ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γραφείο Αναλυτικών Προγραμμάτων Οκτώβριος 2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών 1.1 Εισαγωγή 1.2 Δομή Προγράμματος Σπουδών 1.3 Το περιεχόμενο 1.4 Η μεθοδολογία 1.5 Η αξιολόγηση 2. Το ισχύον και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών: Διαφορές

1.1 Εισαγωγή Στη νέα οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική πραγματικότητα τα άτομα αλληλεπιδρούν με ποικίλους σημειωτικούς τρόπους (γλώσσα, εικόνα, ήχο) σε ένα σύνθετο επικοινωνιακό σύμπαν, καλούνται να εξοικειωθούν με νέες κειμενικές πρακτικές, να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα κείμενα δομούν κοινωνικές σχέσεις, αναπαράγουν ρατσιστικές και σεξιστικές θέσεις, προβάλλουν ορισμένους τρόπους θέασης της πραγματικότητας ως «φυσικούς» ή αποδομούν στερεότυπα και κυρίαρχες ιδεολογίες. Αυτό μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα από την παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού.

Τι είναι κριτικός γραμματισμός (Ι) Κριτικός γραμματισμός: είναι ένα πρόγραμμα με το οποίο οργανώνουμε και διδάσκουμε γλώσσα με στόχο να αναδείξουμε το πώς μέσα από τη γλώσσα μεταδίδουμε ή αμφισβητούμε κυρίαρχα νοήματα ή συντασσόμαστε με οπτικές που κυριαρχούν στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Ο κριτικός γραμματισμός προτείνει τρόπους επεξεργασίας αυθεντικών κειμένων, δίνοντας έμφαση στο πώς τα κείμενα λειτουργούν σε σχέση με την κοινωνική πραγματικότητα – τι ιδεολογικές θέσεις μεταδίδουν, τι υπονοούν κτλ.

Τι είναι κριτικός γραμματισμός (ΙΙ) Το σημείο εκκίνησης είναι το εξής: μέσα από τη χρήση των διαφόρων γλωσσικών στοιχείων υποστηρίζουμε κάποιες θέσεις, διατυπώνουμε τη στάση μας απέναντι σε κάποια νοήματα που κυριαρχούν ή όχι στην κοινωνική πραγματικότητα. Για παράδειγμα, όταν μιλάω για το περιβάλλον, παρουσιάζω το περιβάλλον μέσα από κάποιους τρόπους θέασης του θέματος ή συντάσσομαι με ορισμένες προσεγγίσεις του θέματος (ότι, δηλαδή, ο άνθρωπος καταστρέφει το περιβάλλον ή ότι οι βιομηχανίες καταστρέφουν το περιβάλλον).

1.2 Δομή Προγράμματος Σπουδών Βασικοί άξονες Α. Ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων και δεξιοτήτων Β. Καλλιέργεια αξιών, υιοθέτηση στάσεων και επίδειξη συμπεριφορών που απαρτίζουν τη σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα Γ. Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων που απαιτούνται από την κοινωνία του 21ου αι. – ικανότητες κλειδιά

Α. Ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων και δεξιοτήτων Η γλώσσα ως δομικό σύστημα Γλώσσα και ποικιλότητα Η γλώσσα ως κείμενο Γλώσσα και κειμενικά είδη Γλώσσα και κατανόηση κειμένων Γλώσσα και γραφή

Η γλώσσα ως δομικό σύστημα (Ι) Η δομή δεν μελετάται με αποπλαισιωμένο τρόπο. Τα γραμματικοσυντακτικά στοιχεία δεν αντιμετωπίζονται ως αφηρημένες κατασκευές, αλλά ως λειτουργικά εργαλεία, η γνώση και η συνειδητοποίηση των οποίων επιτρέπει την παραγωγή κατάλληλων για τους σκοπούς της επικοινωνίας κειμένων και, μέσω αυτών, την επιτέλεση κοινωνικών πράξεων.

