Εθνικό θεματικό δίκτυο «Υπαίθρια Ζωή και Π.Ε.» ΚΠΕ Παρανεστίου «Μαθαίνουμε ό,τι ζούμε και μετά ζούμε ό,τι μαθαίνουμε» Kilpatrick

Είναι στ’ αλήθεια μια καινοτομία;;; Υπαίθρια Ζωή και Π.Ε. Είναι στ’ αλήθεια μια καινοτομία;;;

John Amos Comenius (1592-1670) Υπήρξε ένθερμος οπαδός της μάθησης μέσω των αισθήσεων Πρέσβευε ότι το παιδί θα έπρεπε να βιώνει το πραγματικό αντικείμενο μελέτης πριν διαβάσει για αυτό Πίστευε ότι η χρήση των αισθήσεων – όραση, ακοή, γεύση, αφή – είναι η οδός μέσα από την οποία τα παιδιά θα έρχονταν σε επαφή με τον φυσικό κόσμο Σαν προετοιμασία για την μελέτη των φυσικών επιστημών, τα παιδιά θα έπρεπε πρώτα να «συνάψουν γνωριμία» με στοιχεία όπως νερό, γη, φωτιά, βροχή, φυτά και πέτρες

Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) Συνέχισε τις ιδέες του Comenius Πίστευε πως η σωματική δραστηριότητα είναι πολύ σημαντική στην εκπαίδευση ενός παιδιού « [τα παιδιά…] είναι περίεργα και αυτή η περιέργεια θα πρέπει να χρησιμοποιείται στο έπακρο» Η εκπαίδευση πρέπει να ασχολείται περισσότερο με τις αισθήσεις και τη λογική παρά με τη λογοτεχνία και τη γλώσσα Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν μέσα από άμεση εμπειρία παρά έμμεσα από βιβλία οι πρώτοι μας δάσκαλοι είναι τα πόδια, τα χέρια και τα μάτια μας … το να αντικαταστήσουμε όλα αυτά με βιβλία είναι σα να διδασκόμαστε να χρησιμοποιούμε τη λογική άλλων ανθρώπων

Johann Henrick Pestalozzi (1746-1827) Τόνιζε τη χρήση άμεσων, από πρώτο χέρι εμπειριών και πραγματικών αντικειμένων. Πέρα από την ανάγνωση, γραφή και αριθμητική, δίδασκε πρακτικές δεξιότητες όπως αγροτική, οικοκυρική, γνέσιμο και ύφανση. Η αυλή του σχολείου χρησιμοποιούνταν για μελέτη περιβάλλοντος και γεωγραφία. Η μεθοδολογία του βασίζονταν στην πεποίθηση ότι οι μαθητής θα χρησιμοποιούσε αυτές τις πρωταρχικές εμπειρίες σε αργότερο χρόνο για να σχηματίσει αρχές και γενικεύσεις δικές του. Οδήγησε το παιδί σου έξω στη φύση, δίδαξέ το στους λόφους και στις κοιλάδες. Εκεί θα ακούσει καλύτερα, και η αίσθηση της ελευθερίας θα του δώσει περισσότερη δύναμη να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Αλλά σε αυτές τις ώρες της ελευθερίας, άφησέ τον να διδαχθεί από τη φύση παρά από σένα. Άφησέ τον να διαπιστώσει πλήρως ότι αυτή είναι ο πραγματικός δάσκαλος και ότι εσύ, με την τέχνη σου, δεν κάνεις τίποτε άλλο από το να περπατάς ήσυχα στο πλάι της.

