5Ο ΠανελλΗνιο ΣυνΕδριο ΕνωΣηΣ ΕλλΗνων ΝομικΩν e-ΘΕμιΣ "Innovation Law" ΔΙκαιο και ΚαινοτομΙα 7- 8 ΦεβρουαρΙου 2014 - ΑρΑχωβα, ΠΟΠΗ ΚΑΛΑΜΠΟΥΚΑ – ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΕΙ Α.Μ.Θ. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙ ΑΘΕΜΙΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ

ΟΔΗΓΙΑ 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και άρθ. 9α-9θ Ν. 2251/94 Ν. 3587/2007 θεσπίζει : ενιαία, κοινή γενική απαγόρευση για εμπορικές πρακτικές που στρεβλώνουν την οικονομική συμπεριφορά των καταναλωτών. είδη εμπορικών πρακτικών : παραπλανητικές και επιθετικές εμπορικές πρακτικές

ΣΚΟΠΟΣ Προστασία συμφερόντων των καταναλωτών (οικονομικών και όχι μόνο) Όχι προστασία των οικονομικών συμφερόντων των ανταγωνιστών – έμμεση προστασία τους κείμενο πλήρους εναρμόνισης απαγορεύει στα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα αυστηρότερα των οριζομένων από τις διατάξεις της ακόμη και αν σκοπός των μέτρων αυτών είναι η διασφάλιση υψηλότερου επιπέδου προστασίας των καταναλωτών.

ΕΝΝΟΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ιδιαίτερα ευρεία διατύπωση περιλαμβάνει πρακτικές οι οποίες πρέπει να είναι, αφενός, εμπορικής φύσεως, δηλ. να προέρχονται από επαγγελματίες, και, αφετέρου, να συνδέονται άμεσα με την προώθηση, πώληση ή προμήθεια ενός προϊόντος σε καταναλωτές. (διαφήμιση , marketing). Έννοια αθέμιτης εμπορικής πρακτικής : Επαγγελματική στρέβλωση ή κίνδυνος ευσυνειδησία στρέβλωσης της οικονομικής συμπεριφοράς του μέσου καταναλωτή

ΑΘΕΜΙΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ αθέμιτες «υπό οποιεσδήποτε συνθήκες» per se : Εξαντλητικός κατάλογος - μόνον οι 31 εμπορικές πρακτικές που αναφέρονται ρητά στο παράρτημα I της οδηγίας (αρθ. 9στ.&η Ν.2251/94) Για όλες τις άλλες απαιτείται και επιβάλλεται να γίνει κατά περίπτωση αξιολόγηση βάσει των διατάξεων των άρθρων 5 έως 9 της οδηγίας. Αρθ. 5 α) είναι αντίθετη προς τις απαιτήσεις επαγγελματικής ευσυνειδησίας, Και β) στρεβλώνει ουσιωδώς ή ενδέχεται να στρεβλώσει ουσιωδώς την οικονομική συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή Αρθ. 6 παραπλανητικές πράξεις Αρθ. 7 παραπλανητικές παραλείψεις Αρθ. 8 επιθετικές πρακτικές Αρθ. 9 παρενόχληση, καταναγκασμός, κατάχρηση επιρροής

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΔΕΕ (έναρξη εφαρμογής οδηγίας 12/12/2007) ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΔΕΕ (έναρξη εφαρμογής οδηγίας 12/12/2007) Α) Συνοδευόμενες με δώρα προσφορές Όχι απαγόρευση, γενικά και προληπτικά, κάθε συνοδευόμενης με δώρα προσφοράς από τον πωλητή προς τον καταναλωτή, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες περιστάσεις της συγκεκριμένης περιπτώσεως. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 23ης Απριλίου 2009 στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-261/07 και C-299/07 VTB-VAB NV κατά Total Belgium NV και Galatea BVBA κατά Sanoma Magazines Belgium NV  