Η γλώσσα ως δομικό σύστημα (ΙΙ) Επιχειρείται να γίνει κατανοητή η γραμματική ως κοινωνική-σημειωτική δομή: πώς οι συγγραφείς συσχετίζουν τη γλώσσα με λειτουργικούς παράγοντες, όπως είναι το πεδίο, ο τόνος και ο τρόπος επικοινωνίας.

Πεδίο, τόνος, τρόπος (Ι) Πεδίο: Η κοινωνική δραστηριότητα των συμμετεχόντων (τι συμβαίνει;) Τόνος: Προσδιορίζει τις κοινωνικές σχέσεις των συμμετεχόντων σε μια περίσταση επικοινωνίας (ποιοι συμμετέχουν, ποια η διαπροσωπική τους σχέση) Τρόπος: Αναφέρεται στο πώς χρησιμοποιείται η γλώσσα (ποιος ο δίαυλος επικοινωνίας, ποιο ή ποια τα κειμενικά είδη κτλ.)

Πεδίο, τόνος, τρόπος (ΙΙ) Δελτίο καιρού (παράδειγμα) ΠΕΔΙΟ: Κοινωνικά θεσμοθετημένη και αναγνωρίσιμη δραστηριότητα του δημόσιου πεδίου. Μετάδοση ακριβών πληροφοριών και σχετικά τεχνικής ορολογίας για ενημέρωση. ΤΟΝΟΣ: Ασυμμετρική σχέση πομπού/δέκτη. Αυθεντία του πομπού. ΤΡΟΠΟΣ: πολυτροπικά κείμενα, χρήση εικόνων και ήχων, τρόπος οργάνωσης πληροφοριών.

Γλώσσα και ποικιλότητα Η νέα ελληνική νοείται ως ένας δυναμικός οργανισμός που ενέχει ποικιλότητα. Η κυπριακή διάλεκτος ως μια ποικιλία αποτελεί όργανο οικοδόμησης της γνώσης της Κοινής Νέας Ελληνικής (μέσα από την αντιπαραβολική διδασκαλία). Ποικιλία υβριδικών κειμένων που παράγονται από εναλλαγές γλωσσών και κωδίκων. Στην παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού παίζει τεράστιο ρόλο η επίγνωση της λειτουργίας της γλωσσικής ποικιλότητας ως ενδείκτη και φορέα κοινωνικών/πολιτισμικών νοημάτων.

Η γλώσσα ως κείμενο Κανένα κείμενο δεν είναι νοηματικά αυτοδύναμο και αυτοτελές (διακειμενικές συνδέσεις). Τα κείμενα κατασκευάζουν εκδοχές και θεωρήσεις του κόσμου (ιδεολογικό περιεχόμενο). Παραγωγή λόγου (γραπτού και προφορικού) με νόημα (για τα ίδια τα παιδιά) και παρέμβαση στην κοινωνική πραγματικότητα. Ο γραπτός και προφορικός λόγος χαρακτηρίζονται από ποικιλότητα γλωσσικής και κειμενικής μορφής.

Γλώσσα και κειμενικά είδη (Ι) Αποφεύγεται η αντιμετώπιση των κειμενικών ειδών ως στατικών αποπλαισιωμένων δομών προς αναπαραγωγή. Δεν υιοθετείται μια στατική τυπολογική προσέγγιση. Η μελέτη των κειμενικών ειδών οφείλει να αναδεικνύει τη δημιουργικότητα των ατόμων – πώς τα άτομα μέσα από λεξιλογικές, μορφολογικές, συντακτικές και κειμενικές επιλογές αλλά και τρόπους οργάνωσης πληροφοριών συγκροτούν κείμενα ως τρόπους κοινωνικής δράσης.