Και άλλα ιστορικά στοιχεία… 19ος αιώνας…………… Herbert Spencer (1820-1903) «Ο κυριότερος στόχος της εκπαίδευσης δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση» 20ος αιώνας…………… John Dewey (1859-1952), « Η πρώτη προσέγγιση σε οποιοδήποτε μάθημα στο σχολείο, αν πρόκειται να ενεργοποιηθεί η σκέψη και όχι να μαθευτούν απλώς λέξεις πρέπει να είναι όσο το δυνατόν «αντισχολική»

Δώστε στα παιδιά ευκαιρίες για αυτοανακάλυψη … Kurt Hahn (1886-1974) «Πατέρας» της σύγχρονης βιωματικής εκπαίδευσης μπορεί να θεωρηθεί ο Γερμανός  Kurt Hann, ιδρυτής του πρότυπου βιωματικού σχολείου «μέσω περιπέτειας» στη Σκωτία το 1933. Το εκπαιδευτικό του μέσο ήταν συχνά σωματικό αλλά το επιθυμητό αποτέλεσμα ήταν σε μεγάλο βαθμό ψυχολογικό και κοινωνικό. Στόχος του ήταν ο κάθε μαθητής να αναπτύξει εσωτερική δύναμη, χαρακτήρα και αποφασιστικότητα Δώστε στα παιδιά ευκαιρίες για αυτοανακάλυψη …

Η προσέγγιση του «Outward Bound» Κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου ο Hahn ιδρύει στην Αγγλία το σχολείο «Outward Bound». Εκεί διδάσκονται εκπαιδευτικές τεχνικές για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, αποφασιστικότητας, και ομαδικής συνεργασίας σε λέμβους μέσα στην θάλασσα! Το πρόγραμμα «Outward Bound» είναι βασισμένο σε μια φιλοσοφία «ανάπτυξης μέσα από προκλήσεις». Τη δεκαετία του ‘60 μεταφέρθηκε στην Αμερική με κύριο στόχο την εκπαίδευση-υποστήριξη των νέων με προβληματική συμπεριφορά Στην φιλοσοφία του Outward Bound βασίζονται όλα τα σύγχρονα κέντρα Υπαίθριων Δραστηριοτήτων που λειτουργούν στην Ευρώπη, σε χώρες όπως Σκωτία, Σουηδία, Φινλανδία κτλ Τα κέντρα αυτά πραγματοποιούν την Π.Ε. μαθητικών ομάδων, μεταξύ άλλων δράσεων προσωπικής ανάπτυξης μαθητών

Πώς ξεκίνησε η ιδέα της υπαίθριας διαβίωσης που οδήγησε στην ίδρυση του παρόντος δικτύου;;;

Σκωτία 2008 – συμμετοχή μέλους της Π. Ο. του ΚΠΕ σε Σκωτία 2008 – συμμετοχή μέλους της Π.Ο. του ΚΠΕ σε σεμινάριο «Οutdoor Environmental Education” Σεμινάριο Ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης Comenius Επίσκεψη και εκπαίδευση σε Κέντρο Υπαίθριων Δραστηριοτήτων Εκπαίδευση στη φιλοσοφία του Outward bound

«δεν υπάρχει ακατάλληλος καιρός υπάρχει μόνο ακατάλληλο ντύσιμο»

Σουηδία 2009 – επίσκεψη μελέτης μελών της Π. Ο Σουηδία 2009 – επίσκεψη μελέτης μελών της Π.Ο. του ΚΠΕ σε σχολείο του Ostersund και συμμετοχή στην ετήσια «Υπαίθρια Ζωή» ομάδας μαθητών Άμεση επαφή με τη φύση Ανακαλυπτική εκπαίδευση Περιβαλλοντική εκπαίδευση και εκπαίδευση του ατόμου ταυτόχρονα (ανάπτυξη αυτοπεποίθησης, ανεξαρτησίας κτλ)

Σεμινάριο στο Δάσος Φρακτού 2009 Προσπάθεια εφαρμογής νέων ιδεών στα ελληνικά δεδομένα Σεμινάριο εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στην υπαίθρια διαβίωση

Σεμινάριο Φρακτού 2010 Συνέχεια της επιμόρφωσης και διάχυσης της ιδέας της υπαίθριας διαβίωσης

Σεμινάριο Πρασινάδας 2011 Συνειδητοποίηση ότι «δεν είμαστε Σουηδοί» Πρέπει να προσαρμόσουμε την ιδέα στις δικές μας ανάγκες και στα ελληνικά δεδομένα Σταδιακή εξοικείωση με υπαίθρια διαβίωση Εύκολη και θεμιτή πρόταση για εκπ/κους

