Θέσεις και Δράσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας για την Έρευνα και την Τεχνολογία Καθ. ΕΜΠ Α. Μοροπούλου ΔΕ ΤΕΕ - Υπεύθυνη Τομέα Έρευνας&Τεχνολογίας 1ο Συμπόσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογία στην Ελλάδα 27 Ιανουαρίου 2005

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Το ΤΕΕ χαιρετίζει το 1ο Συμπόσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογία στην Ελλάδα που διοργανώνεται από την Ένωση Ελλήνων Ερευνητών, θεωρώντας ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη και συγκρότηση του Εθνικού Χώρου της Έρευνας. Το ΤΕΕ, μέσω των θέσεων και δράσεων του στην προώθηση και ανάπτυξη της Έρευνας και Τεχνολογίας στην Ελλάδα, βρίσκεται σε κοινή κατεύθυνση με τα θέματα και τους στόχους του Συμποσίου, και συγκεκριμένα με: oτο Διεθνές Πλαίσιο oτην Έρευνα και την Παιδεία oτο Θεσμικό Πλαίσιο oτην Έρευνα και την Κοινωνία

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Η συμβολή των Ελλήνων Μηχανικών στην Ερευνητική και Τεχνολογική Ανάπτυξη της χώρας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σύμφωνα με έρευνα του ΤΕΕ (2003), από το σύνολο των μελών του ΤΕΕ, περισσότεροι από μηχανικοί (~ 10%) ασχολούνται με την Έρευνα στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, στα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας, στις Εταιρίες Έρευνας και Ανάπτυξης, στο Δημόσιο αλλά και σε επιχειρήσεις του Ιδιωτικού τομέα (βιομηχανία, υπηρεσίες).

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Από τα άτομα του ερευνητικού δυναμικού της χώρας (στοιχεία 1999), οι είναι ερευνητές, δηλαδή οι μηχανικοί αποτελούν ~ το 1/3 τους, παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη του Εθνικού Χώρου Έρευνας και Τεχνολογίας. Η πραγματικότητα αυτή υπαγορεύει την ανάγκη παρέμβασης και πρωτοβουλιών του ΤΕΕ στη διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής για την Έρευνα – Τεχνολογία με ενίσχυση της συμμετοχής και της αναγνώρισης του ερευνητικού ρόλου των Ελλήνων μηχανικών. Ειδικότερα, το ΤΕΕ ενδιαφέρεται και προωθεί: o την ενίσχυση της συμβολής των Ελλήνων μηχανικών και την αναγνώριση του ρόλου τους στην παροχή υπηρεσιών στην Έρευνα και στην Τεχνολογική Ανάπτυξη της χώρας o την αναγνώριση και θεσμοθέτηση του ρόλου των νέων ερευνητών και την ανάπτυξη του Ελληνικού Ερευνητικού Χώρου o τη συνεργασία των Ελλήνων Μηχανικών και των ερευνητικών φορέων τους με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους τους στην έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (αύξηση δαπανών των επιχειρήσεων για έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη), καθώς και στην προώθηση της καινοτομίας στις ελληνικές επιχειρήσεις (με έμφαση στον κατασκευαστικό τομέα κ.