Γλώσσα και κειμενικά είδη (ΙΙ) Δεν υιοθετείται μόνο μία απλή επαφή με ορισμένα κείμενα ούτε μόνο η εκμάθηση μιας μεταγλώσσας, με την οποία τα διάφορα κείμενα ταξινομούνται σε κειμενικά είδη/τύπους, νοούμενα ως κλειστές και σταθερές κατηγορίες. Αντίθετα, στόχος μας είναι να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα αξιοποιούν γλωσσικές και κειμενικές επιλογές, μέσα από γλωσσικά κείμενα και οπτικές αναπαραστάσεις κατασκευάζουν εκδοχές της πραγματικότητας, αναδεικνύουν ή αποσιωπούν συγκεκριμένους τρόπους θέασης του κόσμου.

Γλώσσα και κατανόηση κειμένων Η κατανόηση κειμένου προσεγγίζεται ως μια συλλογική διαδικασία διαπραγμάτευσης των ποικίλων ερμηνειών και νοημάτων που τα άτομα σε μια σχολική κοινότητα προσδίδουν σε ένα κείμενο. Το νόημα του κειμένου αναδύεται μέσα από διάλογο που μια κοινότητα αναγνωστών/στριών διεξάγει όταν ένα υπό μελέτη κείμενο συσχετισθεί με άλλα κείμενα και κειμενικά είδη. Το κάθε κείμενο γίνεται κατανοητό με το να εντάσσεται σε ένα σύνθετο και ποικίλο σύνολο κειμένων και κειμενικών ειδών.

Γλώσσα και γραφή Η παραγωγή γραπτού λόγου νοείται ως μια έντονα διαλογική διαδικασία που αναδύεται μέσα από την ενεργό εμπλοκή των παιδιών με διαδικασίες συλλογής, σύγκρισης, καταγραφής και αναθεώρησης του περιεχομένου και της γλωσσικής του διατύπωσης. Έμφαση δίδεται όχι μόνο στο τελικό προϊόν αλλά και στην ίδια τη διαδικασία.

Β. Καλλιέργεια αξιών, υιοθέτηση στάσεων και επίδειξη συμπεριφορών που απαρτίζουν τη σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα Καλλιέργεια του σεβασμού, της ισονομίας, της συλλογικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ανάπτυξη στρατηγικών για δημοκρατική συμμετοχή στη σχολική ζωή. Κατανόηση της μάθησης ως ενεργητικής διαδικασίας. Ικανότητα άσκησης κριτικής διαφόρων πρακτικών. Ευαισθητοποίηση σε διάφορα παγκόσμια προβλήματα. Ικανότητα άρθρωσης λόγου για δικαιότερη και δημοκρατικότερη κοινωνία.

Γ. Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων που απαιτούνται από την κοινωνία του 21ου αι. – ικανότητες κλειδιά Αποδοχή και εκτίμηση της γλώσσας, της κουλτούρας και της προσωπικότητας όλων των παιδιών. Ικανότητα διαπραγμάτευσης των διαφορετικών γνώσεων με σεβασμό στην προσωπικότητα των συνομιλητών/τριών τους. Ικανότητα συνεργασίας για υλοποίηση δραστηριοτήτων που έχουν νόημα για τους μαθητές και τις μαθήτριες. Κατανόηση και αποδοχή των ποικίλων νοημάτων που μεταφέρουν τα παιδιά από τις τοπικές τους κοινότητες, ως ισότιμα αυτών που προβάλλονται από την εξουσία. Ικανότητα πλοήγησης και αναζήτησης πληροφοριών σε έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές, αλλά και ικανότητα σχολιασμού των ιδεολογιών που ενυπάρχουν σε γραπτά κείμενα. Απόκτηση δεξιοτήτων παραγωγής λόγου σε τομείς της σύγχρονης τεχνολογίας. Ικανότητα συλλογής και αξιοποίησης γλωσσικών δεδομένων από πολλαπλές κοινότητες γλωσσικής πρακτικής (ψηφιακές κοινότητες, όμιλοι κτλ.)