Β) Δωρεάν προσφορά μεικτής ασφαλίσεως με την αγορά αυτοκινήτου. Κατά το άρθρο 3, παράγραφος 9, της οδηγίας 2005/29 επιτρέπεται διάταξη κράτους μέλους, η οποία επιβάλλει γενική απαγόρευση, υπό την επιφύλαξη περιπτώσεων που απαριθμούνται περιοριστικά από την εθνική νομοθεσία, των συνοδευόμενων με δώρα προσφορών προς τον καταναλωτή των οποίων προσφορών τουλάχιστον ένα από τα στοιχεία είναι χρηματοοικονομική υπηρεσία. Βλ. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 18ης Ιουλίου 2013 στην υπόθεση C‑265/12, Citroën Belux NV κατά Federatie voor Verzekerings- en Financiële Tussenpersonen (FvF),  

Γ) Εξάρτηση συμμετοχής σε διαγωνισμό από την αγορά προϊόντος Επιτρέπεται (δηλ. δεν απαγορεύεται άνευ άλλου) η εξάρτηση συμμετοχής των καταναλωτών σε διαφημιστικό διαγωνισμό ή διαφημιστικό παίγνιο από την αγορά προϊόντος ή υπηρεσίας. Απαγορεύεται μόνο εάν συντρέχουν ειδικές περιστάσεις. Τούτο διότι οι συγκεκριμένες πρακτικές δεν περιλαμβάνονται στις per se αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που απαριθμούνται στο παράρτημα I της οδηγίας. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 14ης Ιανουαρίου 2010 στην υπόθεση C‑304/08, Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs eV κατά Plus Warenhandelsgesellschaft mbH,

Δ) Αναφορά του όρου «αγγελία» σε διαφημίσεις. Δ) Αναφορά του όρου «αγγελία» σε διαφημίσεις. η οδηγία μπορεί να έχει εφαρμογή μόνο έναντι των αμέσως εμπορευομένων και όχι έναντι εκδοτών που δημοσιεύουν επ’ αμοιβή προϊόντα και υπηρεσίες αυτών- τρίτων. Επιτρέπεται η εφαρμογή εθνικής διατάξεως που υποχρεώνει τους εκδότες να επισημαίνουν με τη χρήση του όρου “αγγελία” κάθε δημοσίευση στα περιοδικά τους έντυπα για την οποία λαμβάνουν αμοιβή, εκτός εάν από τη διάταξη και τη μορφή της εν λόγω δημοσιεύσεως καθίσταται γενικώς πρόδηλο ότι πρόκειται περί αγγελίας. Βλ. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τρίτο τμήμα) της 17ης Οκτωβρίου 2013 στην υπόθεση C‑391/12, RLvS Verlagsgesellschaft mbH κατά Stuttgarter Wochenblatt GmbH.

Ε) Διάδοση πληροφοριακών στοιχείων από ασφαλιστικό φορέα προς τους ασφαλισμένους του. νπδδ με κοινωφελή σκοπό υπάγεται στην έννοια του εμπορευόμενου οπότε στο υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής της οδηγίας εμπίπτει οργανισμός διεπόμενος από το δημόσιο δίκαιο και επιφορτισμένος με ορισμένη αποστολή γενικού συμφέροντος, όπως η διαχείριση συστήματος υποχρεωτικής ασφαλίσεως υγείας. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 3ης Οκτωβρίου 2013 στην υπόθεση C‑59/12, BKK Mobil Oil Körperschaft des öffentlichen Rechts κατά Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs eV,

Στ) Δράσεις πωλήσεως με ζημία η οδηγία αποκλείει εθνική διάταξη, η οποία προβλέπει γενική απαγόρευση προσφοράς προς πώληση ή πωλήσεως αγαθών με ζημιά, χωρίς να είναι αναγκαίο να καθοριστεί, με γνώμονα το πραγματικό πλαίσιο κάθε περιπτώσεως, αν η επίμαχη εμπορική πράξη έχει «αθέμιτο» χαρακτήρα υπό το πρίσμα των κριτηρίων που θέτουν τα άρθρα 5 έως 9 της οδηγίας και χωρίς να αναγνωρίζεται στα αρμόδια δικαστήρια περιθώριο εκτιμήσεως ως προς το ζήτημα αυτό εφόσον η διάταξη αυτή έχει σκοπούς που ανάγονται στην προστασία των καταναλωτών. Βλ. ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα) της 7ης Μαρτίου 2013 στην υπόθεση C‑343/12, Euronics Belgium CVB κατά Kamera Express BV, Kamera Express Belgium BVBA.

