ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΄΄ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ΄΄ ΘΕΜΑ: ΄΄Ηλεκτρονικό ξεφύλλισμα΄΄: εργαλεία και εφαρμογές που χρησιμοποιούνται στις ψηφιακές συλλογές ελληνικών βιβλιοθηκών

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ : ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (ΣΤ΄ΕΞΑΜΗΝΟ) Β2003018 ΔΡΟΥΓΚΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ (ΣΤ΄ΕΞΑΜΗΝΟ) Β2003009 ΜΑΖΑΡΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (ΣΤ΄ΕΞΑΜΗΝΟ) Β2003046

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ Η περίοδος ανάπτυξης των ψηφιακών βιβλιοθηκών στο Διαδίκτυο σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε την περίοδο Φεβρουαρίου-Ιουνίου 2003 έλαβε χώρα το χρονικό διάστημα 1997-2003 . Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι περίπου το 32% των Κεντρικών Ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών που συμμετείχαν στην έρευνα διαθέτουν προσβάσιμη ψηφιακή βιβλιοθήκη. Απ’ αυτό συνειδητοποιούμε ότι ο αριθμός των ψηφιακών βιβλιοθηκών είναι αρκετά μικρός σε σχέση με τον αριθμό των ελληνικών ιδρυμάτων.

Στις επόμενες διαφάνειες, θα γίνει μια συνοπτική παρουσίαση ορισμένων εργαλείων και εφαρμογών που χρησιμοποιούνται στις ψηφιακές βιβλιοθήκες

1 . Question Point: αναπτύχθηκε με την συνεργασία της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Στοχεύει στη δημιουργία μιας συνεργατικής υπηρεσίας πληροφόρησης σε παγκόσμιο επίπεδο. 2 . e-prints: είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο αναζήτησης και της απευθείας διάθεσης τεκμηρίων από πληροφοριακές πηγές. Παρέχει νέες υπηρεσίες αναζήτησης για τους χρήστες σε αντίγραφα ερευνητικών εργασιών για να εντοπίζουν τις πληροφορίες ευκολότερα, γρηγορότερα και χωρίς κόστος.

3 . Υπομνηματισμοί: είναι ο εμπλουτισμός ενός πληροφοριακού αντικειμένου με σχόλια και άλλες μορφές συμπληρωματικής πληροφορίας. Τους διακρίνουμε σε διάφορες μορφές: σχόλια κείμενο εικόνες υπογραμμίσεις Δίνουν την δυνατότητα σε χρήστες και ειδικούς να έχουν ενεργό ρόλο στο υλικό της βιβλιοθήκης και επιπλέον αποτελούν μέσο για την ανάπτυξη της συνεργασίας στο περιβάλλον μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης (π.χ. το πρόγραμμα COLLATE )

4. Η συλλογή του COLLATE: αποτελείται από 20

5 . Επεκτάσιμη Γλώσσα Σήμανσης (XML): είναι μια γλώσσα που βοηθά στην αποτύπωση και κωδικοποίηση δεδομένων και μεταδεδομένων. 6 . eXaMple: αναπτύχθηκε και εξελίσσεται στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Σκοπός της είναι να καλύψει τις νέες ανάγκες των φορέων πληροφόρησης σ’ ότι αφορά την αναδυόμενη στον κλάδο τεχνολογία. Λειτουργεί ως εργαλείο επεξεργασίας εγγράφων. 7 . Adobe Systems Incorporated: είναι ένα πρόγραμμα το οποίο από το 1982 έχει διατελέσει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στον χώρο των ψηφιακών εκδόσεων και περιεχομένων.

8 . Network Publishing: αποτελεί ένα προτεινόμενο πλαίσιο εργασίας σύμφωνα με το οποίο το ψηφιακό περιεχόμενο συντίθεται σε μια πρωτογενή μήτρα, η οποία μεταλλάσσεται και προσαρμόζεται για να εξυπηρετήσει πολλαπλές χρήσεις. 9 . metadata ή data about data: η εφαρμογή metadata στοχεύει στη διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών αναζήτησης, εντοπισμού, αξιολόγησης και ανάκτησης πηγών που υφίστανται σε δίκτυο. Τα metadata έρχονται να ενισχύσουν και να στηρίξουν τη διαδικασία της διαχείρισης της ηλεκτρονικής πληροφορίας διαμορφώνοντας κατάλληλες συνθήκες χρήσης στο Διαδίκτυο. Ταυτόχρονα η χρήση τους ενισχύει και τον ρόλο των βιβλιοθηκονόμων ως διαχειριστών αυτής της πληροφορίας.

10 . eSchoolLib: Σκοπός του προγράμματος αυτού είναι η αυτοματοποιημένη διαδικασία αρχειοθέτησης και καταλογογράφησης του εφήμερου υλικού μιας βιβλιοθήκης ώστε να είναι εφικτή η καθημερινή τροφοδότηση του συστήματος με μεγάλο όγκο πληροφοριών. Στόχοι του είναι: 1)η ανάπτυξη εργαλείων για τη ψηφιακή διαχείριση του εφήμερου υλικού των βιβλιοθηκών 2)η δυνατότητα διαμόρφωσης μιας προσωπικής βάσης δεδομένων 3)η δυνατότητα εξ αποστάσεως τροφοδοσίας του συστήματος με υλικό από την εκπαιδευτική κοινότητα 4)η σύνδεση του συστήματος οργάνωσης του εφήμερου υλικού της βιβλιοθήκης με τον κατάλογό της 5)η ανάπτυξη εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού εργαλείου για την κάλυψη π.χ. σημειώσεις μαθημάτων κ. ά..