1.3 Το περιεχόμενο (Ι) Το περιεχόμενο δεν μπορεί να οριοθετηθεί στη βάση μιας αυστηρά προκαθορισμένης και γραμμικά οργανωμένης «ύλης» γραμματικών στοιχείων ή κειμενικών τύπων (αφήγηση, περιγραφή, αναφορά, διαδικασία κτλ.) για τους εξής λόγους: Α) Αφετηρία αποτελούν οι λειτουργίες που τα γραμματικά στοιχεία επιτελούν. Β) Τα κειμενικά είδη (μυθιστόρημα, αφίσα, προσκλήσεις, κατάλογοι, ταξιδιωτικοί οδηγοί κτλ.) μπορεί να εμπεριέχουν περισσότερους του ενός κειμενικούς τύπους (αφήγηση, περιγραφή, αναφορά, εξήγηση κτλ.).

1.3 Το περιεχόμενο (ΙΙ) Η έμφαση επικεντρώνεται σε: Α) χρηστικά αλλά και λογοτεχνικά κείμενα. Β) θέματα δομής της νέας ελληνικής και των ποικιλιών της.

1.3 Το περιεχόμενο (ΙΙΙ) Χρηστικά κείμενα Περιλαμβάνονται κείμενα στη νέα ελληνική και την κυπριακή ποικιλία, όπως: αιτήσεις, προσκλήσεις, τιμολόγια ΑΗΚ, ευχετήριες κάρτες, ειδήσεις από τις εφημερίδες και την τηλεόραση κτλ., με καθαρά γλωσσικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Λογοτεχνικά κείμενα Περιλαμβάνονται διάφορα λογοτεχνικά κείμενα με σκοπό: α) την εξοικείωση με την ελληνική και την παγκόσμια λογοτεχνική παραγωγή, β) την καλλιέργεια κριτικής μεταγλωσσικής ενημερότητας ως προς τους τρόπους με τους οποίους οι γλωσσικές, δομικές και υφολογικές επιλογές οδηγούν σε συγκεκριμένα αισθητικά αποτελέσματα και γ) την καλλιέργεια της ικανότητας κριτικής διερεύνησης ιδεολογικών και κοινωνικοπολιτισμικών συνθηκών που οδηγούν σε διαφορετικές προσλήψεις του «νοήματος» των λογοτεχνικών κειμένων.

1.3 Το περιεχόμενο (IV) Οι θεματικές ενότητες είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη: α) το γλωσσικό επίπεδο των παιδιών, β) οι γλωσσικές ανάγκες τους και γ) τα ενδιαφέροντά τους. Είναι συγκροτημένες με τέτοιο τρόπο ώστε να εναλλάσσονται διάφορες μορφές λόγου (προφορικού, γραπτού, ηλεκτρονικού και ψηφιακού) και επεκτείνονται χρονικά όσο τα παιδιά δείχνουν ενδιαφέρον και φαίνεται ότι η γλωσσική καλλιέργεια είναι αποτελεσματική.

1.4 Η μεθοδολογία (Ι) Άξονες οργάνωσης της διδασκαλίας: 1. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (εντοπισμός συγκειμένου, πεδίου, τόνου, τρόπου, αποδέκτη, σκοπού) 2. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ (λεξιλογικές και γραμματικές επιλογές, μηχανισμοί συνοχής και συνεκτικότητας κτλ.) 3. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ (οι κειμενικές επιλογές ως μηχανισμοί δόμησης κοινωνικοπολιτισμικών ταυτοτήτων και σχέσεων εξουσίας) 4. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (αποτίμηση της αποτελεσματικότητας του κειμένου, αλλά και των κειμενικών πρακτικών των παιδιών στο πλαίσιο του σχολικού εγγραμματισμού)

