Διαχείριση Υδατικών Πόρων Διαχείριση Υδατικών Πόρων Αλληγορική όψη με τους παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαχείριση των υδατικών πόρων (πρωτ. Erhard-Cassegrain A.-Margat J., 1983). Δρ. Θεόδωρος Κουσουρής

Διαχείριση Υδατικών Πόρων είναι το σύνολο των ενεργειών (μετρήσεις, μέτρα, έργα, κανονιστικές διατάξεις, συμφωνίες κλπ.) για την αρμονική σχέση μεταξύ -Υδατικών πόρων -Κατανάλωσης -Περιβάλλοντος τώρα αλλά και στο μέλλον με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη

Ανάλογα με το κύριο κριτήριο και το είδος της διαχείρισης: -Το νερό μπορεί να θεωρηθεί ως φυσικός πόρος, ως οικονομικό αγαθό και ως περιβαλλοντικό στοιχείο. Σε σχέση πάντως με άλλους φυσικούς πόρους και με άλλα οικονομικά αγαθά έχει μία ιδιαιτερότητα: -είναι μοναδικό και αναντικατάστατο. -είναι όμως απαραίτητο, όχι μόνο για την ανάπτυξη, αλλά και για την επιβίωσή μας.

Μεθοδολογία Δημιουργίας Διαχειριστικών Σχεδίων σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο Κοινωνικο-Οικονομικές Δρώσες Δυνάμεις Περιβαλλοντικές Πιέσεις Επιπτώσεις Δημιουργία Πολιτικής & Επιλογές Διαχείρισης Μεταβολές Περιβαλλοντικής «Κατάστασης»

Κύριοι Άξονες για τη ορθολογική Διαχείριση - Υδατικοί Πόροι - Υδατικά Συστήματα - Υδρολογικές Λεκάνες ή Λεκάνες Απορροής

Υδατικοί Πόροι

Διαθεσιμότητα των Υδατικών Πόρων Ζήτηση των Υδατικών Πόρων Υδατικό Σύστημα Διαθεσιμότητα των Υδατικών Πόρων Ζήτηση των Υδατικών Πόρων Περιβάλλον Win Wout (*) (**)

Λεκάνη απορροής Υπάρχουσα κατάσταση Σενάριο 1: Μέσες υδρολογικές συνθήκες Σενάριο 2: Δυσμενείς υδρολογικές συνθήκες Μελλοντική κατάσταση με παράλληλη κατασκευή έργων Σενάριο 1: Μέσες υδρολογικές συνθήκες Σενάριο 2: Δυσμενείς υδρολογικές συνθήκες

Στρατηγική…….Επιχειρησιακή Φάσεις Διαχείρισης Στρατηγική…….Επιχειρησιακή Ολοκληρωμένη Διαχείριση Βιώσιμη Ανάπτυξη Άξονες της Διαχείρισης

Ολοκληρωμένη ΔΥΠ

Βιώσιμη Ανάπτυξη Αρμονική σχέση μεταξύ Προτάσεις Μέτρων και Έργων Σενάρια Διαθεσιμότητας Υδατικών Πόρων Ζήτησης Υδατικών Πόρων Περιβάλλοντος

Διατηρησιμότητα της Ανάπτυξης Δείκτης Ευημερίας Χρόνος Wmin (1) (2) (3) Wo Ανάπτυξη που χαρακτηρίζεται: Αποδοτικότητα, μη διατηρησιμότητα, μη επιβίωση Μη αποδοτικότητα, διατηρησιμότητα, επιβίωση Μη αποδοτικότητα, μη διατηρησιμότητα, επιβίωση

Άξονες / Διαστάσεις ΔΥΠ Τεχνοκρατική διάσταση Οργανωτική διάσταση ΔΥΠ Διαδικασία υλοποίησης

ΔΥΠ – Διαστάσεις Χωρική διάσταση (Γεωγραφική / Χωροταξική) Χωρική διάσταση (Γεωγραφική / Χωροταξική) Γεωμορφολογία Χρήσεις γης Υδρολογική / Μετεωρολογική διάσταση Κοινωνικο-οικονομική διάσταση Αναπτυξιακή διάσταση Περιβαλλοντική διάσταση

