ΘΕΜΑ: Πρακτική άσκηση-Μαθητεία. Θεσμικό Πλαίσιο και Ελληνική Εμπειρία ΘΕΜΑ: Πρακτική άσκηση-Μαθητεία. Θεσμικό Πλαίσιο και Ελληνική Εμπειρία Ομιλητής: Νικόλαος Σταθόπουλος, Αθήνα 05 -04-2013

ΟΡΟΛΟΓΙΑ Mε τον όρο πρακτική άσκηση νοείται το χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο της φοίτησης σε σχολείο, κατά τη διάρκεια του οποίου ένας μαθητής συνεχίζει την εκπαίδευσή του σε πραγματικό χώρο εργασίας, του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα, συνήθως σε αντικείμενο συναφές με αυτό των σπουδών του.  

ΟΡΟΛΟΓΙΑ Η μάθηση σε εργασιακό χώρο μπορεί να έχει τη μορφή πρακτικής άσκησης ή μαθητείας. Η διαφορά μεταξύ των δύο έγκειται στον τρόπο διεξαγωγής τους: ενώ κατά τη διάρκεια της αμιγούς πρακτικής άσκησης ο μαθητής απέχει από το σχολείο και τις εκεί υποχρεώσεις του, στη μαθητεία η φοίτηση στο σχολείο και η εκπαίδευση σε εργασιακό χώρο πραγματοποιούνται παράλληλα.

Ι. Για το χρονικό διάστημα μέχρι την ισχύ του ν. 576/1977 α) Μέσες: Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ Ι. Για το χρονικό διάστημα μέχρι την ισχύ του ν. 576/1977 α) Μέσες: α1. Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν.δ. 3971/1959 ισχύουν τα παρακάτω: Οι πρακτικές ασκήσεις αποτελούσαν μέρος του ωρολογίου και αναλυτικού προγράμματος σπουδών σε αρκετές ειδικότητες των Μέσων Τεχνικών και Επαγγελματικών Σχολών παλαιού τύπου (εργοδηγών). Οι μαθητές των εσπερινών σχολών της τελευταίας τάξης γίνονταν δεκτοί στις εξετάσεις εφόσον είχαν πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο αριθμό ωρών πρακτικής εξάσκησης στις εγκαταστάσεις του κλάδου της ειδικότητάς τους (4500) α2. Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των ν.δ.580/1970 και 3971/1959 ισχύουν τα παρακάτω: Οι πρακτικές ασκήσεις, όπου αυτές προβλέπονταν, συνιστούσαν μάθημα του Ω.& Α.Π. Παρόμοια ρύθμιση με την προηγούμενη ίσχυε για τις εσπερινές σχολές (2500).

Ι. Για το χρονικό διάστημα μέχρι την ισχύ του ν. 576/1977 Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ Ι. Για το χρονικό διάστημα μέχρι την ισχύ του ν. 576/1977 β) Κατώτερες: β1. Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν.δ. 3971/1959 ισχύουν τα παρακάτω: Οι πρακτικές ασκήσεις αποτελούσαν μέρος του ωρολογίου και αναλυτικού προγράμματος σπουδών σε αρκετές ειδικότητες των Κατώτερων Τεχνικών και Επαγγελματικών Σχολών. Παρόμοια ρύθμιση με την προηγούμενη ίσχυε για τις εσπερινές σχολές. β2. Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των ν.δ. 580/1970 και 3971/1959 ισχύουν τα παρακάτω: Οι πρακτικές ασκήσεις, όπου αυτές προβλέπονταν, συνιστούσαν μάθημα του Ω.& Α. Π.

ΙΙ. Για το χρονικό διάστημα μετά την ισχύ του ν. 576/1977 Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ ΙΙ. Για το χρονικό διάστημα μετά την ισχύ του ν. 576/1977 ν. 576/1977 Μέρος Πρώτο άρθρο 1 παρ. 5 «Τα της συστάσεως των σχολικών μονάδων της παρούσης παραγράφου, του χρόνου και των όρων απασχολήσεως των μαθητών και πάσα συναφής λεπτομέρεια καθορίζονται διά Προεδρικών Διαταγμάτων εκδιδόμενων προτάσει των Υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Εργασίας».

Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ ν. 1566/1985 άρθρο 6 παρ. 3 στοιχ. (β) Πρακτική άσκηση στα ΤΕΛ «Οι μαθητές των τεχνικών-επαγγελματικών λυκείων ασκούνται στο επάγγελμα. Η διάρκεια της άσκησης, ο τρόπος και ο χρόνος πραγματοποίησής της και κάθε σχετική λεπτομέρεια ρυθμίζονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Παιδείας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου υπουργού».  

Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ ν. 1566/1985 άρθρο 9 παρ. 2 και 10 Πρακτική άσκηση στις ΤΕΣ Οι σχολές διακρίνονται σε ημερήσιες και εσπερινές. Η φοίτηση στις ημερήσιες διαρκεί έως δύο χρόνια και στις εσπερινές επιμηκύνεται έως ένα έτος. Αν εφαρμόζονται προγράμματα άσκησης στο επάγγελμα, η φοίτηση επιμηκύνεται έως ένα έτος ακόμη, ανεξάρτητα από τη λειτουργία της σχολής ως ημερήσιας ή εσπερινής» (άρθρο 9 παρ. 2). «Οι απόφοιτοι των τεχνικών-επαγγελματικών σχολών εξειδικεύονται σε επιχειρήσεις με τη φροντίδα του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.). Ισχύουν και οι διατάξεις του στοιχ. (β) παρ. 3 του άρθρου 6 ανάλογα και για τους μαθητές των τεχνικών-επαγγελματικών σχολών» (άρθρο 9 παρ. 10).

Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ ν. 2640/1998 άρθρο 5 παρ. 2 Πρακτική άσκηση στα ΤΕΕ «Με απόφαση του προϊσταμένου Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, ή του προϊσταμένου Γραφείου Τ.Ε.Ε., όπου υπάρχει, ύστερα από σχετική εισήγηση του οικείου Διευθυντή των Τ.Ε.Ε., μπορούν να συνάπτονται συμβάσεις με επιχειρήσεις του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα για τις εργαστηριακές εφαρμογές και πρακτικές ασκήσεις εξειδίκευσης των μαθητών των Τ.Ε.Ε.».

Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ ν. 3475/2006 Δεν προβλέπεται πρακτική άσκηση μαθητών ΕΠΑ.Λ. Στις ΕΠΑ.Σ. προβλέπεται η επιμήκυνση έως και ένα έτος ακόμη η φοίτηση σ’ αυτές εφόσον εφαρμόζονται προγράμματα άσκησης στο επάγγελμα ή προγράμματα μαθητείας (άρθρο 10 παρ. 1)

Α. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας του ΥΠΑΙΘΠΑ Σας αναφέρουμε, λόγω της ιδιαίτερης χρησιμότητας στην εφαρμογή της πρακτικής άσκησης μαθητών, την υπ’ αριθμ. 26573/2693/22-04-1981 κ. Υ.Α. «Ανάθεση πρόσθετων μαθημάτων στην Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης», που εκδόθηκε βάσει του ν. 1094/1980 (ΦΕΚ 279 Α΄) «Περί αναθέσεως υπό του Υπουργείου Γεωργίας εις την Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης εκπαιδευτικών προγραμμάτων επαγγελματικής γεωργικής εκπαιδεύσεως», σύμφωνα με την οποία προβλεπόταν πρακτική άσκηση των μαθητών στην Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης με τη μορφή εθελοντικής εργασίας, με αμοιβή στα παραγωγικά τμήματα της Σχολής (παρ. 2, περ. ε).

B. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας άλλων Υπουργείων 1. ΟΑΕΔ: Οι ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του ΟΑΕΔ λειτουργούν με το Διττό σύστημα εκπαίδευσης (dual system). H φοίτηση σε αυτές διαρκεί 2 σχολικά έτη, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μαθητές παρακολουθούν θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα στις Εκπαιδευτικές Μονάδες (1 πρωινό και 4 απογευματινά) και παράλληλα (για 4 ημέρες την εβδομάδα) ασκούνται πρακτικά σε εργασίες συναφείς προς την ειδικότητά τους.

B. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας άλλων Υπουργείων 2. ΟΤΕΚ: Για τους μαθητές των ΕΠΑ.Σ. προβλέπεται πρακτική άσκηση ως αναπόσπαστο τμήμα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Η πρακτική άσκηση πραγματοποιείται σε Ξενοδοχειακές και Τουριστικές Επιχειρήσεις, όπου τοποθετούνται οι ασκούμενοι μαθητές με μέριμνα του Ο.Τ.Ε.Κ., κατά τους θερινούς μήνες κάθε εκπαιδευτικής περιόδου (από 01/06-15/09).

B. Ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στα σχολεία της ΤΕΕ αρμοδιότητας άλλων Υπουργείων Κατά τη διάρκεια της φοίτησης, στο Β΄, Γ΄& Δ΄ Εξάμηνο για 2, 3 και 4 ημέρες αντίστοιχα και για 7 ώρες την ημέρα γινόταν πρακτική άσκηση στους μαθητές των Μ.Τ.Ε.Ν.Σ. των Ν. 576/1977 & 1566/1985 (χωρίς αμοιβή), καθώς και στα ΤΕΕ Α΄ κύκλου Βοηθών Νοσηλευτών κατά τη διάρκεια του Β΄ έτους για 1 ημέρα την εβδομάδα για 7 ώρες ενώ τις υπόλοιπες 4 ημέρες διεξάγονταν θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα στη Σχολή.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Μόνο για τις ειδικότητες των ΕΠΑ.Σ. του Ο.Α.Ε.Δ. και του Ο.Τ.Ε.Κ. προβλέπεται σήμερα θεσμοθετημένη πρακτική άσκηση ως αναγκαίο τμήμα των παρεχομένων σπουδών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο ΟΑΕΔ είναι ο μοναδικός δημόσιος φορέας στην Ελλάδα που εφαρμόζει το σύστημα της μαθητείας, σύμφωνα με το οποίο συνδυάζεται η επαγγελματική εκπαίδευση των μαθητών με την πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό, το σύστημα συμβάλλει σημαντικά στην ένταξη αποφοίτων στην αγορά εργασίας, καθώς τα 2/3 περίπου των ασκούμενων μαθητών συνεχίζουν να απασχολούνται μετά το πέρας των σπουδών τους, ενώ σε ορισμένες ειδικότητες η αναλογία προσεγγίζει το 90% του συνόλου των μαθητών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στα σχολεία της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του ΥΠΑΙΘΠΑ ενώ προβλέφθηκε με νόμους η πρακτική άσκηση δεν εκδόθηκαν ποτέ τα σχετικά Π.Δ. για την πραγματοποίησή της.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο ΥΠΑΙΘΠΑ η σύζευξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην τάξη (θεωρία & εργαστήριο) και της πρακτικής άσκησης σε επιχειρήσεις προκύπτει εκ του αποτελέσματος στα εσπερινά σχολεία, όταν οι εργαζόμενοι μαθητές τους απασχολούνται σε εργασιακό αντικείμενο αντίστοιχο με το αντικείμενο των σπουδών τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Επίσης, η σύζευξη αυτή επετεύχθη (μερικώς) για τις ειδικότητες εκείνες που στα προγράμματα σπουδών τους, όπως π.χ. της Νοσηλευτικής των ΤΕΛ & ΤΕΕ αρμοδιότητας ΥΠΑΙΘΠΑ, προβλεπόταν και εφαρμόστηκε πρακτική άσκηση στο Νοσοκομείο. Αυτό δεν ισχύει για καμία από τις ειδικότητες των ΕΠΑ.Λ. και ΕΠΑ.Σ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τελειώνοντας, πιστεύω ότι το Υπουργείο με την πράξη Πρόγραμμα μαθητείας (πρακτική άσκηση) αποφοίτων Τεχνικής Εκπαίδευσης για απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας αντιμετωπίζει θεσμοθετημένα για πρώτη φορά την απαίτηση για σύνδεση του σχολείου με την αγορά εργασίας με ρεαλιστικό τρόπο.