1.4 Η μεθοδολογία (ΙΙ) Η διδακτική μεθοδολογία στηρίζεται στις εξής αρχές: α) η μορφή, ο ρυθμός και η διαδικασία της διδασκαλίας προσαρμόζεται και αξιοποιεί στοιχεία του γλωσσικού γραμματισμού των παιδιών, β) τα θέματα με τα οποία ασχολείται η τάξη προέρχονται από διάφορες πηγές έντυπου, ηλεκτρονικού και προφορικού λόγου που παράγονται σε ποικίλες επικοινωνιακές συνθήκες. Δίνεται η δυνατότητα τα θέματα είτε να επιλέγονται από ένα ευρύ αρχικό σώμα παιδαγωγικού υλικού στο οποίο οι εκπαιδευτικοί έχουν πρόσβαση και το οποίο μπορούν να εμπλουτίζουν ανάλογα με την επικαιρότητα, το σκοπό της διδασκαλίας κτλ. είτε να συναποφασίζεται από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες στη διδασκαλία,

1.4 Η μεθοδολογία (ΙΙΙ) γ) δίνεται η δυνατότητα παραγωγής από όλα τα παιδιά διαφόρων ειδών προφορικού και γραπτού λόγου που απευθύνονται σε κάποιον πραγματικό αποδέκτη, δ) ο/η διδάσκων/ουσα έχει ρόλο συντονιστή και ισότιμου συνομιλητή κατά τη διδασκαλία και τη διεκπεραίωση των διάφορων γλωσσικών δραστηριοτήτων, ε) οι ενότητες που σχεδιάζονται για την καλλιέργεια του γραμματισμού έχουν τη μορφή σχεδίων δράσης (project) που στηρίζονται, αξιοποιούν και εμπλουτίζουν τις γνώσεις γραμματισμού των παιδιών,

1.4 Η μεθοδολογία (IV) στ) οι διδάσκοντες/ουσες έχουν στη διάθεσή τους, εκτός από ένα κείμενο όπου αναφέρονται αναλυτικά η φιλοσοφία και οι αρχές της διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας σύμφωνα με την προτεινόμενη μεθοδολογία, έναν μικρό αριθμό δραστηριοτήτων για τις διάφορες βαθμίδες και ηλικιακές ομάδες μαθητών και μαθητριών. Οι δραστηριότητες αυτές δε συνιστούν πρότυπες δραστηριότητες προς μίμηση, αλλά επιδιώκουν να καταδείξουν τους τρόπους με τους οποίους ο/η εκπαιδευτικός και τα παιδιά σε μια σχολική κοινότητα μπορούν να διαπλέξουν διάφορα προφορικά και γραπτά κείμενα και να αξιοποιήσουν τις εμπειρίες των παιδιών για την καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού,

1.4 Η μεθοδολογία (V) ζ) η διδασκαλία της δομής της νέας ελληνικής γίνεται με σκοπό την εμπέδωση και την κατανόηση της κειμενικής και υφολογικής λειτουργίας των φωνολογικών και μορφοσυντακτικών φαινομένων. Γι’ αυτό δίνεται έμφαση όχι μόνο στη μικροδομή αλλά πολύ περισσότερο στη μακροδομή και στις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Τα γραμματικά στοιχεία ερμηνεύονται ως μέρος ενός συστήματος σημειωτικών πόρων για τη δημιουργία ενός κειμένου ως κοινωνικής πράξης, η) η παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου και οι ποικίλες επαναδιατυπώσεις τους γίνονται στο πλαίσιο ομάδων,

1.4 Η μεθοδολογία (VΙ) θ) γίνεται αντικείμενο αξιοποίησης η πολυγλωσσία της τάξης, τόσο από δομική σκοπιά (κατανόηση βασικών δομικών διαφορών μεταξύ των γλωσσών της τάξης) όσο και από τη σκοπιά των πολλαπλών πρακτικών γραμματισμού (αξιοποίηση εναλλακτικών πρακτικών γραμματισμού που μπορεί να φέρουν στην τάξη μαθητές/μαθήτριες που είναι φυσικοί ομιλητές/ομιλήτριες άλλων γλωσσών) και ι) ο χρόνος διεκπεραίωσης των γλωσσικών δραστηριοτήτων και η ολοκλήρωση μιας θεματικής ενότητας εξαρτώνται από το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή των μαθητών και των μαθητριών.