Συλλογή δεδομένων…. Κλίσεις Γής Χρήσεις Γης Γεωλογία DEM Δημιουργία βάσης δεδομένων Υδρολογικά Μετεωρολογικά Ποιότητα Νερών Ρυπαντικά φορτία Κοινωνικά δεδομένα Οικονομικά δεδομένα Συλλογή και ψηφιοποίηση μελετών Συλλογή και ψηφιοποίηση δεδομένων GIS

ΔΥΠ – Δυναμική Παρακολούθηση Αλλαγές στο περιβάλλον (φυσικές αλλαγές) Κλιματικές αλλαγές Ανθρωπογενείς αλλαγές Κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές Τεχνολογικές αλλαγές

Πιέσεις: Γεωργία Κτηνοτροφία ΧΥΤΑ & ΧΑΔΑ Ρυπαντές: Θρεπτικά

Αρχές ΔΥΠ -ήπια εκμετάλλευση των υδατικών πόρων -έργα με το ελάχιστο περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος -προστασία των υδατικών πόρων και του περιβάλλοντος -συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων / θιγόμενων (επίτευξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης)

Ορθολογική ΔΥΠ Για την Ορθολογική Διαχείριση των Υδατικών Πόρων πρέπει να αποφεύγονται οι τομεακές λύσεις οι μονοκριτηριακές προσεγγίσεις Σημείο εκκίνησης: Το περιβάλλον με τους περιορισμούς και τις δυνατότητές του

Στην Ελλάδα, η χωρο-χρονική κατανομή της προσφοράς (διαθεσιμότητας) και της ζήτησης νερού είναι αντίστροφες. Αυτά θέτουν το πρόβλημα της διαχείρισης των υδατικών πόρων.

οι αιτίες της κρίσης του νερού είναι δεδομένες και έχουν κοινά χαρακτηριστικά που μεταξύ των άλλων, είναι οι εξής: -το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή και τις δραστηριότητες του ανθρώπου, -η συνολική ποσότητα του νερού που είναι διαθέσιμη σε κάθε χώρα, σε μακροχρόνια κλίμακα, είναι περίπου σταθερή, -έχουν ήδη εξαντληθεί ή βρίσκονται στο στάδιο της αξιοποίησης, οι τεχνικά και οικονομικά εκμεταλλεύσιμοι υδατικοί πόροι, -συνεχώς μειώνονται οι κατά κεφαλήν διαθέσιμοι υδατικοί πόροι εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού, ενώ παρατηρείται διαρκής αύξηση των απαιτήσεων ως αποτέλεσμα της μεταβολής των συνθηκών ζωής και της τεχνολογικής εξέλιξης, -εντείνεται η ρύπανση των νερών, όσο αυξάνει ο πληθυσμός και οι δραστηριότητες του ανθρώπου, -η οικονομική ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος προϋποθέτουν την ορθή διαχείριση των υδατικών πόρων.

Πιέσεις: Αστικά Λύματα Ελαιουργεία Χυμοποιεία Ρυπαντές: Θρεπτικά BOD, COD Οργανικό Φορτίο Φαινόλες Φυτοφάρμακα

-Ποια είναι τα κύρια υδρολογικά χαρακτηριστικά της χώρας ; Για τη διαχείρισή του πρέπει να απαντήσουμε στα ερωτήματα: -Ποια είναι τα κύρια υδρολογικά χαρακτηριστικά της χώρας ; -Πόσοι είναι οι εκμεταλλεύσιμοι υδατικοί πόροι στην Ελλάδα και ποια η χωρο-χρονική κατανομή και μεταβολή τους ; -Ποια είναι η κατάσταση των υδατικών πόρων σήμερα στην Ελλάδα ; -Ποια πρέπει να είναι η θεσμική και διοικητική οργάνωση σε σχέση με τους υδατικούς πόρους ; -Ποια πρέπει να είναι η υδατική πολιτική και στρατηγική με προοπτικές στις φυσικές και στις απρόβλεπτες συνθήκες ;

