Συνεχής Ιατρική Εκπαίδευση (CME) Επιμέλεια: Λαβασίδου Κωνσταντίνα, ΑΕΜ:30551 Ντζιοβάρα Άννα-Μαρία, ΑΕΜ:30614 Τσούκρα Παρασκευή, ΑΕΜ:30562 Χρησταντωνίου Γιώργος, ΑΕΜ:30792 Υπεύθυνοςκαθηγητής: κ. Π. Μπαμίδης

ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Συνεχής (Δια Βίου) Ιατρική εκπαίδευση(CME) κάθε δραστηριότητα που διατηρεί και επαυξάνει τη γνώση, τις επιδεξιότητες, την επαγγελματική απόδοση και τις σχέσεις που ένας ιατρός αναπτύσσει προς εξυπηρέτηση των ασθενών, του κοινού ή της επιστήμης. (Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος 2007-Συμβούλιο Διαπίστευσης για ΣΙΕ 2007)

ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Συνεχής (Δια Βίου) Επαγγελματική Ανάπτυξη: εκπαιδευτικοί μέθοδοι πέρα από διδακτικούς, που ενσαρκώνουν έννοιες όπως αυτό-καθοδηγούμενη μάθηση και προσωπική ανάπτυξη λαμβάνοντας υπόψη οργανωτικούς και συστηματικούς παράγοντες. (Stanton and Grant) *Πολλές κοινές στρατηγικές με ΣΙΕ, μόνο που η τελευταία είναι εξειδικευμένη.

ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ CME σημαίνει επικαιροποίηση της γνώσης και διατήρηση της επαγγελματικής επάρκειας των εν ενεργεία ιατρών. Έμφαση δίνεται στη μετάβαση από την απλή βελτίωση των γνώσεων στη βελτίωση της επίδοσης των ιατρών. Το περιεχόμενο της CME δεν πρέπει να επηρεάζεται από εμπορικούς οργανισμούς που παρέχουν οικονομική υποστήριξη.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ CME Πριν την επίσημη εμφάνιση της CME: Καλύτερη άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος στο τέλος της σταδιοδρομίας εξαιτίας της έμφυτης αντανακλαστικής μάθησης, του επαγγελματισμού και της αυτό-καθοδηγούμενης μάθησης των ιατρών της εποχής

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ CME Έναν αιώνα πριν… προετοιμασία κλινικού ιατρού (συνήθως άντρα) στην ιατρική ακαδημαϊκή του πορεία επαρκής για την πλήρη σταδιοδρομία του Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου… έλευση ειδικότητας των ιατρών ανάπτυξη διάφορων τάσεων σε αυτή τη τελευταία και μακρότερη φάση της Ιατρικής Εκπαίδευσης

ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ CME Επίσημη εκπαίδευση Συνέδρια Συμπόσια ή εργαστήρια

ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Διαγράμματα ελέγχου και ανατροφοδότησης Εμπειρίες προσομοίωσης όπως αυτές που περιλαμβάνουν μανεκέν Τηλεδιασκέψεις χάρη στην ανάπτυξη του υπολογιστή και του διαδικτύου, οπότε και αναδείχθηκε η βασισμένη στο διαδίκτυο Συνεχής Ιατρική Εκπαίδευση με περισσότερες πρακτικές εφαρμογές της μάθησης

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΠΥΡΟΔΟΤΗΣΑΝ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ CME Έκρηξη γνώσης στη μεταπολεμική περίοδο και ανάγκη για εγκλιματισμό ιατρών στη πράξη Έλευση της ειδικότητας για το συμφέρον της κοινωνίας και χρήση της CME ως τεκμηρίωση στη διατήρηση της γνώσης και των δεξιοτήτων Το ενδιαφέρον από φαρμακευτικά και άλλα εμπορικά συμφέροντα που αναγνωρίζουν τη CME ως ένα μέσο επηρεασμού της ιατρικής πρακτικής Την ανάγκη για κοινωνική ευθύνη ώστε να εξασφαλιστεί η επάρκεια των ιατρών και η υγεία του κοινού

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί δημιουργήθηκε; Δημιουργήθηκε με σκοπό την εξάλειψη των εμπορικά καθοδηγούμενων παρόχων και την εστίασή τους στο να βοηθούν τους ιατρούς να παρέχουν καλύτερα περίθαλψη

ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ Επισημάνει την αποστολή της Συνεχούς Ιατρικής Εκπαίδευσης με κατάλληλα πρότυπα των παροχέων της και τη διασφάλιση των καταναλωτών (δηλαδή των ιατρών) Η προσπάθεια αυτή έχει εξαπλωθεί σε διάφορους οργανισμούς παγκοσμίως όπως το Συμβούλιο της Ε.Ε. για τη ΣΙΕ και το Βασιλικό Κολέγιο για Γενικούς Επαγγελματίες στο Ηνωμένο Βασίλειο

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Η κίνηση για τη διαπίστευση της Συνεχούς Ιατρικής Εκπαίδευσης προκάλεσε τη δημιουργία Διεθνών Οργανισμών που συνεπικουρούν τον πάροχο της ΣΙΕ ώστε να γίνει περισσότερο ειδήμονας στο σχεδιασμό του έργου της ΣΙΕ. Τέτοιοι οργανισμοί είναι: Ένωση Ευρωπαίων Ειδικευμένων Ιατρών Ευρωπαϊκή Ακαδημία Διδασκόντων στη Γενική Πρακτική Συμμαχία για τη ΣΙΕ Κοινωνία για την ακαδημαϊκή ΣΙΕ

ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Πώς οι ενήλικες μαθαίνουν; Η Μελέτη Του Fox et al. (1989) Διατυπώθηκαν σε περισσότερους από 300 Αμερικανούς ιατρούς ερωτήσεις του τύπου: «Τι αλλάξατε τελευταία στην πρακτική σας;», «Τι προκάλεσε την αλλαγή αυτή», «Πώς εμπλουτίσατε τις γνώσεις σας ώστε να κάνετε αυτή την αλλαγή;» Ελήφθησαν τριών ειδών απαντήσεις, οι οποίες οριοθετούν μια θεωρία για το πώς τουλάχιστον οι ενήλικες ιατροί μαθαίνουν. 1ον) Ιατροί που αναλαμβάνουν αλλαγές έχουν ένα όραμα για το πώς η αλλαγή αυτή θα μοιάσει. 2ον) Οι δυνάμεις για αλλαγή είναι εκτενείς και αντλούμενες από παραδοσιακές εκπαιδευτικές και CME εμπειρίες, πολλών εξ αυτών εσωπροσωπικές. 3ον) Οι αλλαγές ποικίλουν από μικρότερες προσαρμογές σε ανακατευθύνσεις.

Αποτελέσματα Μελέτης του Fox Μικρότερες αλλαγές επιτυγχάνονται με μια σύντομη παρουσίαση δραστηριοτήτων της CME ακόμα και με μια διδακτική διάλεξη. Μεγαλύτερες αλλαγές απαιτούν μια πλούσια Συνεχή Επαγγελματική Ανάπτυξη στην οποία περικλείονται υψηλού επιπέδου διαδραστικά συνέδρια και επανεκπαίδευση.

ΑΛΛΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Η Θεωρία του Knowles (1984)-ευρέως γνωστή Περιγράφει τον ενήλικα διδασκόμενο σαν ένα άτομο που χρειάζεται εκπαιδευτικές εμπειρίες σχετικές με την πρακτική του, ευνοϊκές με το ύφος μάθησής του, μη απειλητικές και υποστηρικτικές. Η θεωρία του Bandura (1963) Τοποθετεί την εκπαίδευση σε ένα γενικότερο κοινωνικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο, υποδεικνύοντας πως η μάθηση και οι εφαρμογές της σε ένα κλινικό περιβάλλον απαιτούν εστίαση στο συγκεκριμένο τομέα.

ΑΛΛΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Θεωρία Geertsma (1982) Προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να κινούνται μεταξύ τριών φάσεων: Ύπαρξη κάποιου κενού στη γνώση από κάποια κλινική εμπειρία Εστίαση στην ακριβή έκταση και φύση του γνωστικού τους κενού Σχεδιασμός ενός κατάλληλου εκπαιδευτικού προγράμματος όπως διάβασμα ή συζήτηση με ένα συνάδελφο

Θεωρίες Εσωτερικής Διαδικασίας Μάθησης Θεωρία Kolb (1984) Χρησιμοποιεί την έννοια της εμπειρίας προτείνοντας τη μετάβαση των μαθητών από κάτι σταθερό (όπως ένα περιστατικό) σε κάτι πιο αφηρημένο (όπως το να αντιληφθούν περισσότερα σχετικά με την παθοφυσιολογία της ασθένειας). Θεωρία Schon (1988) Προτείνει πως ένας ισχυρός εκπαιδευτικός μηχανισμός είναι δευτερεύον συγκριτικά με την αυτοαξιολόγηση και την αυτογνωσία, η οποία καλλιεργείται από τις κλινικές εμπειρίες, ώστε να οικοδομηθεί μια καινούργια και διευρυμένη ικανότητα ή «ζώνη κυριαρχίας».

