Όρθιο γουρούνι, τα χλωμά πρόσωπα κόβουν τα δέντρα από τη γη των πατέρων και βεβηλώνουν τα ιερά δάση. Ο κόκκινος ταύρος, ο σοφός μάγος της φυλής, μίλησε. Όταν από τις δύο λέξεις η μία είναι ουσιαστικό και η άλλη, που προσδιορίζει, είναι επίθετο, αντωνυμία, μετοχή, αριθμητικό, η δεύτερη αυτή λέξη θα είναι στο ουσιαστικό επιθετικός ή κατηγορηματικός προσδιορισμός. Ο επιθετικός προσδιορισμός προσδίδει στη λέξη που αναφέρεται μια ιδιότητα μόνιμη, παντοτινή.
Όρθιο γουρούνι, τα χλωμά πρόσωπα μολύνουν τον Αμαζόνιο ποταμό με απόβλητα και καταστρέφουν τα ψάρια μέσα στα νερά. Ο κόκκινος ταύρος μίλησε. Άλλες μορφές επιθετικού προσδιορισμού Ουσιαστικά, που δηλώνουν: ηλικία, τἀξη, εθνικότητα, ιδιότητα. Γυνή δέσποινα, δηλώνει τάξη ἀνήρ γέρων, δηλώνει ηλικία ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δηλώνει εθνικότητα ἄνθρωπος συκοφάντης, δηλώνει ιδιότητα Τα κύρια ονόματα των γεωγραφικών όρων με το άρθρο τους. ἡ Ἀχερουσία λίμνη, τά Γεράνεια ὄρη, τό Πήλιον ὄρος, ὁ Κορινθιακός κόλπος κ.λ.π.
Όρθιο γουρούνι, τα χλωμά πρόσωπα σκοτώνουν τα ερυθρά Όρθιο γουρούνι, τα χλωμά πρόσωπα σκοτώνουν τα ερυθρά. Ο κόκκινος ταύρος πάλι μίλησε.
Μη μου χαλάς τον ύπνο…
Όρθιο γουρούνι, σήκω, τι κοιμάσαι; Ο θεός των πατέρων μας, δηλαδή ο Μανιτού, μίλησε διά του στόματος του δικού μου, δηλ. του κόκκινου ταύρου, σε όλους τους ερυθρόδερμους και είπε: ο κατηγορηματικός προσδιορισμός προσδίδει μια ιδιότητα παροδική, προσωρινή. Κανόνας 1ος : Οι λέξεις πᾶς, ἅπας, ὅλος, μόνος, ἄκρος, μέσος, ἔσχατος, αὐτός, ἕκαστος, χρησιμοποιούνται πάντα ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί. Επιθετικοί είναι μόνο σε μία περίπτωση, όταν έχουν μπροστά τους άρθρο. Π.χ.- Ὁ αὐτὸς ἄνθρωπος, - Οἱ ἅπαντες ἄνθρωποι. Κανόνας 2ος : Όλες οι άλλες λέξεις χρησιμοποιούνται πάντα ως επιθετικοί προσδιορισμοί και είναι κατηγορηματικοί μόνο σε μια περίπτωση, όταν έχει μπροστά του άρθρο το ουσιαστικό που προσδιορίζεται και δεν έχουν αυτές που προσδιορίζουν. Π.χ.- Καλὸς ὁ ἄνθρωπος. - Ταχεῖα ἡ κρίσις. Στους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς, όταν και οι δύο οι λέξεις είναι ουσιαστικά η λέξη που προσδιορίζει την άλλη είναι ή παράθεση ή επεξήγηση (μεταφράζεται με το δηλαδή ). Εξετάζουμε πάντα το δεύτερο ουσιαστικό και αν αυτό σε σχέση με το πρώτο δηλώνει κάτι πιο συγκεκριμένο, είναι στο πρώτο επεξήγηση. Παράθεση και επεξήγηση είναι δύο έννοιες αντίθετες. Π.χ. - Βασιλεὺς ὁ Κῦρος (επεξήγηση) (αφηρημένο συγκεκριμένο).