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά που συνήθως αξιολογούνται σε ένα λειτουργικό σύστημα διαχείρισης υδατικών πόρων (πηγή: Σούλιος & άλλοι,2011)   1. ΠΟΣΟ ΝΕΡΟ ΕΧΟΥΜΕ ; Προσφορά Νερού , Ατμοσφαιρικά Κατακρημνίσματα Εξάτμιση- Εξατμισοδιαπνοή 2. ΠΟΥ ΤΟ ΕΧΟΥΜΕ ; Επιφανειακά -Υπόγεια Νερά, Φυσικοί Αποδέκτες, Ταμιευτήρες , Επιφανειακοί & Υπόγειοι Πόροι 3. ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΠΑΡΟΥΜΕ ; Υδροληψία – Υδρομάστευση, Πηγές, Γεωτρήσεις, Ταμιευτήρες 4. ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΔΙΑΘΕΣΟΥΜΕ ; Διαχείριση Συστήματος, 5. ΠΟΥ ΘΑ ΤΟ ΔΙΑΘΕΣΟΥΜΕ ; Ενιαίο Όργανο Διαχείρισης (Κατανάλωση Νερού)  Άνθρωπος Γεωργία Κτηνοτρ. Βιομηχανία - Βιοτεχνία   Πόλη/ Χωριό Καλλιερ.   Ζώα Σίδηρ. Χαρτί Πετρέλ. Σφαγείο 250 150 650 80 20 200 90 400 λ/ημ. λ/ημ. κ.μ./στρ.έτος λ/ημ./τεμ. κ.μ/τόν. κ.μ/τόν. κ.μ/τον. λ/ημ.

  6. ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΜΕ ; Προστασία του Συστήματος   ________Ποιοτική __________________ Ποσοτική___________ Φυσικοχημικοί Μικροβιακή Αποφυγή Ελάττωση Τεχνητή παράγοντες μόλυνση υπεράντλησης κατείσδυσης αποστράγγιση   Ρύποι - Εστίες - Φορτία     Στερεά Απορρίμματα Γεωργοκτηνοτροφικές. Βιομηχανικά Ορυχεία-Λατομεία & Υγρά Λύματα απορρίψεις απόβλητα Ποιοτικές Μεταβολές Μεταβολή Αύξηση Μεταβολή Ραδιενέργεια Bαριά Πετρελαιοειδή θερμ., pΗ, παθογόνων φυσικοχημικής Μέταλλα Οργαν. κατάσταση κλπ οργανισμών. κατάστασης  Ζώνες Προστασίας   Ζώνη I Ζώνη ΙΙ Ζώνη ΙΙΙ (Εγγύτερη Ζώνη) (Μικροβιακή & Χημική Ζώνη) (Απομακρυσμένη Ζώνη Προστασίας) Καμία Επέμβαση Ελεγχόμενη Επέμβαση Προστασία – Ορθ.Διαχείρ. Συμπερασματικά λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι, η διαχείριση των υδατικών πόρων είναι ένα δυναμικό σύστημα δράσεων σε θεσμικό, τεχνολογικό, οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο.

Ωστόσο, η Ορθολογική Διαχείριση των Υ.Π. προϋποθέτει: Ωστόσο, η Ορθολογική Διαχείριση των Υ.Π. προϋποθέτει: Αλλαγή στις αντιλήψεις και στα τοπικιστικά δόγματα Ολοκλήρωση θεσμικού πλαισίου Στελέχωση και Οργάνωση Συνεχή παρακολούθηση, συστηματικές μετρήσεις, αποθήκευση και εύκολη πρόσβαση Επιστημονική υποστήριξη αποφάσεων Πολιτική και Στρατηγικές αναπροσαρμοζόμενες ανάλογα των συνθηκών και προοπτικών

Σας ευχαριστούμε