Σεμινάριο Πρασινάδας 2012 Εργαστήρια ελεύθερης ροής, προσωπικής ενεργοποίησης & άμεσων εμπειριών

Σεμινάριο Πρασινάδας 2013

Τι το διαφορετικό έχουν τα σεμινάρια της Πρασινάδας;;; Συνδυασμός φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος Συνδυασμός Υπαίθριας Εκπαίδευσης και Παραδοσιακού Τρόπου Ζωής

Επιπρόσθετα οφέλη Aξιοποίηση παραδοσιακής γνώσης Αξιοποίηση και ανάδειξη εμπειρίας προηγούμενων γενεών Σύνδεση γενεών Πρότυπα αειφορικής διαχείρισης

Πώς συνδέεται η Π.Ε. με την Υ.Δ.; η εκτός των θυρών (outdoor) εκπαίδευση συνιστά το πλαίσιο, η βιωματική εκπαίδευση αποτελεί τη μέθοδο και η ΠΕ προσφέρει τις βασικές έννοιες και δεξιότητες για τη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών Γεωργόπουλος Η διαβίωση στο ύπαιθρο δεν αποτελεί από μόνη της Π.Ε. , ιδίως σε περιπτώσεις που δεν ακολουθεί τους βασικούς κανόνες σεβασμού στο γύρω χώρο Η υπαίθρια διαβίωση δεν αποτελεί θέμα Περ/κής Αγωγής. Είναι μια παιδαγωγική προσέγγιση σε περιβαλλοντικά προγράμματα Η διαβίωση στη φύση δίνει πολλές αφορμές και ερεθίσματα για ανακαλύψεις και περαιτέρω συζητήσεις και συμπεράσματα Η διαβίωση στη φύση παρέχει βιώματα στους μαθητές, αναθεωρεί αξίες και πράγματα δεδομένα (νερό, ζέστη, ασφάλεια, ενέργεια κα). Μέσα από την αμεσότητα με τη φύση προκύπτει συναισθηματική εμπλοκή σε περιβαλλοντικά ζητήματα που πρέπει να προηγείται οποιασδήποτε θεωρητικής προσέγγισης – θεωρία 3H*

Θεωρία 3H (Heart, Hand, Head) Εμπλέκω το μαθητή συναισθηματικά – να δείξει ενδιαφέρον για το αντικείμενο Εμπλέκω το μαθητή πρακτικά – πραγματικό πρόβλημα για επίλυση – εξάγει μόνος συμπεράσματα Παρέχω θεωρητική γνώση – συστηματοποιώ τις γνώσεις που ήδη απέκτησε μόνος-η

Τι είναι;;;; Βιωματική μάθηση Βιωματική εκπαίδευση Η μάθηση που προκύπτει από την άμεση συμμετοχή σε γεγονότα της ζωής (Houle, 1980) Η μάθηση που προκύπτει από την ανασκόπηση των καθημερινών μας εμπειριών Η μάθηση που οργανώνεται από τους ίδιους τους μαθητές Είναι γνωστή και ως «άτυπη μάθηση» Βιωματική εκπαίδευση Η εμπειρική μάθηση που προκύπτει μέσα από προγράμματα και δραστηριότητες δομημένα από άλλους Δίνεται έμφαση στην υποκειμενική φύση των εμπειριών των συμμετεχόντων Ρόλος του βιωματικού παιδαγωγού είναι να διοργανώνει και να διευκολύνει (facilitate, facilitator) άμεσες εμπειρίες

Ποιος είναι ο ρόλος του δασκάλου στις υπαίθριες δραστηριότητες; «Ο δάσκαλος Φίλτρο» σωματικό Δ Α Σ Κ Λ Ο πνευματικό γνωστικό ΠΡΑΞΗ αισθητικό ΜΑΘΗΤΗΣ συναισθηματικό νοημοσυνες «Η τέχνη της διδασκαλίας είναι η τέχνη του να βοηθάς την ανακάλυψη» Marc Van Doren

