Το γλωσσικό μάθημα στο Δημοτικό Σχολείο Δ’ τάξη Το γλωσσικό μάθημα στο Δημοτικό Σχολείο Δ’ τάξη Σοφία Χατζηνικολάου Σχολική Σύμβουλος 2ης Περ. Καβάλας

Περιγραφή του διδακτικού υλικού Βιβλίο του μαθητή (3 τεύχη) Τετράδιο εργασιών (2 τεύχη) Φύλλο οδηγιών για τους εκπαιδευτικούς Λεξικό ορθογραφικό Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων Γ΄-Δ΄ Λογισμικό γλωσσικών παιχνιδιών Γ΄-Δ΄ Ο δάσκαλος πρέπει να μελετήσει και το ΑΠΣ

Στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας Να αναπτυχθεί η ικανότητα των μαθητών να επικοινωνούν αποτελεσματικά (προφορικά και γραπτά) κατανοώντας και παράγοντας διάφορα είδη λόγου, ανάλογα με τις επικοινωνιακές περιστάσεις, και είδη κειμένων (αφηγηματικά, περιγραφικά, κατευθυντικά, κλπ.) και ταυτόχρονα να συνειδητοποιήσουν τη δομή της γλώσσας. Β. Δ. σελ. 12

Επιμέρους στόχοι της γλωσσικής διδασκαλίας α) γνωστικοί στόχοι που αφορούν τον κοινωνικό και γλωσσικό γραμματισμό των παιδιών και την εκμάθηση και αφομοίωση του εξεταζόμενου γραμματικού φαινομένου β) μεταγνωστικές δεξιότητες με την αυτοβελτίωση των γραπτών κειμένων από τους μαθητές γ) συναισθηματικοί στόχοι: ενδιαφέρον, συγκίνηση, ευαισθητοποίηση δ) κοινωνικές αξίες: κοινωνική ευαισθησία, ανθρώπινα δικαιώματα, ενδιαφέρον για την παγκόσμια κοινότητα. ΑΠΣ σελ. 3740

αφηγηματικό, περιγραφικό, επεξηγηματικό (λόγος αναφορικός), Κειμενικά είδη: αφηγηματικό, περιγραφικό, επεξηγηματικό (λόγος αναφορικός), επιχειρηματολογικό, προτρεπτικό (λόγος κατευθυντικός) Β.Δ. σελ. 12-13

Αφηγηματικά κείμενα Συγκροτούνται γύρω από έναν χρονικό άξονα, που εκφράζεται γλωσσικά με τη χρήση χρονικών συνδέσμων, επιρρημάτων ή φράσεων Χρησιμοποιείται σε αυτά η υποτακτική σύνδεση (χρονικές, αιτιολογικές προτάσεις) Παρελθοντικοί χρόνοι ρημάτων (παρατατικός, αόριστος, ιστορικός ενεστώτας) Ρήματα δράσης και έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων, ουσιαστικά και επίθετα Β.Δ. σελ. 13

Περιγραφικά κείμενα Αναπτύσσονται γύρω από τον άξονα της συσχέτισης στο χώρο, που εκφράζεται γλωσσικά με τοπικά επιρρήματα και επιρρηματικές εκφράσεις Χρησιμοποιείται η παρατακτική σύνταξη και κυριαρχεί o ενεστώτας οριστικής Ρήματα αισθήσεως, επίθετα και επιθετικοί προσδιορισμοί για ζωντάνια και ένταση στις περιγραφές Β.Δ. σελ. 13

Επιχειρηματολογικά κείμενα Κυρίαρχος ο άξονας της λογικής συσχέτισης και της διαλεκτικής σύνθεσης των δεδομένων Υποτακτική σύνταξη, απρόσωπη σύνταξη, αιτιολογικές προτάσεις, χρήση ενεστώτα (δήλωση αλήθειας καθολικής και διαρκούς ισχύος) Β.Δ. σελ. 13

Κείμενα με Οδηγίες ΟΔΗΓΙΕΣ: διαδικασίες με χρονική αλληλουχία, ρήματα περιγραφής, κατηγοριοποίησης και διαδικασίας σε οριστική ενεστώτα ή σε προστακτική ή σε υποτακτική Β.Δ. σελ. 13

Τα βιβλία του μαθητή Περιλαμβάνουν 16 διδακτικές ενότητες (συνολικά διατίθενται 261 ώρες για το γλωσσικό μάθημα) Χρόνος διδασκαλίας 8-14 ώρες για κάθε ενότητα- για τις επετειακές 2-6 ώρες (σύνολο 146 ώρες), +36 ώρες για το Ανθολόγιο +79 ώρες για διαθεματικές δραστηριότητες, σχέδια εργασίας ή για ενασχόληση με το διαθέσιμο λογισμικό (δραστηριότητες κυρίως ομαδικές: αναπτύσσεται ικανότητα συνεργασίας ενώπιον κοινού στόχου, εξοικείωση με τις δυσκολίες της, δίκαιος καταμερισμός εργασιών, μοιράζονται τη χαρά της επιτυχίας του κοινού στόχου). Β.Δ. σελ. 20-21