ά.), παράλληλα με τη διεκδίκηση αύξησης της κρατικής χρηματοδότησης της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Η σύνθεση της χρηματοδότησης της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (0.69% επί του ΑΕΠ της Ακαθάριστης Εγχώριας Δαπάνης για Ε&ΤΑ, σύμφωνα με στοιχεία της ΓΓΕΤ για το έτος 1999), που αποτελεί λιγότερο από το 1/3 των αντίστοιχων μέσων δαπανών σε ευρωπαϊκές χώρες, συντίθεται κατά 51% από κρατική χρηματοδότηση, κατά 27,5% από δαπάνες επιχειρήσεων και κατά 21.5% από ιδία συμμετοχή των ΑΕΙ στην έρευνα. Παράλληλα με τα ανωτέρω, βασικός στόχος του ΤΕΕ είναι η διαδικτύωση των μηχανικών ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον καταιγισμό των πληροφοριών και των εξελίξεων, αλλά και στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, στην Ευρώπη των 15 η Ελλάδα παρουσίασε δυναμική συμβολή στην Ευρωπαϊκή έρευνα. Σύμφωνα με ανάλυση του 5ου ΠΠ, η κατανομή των συνολικών προτάσεων ανά ειδικό πρόγραμμα σε τομείς με σημαντική συμβολή των μηχανικών είναι: o Ενέργεια - Περιβάλλον: 18% o Αειφόρος Οικονομική Ανάπτυξη: 20% o Κοινωνία της Πληροφορίας: 22% o Ποιότητα Ζωής: 29% Στην Ευρώπη των 25 πλέον, από τα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα για το 6ο ΠΠ, γίνεται φανερό ότι τα παραπάνω ποσοστά μειώνονται, αλλά παραμένει σημαντική η ελληνική δραστηριότητα στους τομείς που μετέχουν οι Μηχανικοί.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Στο πλαίσιο αυτό το ΤΕΕ προωθεί τη δημιουργία ισχυρών ελληνικών συμπράξεων για την προώθηση της ελληνικής συμμετοχής σε προγράμματα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας της ΕΕ με Ευρωπαίους ερευνητικούς και τεχνολογικούς εταίρους. Βασική επιδίωξη είναι η ελληνική συμμετοχή στην προώθηση έργων μεγάλου μεγέθους και υψηλού προϋπολογισμού, που αποφασίζονται στους κόλπους της ΕΕ και τα οποία δε θα πρέπει να αποβούν σε βάρος χωρών όπως η Ελλάδα, που δε διαθέτουν μεγάλης κλίμακας ερευνητικές υποδομές. Προς το σκοπό αυτό θα επιδιωχθεί να βρει αντίκρυσμα και στην Ελλάδα η συγχρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων από επιχειρηματικούς φορείς έτσι, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των προτάσεων και να μην αποτελέσει το ζήτημα αυτό τροχοπέδη στην ελληνική συμμετοχή στην ευρωπαϊκή έρευνα.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Σκοπός του ΤΕΕ είναι να συνδράμει με κάθε τρόπο τους μηχανικούς που ασχολούνται με την έρευνα, αλλά και να ενισχύσει την ερευνητική προσπάθεια στη χώρα μας σε κρίσιμους τομείς της τεχνικής ανάπτυξης με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή και ιδιαίτερα την ελληνική ανταγωνιστικότητα. Σε σχέση με τις βασικές προτεραιότητες της έρευνας, πρέπει να σημειώσουμε ότι το 6ο ΠΠ μειώνει στο ~ 15% το ποσοστό της χρηματοδότησης των θεματικών προτεραιοτήτων για την ποιότητα ζωής, την αειφόρο ανάπτυξη, την ενέργεια και το περιβάλλον που στο 5ο ΠΠ απορροφούσε 67%, υποβαθμίζοντας δραστικά τομείς τεχνολογικής προτεραιότητας, όπου η Ευρώπη κατείχε την πλέον ανταγωνιστική θέση, καθώς και την εισαγωγή καινοτομιών στις ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις της, ειδικότερα δε στις μικρομεσαίες. Λιγότερες από τις μισές επιχειρήσεις στην ΕΕ των 15 αναπτύσσουν κατά το διάστημα 1998 – 2000 δράσεις καινοτομίας, και από αυτές οι μεγάλες επιχειρήσεις σε συγκέντρωση συντελεστών παραγωγής είναι διπλάσιες σε αριθμό από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (EURΟSTAT 2004).