1.4 Η μεθοδολογία (VΙΙ) Στο πλαίσιο των θεματικών ενοτήτων αναπτύσσονται: α) Δραστηριότητες επεξεργασίας κειμένων, δηλ. ανάγνωσης και διαπραγμάτευσης νοημάτων των ποικίλων κειμένων που η σχολική κοινότητα έχει επιλέξει. β) Συνεδρίες παραγωγής και αναθεώρησης γραπτού λόγου είτε στην ολομέλεια της τάξης είτε στο πλαίσιο των ομάδων. Η διαδικασία του εργαστηρίου συγγραφέων εφαρμόζεται συστηματικά, ως μια έντονα διαλογική διαδικασία που αναδύεται μέσα από την ενεργό εμπλοκή των παιδιών με διαδικασίες συλλογής, σύγκρισης, καταγραφής και αναθεώρησης του περιεχομένου και της γλωσσικής του διατύπωσης και όχι ως μια ατομική και μοναχική διαδικασία.

1.5 Η αξιολόγηση (Ι) Η αξιολόγηση δεν μπορεί να αφορά μόνο την επιτυχή εκμάθηση ενός σώματος πυρηνικών γνώσεων για τη γλώσσα, εφόσον αυτό είναι εξ ορισμού δύσκολο να ορισθεί. Αντίθετα, η αξιολόγηση αφορά κυρίως την ανάπτυξη γλωσσικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, δηλαδή δεξιοτήτων διαχείρισης της γλωσσικής επικοινωνίας με αποτελεσματικό και κριτικό τρόπο.

1.5 Η αξιολόγηση (ΙΙ) Η αξιολόγηση των μαθητών και των μαθητριών είναι κυρίως ανατροφοδοτική. Mια τελική αξιολόγηση δε θα αξιολογεί τόσο το τελικό προϊόν, αλλά τη βελτίωση και την πρόοδο που παρουσίασε ο/η κάθε μαθητής/τρια. Προτείνεται εφαρμογή μορφών συντρέχουσας διαγνωστικής αξιολόγησης πέρα από τα συμβατικά διαγωνίσματα, όπως: δημιουργία φακέλων (portfolios), συλλογή αναστοχαστικών σχολίων, ενίσχυση πρακτικών αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης (συνεντεύξεις, αναστοχαστικά αυτοσχόλια). Τέλος, αξιολογούνται οι διαδικασίες και οι στάσεις που αναπτύχθηκαν από την τάξη ως θεσμική κοινότητα κατά τη διαδικασία της κατανόησης και παραγωγής λόγου (καλλιέργεια κριτικού αναστοχασμού).

2. Το ισχύον και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών: Διαφορές (Ι) Στο Α.Π. του 2003 κυρίαρχη είναι η έννοια του κειμένου, δίνεται η εντύπωση πως υπάρχει ένα πρότυπο κειμενικό είδος (π.χ. αφήγηση, επιχείρημα, διαφήμιση κτλ.) και δεν εξηγείται ότι αυτό αντιπροσωπεύει κάποια κοινωνική πρακτική. Αντίθετα, στο Α.Π. του 2010 κυρίαρχη είναι η έννοια του λόγου (discource), όπου ξεκινά με την έννοια ενός θέματος (π.χ. σχέσεις των δύο φύλων), χρησιμοποιεί τα κειμενικά είδη (αφηγήσεις, επιχειρήματα κτλ.) που στην κοινωνία απαντούν σε διάφορους τομείς (π.χ. ΜΜΕ) με στόχο να δει πώς διάφορες ομάδες μιλούν για το θέμα αυτό.