Τα βιβλία του μαθητή Περιέχουν κείμενα και κατάλληλες δραστηριότητες μέσα σε περιστάσεις επικοινωνίας (πλαίσιο) Έχουν ευχάριστη και παιγνιώδη μορφή Λαμβάνουν υπόψη τις ενδοομαδικές και ατομικές διαφορές των μαθητών Έχουν περιθώρια επιλογών ΑΠΣ σελ. 3773-3774

Τα βιβλία του μαθητή Διδασκαλία Γραμματικής: λειτουργική-κειμενική προσέγγιση Γραμματική της λέξης Γραμματική της πρότασης Γραμματική του κειμένου Αξιολόγηση Διαγνωστική, διαμορφωτική, τελική Αυτοαξιολόγηση του μαθητή με συγκεκριμένα κριτήρια (αποτελεσματικότητα, αποδεκτότητα) ΑΠΣ σελ. 3774-3775

Γλωσσικές ασκήσεις Ασκήσεις νοηματικής επεξεργασίας του κειμένου Ασκήσεις συνειδητοποίησης της δομής του κειμενικού είδους Ασκήσεις παραγωγής προφορικού λόγου Ασκήσεις παραγωγής γραπτού λόγου Ασκήσεις γραμματικής Διαθεματικές δραστηριότητες Ασκήσεις λεξιλογίου και ορθογραφίας Προτάσεις για βιβλία, μουσική, ταινίες, επισκέψιμους χώρους, κ.ά. Β.Δ. σελ. 13-14

Πλοηγός: η Ραλλού Λειτουργικά σκίτσα - εικόνες

Προοργανωτές Παρουσιάζουν τους βασικούς στόχους της ενότητας που έχουν να κάμουν με: Το Θέμα της Ενότητας Τα Στοιχεία του κειμενικού είδους της ενότητας Τα Γραμματικά φαινόμενα Τα Λεξιλογικά φαινόμενα

Υποενότητες Εισάγονται με συζήτηση για την ταυτότητα του κειμένου Εισάγονται με συζήτηση για την ταυτότητα του κειμένου Τίτλος Τίτλος βιβλίου (ενδεχομένως) Συγγραφέας (κειμένου και βιβλίου) Εκδότης βιβλίου *(Αργότερα ζητείται από τους μαθητές να εντοπίσουν και το κειμενικό είδος) Ανάγνωση σιωπηρή

Ασκήσεις (1ης υποενότητας)

Τετράδιο Εργασιών (1η υποενότητα) Παραγωγή Γραπτού Λόγου Τετράδιο Εργασιών (1η υποενότητα) Παραγωγή Γραπτού Λόγου

2η Υποενότητα

2η Υποενότητα

Τετράδιο Εργασιών: 2η υποενότητα Παραγωγή γραπτού λόγου Τετράδιο Εργασιών: 2η υποενότητα Παραγωγή γραπτού λόγου

Τετράδιο Εργασιών: 2η Υποενότητα Παραγωγή Γραπτού Λόγου Τετράδιο Εργασιών: 2η Υποενότητα Παραγωγή Γραπτού Λόγου Αυτοδιόρθωση (χρήση συντομογραφιών)

Τετράδιο Εργασιών: 2η Υποενότητα Παραγωγή Γραπτού Λόγου-Αυτοαξιολόγηση Τετράδιο Εργασιών: 2η Υποενότητα Παραγωγή Γραπτού Λόγου-Αυτοαξιολόγηση

3η Υποενότητα

3η Υποενότητα

3η Υποενότητα- Τετράδιο Εργασιών

4η Υποενότητα (αποσπάσματα δημοσιογραφικού λόγου) Στόχος: Εξοικείωση με τους χρόνους Γραμμή του Χρόνου (για οπτικοποίηση του συσχετισμού μεταξύ των γραμματικών χρόνων και του πραγματικού χρόνου)

4η Υποενότητα – Τετράδιο Εργασιών

5η Υποενότητα (Αστραδενή) – Ασκήσεις

5η Υποενότητα (Αστραδενή) – Τετράδιο Εργασιών (Άσκηση 1: παραγωγή γραπτού περιγραφικού λόγου)

5η Υποενότητα (Αστραδενή) – Τετράδιο Εργασιών 5η Υποενότητα (Αστραδενή) – Τετράδιο Εργασιών Άσκηση 5η: Παραγωγή χρηστικού κειμένου (αίτηση)

Τέλος ενότητας – Βιβλίο Μαθητή Αντιπροσωπευτικές λέξεις ενότητας Ενδιαφέρουσες π.χ. ορθογραφικά Ο Δάσκαλος μπορεί να επεκτείνει τις δραστηριότητες αυτές προτείνοντας άλλες μορφές επεξεργασίας

Τέλος ενότητας – Βιβλίο Μαθητή Πίνακας Αυτοαξιολόγησης («κατέκτησα τους στόχους της ενότητας;»)

Τέλος ενότητας – Βιβλίο Μαθητή Ενδεικτική Βιβλιογραφία Τέλος ενότητας – Βιβλίο Μαθητή Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Τέλος ενότητας – Τετράδιο εργασιών Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις (να προηγούνται της αυτοαξιολόγησης) Τώρα ο δάσκαλος (με βάση τις απαντήσεις και την αυτοαξιολόγηση) μπορεί να κατασκευάσει ανακεφαλαιωτικά-επαναληπτικά τεστς