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Γι’ αυτό, η παρέμβαση του ΤΕΕ συνδέεται με την αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων της έρευνας με έμφαση στην ενίσχυση των στρατηγικών τομέων της Ευρωπαϊκής ανάπτυξης, όπως: o την αειφόρο κατασκευή o την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών o τη θαλάσσια και παράκτια έρευνα και τεχνολογία o τις τεχνολογίες τροφίμων και γεωργικής παραγωγής o την ανάπτυξη των πόλεων την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς o την προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος Οι τομείς αυτοί, οι οποίοι επιβίωσαν, χάριν στο οριζόντιο τομέα δράσης για την επιστημονική υποστήριξη των πολιτικών, με υποδεκαπλάσια χρηματοδότηση των πόρων που τους αναλογούσε στο 5ο ΠΠ, πρέπει σήμερα να ξαναβρούν τη θέση που τους ανήκει στρατηγικά στην Ε&Τ της ΕΕ όπως υπαγορεύει η ανάγκη ενίσχυσης ανταγωνιστικότητας της ανάπτυξης.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Στα πλαίσια αυτά το ΤΕΕ επιδιώκει την ενίσχυση της συμμετοχής και της αναγνώρισης του ερευνητικού ρόλου των Ελλήνων μηχανικών στον Ευρωπαϊκό χώρο έρευνας και προωθεί την ενίσχυση της συμμετοχής στο 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο, καθώς και την παρακολούθηση και παρέμβαση στη διαμόρφωση του 7ου Προγράμματος Πλαισίου σε συνεργασία με τα Εθνικά Σημεία Επαφής που έχουν εξουσιοδοτηθεί από τη ΓΓΕΤ για τη διάχυση πληροφόρησης σχετικά με την έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Το ΤΕΕ στην κατεύθυνση αυτή έχει οργανώσει: o Ημερίδα «Συμμετοχή των Ελλήνων Μηχανικών στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Έρευνας και της Τεχνολογίας», Αθήνα, 5 Μαρτίου 2003, Διοργάνωση ΤΕΕ o Ημερίδα «Νέες προκηρύξεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραμμάτων – 6ο ΠΠ – Αεροναυτική και Διάστημα, Νανοτεχνολογίες, νανοεπιστήμες, νέα υλικά, διεργασίες και διατάξεις παραγωγής (NanoMatPro), Έρευνα με γνώμονα τις πολιτικές για το περιβάλλον, την ενέργεια και τις μεταφορές (Policy-oriented research), Διεθνής συνεργασία (INCO)», Θεσσαλονίκη, 24 Νοεμβρίου 2003 & Αθήνα, 25 Νοεμβρίου 2003, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΓΓΕΤ, Δίκτυο ΠΡΑΞΗ o Διεθνές Φόρουμ Επιχειρηματικών Συναντήσεων «Δομικά Υλικά και Κατασκευές», Αθήνα, 12 Δεκεμβρίου 2003, Συνδιοργάνωση ΕΚΤ, ΤΕΕ με το Ελληνικό Κέντρο Αναδιανομής Καινοτομίας HIRC με τις εταιρείες ΕΚΕΠΙΣ AE, EBETAM AE

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ o Ημερίδα «Ενημέρωση για Νέες Προκηρύξεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραμμάτων – 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο – Νέες δυνατότητες συνεργασίας με τα Νέα Αναπτυσσόμενα Κράτη (ανοικτές προκηρύξεις INTAS)», Αθήνα 12 Ιουλίου 2004, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΓΓΕΤ, Δίκτυο ΠΡΑΞΗ o Ημερίδες «Οι Ερευνητικές Υποδομές και η τρέχουσα πρόσκληση υποβολής προτάσεων», Ηράκλειο, 20 Δεκεμβρίου 2004, Συνδιοργάνωση ΙΤΕ, ΓΓΕΤ, ΕΚΤ, ΤΕΕ & «Μεγάλες Υποδομές για την Ερευνητική και Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρώπης: Οι Ερευνητικές Υποδομές και η τρέχουσα πρόσκληση υποβολής προτάσεων του 6ου ΠΠ της ΕΕ», Αθήνα, 21 Δεκεμβρίου 2004, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΓΓΕΤ, ΕΚΤ, με την υποστήριξη της ΕΕ. o Τριήμερο «Η Παιδεία και η Άσκηση του Επαγγέλματος του Μηχανικού προς το Δημόσιο Όφελος», Αθήνα, Ιουνίου 2003, Διοργάνωση ΤΕΕ, σύμφωνα με την πεποίθηση ότι η έρευνα πρέπει να συνδέεται με την εκπαίδευση έτσι, ώστε να κεφαλαιοποιούνται οι επενδύσεις, οι προσπάθειες και οι καινοτομίες στην ανάπτυξη νέου ανθρώπινου δυναμικού.