Η εκκλησια τησ Καπνικαρεασ

Καπνικαρέα ή Εκκλησία της Παναγίας Καπνικαρέας ονομάζεται μικρή, βυζαντινή εκκλησία που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα και η οποία βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Ερμού, τον εμπορικότερο δρόμο του ιστορικού κέντρου της πόλης.

αρχιτεκτονικη Ο αρχιτεκτονικός της ρυθμός είναι σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος. Αναφέρεται ότι έχει κτιστεί στη θέση παλαιότερης εκκλησίας την οποία είχε ανεγείρει η Ευδοκία, Αθηναία σύζυγος του αυτοκράτορα Θεοδόσιου του Μικρού. Η αρχική εκκλησία είχε χτιστεί με τη σειρά της (όπως συνηθιζόταν) πάνω στα θεμέλια αρχαίου ελληνικού ναού, αφιερωμένου σε γυναικεία θεότητα, πιθανότατα την Αθηνά ή τη Δήμητρα. Στο ναό βρίσκονται ενσωματωμένα οικοδομικά στοιχεία όπως κίονες με ρωμαϊκά κιονόκρανα και εντοιχισμένα γλυπτά και επιγραφές.

Το ονομα τησ εκκλησιασ και ιστοριKα στοιχεια Το όνομα της εκκλησίας θεωρείται ότι προέρχεται από αυτόν που την έκτισε, ο οποίος εισέπραττε ένα φόρο οικοδομών στα χρόνια του Βυζαντίου, τον καπνικό φόρο. Πιο παλιά είχε το όνομα Καμουχαρέα, από το όνομα των χρυσοΰφαντων υφασμάτων (καμουχάς) τα οποία πιθανότατα έφτιαχναν σε εργαστήρια στην περιοχή. Κατά την Τουρκοκρατία ονομαζόταν εκκλησία της Βασιλοπούλας και του Πρέντζα. Το 1834 υπήρξε σχέδιο κατεδάφισης του ναού το οποίο δεν εκτελέσθηκε με παρέμβαση του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, του πατέρα του Όθωνα.

Λίγο μετά την αρχική κατασκευή του ναού τον 11o αιώνα, στη βόρεια πλευρά του χτίστηκε ένα παρεκκλήσι. Αργότερα στη δυτική πλευρά προστέθηκε μια ανοιχτή στοά που στη συνέχεια κλείστηκε και μετατράπηκε σε εξωνάρθηκα. Χρησίμευε ως μια μορφή προθαλάμου του εσωτερικού του ναού. Την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στη θέση του παρεκκλησιού, που αντιμετώπιζε αρκετά προβλήματα εξαιτίας της υγρασίας, χτίστηκε νέο, αφιερωμένο στην Αγία Βαρβάρα.

Στους επόμενους αιώνες μέχρι τον 19ο δεν σημειώθηκαν άλλες αλλαγές Στους επόμενους αιώνες μέχρι τον 19ο δεν σημειώθηκαν άλλες αλλαγές. Ωστόσο, ο ναός κινδύνευε σοβαρά όταν σχεδιαζόταν η νέα πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Έτσι, ενώ το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο (1833) των αρχιτεκτόνων-πολεοδόμων Κλεάνθη και Σάουμπερτ προέβλεπε τη χάραξη πλατείας γύρο από το ναό με σκοπό την ανάδειξη του, ένα χρόνο μετά, σύμφωνα με ένα νέο σχέδιο του πολεοδόμου Λεόν φον Κλέντσε, η εκκλησία έπρεπε να κατεδαφιστεί για να περάσει από πάνω της η οδός Ερμού.

Για 30 χρόνια ο κίνδυνος της κατεδάφισης απειλούσε το ναό της Καπνικαρέας, κάτι που δεν έβρισκε αντίθετους τους γείτονες της περιοχής οι οποίοι ήθελαν να εκμεταλλευτούν τη γη του. Το 1863 αποφασίστηκε και πάλι η διάλυση του ναού και η μεταφορά του στη σημερινή πλατεία της Ομόνοιας. Ευτυχώς χάρη στις έντονες αντιδράσεις πάρα πολλών Αθηναίων, η απόφαση αυτή δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Σήμερα ο ναός της Καπνικαρέας ανήκει στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και προστατεύεται ως μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Ρίχνοντας μια προσεκτική μάτια στην εκκλησία της Καπνικαρέας, παρατηρούμε ότι το δάπεδό της δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον δρόμο.

Ρίχνοντας μια προσεκτική μάτια στην εκκλησία της Καπνικαρέας, παρατηρούμε ότι το δάπεδό της δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον δρόμο.

Αυτή η διαφορα υψους δεν είναι τυχαία Αυτή η διαφορα υψους δεν είναι τυχαία. Την εποχή που χτίστηκε η εκκλησία το επίπεδο του δρόμου είχε αυτό το χαμηλό, όπως φαίνεται σε εμάς σήμερα, ύψος. Από τότε μέχρι σήμερα πολλές αλλαγές και επεμβάσεις έγιναν στην περιοχή.

Από τη μια εξαιτίας των ανέμων, των νερών της βροχής και των χειμάρρων μεταφέρθηκαν υλικά, όπως χώμα ,λάσπη και πέτρες, από τα υψηλοτέρα σημεία στα πιο χαμηλά.

Από την άλλη, οι επεμβάσεις των ανθρώπων, με τις συνεχείς αλλαγές στη μορφή των δρόμων ακόμα και με την τελευταία πεζοδρόμηση της περιοχής, άλλαξαν τη μορφή του γύρω χώρου. Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδήγησαν τελικά στην αύξηση του ύψους του δρόμου και στη διάκριση του από τη στάθμη της βυζαντινής περιοχής.

ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΚΡΟΥΣΘΙΑΝΑΚΗ B2

ΠΗΓΕΣ «Ανακαλύπτοντας την ιστορία μέσα από τις πηγές, με αφορμή ένα μνημείο και ένα χαρτονόμισμα» - Φυλλάδιο Υπουργείου Πολιτισμού. Βικιπαιδεια Εικόνες Google