Γνωρίσματα ενός αυτοκαθοδηγούμενου διδασκόμενου Σύμφωνα με τη Θεωρία Candy (1991) Πειθαρχία και ώθηση Αυτο-επίγνωση Περιέργεια Διαύγεια, ευελιξία, ανοιχτούς ορίζοντες Ανεξαρτησία και αυτάρκεια Καλά ανεπτυγμένες πληροφορίες και ικανότητες για αναζήτηση Ικανοποιητικές γενικές γνώσεις

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ CME ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Επισήμανση του ρόλου της CME στο σύστημα υγείας Κενό Κλινικής Φροντίδας (‘clinical care gap’): περιστατικό στο οποίο τα στοιχεία για φροντίδα ενός ασθενή με ένα τυποποιημένο τρόπο δεν τηρούνται απόλυτα. Παραδείγματα: Παρά το γεγονός ότι οι ACE αναστολείς χρησιμοποιούνται ευρέως στη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, σχεδόν το 1/3 των ασθενών δεν τους λαμβάνουν. Καταστάσεις στις οποίες η φαρμακευτική αγωγή ή η περίθαλψη είναι υποχρησιμοποιούμενες (μαστογραφία, τεστ Pap κι άλλα προληπτικά μέτρα), υπέρχρησιμοποιούμενες ή καταχρηστικές.

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΚΕΝΟ ΑΥΤΟ; Τα στοιχεία ή η πληροφορία αυτή καθαυτή (ανεπαρκή ή ασθενώς παρουσιασμένα) Τα Μέσα Επικοινωνίας Ο Επαγγελματίας Υγείας-Παραλήπτης της πληροφορίας Το Σύστημα Υγείας (θέματα χρηματοδότησης, διαχείρισης συστήματος)

Τα τρία πρώτα αίτια βρίσκονται μέσα στα όρια των παροχέων της Συνεχούς Ιατρικής Εκπαίδευσης (τουλάχιστον σε κάποια έκταση) Ενώ και οι τέσσερις προαναφερθείσες αιτίες αλληλεπικαλύπτονται στο θέμα της εμπορικής υποστήριξης Εμπορική υποστήριξη Εστία ισχυρών ηθικών και επιχειρηματικών ζητημάτων

ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ CME Γενική φροντίδα Δυνάμεις υγείας και ομάδων ασθενών ρυθμιστικές δυνάμεις άμεσης ιατρικής της ΣΙΕ φροντίδας, περιβάλλοντος Εσωπροσωπικές δυνάμεις ιατρών Κοινωνικές και κυβερνητικές δυνάμεις

ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ CME Απεικόνιση από το ευρύ επίπεδο της κοινωνίας και του ρυθμιστικού περιβάλλοντος στο ατομικό επίπεδο του διδασκόμενου/κλινικού ιατρού Το μεγαλύτερο επίπεδο περιλαμβάνει κοινωνικές αλλαγές (όπως περισσότεροι μετανάστες ή ηλικιωμένοι ασθενείς για φροντίδα) και ρυθμιστικά θέματα όπως χρηματοδότηση και κυβερνητικές εντολές.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (CME)

Υποστηρίζεται ότι η μορφή της CME καθορίζεται κυρίως από τις ανάγκες των αναγνωστών. Προσωπικές ανάγκες Ικανοποιούνται από: Ερωτηματολόγια Συνεντεύξεις Ημερολόγια Σκληρή κριτική Αντικειμενικές ανάγκες Ικανοποιούνται από: Βιβλιογραφίες Γνώμες ειδικών Διαγραμματικούς ελέγχους Σύγκριση ασθενών

Αντικειμενικές ανησυχίες Μετά από αμερόληπτο προγραμματισμό υπάρχουν ανησυχίες για το ποια θα είναι τα τελικά αποτελέσματα. Κάποια από αυτά μπορεί να είναι: 1) Ευκαιρίες για συζήτηση αντιφατικών θεμάτων 2) Δίνει συγκεκριμένες πρακτικές εισηγήσεις 3) Συστήνει νέες διαδικασίες Πρέπει να τονιστεί ότι διαφορετικός προγραμματισμός επιφέρει και διαφορετικό αποτέλεσμα! Γι’αυτό πριν τον προγραμματισμό πρέπει να γνωρίζουν τι περιμένουν από το κοινό.