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Παράλληλα, δημιουργεί τις υποδομές της καταγραφής διαδικτύωσης και κινητικότητας των Ελλήνων Μηχανικών και συγκεκριμένα: o ολοκληρώνει το Αρχείο Ελλήνων Μηχανικών που ασχολούνται με την Έρευνα o έχει αναμορφώσει τις ιστοσελίδες του στην Τράπεζα Πληροφοριών του ΤΕΕ, ώστε να ενημερώνονται άμεσα οι Έλληνες μηχανικοί γι όλες τις εξελίξεις και κυρίως για τις προκηρύξεις Ερευνητικών προγραμμάτων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο o συμβάλλει σε συνεργασία με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα της χώρας στη διαμόρφωση προϋποθέσεων εθνικής υποστήριξης για τη συμμετοχή των Ελλήνων μηχανικών στην προετοιμασία των ευρωπαϊκών τεχνικών κοινοπραξιών στους αντίστοιχους τομείς

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ o αναλαμβάνει δράσεις διαδικτύωσης και επικοινωνίας των Ελλήνων μηχανικών με τους φορείς της έρευνας και της βιομηχανίας, ώστε να υποστηρίξει τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την ενίσχυση του ρόλου των Ελλήνων μηχανικών στην ανάπτυξη χωρών, όπως οι 10 νεοενταχθείσες χώρες στην ΕΕ, οι προς σύνδεση χώρες (παραευξείνιες, βαλκανικές, μεσογειακές) καθώς και οι τρίτες χώρες που απολαμβάνουν αναπτυξιακής βοήθειας από την ΕΕ (Ημερίδα «Ενημέρωση για Νέες Προκηρύξεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραμμάτων – 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο – Νέες δυνατότητες συνεργασίας με τα Νέα Αναπτυσσόμενα Κράτη (ανοικτές προκηρύξεις INTAS)», Αθήνα, 12 Ιουλίου 2004) o οργανώνει επιστημονικές Ημερίδες και Συνέδρια σε όλους τους τομείς Ε&Τ ενδιαφέροντος των μηχανικών με έμφαση στην κατασκευή, το περιβάλλον, την ενέργεια, την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την αειφόρο ανάπτυξη, την κοινωνία της πληροφορίας, τη γεωργική παραγωγή και την αγροτική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιείται η διοργάνωση της 5ης Διεθνούς Έκθεσης και Συνεδρίου για την Τεχνολογία Περιβάλλοντος, HELECO 05, 3 – 6 Φεβρουαρίου 2005 και το Τριήμερο στη Θεσσαλία «Νέες Τεχνολογίες στη Γεωργική Παραγωγή και την Αγροτική Ανάπτυξη, 31 Μαρτίου & 1-2 Απριλίου 2005.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Στρατηγικός για την ΕΕ και την Ελλάδα είναι ο κλάδος των κατασκευών και η υποδειγματική Ε&Τ ανάπτυξη στα πλαίσιά του θα αποτελέσει μοχλό για την κρίσιμη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του. Γι’ αυτό και η ανταπόκριση στη συγκυρία συνδέεται με την ανάγκη διαμόρφωσης ενός οράματος για την ανάπτυξη της μεταβιομηχανικής Ευρώπης με έμφαση: o στην αναδιάρθρωση της βιομηχανικής παραγωγής με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών o στην ενίσχυση μεταφοράς διάχυσης και προβολής της Ε&Τ στον τομέα των κατασκευών ως υποδειγματικού κλάδου της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας o στην ανάπτυξη, διαχείριση και διατήρηση του περιβάλλοντος με έμφαση στο δομημένο περιβάλλον, την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την ενέργεια και την αειφόρο ανάπτυξη o στη σύνδεση της Ε&Τ με τη γεωργική βιομηχανία και την αγροτική παραγωγή o στην ενίσχυση της καινοτομίας στον τομέα των υπηρεσιών με έμφαση στην κοινωνία της πληροφορίας και στη ριζική αναδιάρθρωση του τουρισμού.