Διαφορές (ΙΙ) Στο Α.Π. του 2003 το κείμενο αντιμετωπίζεται ως νοηματική οντότητα και θεωρείται βασική μονάδα διδασκαλίας (επίπεδο 1 και 2 στην επεξεργασία κειμένων). Στο Α.Π. του 2010 το κείμενο αντιμετωπίζεται ως οντότητα-προϊόν ιδεολογικής διεργασίας και γίνεται σύνδεση με κοινωνικές πρακτικές (επίπεδο 3  Το κείμενο ως κοινωνική πράξη).

Διαφορές (ΙΙΙ) Στο Α.Π. του 2003 η διδασκαλία της δομής της γλώσσας (Γραμματική) αντιμετωπίζεται στατικά, σε αποπλαισιωμένες μηχανιστικές ασκήσεις, όπου ταυτίζονταν κατ΄ ουσίαν με την κλιτική μορφολογία και δευτερευόντως με τη σύνταξη. Στο Α.Π. του 2010 η διδασκαλία της δομής της Γλώσσας (Γραμματικής) αντιμετωπίζεται λειτουργικά, σύμφωνα με τη θεωρία της συστημικής λειτουργικής γραμματικής του Halliday. Οι δομικές επιλογές, σε όλα τα επίπεδα (φωνητικό/φωνολογικό, μορφολογικό, συντακτικό) αντιμετωπίζονται ως μηχανισμοί κωδικοποίησης κοινωνικών σχέσεων και όχι ως απλές εκφραστικές επιλογές του συγγραφέα για να δώσει για παράδειγμα, επίσημο ή ανεπίσημο ύφος.

Διαφορές (ΙV) Στο Α.Π. του 2003 αγνοείται η κυπριακή διάλεκτος, ενώ στο Α.Π. του 2010 προτείνεται η διδασκαλία της κυπριακής αντιπαραβολικά. Το Α.Π. του 2003 δέχεται σε πολύ μικρό βαθμό την υφολογική ποικιλία η οποία δε γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, ενώ το Α.Π. του 2010 δέχεται απόλυτα την υφολογική ποικιλία ως φορέα διαμόρφωσης νοημάτων (γράφουν-γράφουνε, επανάσταση-επαναστάσεως) η οποία γίνεται αντικείμενο διδακτικής εκμετάλλευσης.

Διαφορές (V) Στο Α.Π. του 2003 υπάρχουν σχολικά εγχειρίδια με γραμμική και προκαθορισμένη σειρά ενοτήτων, με βασικό διαμορφωτή της διδασκαλίας καθώς και του ρυθμού της το ίδιο το εγχειρίδιο. Στο Α.Π. του 2010 η ύπαρξη γλωσσικού υλικού θα προέρχεται από διάφορες πηγές και ο εκπαιδευτικός θα είναι ο βασικός διαμορφωτής της διδασκαλίας καθώς και του ρυθμού της.

Διαφορές (VΙ) Στο Α.Π. του 2003 οι μαθητές/τριες εκλαμβάνονται ως όντα χωρίς κοινωνικές και γλωσσικές διαφορές και καλούνται να δεχτούν αυτό που τους δίνεται χωρίς να το ερευνήσουν. Στο Α.Π. του 2010 λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικές και γλωσσικές διαφορές των μαθητών της τάξης και καλούνται πρώτα να ερευνήσουν και ύστερα να δεχτούν.

Διαφορές (VΙΙ) Στο Α.Π. του 2003 ο βαθμός πρωτοβουλίας που δίνεται στους/στις εκπαιδευτικούς είναι ελάχιστος. Στο Α.Π. του 2010 ο βαθμός πρωτοβουλίας που δίνεται στους/στις εκπαιδευτικούς είναι απεριόριστος.