Εκπαιδευτικοί στόχοι Η CME δεν περιορίζεται μόνο στην αντικειμενική μάθηση αλλά μπορεί να καθορίσει και τη συμπεριφορά του αναγνωστικού κοινού. Είναι απόλυτα λογικό ότι δεν μπορούν όλες οι δραστηριότητες να πετύχουν και τον καθορισμό της συμπεριφοράς του κοινού. Τονίζεται ότι σημαντικός στόχος είναι να είναι το περιεχόμενο της CME ξεκάθαρο, συνοπτικό αλλά και κατανοητό προς όλους τους κλάδους της ιατρικής.

Εκπαιδευτικό περιεχόμενο Σημαντικό ρόλο παίζουν οι καθηγητές και οι προγραμματιστές. Για αυτό το λόγο οφείλουν να είναι ειδικοί πάνω στο θέμα αλλά και έμπιστοι. Δεν πρέπει να παρεμβάλλονται τα «κακώς κείμενα» όπως διαφημίσεις αλλά να έχουν καθαρά εκπαιδευτικό περιεχόμενο και να βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία. Τα κλινικά αποτελέσματα επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στο εκπαιδευτικό περιεχόμενο και πρέπει να βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία, να λαμβάνονται από ειδικούς αλλά και να υπάρχει καλή αλληλεπίδραση μεταξύ των ασθενών.

Διαμόρφωση της επίσημης CME Πολλοί παράγοντες είναι που καθορίζουν την τελική διαμόρφωση της CME. Από τους ποιο σημαντικούς είναι: 1) Το μέγεθος της συμμετοχής Τα μεγάλα γκρουπ απαρτιζόμενα από 50-500 άτομα αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως κακό συγχρονισμό προβλήματα ρυθμού παραγωγικότητας, ενώ τα μικρά γκρουπ 5 ατόμων είναι καλά οργανωμένα και λειτουργούν πιο ομαδικά 2) Βαθμίδα αλληλεπίδρασης 3) Σχήμα και διάταξη της μορφής CME Ανάλογα με την προτίμηση του ιδρυτή η CME μπορεί να πάρει πολλές μορφές από την παραδοσιακή ως την πρωτοποριακή.

Αυξάνοντας την αλληλεπίδραση και εφαρμογή Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού συνίσταται να ζητείται από τους συμμετέχοντες να: Γράψουν ερωτήσεις Λύσουν διάφορα κουίζ Συμπληρώσουν κόλλες όπου συμπληρώνουν κενά ή τους βοηθούν να κάνουν μόνοι τους διαγνώσεις Να υπάρχει μηχανικό σύστημα ώστε το κοινό να καταγράφει τις αντιδράσεις του σε μία διάλεξη Κάνουν μια σειρά από ερωτήσεις στον λέκτορα Να αφιερώσουν χρόνο για σκέψη ώστε να σκεφτούν πρώτα σαν ομάδα τα λεγόμενα του λέκτορα και μετά να τις μοιραστούν με το υπόλοιπο κοινό

Τα πλεονεκτήματα: Η ΑΥΤΟΜΑΘΗΣΗ Ο ενδιαφερόμενος δίνει το δικό του ρυθμό στη μελέτη και αναζήτηση των πληροφοριών. Εφαρμόζεται μόνο όταν το πρόγραμμά του το επιτρέπει. Με δεδομένο ότι δεν απαιτείται από το άτομο να απομακρυνθεί από τον τόπο διαμονής και άσκησης για να παρακολουθήσει επίσημες μορφές της CME(όπως συνέδρια, σεμινάρια κτλ.), η αυτομάθηση αποβαίνει πιο οικονομική.

