Ηθική στην κλινική πράξη Τραγέα Γιώτα, Φυσικοθεραπεύτρια ΜSc (Pain Management) CKVPP 2010

Στόχοι μαθήματος Περιγραφή της φύσης της ηθικής και η σημασία στη φροντίδα υγείας Οι 4 αρχές της ηθικής (αυτονομία, ασφάλεια, επάρκεια, δικαιοσύνη)(BELMONT REPORT) Ικανότητα προσδιορισμού ηθικών θεμάτων που προκύπτουν στον τομέα της υγείας

Τι σημαίνει για σένα η λέξη ηθική? Ποια πρότυπα συμπεριφοράς προσδιορίζουν την ηθική συμπεριφορά?

Τι είναι ηθική? Το καλό και κακό Το σωστό και λάθος Η λήψη δύσκολων αποφάσεων Τα πιστεύω και οι αξίες Τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις

Τι είναι ηθική? Η μελέτη της ηθικής συμπεριφοράς,(Hawley, 2007). H ηθική είναι κλάδος της φιλοσοφίας που αναφέρεται στον προσδιορισμό του σωστού και λάθους, σε σχέση με τις αποφάσεις και πράξεις του ανθρώπου,(Chaloner, 2007) O προσωπικός ηθικός κώδικας – δημιουργείται από Τα θρησκευτικά πιστεύω Τις πολιτικές απόψεις Τις προκαταλήψεις Το πολιτισμικό /οικογενειακό υπόβαθρο

Γιατί οι επαγγελματίες υγείας χρειάζεται να μελετήσουν ηθική? Κοινωνική προστασία Η πρόοδος στην ιατρική εμφανίζει ηθικά διλλήματα Η χρήση ενός ηθικού πλαισίου είναι οδηγός σε δύσκολες κλινικές αποφάσεις,(Ηαwley, 2007)

Αρχές ηθικής Αυτονομία Ασφάλεια Επάρκεια Δικαιοσύνη Οι τέσσερις αρχές είναι γενικές κατευθυντήριες αρχές που αφήνουν σημαντικό μέρος για προσωπική κρίση σε ιδιαίτερες περιπτώσεις

Αυτονομία – σεβασμός Η ικανότητα να σκέφτεσαι, να αποφασίζεις και να πράττεις ελεύθερα και ανεξάρτητα Η αυτοκυριαρχία, η ελευθερία, τα δικαιώματα, η ιδιωτικότητα και η ατομική επιλογή Να σέβεσαι τη δυνατότητα λήψεως αποφάσεων αυτονόμων προσώπων να δίνεται η δυνατότητα στα άτομα να κάνουν, λογικά, πληροφορημένες επιλογές H αρχή του σεβασμού της αυτονομίας συνεπάγεται το να υπολογίσει κανείς και να λάβει υπόψη του τις απόψεις του ασθενούς για τη θεραπεία του. H αυτονομία δεν είναι μία έννοια (αντίληψη) του όλα ή τίποτα.

Κλινικό παράδειγμα αυτονομίας Ένας ασθενής με ιστορικό αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου μετά από παραμονή του στο κέντρο αποκατάστασης (8 μηνών) επιθυμεί να επιστρέψει σπίτι του Αυτονομία =το δικαίωμα της προσωπικής επιλογής Είναι ασφαλές να πάει σπίτι του?

Κλινικό παράδειγμα αυτονομίας Απάντηση Εξατομίκευσε την κάθε περίπτωση Δημιούργησε μια υποστηρικτική σχέση, με εντιμότητα, λεπτότητα και επιστημονικά τεκμηριωμένη συζήτηση η οποία θα φανερώσει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της επιλογής. Συνέχισε να διατηρείς την προοπτική μιας πλήρης προοπτικής να στηρίξεις τον ασθενή στην επιλογή του, όποια και αν είναι.

Ασφάλεια Ένα απόλυτα ηθικό καθήκον Πάνω από όλα, ποτέ, εν γνώσει σου, να κάνεις κακό σε ασθενή Η υποχρέωση να αποφεύγεις τους παράγοντες που προκαλούν βλάβη Ο υπεύθυνος υγείας δεν θα πρέπει να βλάψει τον ασθενή. Όλη η θεραπεία συμπεριλαμβάνει βλάβη,έστω και σε μικρό βαθμό,αλλά αυτή δεν θα πρέπει να υπερισχύει του ωφέλους της θεραπείας

Κλινικό παράδειγμα Ο διαιτολόγος θέλει να ξέρει εάν σε ετοιμοθάνατο ασθενή πρέπει να ξεκινήσει σίτιση μέσω γαστροστομίας.( η σίτιση μέσω σωλήνα στο στομάχι).

