Διαδικτυακή Διάθεση Ψηφιακού Περιεχομένου Έρευνας και Τεχνολογίας Στέφανος Σουλδάτος

Περιεχόμενα •Εισαγωγικά •Υπηρεσίες Ψηφιακού Περιεχομένου •Παραγωγή Ψηφιακού Περιεχομένου •Συστήματα Παράδοσης Εγγράφων •Διεθνείς Οργανισμοί •Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης •Προτάσεις

Εισαγωγικά

Κοινωνία της Πληροφορίας •Βελτίωση ποιότητας ζωής –Υγεία, ασφάλεια, εγκληματικότητα •Υποστήριξη οικονομικής δραστηριότητας –Σύγχρονες τεχνολογίες, πρόσβαση στη γνώση •Μεταβολή συνθηκών εργασίας –Τηλε-εργασία, τηλεδιάσκεψη •Αναδιοργάνωση εκπαιδευτικού συστήματος –Τηλεκπαίδευση, δια βίου εκπαίδευση

eEurope •Δημιουργία σύγχρονων υποδομών στις δημόσιες υπηρεσίες •Δημιουργία πρόσφορου εδάφους για ηλεκτρονικό επιχειρείν (eBusiness) •Δημιουργία υποδομής πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών •Εξασφάλιση ευρείας πρόσβασης στις υπάρχουσες υποδομές

eContent •Παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου •Άνοδος του Διαδικτύου σε πηγή πλήρους πληροφόρησης σε θέματα έρευνας, επιστήμης και τεχνολογίας •Εύκολη πρόσβαση στη σύγχρονη γνώση που παράγεται εντός και εκτός της ΕΕ •Προώθηση των επιστημών, τόνωση της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη

Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) •Εθνικός οργανισμός για την τεκμηρίωση, την πληροφόρηση και την υποστήριξη σε θέματα έρευνας, επιστήμης και τεχνολογίας •Κομβικό σημείο στη μετάδοση της επιστημονικής γνώσης •Συμμετέχει σε ευρωπαϊκά έργα και δίκτυα

Έργο του ΕΚΤ •Ψηφιοποίηση και διάθεση γνώσης που παράγεται στον ελληνικό χώρο •Δημιουργία ελληνικών βάσεων δεδομένων επιστήμης και τεχνολογίας •Δημιουργία του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών •Ανάπτυξη λογισμικού αυτοματοποίησης βιβλιοθηκών

Ιστορία του ΕΚΤ Ιδρύθηκε ως Μονάδα Τεκμηρίωσης στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 1980

Ιστορία του ΕΚΤ Δημιουργήθηκε η υπηρεσία παραγγελίας κειμένων από βιβλιοθήκες του εξωτερικού 1984

Ιστορία του ΕΚΤ Παράχθηκαν οι πρώτες online υπηρεσίες (6000 αναζητήσεις πληροφοριών ετησίως) 1986

Ιστορία του ΕΚΤ •Λογισμικό αυτοματοποίησης βιβλιοθηκών (ΑΒΕΚΤ) •Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών 1990

Ιστορία του ΕΚΤ Αναπτύχθηκε το portal του ΕΚΤ: Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ)

Ιστορία του ΕΚΤ Το ΕΚΤ αποτελεί κομβικό σημείο συντονισμού δράσεων σε θέματα διαχείρισης και διάθεσης ψηφιακού περιεχομένου Σήμερα

Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ)  Εξασφάλιση εύκολης, γρήγορης και αποτελεσματικής πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο και ηλεκτρονικές υπηρεσίες πληροφόρησης.  Κάλυψη των αναγκών της επιστημονικής, ερευνητικής, εκπαιδευτικής και επιχειρηματικής κοινότητας της Ελλάδας.

Υπηρεσίες Ψηφιακού Περιεχομένου

•Υπηρεσίες ψηφιοποίησης •Υπηρεσίες ανάκτησης πληροφοριών •Υπηρεσίες παραγγελίας κειμένων •Υπηρεσίες αρχείου

Υπηρεσίες Ψηφιοποίησης •Παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου •Παραγωγή ψηφιακών αντιγράφων βιβλίων, δημοσιεύσεων και περιοδικών •Ψηφιοποίηση διδακτορικών διατριβών

