Ημερίδα: «Για μια βιώσιμη, οικονομική και φιλική στο περιβάλλον, διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής». Δημήτρης Παπαϊωάννου Ομιλητής: Δημήτρης Παπαϊωάννου Χημικός Μηχανικός – Περιβαλλοντολόγος Πάντειο Πανεπιστήμιο Διαχείριση και Πολιτική Περιβάλλοντος

ΠΕΣΔΑ Βασικά στοιχεία που περιλαμβανει •1η έκδοση (2003) Θεωρητικό διάγραμμα επιθυμητών ενεργειών σε (συμβατική) εναρμόνιση με τις μέχρι τότε κοινοτικές οδηγίες 99/31 αλλά χωρις την 2008/98 (ιεραρχία διεργασιών). •2η έκδοση (2006) Προστίθεται και η καύση («Δυνατότητα αξιοποίησης ΟΛΩΝ των μεθόδων επεξεργασίας») που είχε αποκλειστεί στην προηγούμενη φάση. Πρακτικά μέτρα αποτελούμενα από: - 3 χώρους απορριμμάτων ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ, - 11 σταθμούς μεταφορτώσεως, - 1 εργοστάσιο ανακύκλωσης. - Πρόσφατα προστέθηκε και η de facto εισαγωγή 3 εργοστασίων βιοξηρανσης/ καύσης.

Προβλήματα χωροταξικά: •Στρεβλή χωροθέτηση των 2 περιφερειακών ΧΥΤΑ. •Όχι εναρμόνιση με τους σταθμούς μεταφόρτωσης και τον κεντρικό ΧΥΤΑ. •Οι περιφερειακοί Χυτά (Κερατέα, Γραμματικό): - Χωροθετούνται ως «καταλοιπα» τουπρογραμματισμου του 90 ( λογική των 5 Χυτα γυρω-γυρω της Αττικης) - Ανεξάρτητα από: # Εγγύτητα σε αστικά κέντρα, # Πυκνότητα πληθυσμού, # Ελαχιστοποίηση διαδρομών, # Οδούς επικοινωνίας, # Κοινωνική συναίνεση.

Μία εικόνα όσο χίλιες λέξεις 18χλμ 40χλμ 45χλμ

Ovriokastro panoramic

Ovriokastro

Προβλήματα τεχνολογικά/θεσμικά •Θεωρητικά δεν αποκλείεται καμία τεχνολογία. Από την πίσω πόρτα προωθείται η καύση. •Στην πράξη είναι αναχρονιστικός ως παλαιοτερος της νέας οδηγίας 2008/98/EE που θετει ιεραρχια μεθοδων που ξεκινά από: - αποφυγή των αποβλήτων και ανακύκλωση στην πηγή, - συνεχιζει με τις ηπιες μεθοδους, λιπασματοποιηση κλπ - και καταλήγει ως τελευταία λύση την καυση και κατοπιν την διάθεση στο έδαφος όταν εξαντληθούν όλες οι άλλες δυνατότητες. •Αγνοούνται οι συστάσεις του αρ.22 της ιδιας οδηγίας για τα βιοαποικοδο-μήσιμα όπου προκρίνεται η χουμοποίηση /λιπασματοποίηση έναντι της καύσης. •Πέραν αυτού υιοθετείται μία περίεργη ορολογία όπου: - η χωματερή μετονομάζεται σε «αναερόβιο αντιδραστήρα», - η χουμοποίηση/λιπασματοποίηση σε «βιοσταθεροποίηση», - η καύση απαλυνεται με την «βιοξήρανση».

Ορολογία και ιδεολογία Αλλαγές στην ορολογία έχουν πάντα ιδεολογικό περιεχόμενο ώστε: •Να υποβαθμισουν τον ρόλο της λιπασματοποίησης από υπέρτατη διαδικασία επαναφοράς των ζυμώσιμων στον κύκλο της ζωής σε μία απλή μετατροπή των οργανικών σε «σταθερά προϊόντα». •Να εξιδανικεύσουν την αθλιότητα της (έστω και υγειονομικής) ταφής σε διαδικασία παραγωγής ενέργειας. •Να εξυψώσουν την καύση παρότι διαρκώς μειούμενη παγκοσμίως σε σημασία, προλογιζοντας την με «βιοξήρανση» = ξηρανση +βιοαποικοδομησιμα •Θέμα απόπειρας «χειρισμού» της κοινής γνώμης.