11 . SwetsWise Title Bank: προσφέρει ένα σαφή κατάλογο όλων των συλλογών της βιβλιοθήκης. Μ’ αυτό το εργαλείο γίνεται η αναζήτηση όλων των περιοδικών του καταλόγου με απλή εισαγωγή του τίτλου ή του αριθμού ISSN. 12 . Ζ39.50: Το πρωτόκολλο Ζ39.50 έχει δώσει νέες προοπτικές στο πεδίο επικοινωνίας μεταξύ ολοκληρωμένων συστημάτων βιβλιοθηκών.

Παραδείγματα ελληνικών ψηφιακών βιβλιοθηκών Μικρός Απόπλους (www.mikrosapoplous.gr) Σ’ αυτήν την ψηφιακή βιβλιοθήκη μπορούμε να δούμε σε ηλεκτρονική μορφή πλήρη κείμενα αρχαίων ελληνικών κειμένων. Στόχος της είναι να γίνουν τα κείμενά της προσιτά. Από τεχνικής πλευράς είναι σε γραμματοσειρά Unicode που υποστηρίζει πολυτονικά ελληνικά. Κάποια από τα κείμενά της μπορούμε να τα δούμε σε html μορφή, είτε μόνα τους είτε σε αντιπαράθεση αρχαίου κειμένου με μετάφραση.

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού (www. snhell Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού (www.snhell.gr) Δημιουργήθηκε το 1996 και είναι αφιερωμένη στην Νέα Ελληνική Λογοτεχνία. Η συλλογή της περιλαμβάνει: 1) κατάλογο 2) αρχείο του Καβάφη 3) Συνδέσεις, που μας παραπέμπουν σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις 4) ανθολόγιο κειμένων και 5) ανθολόγιο αναγνώσεων

Η εύρεση στον κατάλογο της ψηφιακής βιβλιοθήκης μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως: i) βάση το έτος έκδοσης, ii) πληκτρολογώντας μια λέξη-κλειδί και iii) ζητώντας εύρεση μ’ έναν συνδυασμό έτους και λέξης-κλειδιού.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (www. pi-schools Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (www.pi-schools.gr) Επισκόπηση: Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 1964 από τον τότε Πρωθυπουργό της χώρας και Υπουργό Εθνικής Παιδείας, Γεώργιο Παπανδρέου. Το 1967 καταργήθηκε το Π.Ι. από το δικτατορικό καθεστώς. Επανιδρύθηκε το 1975 ως ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία. Τα έργα <<Απολλόδωρος: Δημιουργία Κέντρου Πληροφόρησης και Εκσυγχρονισμός της βιβλιοθήκης του Π.Ι.>> και <<Απολλόδωρος II: Ανάπτυξη της βιβλιοθήκης του Π.Ι.>> έδωσαν την δυνατότητα εμπλουτισμού της συλλογής της, αναβάθμισης του χώρου και του εξοπλισμού.

Οι σελίδες της ψηφιακής βιβλιοθήκης περιλαμβάνουν: i) Πληροφορίες για τον χώρο της βιβλιοθήκης, εικονική ξενάγηση, κανονισμός δανεισμού κ.ά. ii)΄΄Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη΄΄ iii)Ανακοινώσεις για νέες σελίδες κ.ά. iv)Επικοινωνία v)Αναζήτηση στον κατάλογο και vi)Βοηθήματα Επίσης παίρνουμε και διάφορες συμβουλές μέσα από τις σελίδες της όπως πώς να κάνουμε γενικευμένη αναζήτηση, πως χρησιμοποιείται η λειτουργία των θεματικών επικεφαλίδων κ.ά.. Τέλος μπορούμε να δούμε βιβλία σε on line μορφή.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μέσα από αυτό το ΄΄ηλεκτρονικό ξεφύλλισμα΄΄ που προηγήθηκε συνειδητοποιούμε την σπουδαιότητα του ρόλου της ψηφιακής βιβλιοθήκης. Τα ψηφιοποιημένα βιβλία μπορούν να παρουσιάζονται σε εκθέσεις και να δημοσιεύονται σε οπτικούς δίσκους ή στο Διαδίκτυο ενώ τα πρωτότυπα βιβλία παραμένουν ασφαλώς αποθηκευμένα σε κλειστές αρχειακές συλλογές. Βασικό πλεονέκτημα του σχετικού συστήματος είναι ότι αφενός μεν δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού για την δημιουργία ψηφιοποιημένων βιβλίων, αφετέρου δε επιτρέπει το ξεφύλλισμα και την ανάγνωση των σελίδων ενός ψηφιοποιημένου βιβλίου που προσομοιάζει τον χειρισμό του φυσικού τεκμηρίου. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ www.mikrosapoplous.gr www.snhell.gr www.pi-schools.gr Οι πληροφορίες για τα εργαλεία και τις εφαρμογές προέρχονται από το 13ο πανελλήνιο συνέδριο ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών