίληψης των Περουβιανών σήμερα. . Άλλες περιοχές Οι ιθαγενείς πληθυσμοί αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού στη Βολιβία και στο Περού, ενώ κάνουν αισθητή την παρουσία τους σε όλα τα κράτη που υπήρξαν προηγουμένως ισπανικές αποικίες. Εξαιρέσεις αποτελούν η Κόστα Ρίκα, η Κούβα, το Πούερτο Ρίκο, η Αργεντινή, η Δομινικανή Δημοκρατία κι η Ουρουγουάη.

Ιθαγενείς αρχηγοί ινδιάνικων κοινοτήτων στη Βραζιλία. Αντί Επιλόγου Ιθαγενείς αρχηγοί ινδιάνικων κοινοτήτων στη Βραζιλία.

Μία από τις τελευταίες φυλές Ινδιάνων του Αμαζονίου, που δεν έχει έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό, εντοπίστηκαν και φωτογραφήθηκαν από αέρος κοντά στα σύνορα της Βραζιλίας με το Περού. Οι εντυπωσιακές φωτογραφίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Πέμπτη είναι μια σπάνια απόδειξη της ύπαρξης τέτοιων φυλών. Βραζιλιάνος αξιωματούχος που μετείχε στην αποστολή είπε ότι πολλοί από τους ιθαγενείς κινδυνεύουν σοβαρά από την παράνομη υλοτομία. «Αυτό που συμβαίνει στην περιοχή είναι ένα μνημειώδες έγκλημα εναντίον του φυσικού κόσμου, των φυλών, της χλωρίδας και μαρτυρά τον τέλειο παραλογισμό με τον οποίο εμείς, οι ’πολιτισμένοι’, αντιμετωπίζουμε τον κόσμο», δήλωσε ο Χοσέ Κάρλος Μεϊρέγιες, αξιωματούχος για θέματα ιθαγενών, σύμφωνα με την ανακοίνωση της οργάνωσης «Διεθνής Επιβίωση» (Survival International). Μία από τις φωτογραφίες δείχνει δύο Ινδιάνους βαμμένους με έντονο κόκκινο χρώμα, έτοιμους να εκτοξεύσουν βέλη στο αεροπλάνο που πετά πάνω από το χωριό τους ενώ ένας τρίτος Ινδιάνος τους παρατηρεί. Άλλη φωτογραφία δείχνει περίπου 15 ιθαγενείς κοντά σε αχυροκαλύβες ενώ μερικοί από αυτούς ετοιμάζονται και αυτοί να εκτοξεύσουν βέλη κατά του αεροπλάνου «Ο κόσμος πρέπει να ξυπνήσει και να διασφαλίσει την προστασία των εδαφών τους με βάση τη διεθνή νομοθεσία. Διαφορετικά, σύντομα θα εξαφανιστούν», είπε ο Στίβεν Κόρι, ο διευθυντής της οργάνωσης, η οποία προστατεύει τους ιθαγενείς σε όλο τον κόσμο. Από τις περίπου 100 φυλές που υπολογίζεται ότι υπάρχουν σε όλο τον κόσμο και δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον «πολιτισμό» περισσότερες από τις μισές βρίσκονται στη Βραζιλία ή στο Περού. Όλες τους, σύμφωνα με την οργάνωση, κινδυνεύουν να εκδιωχθούν από τη γη τους, να σκοτωθούν ή να πεθάνουν από νέες ασθένειες.

Φωτογραφία από το αεροπλάνο του ινδιάνικού χωριού που ανακαλύφθηκε πρόσφατα

Βιβλιογραφία - Πηγές 1491: New Revelations of the Americas Before Columbus (ISBN 1-4000-4006-X), Charles C. Mann, Knopf, 2005.  (January 2006)"Salt of the Mountain: Campa Ashaninka History and Resistance in the Peruvian Jungle, Review by Bartholomew Dean". The Americas: pp. 464-466. INDEC: Encuesta Complementaria de Pueblos Indígenas (ECPI) 2004 - 2005 Dean, Bartholomew. "State Power and Indigenous Peoples in Peruvian Amazonia: A Lost Decade, 1990-2000." In The Politics of Ethnicity Indigenous Peoples in Latin American States. Chapter 7, David Maybury-Lewis (ed.) Harvard University Press «Οι Ινδιάνοι επιστρέφουν», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κόσμος, 28/12/2008, σελ. 20 http://www.ert.gr World Fact book 1999