Ζ) Πληροφορία περί αποκλειστικότητας στην παροχή υπηρεσιών. εφόσον μια εμπορική πρακτική πληροί όλα τα κριτήρια του άρθρου 6, παράγραφος 1, της οδηγίας 2005/29/ΕΚ προκειμένου να χαρακτηριστεί παραπλανητική για τον καταναλωτή, δεν απαιτείται να διακριβωθεί εάν η πρακτική αυτή είναι και αντίθετη προς τις απαιτήσεις της επαγγελματικής ευσυνειδησίας, κατά την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 2, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής, για να μπορεί βασίμως να θεωρηθεί αθέμιτη και, συνεπώς, να απαγορευθεί βάσει του άρθρου 5, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 19ης Σεπτεμβρίου 2013 στην υπόθεση C‑435/11, CHS Tour Services GmbH κατά Team4 Travel GmbH,

Η) κτήση επάθλου απαγορεύονται επιθετικές πρακτικές με τις οποίες επαγγελματίες δημιουργούν στον καταναλωτή την ψευδή εντύπωση ότι έχει ήδη κερδίσει ένα έπαθλο, ενώ η δυνατότητα διεκδικήσεως του επάθλου αυτού, είτε πρόκειται για αίτημα ενημερώσεως σχετικό με τη φύση του εν λόγω επάθλου είτε για αίτημα σχετικά με τον τρόπο αποκτήσεώς του, εξαρτάται από την υποχρέωση του καταναλωτή να καταβάλει χρήματα ή να φέρει οποιαδήποτε δαπάνη. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα) της 18ης Οκτωβρίου 2012 στην υπόθεση C‑428/11, Purely Creative Ltd, Strike Lucky Games Ltd, Winners Club Ltd, McIntyre & Dodd Marketing Ltd, Dodd Marketing Ltd, Adrian Williams, Wendy Ruck, Catherine Cummings, Peter Henry κατά Office of Fair Trading  

Θ) διαφήμιση περί μείωσης τιμών πριν τις εκπτώσεις το ΔΕΕ έκρινε ότι η οδηγία 2005/29/ΕΚ απαγορεύει εθνική διάταξη που προβλέπει γενική απαγόρευση των διαφημίσεων περί μειώσεως των τιμών και εκείνων που υπαινίσσονται τέτοια μείωση κατά το χρονικό διάστημα πριν τις εκπτώσεις, καθόσον με τη διάταξη αυτή επιδιώκεται η επίτευξη σκοπών σχετικών με την προστασία των καταναλωτών. Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 15ης Δεκεμβρίου 2011 – INNO κατά Unie van Zelfstandige Ondernemers κ.λπ. (Υπόθεση C‑126/11) και Απόφαση της 30/6/2011 στην Υπόθεση C- 288/10 Wamo BVBA κατά JBC NV και Modemakers Fashion NV   Ι) καταχρηστικές ρήτρες Η διαπίστωση ότι η εμπορική αυτή πρακτική είναι αθέμιτη αποτελεί απλώς ένα από τα στοιχεία στα οποία το αρμόδιο δικαστήριο μπορεί να βασιστεί, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/13, για να εκτιμήσει αν είναι καταχρηστικές οι ρήτρες της σύμβασης που αφορούν το κόστος της πίστωσης προς τον καταναλωτή. Η διαπίστωση αυτή δεν έχει πάντως άμεσες συνέπειες για την εκτίμηση, από την άποψη του άρθρου 6, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/13, του κύρους της σύμβασης χορήγησης πίστωσης. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ της 15ης Μαρτίου 2012  στην υπόθεση C‑453/10, Jana Pereničová, Vladislav Perenič κατά SOS financ spol. s r. o., 