Μορφές και τρόποι αυτομάθησης Η βασιζόμενη στο διαδίκτυο CME καθώς και άλλες ηλεκτρονικές μορφές αυτής 1960 Οι κασέτες που περιέχουν επίκαιρα σχόλια και οι τηλεδιαλέξεις μέσω ραδιοφώνου εμφανίστηκαν στο προσκήνιο (Meyer et al. 1968;Harless et al. 1969). 1970 κ μετά O ρόλος των ηλεκτρονικών υπολογιστών έγινε αισθητός με την έλευση των οικονομικά προσιτών μικροϋπολογιστών (Brandt 1974;McEnery et al. 1996) Μέσα 1990 Το διαδίκτυο ως μέσο διανομής εικόνων και προαγωγής της CME συστήθηκε από ραδιολόγους (Fordis et al. 2006).

ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΜΕΣΩΝ ΣΤΗ CME Όμως, έρευνες έχουν υποδείξει αύξηση της ιατρικής γνώσης και βελτίωση του βαθμού συγκράτησης αυτής στη μνήμη των εξεταζομένων που έλαβαν μέρος σε προγράμματα διαδικτυακής CME (Casebeer et al. 2002).

Τα παραπάνω αποτελέσματα δικαιολογούνται μέσω των πλεονεκτημάτων τα οποία προσφέρει η διαδικτυακή εκπαίδευση: Η εκπομπή μίας ζωντανής δραστηριότητας μέσω δορυφόρου ή διαδικτύου μπορεί να προσεγγίσει το απομακρυσμένο κοινό. Με την προϋπόθεση ότι πρόκειται για διαδραστική εκπαίδευση, προσφέρει τη δυνατότητα για εξάσκηση σε περιβάλλον προσομοίωσης. Ο παγκόσμιος ιστός επιτρέπει την πρόσβαση σε εκπαιδευτικό υλικό από απεριόριστες πηγές.

Παρέχεται η δυνατότητα ηχογράφησης μιας διαλέξεως και παρακολούθησης της όποτε το επιτρέψει το πρόγραμμα του ενδιαφερόμενου. Η γεωγραφική και χρονική προσβασιμότητα. Επωφελούνται κυρίως γιατροί οι οποίοι κατοικούν και εργάζονται σε μακρινή απόσταση από τα μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα. Καθώς έχει αποδειχτεί ότι ο εκπαιδευόμενος κινητοποιείται να μάθει και να συγκρατήσει τη γνώση μόνο όταν πραγματικά την χρειαστεί, το διαδίκτυο, τουλάχιστον στις βιομηχανοποιημένες περιοχές, είναι διαθέσιμο και προσβάσιμο κάθε στιγμή.

Προσφέρεται η δυνατότητα για συγκρότηση διαδικτυακών κοινοτήτων οι οποίες καθιστούν δυνατές υπομνήσεις και αναφορές σχετικές με τις εξελίξεις και τυχόν μεταβολές σε μεθόδους άσκησης. Παράλληλα, οι ομάδες αυτές μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης καθώς και στην προβολή της ανάγκης για νέες δραστηριότητες.

Για να επιτευχθούν οι προαναφερθέντες στόχοι-πλεονεκτήματα, η διαδικτυακή εκπαίδευση οφείλει να τηρεί ορισμένες προϋποθέσεις: Να ενσωματώνεται εύκολα σε μία ιστοσελίδα. Να είναι συνοπτική και ουσιώδης. Το κείμενο πρέπει να εκτυπωθεί σε γραμματοσειρές οι οποίες είναι εύκολες για ανάγνωση. Το σχέδιο πρέπει να είναι ελκυστικό και ενδιαφέρον προς ανάγνωση. Να δημιουργεί σχέση διαδραστικότητας με τον αναγνώστη.

Οι διαδικτυακές μορφές της CME : 1)Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης(FacebookTM, YouTubeTM, MySpaceTM), 2)Η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Wikipedia , 3)Τα Blogs επιτρέπουν την μεταλαμπάδευση γνώσεων και το διάλογο πάνω σε πολύπλοκα ζητήματα. Δυστυχώς και μέχρι σήμερα αυτά τα διαδικτυακά εργαλεία έχουν περιορισμένη εφαρμογή στη CME, λόγω ζητημάτων απορρήτου και πιστοποίησης. Παρόλα αυτά, θα μπορούσαν να συνδράμουν την προσέγγιση των σχετικά απομονωμένων χρηστών. Αντιθέτως, οι συμβατικές μορφές της CME επιτρέπουν μία ανεπίσημη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ συναδέλφων και κοινωνικού περίγυρου, η οποία όμως δεν υπήρξε υλοποιήσιμη από τις διαδικτυακές μορφές μέχρι πρόσφατα.