Υπηρεσίες Ανάκτησης Πληροφοριών •Αναζήτηση, εντοπισμός και ανάκτηση πληροφοριών •Αναζήτηση σε καταλόγους, βάσεις κειμένων και αρχεία •Αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά και κριτήρια •Πρόσβαση στα μεταδεδομένα κειμένων

Υπηρεσίες Παραγγελίας Κειμένων •Παραγγελία μέσω ηλεκτρονικής φόρμας •Παραλαβή ηλεκτρονικά, ταχυδρομικά, ή με φαξ

Υπηρεσίες Αρχείου •Σε αρχείο διατηρείται υλικό που συλλέγεται και ψηφιοποιείται από τον κάθε οργανισμό με σκοπό τη διάδοση συγκεκριμένης γνώσης. •Αρχεία επιστημονικών μελετών, διδακτορικών διατριβών, ιστορικού υλικού, υλικού με το οποίο σχετίζεται άμεσα ο οργανισμός και άλλα.

Παραγωγή Ψηφιακού Περιεχομένου

Κύκλος Ζωής Ψηφιοποίησης Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Επιλογή Περιεχομένου (α) Διαδικασία Επιλογής Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου Υπόδειξη Υποψηφίων Αντικειμένων Καθορισμός Κριτηρίων Επιλογής Επιλογή Αντικειμένων Ανάθεση Προτεραιοτήτων

Επιλογή Περιεχομένου (β) Κριτήρια Επιλογής •Ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας •Κατάσταση των προς ψηφιοποίηση αντικειμένων •Κόστος ψηφιοποίησης •... Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Επιλογή Περιεχομένου (γ) Ανάθεση Προτεραιοτήτων •Αντικείμενα για τα οποία ο φορέας κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα χρήσης και προβολής. •Εθνικοί θησαυροί και αντικείμενα ιστορικής αξίας. •Εκθέματα συνυφασμένα με το φορέα. •Ευπαθή αντικείμενα που κινδυνεύουν να χαθούν. •... Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Ψηφιοποίηση (α) Ανάλυση Ψηφιοποίησης Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου ΠοιότηταΌγκος Ανάλυση

Ψηφιοποίηση (β) Επεξεργασία Περιεχομένου •Ξάκρισμα •Ίσιωμα εικόνων με κλίση •Διόρθωση φωτεινότητας και αντίθεσης •Εξάλειψη φαινομένου moire •Βελτίωση της ευκρίνειας Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Διατήρηση Περιεχομένου (α) Τύποι Αρχείων •Tiff: εικόνες χωρίς απώλεια πληροφορίας. Χρησιμοποιείται για το κύριο ψηφιακό αντίγραφο. •Jpeg: εικόνες προεπισκόπησης ή εικόνες για το Διαδίκτυο. •Png: εικόνες για το Διαδίκτυο. •Gif: εικόνες προεπισκόπησης. •Raw: εικόνες από φωτογραφικές μηχανές. Στερείται προτυποποίησης. Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Διατήρηση Περιεχομένου (β) Αποθηκευτικοί Χώροι •Οπτικά μέσα αποθήκευσης (CD και DVD): κυρίως για αποθήκευση περιορισμένου αριθμού αντικειμένων. •Σκληροί δίσκοι: για αποθήκευση μεγαλύτερου αριθμού αντικειμένων. •Συστοιχίες δίσκων RAID: αποδοτική λύση για αποθήκευση μεγάλου όγκου πληροφορίας. •Δικτυακή αποθήκευση: προσφέρει αξιοπιστία, ασφάλεια και επεκτασιμότητα σε αποθήκευση μεγάλου όγκου πληροφορίας. Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Διατήρηση Περιεχομένου (γ) Μακροπρόθεσμη Διατήρηση •Διαρκής φροντίδα: διαρκής έλεγχος της ποιότητας των αντιγράφων. •Ανανέωση: των αποθηκευτικών μέσων για πρόληψη ζημιών. •Μετάβαση: προσαρμογή του περιεχομένου σε κάθε νέα τεχνολογία. •Εξομοίωση: για πρόσβαση σε παλιό περιεχόμενο. •Διατήρηση της τεχνολογίας: για χρήση αντιγράφων χωρίς μετάβαση ή εξομοίωση. •Ψηφιακή αρχαιολογία: εξαγωγή περιεχομένου από κατεστραμμένο αποθηκευτικό μέσο. Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Διάθεση Περιεχομένου -Διαδικτυακή Διάθεση •Δημιουργία σμίκρυνσης για προεπισκόπηση. •Χρήση συμπιεσμένων αρχείων για μείωση του διακινούμενου όγκου. •Μείωση ανάλυσης όπου δεν τίθεται θέμα αλλοίωσης της ποιότητας. •Μείωση χρωματικού βάθους όπου δεν κρίνεται απαραίτητη η διατήρηση χρωματικής λεπτομέρειας. Επιλογή Περιεχομένου Ψηφιοποίηση Διατήρηση Περιεχομένου Διάθεση Περιεχομένου