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Το ΤΕΕ στην κατεύθυνση αυτή έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες και συμβάλλει στους Ευρωπαϊκούς προβληματισμούς στους τομείς: o της κατασκευής, με την Ημερίδα συγκρότησης του Εθνικού Φόρουμ «Τεχνολογική Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή με έμφαση στην Αειφόρο Κατασκευή και στην Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» στις 5 Φεβρουαρίου 2005 στα πλαίσια της HELECO 05 για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα της Κατασκευής. Το ΤΕΕ έχει αναλάβει το ρόλο του συντονιστή της Ομόλογης Εθνικής Τεχνολογικής Πλατφόρμας. o της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, με το Ευρωπαϊκό Συνέδριο «Καινοτόμες Τεχνολογίες και Υλικά για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Βιομηχανία, Έρευνα, Εκπαίδευση: Ευρωπαϊκές Απόψεις και Προοπτικές», Αθήνα, 16 – 17 Δεκεμβρίου 2003, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΕΜΠ, με την υποστήριξη της ΕΕ και τη δυνατότητα εθνικού συντονισμού στον τομέα της έρευνας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ o των Μεγάλων Ερευνητικών Υποδομών, με δυνατότητα ανάληψης συντονιστικού ρόλου από το ΤΕΕ ενόψει του 7ου ΠΠ για την ολοκλήρωση των υπαρχόντων ευρωπαϊκών δικτύων και υποδομών με κινητοποίηση τω αντίστοιχων Ε&Τ φορέων, υποστήριξη προτάσεων για νέες ερευνητικές υποδομές σε συνεργασία με τη βιομηχανία και τον κατασκευαστικό κλάδο στα πλαίσια των στόχων της εθνικής πλατφόρμας για την κατασκευή όπως θα αναμορφωθούν στις 5 Φεβρουαρίου 2005, πρόταση για συγκρότηση Ευρω-Μεσογειακών Ημερών αναζήτησης και διαλόγου (exploratory workshop) με τον ISSA για την προληπτική συντήρηση στον κατασκευαστικό τομέα, διεκδίκηση της Ελληνικής εκπροσώπησης στο Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Φόρουμ για τις Ερευνητικές Υποδομές (European Strategy Forum for Research Infrastructures – ESFRI).

Θέσεις και Δράσεις του ΤΕΕ για την Ε&Τ Σύμφωνα με τα παραπάνω, το ΤΕΕ προσβλέπει σε κοινή δράση και καλεί την Ένωση Ελλήνων Ερευνητών να συμμετάσχει και στις δικές του προγραμματισμένες ενέργειες και συγκεκριμένα: o στη συμμετοχή για την ολοκλήρωση του Αρχείου Ελλήνων Μηχανικών που ασχολούνται με την Έρευνα o στην παρέμβαση στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Έρευνα και την Τεχνολογία και στη διαμόρφωση των προτεραιοτήτων του 7ου Προγράμματος Πλαισίου o στην Ημερίδα συγκρότησης του Εθνικού Φόρουμ «Τεχνολογική Πλατφόρμα για την Έρευνα και την Τεχνολογία στην Κατασκευή με έμφαση στην Αειφόρο Κατασκευή και την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» στο πλαίσιο της HELECO 05 στις 5 Φεβρουαρίου 2005 για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα της Κατασκευής.