Ο μέτριος δάσκαλος λέει Ο καλός δάσκαλος εξηγεί Ο ανώτερος δάσκαλος δείχνει Ο «μεγάλος» δάσκαλος εμπνέει William A. Word

Για ποιους λόγους ιδρύθηκε το δίκτυο Για να διαδοθεί η ιδέα της Υπαίθριας Διαβίωσης και Υπαίθριας Εκπαίδευσης σε πανελλήνια κλίμακα Για να παρέχουμε εργαλεία και τεχνογνωσία στους εκπαιδευτικούς που θέλουν να «βγάλουν τα παιδιά τους από την αίθουσα» Για να συστηματοποιήσουμε και να επισημοποιήσουμε κάτι που γίνεται άτυπα εδώ και χρόνια και για να του δώσουμε μια ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διάσταση Για να προκύψουν συνεργασίες και συμπράξεις μεταξύ σχολείων

Χρήσιμες κατευθυντήριες προς τον «αρχάριο» εκπαιδευτικό Κάνε μια εύκολη αρχή – κατασκήνωση στην αυλή του σχολείου!! Έχε συνέχεια στις δράσεις σου – μια φορά το χρόνο κάθε χρόνο Έχε διαβαθμισμένη δυσκολία στις δράσεις σου – από την αυλή του σχολείου σε ένα πάρκο, στο βουνό… Θυμήσου ότι ο στόχος είναι να παρέχεις μια εμπειρία στα παιδιά, ένα βίωμα που θα αποτελέσει ερέθισμα για περαιτέρω ανακάλυψη Τα θέματα ασφάλειας που προβάλλουν διάφοροι από τον σχολικό περίγυρο δεν είναι απροσπέλαστα. Αρκεί να γίνει μια θετική αρχή. Ο εξοπλισμός θα πρέπει να είναι ευθύνη των παιδιών (δεν κοστίζει περισσότερο από μια πολυήμερη επίσκεψη π.χ. στην Αθήνα και θα τους μείνει, μπορούν και να τον δανειστούν ακόμα) Είναι σημαντικό να εμπλακούν οι γονείς στις δράσεις αυτές αλλά με όρους του σχολείου και με προηγούμενη δική τους εκπαίδευση!! “Τίποτα σπουδαίο δεν επιτεύχθηκε ποτέ χωρίς ενθουσιασμό” Ralph Waldo Emerson

«Σκασιαρχείο στη Φύση» 2010-11: πιλοτική εφαρμογή με 12ο και 14ο Δ.Σ Δράμας 2011-14:ένταξη 74 σχολείων στο Δίκτυο. Για την υποστήριξή τους έγιναν 7 σεμινάρια πανελλαδικά όπου συμμετείχαν 510 εκπαιδευτικοί Δώδεκα σχολεία επισκέφτηκαν το ΚΠΕ Παρανεστίου για το «Σκασιαρχείο στη Φύση» και 23 σχολεία έκαναν Υπαίθρια Διαβίωση στα προγράμματά τους

«Ποια σημαντική γνώση απέκτησες αυτό το διήμερο»;;; «έμαθα να στήνω σκηνή» «έμαθα να τυλίγω το sleeping bag» «έμαθα να προετοιμάζω φαγητό» «έμαθα να ανάβω φωτιά» «έμαθα να προσανατολίζομαι με χάρτη» «έμαθα να μη φοβάμαι τα φίδια» «έμαθα να κοιμάμαι έξω» «έμαθα ότι το λουλούδι της Φλαμουριάς κάνει ‘ελικοπτεράκι’» (!!!) «έμαθα να συνεργάζομαι»

Μια αρχαία Κινέζικη παροιμία λέει: «Ό,τι ακούω, το ξεχνώ. Ό,τι βλέπω, το θυμάμαι. Ό,τι κάνω, το καταλαβαίνω». Σας ευχαριστούμε πολύ Κ.Π.Ε Παρανεστίου