Συστήματα Παράδοσης Εγγράφων

Παράδοση Εγγράφων •Παλιά: η παράδοση γινόταν με ταχυδρομείο •Σήμερα: η παράδοση γίνεται και με κλειστά ηλεκτρονικά συστήματα παράδοσης εγγράφων •Γιατί δε χρησιμοποιούνται απλά PDF αρχεία;

Πνευματικά Δικαιώματα Ερώτηση: Παλιά βιβλία και περιοδικά δεν δεσμεύονται από πνευματικά δικαιώματα. Κάποιος οργανισμός επενδύει στην ψηφιοποίηση τους. Ποιος έχει τα πνευματικά δικαιώματα του διατιθέμενου ψηφιακού περιεχομένου;

Πνευματικά Δικαιώματα Απάντηση: Νομικά, ο οργανισμός δεν έχει πνευματικά δικαιώματα για το διατιθέμενο υλικό! Φροντίζει, όμως, να εμποδίσει περαιτέρω εκμετάλλευση του υλικού, διακινώντας το μέσα από κλειστά, ελεγχόμενα συστήματα.

Secure Desktop Delivery •Plug-in του Adobe Acrobat Reader. •Επιτρέπει μοναδική ανάγνωση και εκτύπωση των εγγράφων. •Δεν απαιτεί εμπειρία, αφού τρέχει πάνω στον Acrobat Reader. •Διατίθεται δωρεάν και έχει ελάχιστες απαιτήσεις σε χώρο στο δίσκο (268KB).

Secure Desktop Delivery

Secure Desktop Delivery •Επιτρέπει μοναδική εκτύπωση: •Επιτρέπει μοναδική ανάγνωση:

Ariel •Κλειστό ανεξάρτητο πρόγραμμα διαχείρισης ψηφιακών αντιγράφων (client/server). •Τα έγγραφα μεταφέρονται κωδικοποιημένα και αναγνωρίζονται μόνο από το Ariel. •Επιτρέπει εκτύπωση των εγγράφων σύμφωνα με την εκάστοτε συμφωνία.

Ariel •Απαιτεί εμπειρία στη χρήση. •Κοστίζει $800 και απαιτεί χώρο 70MB.

Ariel Delivery Queue: περιλαμβάνει έγγραφα που παραδίδονται σε χρήστες. Send Queue: περιλαμβάνει έγγραφα που στέλνονται σε άλλους σταθμούς Ariel. Archive Queue: περιλαμβάνει έγγραφα που βρίσκονται στον τοπικό δίσκο. Received Queue: περιλαμβάνει έγγραφα που έχουν ληφθεί από άλλους σταθμούς.

Εισαγωγή Εγγράφων στο Ariel (1)

Εισαγωγή Εγγράφων στο Ariel (2)

Αποστολή Εγγράφων σε σταθμό Ariel (1)

Αποστολή Εγγράφων σε σταθμό Ariel (2)

Αποστολή Εγγράφων σε σταθμό Ariel (3)

Αποστολή Εγγράφων σε Χρήστη (1)

Αποστολή Εγγράφων σε Χρήστη (2)

Αποστολή Εγγράφων σε Χρήστη (3)

Διεθνείς Οργανισμοί

INIST (Γαλλία) •Ανήκει στο Εθνικό Κέντρο για την Επιστημονική Έρευνα της Γαλλίας (CNRS). •Παράγει βάσεις δεδομένων (PASCAL και FRANCIS) από το χώρο της επιστήμης, τεχνολογίας, ιατρικής, κ.α. •Παρέχει 700,000 έγγραφα το χρόνο. •Η δικτυακή του πύλη δέχεται 2,000 επισκέψεις την ημέρα.

CISTI (Καναδάς) •Ξεκίνησε ως η βιβλιοθήκη του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας του Καναδά (NRC). •Εξελίχθηκε σε εθνική βιβλιοθήκη του Καναδά. •20 εκ. άρθρα από 20,000 περιοδικά. •Υπηρεσία Alerts – Τακτική επανάληψη ερωτήσεων και ενημέρωση χρήστη.