Η νομιμότητα της σημερινής κατάστασης •22/02/11 Εξέπνευσε ο ΠΕΣΔΑ Αττικής. •26/02/11 Εξαιρετικά τεκμηριωμένο κείμενο δύο μηχανικών ΕΣΔΚΝΑ •Αμφισβητείται η νομιμότητα της έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων για: - Το εργοστάσιο Ανακύκλωσης - Το εργοστάσιο Ανακύκλωσης και καύσης των απορριμμάτων •Δεν υπάρχει ΣΜΠΕ για τον ΠΕΣΔΑ (ΙΙ) του 2006 στον οποιο ομως ούτε και περιλαμβάνεται η καύση (βιοξήρανση). •Το Δ.Σ. του ΕΣΔΚΝΑ αλλά και ο διορισμενος Γ.Γ Περιφέρειας αποφαίνεται περί της !!!! συμβατότητας του εργοστασίου καύσης με τον ΠΕΣΔΑ. •Η Υπουργός ΥΠΕΚΑ υπογράφει (05/01/11) ΚΥΑ ΕΠΟ για βιοξηρανση. Eρώτημα : πώς οι εξαιρετικά έμπειρες υπηρεσίες – ΕΥΠΕ και Δ/ση Χωροταξιας δεν το έχουν επισημάνει και πώς δέχθηκαν να εισηγηθουν την έγκριση χωρίς ΣΜΠΕ. Τη στιγμη που εχουν τυρρανησει το Πανελληνιο για απιστευτες λεπτομερειες σε θεματα χωροταξιας.

Ένας φτωχός και ατελέσφορος ΠΕΣΔΑ Το σύστημα έτσι κλείνει σε μία ατελέσφορη διαδικασία που περιλαμβάνει: •Ασύμμετρη, επιστημονικά αναιτιολόγητη και χωρίς κοινωνική συναίνεση χωροθέτηση των 2 ΧΥΤΑ. •Αμφιλεγόμενο και «παραμελημένο» υποκατάστατο της ανακύκλωσης στην πηγή με το σύστημα μπλε/πράσινων κάδων έτσι όπως εφαρμόζεται. Πηγαινουμε προς καταργηση ? •Υιοθέτηση προτεραιότητας, των εσχατων στην ιεραρχία της κοινοτικης οδηγιας τεχνολογιών όπως η καύση. •Υποτίμηση/αγνόηση: - Εγκατάστασης προγραμμάτων κοινωνικής ανακύκλωσης. - Δράσεων εφαρμογής της χουμοποίησης /λιπασματοποίησης (έστω και παράλληλα με την καύση) •Άγνοια κοινωνικών και οικονομικών εργαλείων. •Κατ’ ουσία αυτό που μου μένει από τον ΠΕΣΔΑ σημερα είναι: - Ένα κύτταρο στη Φυλή - Ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης - Καποιες μελλοντικες μονάδες «βιοξηρανσης» βλ. καύσης

Προτάσεις :3 απλες αρχες  Χωροθεσία: Πολλές περιφερειακές προκατεργασίες αλλά όλοι οι δρόμοι καταλήγουν σε 1 ΧΥΤΥ στο κεντρο της Ατικης Δικαίωμα ολων αλλά και υποχρέωση να στέλνουν τα κατάλοιπά τους στον κεντρικο ΧΥΤΥ.  Τεχνολογία: Δεν καίμε ποτέ βιομάζα, κατά τα άλλα να τηρηθεί η ιεραρχία της οδηγίας 98/2008.  Οικονομία: Ο ρυπαίνων πληρώνει! Ο ανακυκλώνων αμοίβεται.

Προτάσεις θεσεις: •Δημιουργία νέου φορέα διαχείρισης των απορριμμάτων με την λήξη θητείας του ΕΣΔΚΝΑ (ήδη γίνεται!!!). •Περιορισμός των ΧΥΤΥ σε 1 κεντρικο με θεση περιπου στο κοινο οριο των 3 τεως Νομαρχιων λόγω: - Κεντροβαρικής τοποθέτησης στην Αττική, - Καλύτερης εναρμόνισης με υφιστάμενες χρήσεις γης (Βιομηχανικές ζώνες, ΟΔΔΥ, μάντρες ανακύκλωσης κλπ ). •Οργάνωση και εξυγίανση σε σύγχρονο κέντρο υποδοχής και ανακύκλωσης «καταλοίπων» • Πρόγραμμα «Ανάκτησης δυναμικότητας» του ΧΥΤΥ (Απομάκρυνση, αξιοποίηση υλικών). •Εγκατάσταση μεγάλου αριθμού περιφερειακών κέντρων προ-διαλογής στην πηγή και ανακυκλωσης, των οποίων τα κατάλοιπα οδηγούνται στον κεντρικο ΧΥΤΥ.