Προτάσεις για βελτίωση των διαδικτυακών πυλών της CME Δημιουργία ενός εκπαιδευτικού παράγοντα ο οποίος θα εκτελεί χρέη μεσάζοντα ή διαχειριστή. Περισσότερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προσπάθεια να γίνουν πιο φιλικές στο χρήστη. Εργαλεία αξιολόγησης των προσωπικών αναγκών μάθησης θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στις ιστοσελίδες της CME.

Διαθέσιμες μορφές CME στο διαδίκτυο Ιατρικές βιβλιοθήκες με εξελιγμένες μηχανές αναζήτησης όπως η MD Consult. Βάσεις ιατρικών δεδομένων όπως:MEDLINE, OMIM. Πύλες όπως η Medscape. Προσομοιώσεις ιατρικών περιστατικών όπως οι MDchoice και CAMPUS. To εικονικό γαλλόφωνο πανεπιστήμιο ιατρικής(‘The French language virtual medical university’) Το δίκτυο RAFT (Issenberg et al. 2001;Morin et al. 2004;Geissbuhler et al. 2007) ‘HarveyTM’ (Cosman et al. 2002). Health Education Assets Library (HEAL) IVIMEDS

Εκτυπώσιμες μορφές της CME Οι οδηγοί κλινικής άσκησης, δυστυχώς, δεν έχουν αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο ο γιατρός προσλαμβάνει και εφαρμόζει την γνώση. ΓΙΑΤΙ; Oι περισσότεροι οδηγοί είναι πυκνογραμμένοι με ελάχιστα βοηθήματα για τον κλινικό γιατρό να ενστερνιστεί τη γνώση. Επιπλέον, κυκλοφορεί στην αγορά μία πληθώρα οδηγών κλινικής άσκησης οι οποίοι όμως παρέχουν διαφορετικές συμβουλές και οδηγίες σχετικά με την κλινική φροντίδα του ασθενούς.

Τα ιατρικά περιοδικά, από την άλλη πλευρά, επιφέρουν θετικά αποτελέσματα στην κλινική συμπεριφορά και απόδοση των γιατρών. ΓΙΑΤΙ; Η μνήμη «φρεσκάρεται» καθώς το άτομο διαβάζει ένα μόνο τμήμα όλου του κειμένου το οποίο αφορά π.χ. στη δοσολογία ενός φαρμάκου. Γενικότερα, όπως άλλωστε έχει αποδειχτεί, ιδιαίτερη επίδραση στην κλινική συμπεριφορά και γνώση έχουν τα σύντομα, κατατοπιστικά και περιεκτικά κείμενα.

Μάθηση βασιζόμενη στo «χαρτοφυλάκιο» (portfolio) Η συλλογή του συνολικού έργου ενός ατόμου. Η έννοια περιλαμβάνει επίσης: - τις κλινικές δραστηριότητες στις οποίες έχει συμμετάσχει ο γιατρός. -τα διαγράμματα/παρουσιάσεις ιατρικών περιστατικών -τυχόν μαθησιακά κενά Γενικότερα, οποιαδήποτε δεδομένα σχετικά με την άσκηση, την εκπαίδευση και την ποιότητα της φροντίδας που προσφέρει ο εν λόγω γιατρός.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου; Αυτομάθηση και αυτοαξιολόγηση Καταγραφή πορείας και προόδου Εντοπισμός νέων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και ιατρικών δεδομένων Παροχή υλικού για συζήτηση με συνάδελφο ή/και σύμβουλο-μέντορα.

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ CME ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Το μοντέλο των 6 επιπέδων (Moore 2003) Επίπεδο 1 Κριτήριο Αποτέλεσμα Προσέλευση Συμμετοχή

Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Κριτήριο Αποτέλεσμα Ικανοποίηση συμμετεχόντων Μεταβολές στη γνώση, τα προσόντα και τη συμπεριφορά Μάθηση

Επίπεδο 4 Επίπεδο 5 Κριτήριο Αποτέλεσμα Μεταβολές στην πρακτική επίδοση Επίδοση Επίπεδο 5 Κριτήριο Αποτέλεσμα Μεταβολές στην κατάσταση υγείας του ασθενούς Η υγεία του ασθενούς

Επίπεδο 6 Κριτήριο Αποτέλεσμα Μεταβολές στην κατάσταση Η υγεία υγείας του πληθυσμού Η υγεία του πληθυσμού

Συνήθως, οι δραστηριότητες της CME αξιολογούνται στα επίπεδα 1-3. Τα μεγαλύτερα επίπεδα περιλαμβάνουν όχι μόνο παράγοντες της ιατρικής εκπαίδευσης αλλά και κοινωνικούς παράγοντες οι οποίοι περιλαμβάνουν παρεμβάσεις εκτός του ελέγχου του γιατρού.