Το πνεύμα είναι πρόθυμο αλλά το σώμα αδύναμο. «Πρόσωπα βλέπω χλωμά, με χλωμό το πρόσωπο να τριγυρνάνε στη μέση της έρημης, απάτητης και ξηρής χώρας, βλέπω ερυθρά πρόσωπα με αιχμηρό το τσεκούρι να χτυπούν τους άπιστους. Αυτά λέει ο Μανιτού, που είναι ο θεός των πατέρων μας και των ανθρώπων όλων.» Στους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς, όταν και οι δύο οι λέξεις είναι ουσιαστικά η λέξη που προσδιορίζει την άλλη είναι ή παράθεση ή επεξήγηση. Εξετάζουμε πάντα το δεύτερο ουσιαστικό και αν αυτό σε σχέση με το πρώτο δηλώνει κάτι πιο αφηρημένο, είναι στο πρώτο παράθεση (μεταφράζεται με το ο οποίος, η οποία, το οποίο). Π.χ. – Κῦρος, ὁ βασιλεύς (παράθεση) (συγκεκριμένο αφηρημένο).
Ο σοφός μάγος της φυλής, δηλαδή ο κόκκινος ταύρος, μίλησε. Κοιμάσαι όρθιο γουρούνι;
Τι νομίζεις όρθιο γουρούνι; Ότι δεν είναι αληθινά όσα είπε ο κόκκινος ταύρος;
Τι είναι αυτά που με λαφριά την καρδιά λες όρθιο γουρούνι; Με το μυτερό τσεκούρι θα σε κατακόψω. εάν ο προσδιορισμός είναι: επίθετο, αντωνυμία, αριθμητιό, επιθετική μετοχή, τότε θα είναι: επιθετικός ή κατηγορηματικός προσδιορισμός. π.χ τήν δέ Ἑλληνικήν δύναμιν ἤθροιζεν εάν υπάρχει άρθρο στο επίθετο (στον προσδιορισμό δηλ.) ή δεν υπάρχει άρθρο ούτε στον προσδιορισμό ούτε στο προσδιοριζόμενο, έχουμε επιθετικό προσδιορισμό ( ο προσδιορισμός: «τήν Ἑλληνικήν», είναι επίθετο και έχει άρθρο, άρα είναι επιθετικός προσδιορισμός), επίσης... π.χ. ἔτι δέ ἔχομεν σώματα ἱκανώτερα τούτων, [εδώ δεν υπάρχει άρθρο ούτε στον προσδιορισμό «ἱκανώτερα» ούτε στο προσδιοριζόμενο «σώματα», πάλι έχουμε επιθετικό προσδιορισμό]. Εάν όμως υπάρχει άρθρο στο ουσιαστικό (στο προσδιοριζόμενο δηλ.) και όχι στον προσδιορισμό ή έχουμε ως προσδιορισμό μια από τις λέξεις: πᾶς, ἅπας, ὅλος, ἄκρος, μέσος, ἔσχατος, μόνος, αὐτός και ἕκαστος, τότε έχουμε κατηγορηματικό προσδιορισμό. π.χ κατέλαβον τάς κώμας ἐρήμους, το άρθρο εδώ βρίσκεται στο προσδιοριζόμενο, «τάς κώμας» και όχι στον προσδιορισμό, επομένως έχουμε κατηγορηματικό προσδιορισμό. π.χ ἅπαντες οἱ στρατιῶται ἔφερον κράνη, ο προσδιορισμος «ἅπαντες» είναι από τις λέξεις που χρησιμοποιούνται ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί
Γίνε σπλαχνικός με μένα, κόκκινε ταύρε Γίνε σπλαχνικός με μένα, κόκκινε ταύρε. Εγώ ο ταλαίπωρος, μα το μεγάλο Μανιτού δεν είπα «όχι, δεν είναι αλήθεια» αλλά «και βέβαια είναι αλήθεια». Παράθεση δέχονται και οι προσωπικές αντωνυμίες. Π.χ. Ἐγώ ὁ Θεμιστοκλής. Ἡμεῖς οἱ στρατηγοί
Για τη δημιουργία της παρουσίασης χρησιμοποιήθηκε υλικό από το: "Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής σε Κωμικογραφήματα" Κείμενα: Χρίστος Δάλκος Εικονογράφηση: Νότης Κατσέλης εκδόσεις Δίαυλος