British Library (Αγγλία) •Η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου. •150 εκατ. κείμενα στις περισσότερες από τις γνωστές γλώσσες. •Η συλλογή αυξάνεται κατά 3 εκατ. νέα κείμενα το χρόνο. •Δυνατότητα αναζήτησης σε πιο εξειδικευμένες συλλογές, όπως συλλογές με χειρόγραφα, ηχογραφήσεις ή εικόνες.

NTIS (ΗΠΑ) •Αποτελεί τμήμα του Department of Commerce's Technology Administration. •Διαθέτει περισσότερα από 3 εκατομμύρια κείμενα, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ πεδίο επιστημονικών κλάδων. •Δυνατότητα αναζήτησης μόνο σε κείμενα μετά το 1990.

Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης

Βιβλιοθήκη Ε&Τ ΕΚΤ •Μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες περιοδικών στην Ελλάδα. •Εξυπηρετεί επιστήμονες, ερευνητές και φοιτητές όλων των κλάδων και ειδικοτήτων. • αναγνώστες και χρήστες της υπηρεσίας παραγγελίας κειμένων ετήσια.

Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ε&Τ ΕΚΤ •Η λεκτρονικά περιοδικά •Ελληνικές Βάσεις Δεδομένων •Ψηφιοποιημένες Ελληνικές Συλλογές •Διεθνείς Βάσεις Δεδομένων •Επιλεγμένες Πηγές στο Διαδίκτυο

Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο •Χώρος 8 θέσεων εργασίας. •Λειτουργεί με χρήση smart card. •Παρέχει πρόσβαση στην ψηφιακή βιβλιοθήκη και τις πληροφοριακές πηγές του ΕΚΤ. •Παρέχει σύνδεση στο τοπικό δίκτυο και στο Διαδίκτυο.

Υποστήριξη Βιβλιοθηκών •Συντονισμός του Εθνικού Δικτύου Βιβλιοθηκών Ε&Τ. •Συλλογικός κατάλογος περιοδικών των ελληνικών βιβλιοθηκών. •Συλλογικός κατάλογος των σχολικών και δημόσιων βιβλιοθηκών. •Σύστημα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών ΑΒΕΚΤ.

Ανάκτηση Πληροφοριών •Αναζήτηση βιβλιογραφίας σε: –65 διεθνείς βάσεις δεδομένων τοπικά εγκαταστημένες –1.300 διεθνείς βάσεις δεδομένων διαθέσιμες online –ελληνικές βάσεις δεδομένων. •Εξυπηρετούνται 6500 ερωτήματα το χρόνο.

Ανάκτηση Πληροφοριών (2) •Ηλεκτρονική υποβολή ερωτήσεων. •Χειρονακτική αναζήτηση από εξειδικευμένο προσωπικό. (3-10 εργάσιμες ημέρες). •Παράδοση αποτελεσμάτων αναζήτησης στο χρήστη σε έντυπη μορφή ή σε δισκέτα, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, fax ή ταχυδρομικά.

Παραγγελία Κειμένων •Πρόσβαση σε: –άρθρα επιστημονικών περιοδικών –πρακτικά συνεδρίων –τεχνικές εκθέσεις –διπλώματα ευρεσιτεχνίας –διδακτορικές διατριβές –βιβλία •Εξυπηρετούνται 7000 αιτήσεις το χρόνο.

Παραγγελία Κειμένων (2) •Ηλεκτρονική υποβολή παραγγελίας. •Διεκπεραίωση της παραγγελίας (1-4 εβδομάδες). •Παραλαβή κειμένων απευθείας από τα γραφεία του ΕΚΤ ή με ταχυδρομική αποστολή.

Προτάσεις

Εγγραφή Χρηστών •Καταγραφή χρηστών •Καλάθι αγορών •Στατιστικά στοιχεία

Αυτόματη Ηλεκτρονική Αναζήτηση •Άμεση απάντηση •Αξιοποίηση εργατικού δυναμικού

Κατηγοριοποίηση Χρηστών •Κοστολόγηση •Προσφορές •Αυτόματη εξειδίκευση διαπροσωπείας συστήματος

Εξαγωγή Μοτίβων Παραγγελίας •Παρουσίαση παρόμοιων αντικειμένων •Επιλογή πακέτων προσφορών

EKT