Ια) πρόσκληση για αγορά Ια) πρόσκληση για αγορά η φράση «ούτως ώστε να έχει ο καταναλωτής τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει την αγορά», άρθρο 2, στοιχείο θ΄, της οδηγίας 2005/29/EK έχει την έννοια ότι υφίσταται πρόσκληση για αγορά εφόσον : οι πληροφορίες που αφορούν το διατιθέμενο προϊόν και την τιμή του επαρκούν προκειμένου ο καταναλωτής να είναι σε θέση να λάβει απόφαση συναλλαγής, χωρίς να είναι ανάγκη να παρέχει επίσης η εμπορική ανακοίνωση συγκεκριμένη δυνατότητα αγοράς του προϊόντος ή να δημοσιεύεται όπου υπάρχει τέτοια δυνατότητα. πχ. τα χαρακτηριστικά, ακόμη και με λέξεις ή εικόνες και την τιμή του προϊόντος, , έστω και την τιμή εκκινήσεως, προκειμένου ο καταναλωτής να διαθέτει επαρκείς πληροφορίες ώστε να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει την αγορά. Στον εθνικό δικαστή εναπόκειται να ελέγξει αν, αναλόγως της φύσεως και των χαρακτηριστικών του προϊόντος, καθώς και του χρησιμοποιούμενου υποθέματος της εμπορικής ανακοινώσεως, η μνεία αυτή παρέχει στον καταναλωτή τη δυνατότητα να λάβει απόφαση συναλλαγής.

άρθρο 7 παρ. 4, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2005/29 : αρκεί να γίνεται μνεία μερικών μόνον από τα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος, αν ο επιχειρηματίας παραπέμπει κατά τα λοιπά στην ιστοσελίδα του, υπό την προϋπόθεση ότι στην ιστοσελίδα αυτή υπάρχουν ουσιώδεις πληροφορίες σχετικές με τα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος, την τιμή του και τους λοιπούς όρους.

το άρθρο 7, παράγραφος 4, στοιχείο α΄, αναφέρεται στα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος χωρίς ωστόσο να ορίζει την έννοια αυτή ή να παραθέτει εξαντλητικό κατάλογο. Διευκρινίζεται πάντως ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, αφενός, το χρησιμοποιούμενο μέσο επικοινωνίας και, αφετέρου, το οικείο προϊόν. Η διάταξη αυτή πρέπει να ερμηνευθεί σε συνδυασμό με το άρθρο 7, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής, κατά το οποίο η εμπορική πρακτική πρέπει να εκτιμάται λαμβανομένων υπόψη, μεταξύ άλλων, του πραγματικού της πλαισίου και των περιορισμών του χρησιμοποιούμενου μέσου επικοινωνίας. Επιπλέον, το άρθρο 7, παράγραφος 3, της εν λόγω οδηγίας προβλέπει ρητώς ότι, προκειμένου να κριθεί αν έχουν παραλειφθεί πληροφορίες, λαμβάνονται υπόψη οι τοπικοί και χρονικοί περιορισμοί του χρησιμοποιούμενου μέσου επικοινωνίας, καθώς και τα μέτρα που λαμβάνει ο επιχειρηματίας για να θέσει τις πληροφορίες αυτές στη διάθεση των καταναλωτών με άλλο τρόπο.