Αξιοποίηση των απορριμμάτων •Αδειοδότηση περιφερειακών μονάδων ανκυκλωσης «καταλοίπων» π.χ.: - Χουμοποίηση/λιπασματοποίηση ζυμώσιμων ή μικτών κλασμάτων. - Επεξεργασία επαναχρησιμοποίηση υλικών π.χ. πλαστικά προς μαύρες σακούλες. - Αξιοποίηση RDF σε θερμικές διεργασίες (πυρόλυση, καύση). - Απαγόρευση καύσης ζυμώσιμου κλάσματος. •Ανάκτηση χωρητικότητας κεντρικης χωματερής. «Αιώνια ζωή» για τα ΧΥΤΑ και ΧΥΤΥ με : - Επανεκσκαφή - Διύλιση υλικών - Διαχωρισμό ζυμωμένων, RDF και μετάλλων - Αξιοποίηση RDF και μετάλλων - Διάθεση ζυμωμένου κλάσματος ως λίπασμα σε παρτερια περιφέρειας και δήμων και σε μη βρώσιμες καλλιέργειες - Προσανατολισμού του κεντρικου ΧΥΤΥ για αποθήκευση υπολειμμάτων επεξεργασίας και όχι απορριμμάτων.

Ποσοτικοί υπολογισμοί •Α. Άμεσοι στόχοι (2013) -Παραγωγή απορριμμάτων: -Απο περιφερειακα κέντρα διαλογής (12,5 %): -Ζυμώσιμα : 1/3 x τόνοι/έτος = -Προς εργοστάσιο ανακύκλωσης Λιοσιων (50% απόδοση) x τόνοι/έτος -Όδευση προς ΧΥΤΑ 50% x τόν/έτος = Β. Μεσοπρόθεσμοι στόχοι (2020) : Απο περιφερειακα κέντρα διαλογής (25%): - Εξαγωγή ζυμώσιμων (2/3) x τόνοι/έτος -Προς Μηχανική ανακύκλωση Λιοσιων τόνοι/έτος(50% απόδοση) -Όδευση προς ΧΥΤΑ 50% x τόν/έτος = (+) τόνοι/έτος (-) τόνοι/έτος (-) τόνοι/έτος (-) τόνοι/έτος (-) τόνοι/έτος (-) τόνοι/έτος (-) τόνοι/έτος

Διοικητικά εργαλεία •Δημιουργία οργανισμού διαχείρισης απορριμμάτων Αττικής στα πλαίσια της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. •Σύσταση συμβουλευτικού Forum αποτελούμενο από: - Περιφερειακούς συμβούλους. - Εκπροσώπους Δημων - Φορείς που μετέχουν στο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων. - Φορείς παροχής τεχνολογίας (για όλες τις τεχνολογίες). - ΜΚΟ που έχουν τουλάχιστον 10 έτη δραστηριότητας σε θέματα απορριμμάτων. - Εκπροσώπους ακαδημαϊκής κοινότητας και παραγωγικων φορεων με γνωστικό αντικείμενο τα απορρίμματα. •Ο ρόλος του Forum : επίσημο βήμα για «ζυμώσεις» που θα κρατά αναμμένη την δάδα της διαφάνειας.

Οικονομικά εργαλεία Περιβαλλοντικο ανταποδοτικο τέλος διάθεσης απορριμμάτων (ο ρυπαίνων πληρώνει) τόνοι x 25€/τόνος (περαν του 6% επι των εσοδων των ΟΤΑ ) •Επιδότηση ανακυκλωμένων προϊόντων (ο ανακυκλώνων πληρώνει) - μέταλλα / γυαλιά 25% ή τόνοι/έτος x 40€ - χαρτιά/πλαστικά /RDF - Χουμικό λίπασμα 42% x = τόνοι/έτος με 20€ / τόνο • Εξυγίανσης/ χωματερής (ανάκτηση χωρητικότητας) - Επιδοτηση απαγωγης περιεχομενων της 1 εκατ τονοι x 14€ - Ανταποδοτικα εργα/τελη στην περιοχη ΧΥΤΑ •Μη άμεση επιδότηση καύσης επειδή: - Επιδοτείται το RDF (40€) - Μπορεί να επιδοτηθεί από τέλος ΑΠΕ μεχρι 90 €/MWh η μεχρι 70 €/τόνο λογω των ανανεωσιμων εντος του RDF Έσοδα/ Έξοδα (/έτος) (+) 60εκτ.€ (-) 24εκάτ.€ (-) 10 εκάτ.€ (-) 14εκατ.€ (-) 12εκατ.€ (-) 0 εκάτ.€

Συμπεράσματα -Να αναπροσανατολιστεί ο Διοικητικός του Μηχανισμός -Να αλλάξει το χωροταξικό πρότυπο προς: # 1 Κέντρο υποδοχής υπολειμμάτων Αττικης # Πολλα περιφερειακά κέντρα επεξεργασίας (χωρίς ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ) -Να απελευθερωθούν οι εναλλακτικές και σύμφωνες με την 2008/98 τεχνολογίες μέσω: # Επιλεκτικών αδειοδοτήσεων τους # Οικονομικών επιδοτήσεων # Απαγορεύσης της καύσης ζυμώσιμων -Να περιοριστεί η καύση στο RDF και στην επιδότηση της ενέργειας από τον πόρο ΑΠΕ.

Ευχαριστώ !