Κλινικό παράδειγμα ασφάλειας Η σίτιση Ικανοποίηση διατροφικών αναγκών Βελτίωση ποιότητας ζωής Αντίλογος Παρενέργειες Προβλήματα από τον εξοπλισμό της γαστροστομίας Μη σίτιση Μη Ικανοποίηση διατροφικών αναγκών Μη Βελτίωση ποιότητας ζωής Αντίλογος Όχι χειρουργική επέμβαση Ελευθερία από την ύπαρξη γαστροστομίας

Κλινικό παράδειγμα ασφάλειας Απάντηση Εξατομίκευση της κάθε περίπτωσης Συμπεριέλαβε ασθενή/φροντιστές/συγγενής Συμπεριέλαβε άλλους επαγγελματίες υγείας Ομαδική απόφαση

Επάρκεια – Ωφέλεια Να πράττεις με σκοπό το μεγαλύτερο όφελος για τον ασθενή Προτεραιότητα το συμφέρον του ασθενούς Προαγωγή της υγείας και ποιότητας ζωής Ο υπεύθυνος υγείας πρέπει να δρα προς όφελος του/της ασθενούς του. Αυτή η αρχή μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με την αρχή του σεβασμού της αυτονομίας, όταν ο ασθενής παίρνει μια απόφαση την οποία ο υπεύθυνος υγείας θεωρεί μη ωφέλιμη ως προς τον ασθενή. Εδώ θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τις μακροπρόθεσμες και τις συνέπειες της αψήφησης/αγνόησης των απόψεων

Κλινικό παράδειγμα επάρκειας Ο φυσικοθεραπευτής ζητά από τον ασθενή αυτόνομη μεταφορά από το κρεβάτι στο αμαξίδιο, με σωστή καθοδήγηση. Ο ασθενής διαμαρτύρεται, αλλά ο φ/θ συνεχίζει να τον ενθαρρύνει. Την προηγούμενη μέρα είχε δει ότι είναι ικανός να το κάνει Επάρκεια – ωφέλεια = να κάνεις το σωστό

Κλινικό παράδειγμα Απάντηση Ο φ/θ χρησιμοποιεί ικανότητες επαγγελματικής επικοινωνίας, για να πληροφορήσει τον άρρωστο, για τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματα της μεταφοράς Ο φ/θ με σωστή πληροφόρηση πρέπει να κερδίσει τη συναίνεση του ασθενούς Συνεργασία με όλη την ομάδα αποκατάστασης

Δικαιοσύνη Ισότιμη πρόσβαση στο σύστημα υγείας και ποιότητα ζωής Ίδιο επίπεδο φροντίδας σε όλους τους ασθενείς, ανεξάρτητα από, το οικονομικό τους επίπεδο, την εθνικότητα τους, τη θρησκεία, τις πολιτικές πεποιθήσεις και το φύλο Ισορροπία : δίκαιη (ισόποση) διανομή ώφελους,ρίσκου και κόστους, η σκέψη ότι οι ασθενείς σε παρόμοιες θέσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με παρόμοιο τρόπο

Κλινικό παράδειγμα Σοβαρή πανδημία γρίπης είναι σε εξέλιξη, δημιουργώντας ηθικά διλλήματα, όπως ποια ομάδα θα έχει προτεραιότητα στον εμβολιασμό, όταν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προμήθεια Πράξε ως μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής, που αποφασίζει τη διάθεση των φαρμάκων στους ασθενείς.

( Πλαίσιο ηθικής Hawley, 2007) ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ Ethics 2009

Βιβλιογραφία Kushner, T. (2007). Δεοντολογία και ηθική στην κλινική πράξη. Παρισιάνος DiMatteo, R. M. Martin, R. L. (2006).Εισαγωγή στην ψυχολογία της υγείας. Ελληνικά Γράμματα Hawley, G. (2007). Ethics in Clinical Practice: An Inter-Professional Approach. Canada: Pearson Education Canada. UK Clinical Ethics Network. (2008). The four ethical principles approach. This explains Beauchamp and Childress; Principles Biomedical Ethics, OUP, 5th edition 2001

Ηλεκτρονικές διευθύνσεις http://www.ethics-network.org.uk (www.bioethics.gr)