Μνεία μόνο της τιμής εκκινήσεως Στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να κρίνει αν η αναγραφή τιμής εκκινήσεως επαρκεί για να θεωρηθεί ότι πληρούνται οι περί αναγραφής της τιμής απαιτήσεις της διατάξεως αυτής. Το δικαστήριο θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να εξετάσει μήπως η παράλειψη μνείας του τρόπου υπολογισμού της τελικής τιμής εμποδίζει τον καταναλωτή να λάβει τεκμηριωμένη απόφαση συναλλαγής και, κατά συνέπεια, μήπως τον ωθεί να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία δεν θα ελάμβανε υπό διαφορετικές συνθήκες. Οφείλει επίσης να λάβει υπόψη τους περιορισμούς που είναι εγγενείς στο χρησιμοποιούμενο υπόθεμα επικοινωνίας, τη φύση και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος, καθώς και τα λοιπά μέτρα τα οποία έχει πράγματι λάβει ο επιχειρηματίας για να θέσει τις πληροφορίες στη διάθεση των καταναλωτών ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα) της 12ης Μαΐου 2011Υπόθεση C-122/10 Konsumentombudsmannen κατά Ving Sverige AB

Μνεία μόνο της τιμής εκκινήσεως μόνον η αναγραφή τιμής εκκινήσεως σε μια πρόσκληση για αγορά δεν μπορεί να θεωρηθεί, αφ’ εαυτής, ως παραπλανητική παράλειψη. Η μνεία απλώς και μόνον τιμής εκκινήσεως μπορεί να είναι δικαιολογημένη σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η τιμή δεν μπορεί ευλόγως να υπολογισθεί εκ των προτέρων, ιδίως λόγω της φύσεως και των χαρακτηριστικών του προϊόντος.

Ιβ) ξεπούλημα και μείωση τιμών άνευ προηγούμενης διοικητικής αδείας Ιβ) ξεπούλημα και μείωση τιμών άνευ προηγούμενης διοικητικής αδείας Απαγορεύεται η παύση εμπορικών πρακτικών που δεν περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι της οδηγίας, για τον λόγο και μόνον ότι η οικεία πρακτική δεν έχει εγκριθεί από την αρμόδια διοικητική αρχή, χωρίς να διερευνάται ο τυχόν αθέμιτος χαρακτήρας της βάσει των κριτηρίων των άρθρων 5 έως 9 της οδηγίας . ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 17ης Ιανουαρίου 2013 στην υπόθεση C‑206/11, Georg Köck κατά Schutzverband gegen unlauteren Wettbewerb,  Ιγ) Διατήρηση καταστήματος ανοικτού επτά ημέρες την εβδομάδα και διαφήμιση της πρακτικής αυτής η οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές δεν έχει εφαρμογή επί εθνικής νομοθεσίας, που δεν επιδιώκει σκοπούς προστασίας των καταναλωτών. Διάταξη του Δικαστηρίου της 4ης Οκτωβρίου 2012, Pelckmans Turnhout NV κατά Walter Van Gastel Balen NV, Walter Van Gastel NV, Walter Van Gastel Schoten NV, Walter Van Gastel Lifestyle NV - Υπόθεση C-559/11 - C9/23 12.1.2013  

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠ συμπόρευση και συμμόρφωση προς ΔΕΕ ΑΠ συμπόρευση και συμμόρφωση προς ΔΕΕ Αποφάσεις 738/2011 ΜΠΡ ΑΓΡ Δωρεάν μεταφορά πελατών από νυχτερινό κατάστημα – έκρινε αθέμιτη την πράξη 743/2009 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ (οδική βοήθεια δωρεάν με σύμβαση ασφάλισης αυτοκινήτου) έκρινε αθέμιτη την πράξη ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Πρόστιμα Γ.Γ. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ κυρίως σε συμβάσεις τηλεφωνίας και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος για απόκρυψη ή μη πλήρη ενημέρωση των συμβατικών όρων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Προβλήματα στην αγορά Έντονη δραστηριότητα και πληθώρα προδικαστικών ερωτημάτων για ερμηνεία της οδηγίας από τα εθνικά δικαστήρια Μη ανάγκη, ακόμη, τροποποίησης της οδηγίας Ανάγκη εκσυγχρονισμού και ανανέωσης του ν. 146/14 περί αθέμιτου ανταγωνισμού