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ CME Ορισμός: Η πιστοποίηση αφορά τη διαδικασία απόκτησης αναγνωρισιμότητας για μία συγκεκριμένη δραστηριότητα της CME. Το 1999, το ευρωπαϊκό Σωματείο των ειδικευόμενων ιατρών ίδρυσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναγνωρισιμότητας για συνεχή ιατρική εκπαίδευση, το οποίο 1)αναθεωρεί, 2)εγκρίνει και 3)κατατάσσει τις δραστηριότητες της CME με βάση τα κριτήρια και την έγκριση ειδικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων και των εθνικών αρχών της CME για κάθε χώρα.

Παρόλο που η βεβαίωση ικανότητας για ατομικές δραστηριότητες της CME είναι ευθύνη των εθνικών αρχών κάθε χώρας, υπάρχει μέριμνα για διεθνή αναγνώριση της CME. Αυτό διότι εκτός Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά, η πιστοποίηση έχει πολλές φορές διαφορετική αντιμετώπιση με συνέπεια σε κάποιες Ευρωπαϊκές Χώρες να οδηγεί σε προαγωγή ή αύξηση του μισθού. Παγκοσμίως, η υποχρεωτική πιστοποίηση της CME αποτελεί ενα επίμαχο σημείο, διότι αρκετοί είναι εκείνοι οι ιατροί που συμμετέχουν μόνο και μόνο για να αποκομίσουν τις πλέον απαραίτητες γνώσεις που χρειάζονται και που πολλές φορές δεν έχουν καμία σχέση με την πρακτική.

Πώς η συνεχής ιατρική εκπαίδευση μπορεί να εφαρμοσθεί στην πράξη; Η συνεχής ιατρική εκπαίδευση παραδοσιακά ήταν απούσα στην καθημερινή πρακτική. Ήταν αρκετά δύσκολο για τους ιατρούς να αφομοιώσουν τις νέες γνώσεις για συγκεκριμένα κλινικά προβλήματα και παράλληλα να τις εφάρμοζαν. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκαν συστήματα υπόμνησης και ανάδρασης.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΜΝΗΣΗΣ Συστήματα Υπόμνησης: συστήματα που παρέχουν πληροφορίες για ένα συγκεκριμένο κλινικό πρόβλημα τη στιγμή της επίσκεψης του ασθενή. Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης πληροφοριών: Τυπωμένα συστήματα υπόμνησης: Μπορεί να περιέχουν προτάσεις, συμβουλές, οι οποίες θα βοηθούν τον ιατρό στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος. Σύστημα υπόμνησης μεταφερόμενα από μέλη της ομάδας: Στην περίπτωση αυτή μηνύματα μπορεί να μεταφερθούν από νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές και από το προσωπικό. Αυτοί θα είναι σε θέση να υπενθυμίζουν τον ιατρό για κάποια εξέταση ή να κάνουν προτάσεις για κάποια επέμβαση. Συστήματα υπόμνησης μεταφερόμενα από ηλεκτρονικά μέσα: Το τρίτο είδος περιλαμβάνει ηλεκτρονικά δεδομένα για τους ασθενείς και για διάφορες μεθόδους.

Ενίσχυση της επίδοσης από συστήματα ανάδρασης Σύστημα Ανάδρασης: χρησιμοποιείται κατα τέτοιο τρόπο ώστε να καταγράφει τις γνώσεις και τις δυνατότητες ενός ιατρού κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης ενός ασθενή και στη συνέχεια να τις συγκρίνει με εθνικά και τοπικά μέτρα ή με την πρακτική άλλων ιατρών σε κάποια ομάδα. Σε ατομικό επίπεδο, τα συστήματα ανάδρασης αποδεικνύονται ιδιαίτερα χρήσιμα, καθώς βοηθούν τους ιατρούς να κάνουν επισκόπηση της δουλειάς τους με έναν συγκεκριμένο, σαφή τρόπο.

ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΔΡΑΣΗΣ Αδιάκοπες πληροφορίες καταγράφονται, είτε χειρόγραφα είτε ηλεκτρονικά, χρησιμοποιώντας πηγές όπως αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμασιών. Χρησιμοποιώντας κατάλληλες μεθόδους, οι ασθενείς μπορούν να παρέχουν ανάδραση σε γιατρούς και μέλη της ομάδας, όσον αφορά την επικοινωνία και τις αντιλήψεις για ποιοτική φροντίδα. Συζήτηση σε ομάδες από ειδικούς ιατρούς, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της πρακτικής μέσα από την συμφωνία.

Οι κλινικές αποφάσεις υποστηρίζουν τα συστήματα Τα στοιχεία που παρέχονται από τα συγκεκριμένα συστήματα θεωρείται πως έχουν ισχυρή επίδραση στον χειρισμό ασθενειών, στην διάγνωση και στη θεραπεία. Ατομικά, ενδεικτικά ιατρικά δεδομένα έχουν εξελιχθεί ώστε να διευκολύνουν τους πολυάσχολους ιατρούς από την ανάγκη να αξιολογούν την βιβλιογραφία προκειμένου να συγκεντρώσουν τις καλύτερες πρακτικές. Τέλος, έχουν αναπτυχθεί πηγές στο διαδίκτυο στις οποίες μπορεί ο κάθε γιατρός εύκολα να ανατρέξει και να αποκομίσει πληροφορίες αλλά και υποστήριξη για σοβαρές κλινικές αποφάσεις.

Η οργάνωση, η διοίκηση και ο επαγγελματισμός της CME Εκτίμηση αναγκών- αποτελεσματική εκτίμηση επαγγελματικών αναγκών των εκπαιδευόμενων ιατρών, αλλά και περιβαλλοντικών αναγκών Εκτίμηση προγράμματος- εκτίμηση κάθε δραστηριότητας αλλά και του συνόλου του προγράμματος της CME για τους στόχους του Βελτίωση απόδοσης Προώθηση για συμμετοχή Επαγγελματισμός- απόκτηση ενός υψηλού επαγγελματικού και ηθικού επιπέδου

Μελλοντικές ανάγκες και τάσεις της CME και βελτίωση απόδοσης Υπάρχει εστίαση στην ποιοτική βελτίωση Νέες μέθοδοι στην επικοινωνία και δημιουργία κοινοτήτων, όπου οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να λάβουν μέρος, να μοιραστούν εμπειρίες και να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον Επαγγελματίες της CME πρέπει να είναι προετοιμασμένοι και ενημερωμένοι μέσω του διαδικτύου και της τεχνολογίας γενικότερα, για τις νέες εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην ιατρική.

CME ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Η CME ξεκίνησε ως επαγγελματική ανάπτυξη και εξέλιξη, που επέτρεψε στους ιατρούς να βρίσκονται σε επαγρύπνηση όσον αφορά τις συνεχείς ιατρικές εξελίξεις. Η πιστοποίηση της CME αρχικά εφαρμόστηκε για ανταμοιβή των ιατρών που συμμετείχαν, ενώ πλέον έχει γίνει υποχρεωτική.

ΣΤΟΧΟΣ-ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Παροχή ευρείας επισκόπησης της πειθαρχίας στη CME και μια πραγματική προσέγγιση της εφαρμογή της. Η επισκόπηση της CME περιλαμβάνει: την ιστορία της και τη λογική για την εφαρμογή της μια πρακτική προσέγγιση ανάπτυξης των δραστηριοτήτων της Ενημέρωση σχετικά με τη διαχείριση του γενικότερου προγράμματος της CME Γνωστοποίηση των μελλοντικών τάσεων που την αφορούν Παραπομπή και παράθεση πηγών, άρθρων, ιστοσελίδων, επαγγελματικών ενώσεων που βοηθούν την ανάπτυξη και διαχείριση των προγραμμάτων της CME

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ Συγγραφείς Nancy Davis (National Institute for Quality Improvement and Education, Homestead USA) David Davis (University of Toronto, Canada) Ralph Bloch (McMaster University, Canada) Τίτλος άρθρου: Continuing medical education: AMEE Education Guide No 35 Έτος Έκδοσης: 2008 Περιοδικό: Medical Teacher Τεύχος: 30 Σελίδες: 652-666 ISSN 0142-159X print/ ISSN 1466-187X online Dr. ΝANCY DAVIS

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